ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Πτήσσω «Την των τυράννων μανίαν και ιταμότητα μη πτήξασα, Βαρβάρα….», «τυράννων ου κατέπτυξας απειλάς, ανδρειόφρον».

 

Αυτές είναι δύο φράσεις από τον Όρθρο της αγίας μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας, η δεύτερη μάλιστα από το κοντάκιό της.

Μία από τις σημασίες του αρχαίου ρήματος «πτήσσω» ήταν  «μαζεύομαι/ζαρώνω από φόβο». Ίδια, ουσιαστικά, ήταν και η σημασία του σύνθετου [από το «κατά» + «πτύσσω»] ρήματος «καταπτήσσω».

Και τα δύο αυτά ρήματα έχουν σημαντική παρουσία στην Π. Δ. Π. χ. για το «πτήσσω»: «σκύμνος λέοντος ισχυρότερος κτηνών, ος ουκ αποστρέφεται ουδέ καταπτήσσει κτήνος» (=»το μικρό λιοντάρι είναι ισχυρότερο από όλα τα ζώα και δεν υποχωρεί ούτε φοβάται κανένα άλλο ζώο) (Παροιμ. 30,30), και για το «καταπτύσσω»: «και κατέπτηχε πας ο κατοικών την γην εκείνην» (= « και έχει φοβηθεί καθένας που κατοικεί σ’ εκείνη τη γην»). (Ιησούς Ναυή 2, 24).

Έτσι, οι δύο φράσεις που μνημονέυσαμε στην αρχή μπορούν να αποδοθούν ως εξής:

«Χωρίς να φοβηθείς, Βαρβάρα, τη μανία και τη θρασύτητα των τυράννων… «και έχοντας, Βαρβάρα, ανδρείο φρόνημα, δεν φοβήθηκες τις απειλές των τυράννων».

Ανδρέας Μοράτος