Ένα τροπάριο του Όρθρου της Σύναξης των Αρχαγγέλων και των λοιπών
αγγελικών Δυνάμεων αρχίζει ως εξής: «Όπου επισκιάσει η χάρις σου, Αρχάγγελε,
εκείθεν του διαβόλου διώκεται η δύναμις. Ου φέρει γαρ τω φωτί σου προσμένειν ο
πεσών Εωσφόρος»
Το ρήμα «προσμένω», που
εδώ βρίσκεται σε απαρεμφατική μορφή, σήμερα σημαίνει «περιμένω» [με την έννοια
της προσδοκίας], «καρτερώ», «αναμένω», με μεγάλη επιθυμία». Η σημασία αυτή
υπάρχει και στα Αρχαία, παράλληλα όμως υπάρχουν και άλλες σημασίες της ίδιας
λέξης, με πρώτη αυτή που προκύπτει από τα συνθετικά της «μένω δίπλα σε κάποιον
ή κάτι» και, κατ’ επέκταση, σε κάποιες
περιπτώσεις, «μένω προσκολλημένος σε κάποιον», είμαι πιστός/ αφοσιωμένος
σε κάποιον ή κάτι». Με την έννοια αυτή θα τη βρούμε σε ορισμένα χωρία της Καινής Διαθήκης : «Ήδη τρεις προσμένουσί μοι»
[=ήδη τρεις μέρες μένουν κοντά μου», Ματθ. 15, 32 και Μάρκ. 8, 2], «παρεκάλει
πάντας τη προθέσει της καρδίας
προσμένειν τω Κυρίω».[= παρακαλούσε
όλους τους πιστούς να μείνουν με όλη τους την καρδιά
προσκολλημένοι/πιστοί/αφοσιωμένοι τον Κύριο, Πραξ. 11,23], «προσμένει ταις
δεήσεσι και ταις προσευχές νυκτός και ημέρας» [= «είναι αφοσιωμένοι στις
δεήσεις και τις προσευχές μέρα και νύκτα, Α΄ Τιμ. 5, 5], ενώ με τη σημασία «περιμένω/
«αναμένω» θα τη βρούμε στην Π. Δ., και
συγκεκριμένα στο Γ’ Μακκαβαίων 7, 17 : «
παραγενηθέντες δε εις Πτολεμαΐδα […] εν η προσέμεινεν αυτούς ο στόλος…» [= και
αφού βρέθηκαν στην Πτολεμαΐδα, όπου τους περίμενε ο στόλος…»].
Εκτός από αυτές τις ονομασίες
του «προσμένω», υπάρχει και η σημασία «παραμένω», την οποία έχουμε στο
καινοδιαθηκικό χωρίο Α’ Τιμόθ. 1. 3 : «καθώς παρεκάλεσά σε προσμείναι εν Εφέσω,
πορευόμενος εις Μακεδονίαν…» [=όπως σε παρακάλεσα να παραμείνεις στην Έφεσο, όταν εγώ πήγαινα προς την
Μακεδονίαν…»].
Την ίδια ακριβώς
σημασία, τη σημασία «παραμένω», έχει το ρήμα «προσμένω» στο τροπάριο με το οποίο αρχίσαμε. Λαμβάνοντας υπόψη ότι
το ρήμα «διώκεται» σημαίνει εδώ «αποχωρώ»,
«φεύγω κυνηγημένος» ( και σε πιο ελεύθερη απόδοση «το βάζω στα πόδια»,
«φεύγω κακήν κακώς», «ξεκουμπίζομαι»), ότι το ρήμα «φέρω» σημαίνει όνομα του
διαβόλου προτού εκπέσει/αποστατήσει, τότε το απόσπασμα του τροπαρίου θα
μπορούσε να αποδοθεί ω εξής:
«Όπου επισκιάσει η χάρη σου,
Αρχάγγελε, από εκεί φεύγει κυνηγημένη η δύναμη του διαβόλου, διότι δεν αντέχει
να παραμείνει μπροστά στο φως ο Εωσφόρος, ο οποίος [εξ]έπεσε».
Ανδρέας Μοράτος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου