Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2025

ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ «Σ’ έφαγα!»

 


«Σ’  έφαγα», λένε στις (νεανικές κυρίως) παρέες όταν θέλουν να πουν «σε (κατά) νίκησα» σε «κατατρόπωσα», «σε συνέτριψα». Η «κατάποση», το «φάγωμα», ισοδυναμεί με πλήρη επικράτηση, με ισοπέδωση του άλλου!

            Την ίδια ιδέα, που είναι πολύ παλιά, θα τη βρούμε και σ΄ ένα τροπάριο του Εσπερινού της  Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού: «δι ου (δια του οποίου)-Σταυρού- κατεπόθη του θανάτου η δύναμις» [= δια του οποίου Σταυρού] κατατροπώθηκε με κατάποση η δύναμη του θανάτου»]. Το «κατεπόθη» είναι παθητική φωνή του ρήματος «καταπίνω». Η φράση αυτή είναι εμπνευσμένη από την Α΄ προς Κορινθίους  επιστολή του Παύλου:» «κατεπόθη ο θάνατος εις νίκος» (= κατανικήθηκε ο θάνατος με κατάποση») [Α΄ Κορ. 15, 54]. Θυμίζει επίσης μια φράση της Β΄ προς Κορινθίους επιστολή του ιδίου αποστόλου: «ίνα καταποθή το θνητόν υπό της ζωής»(= για να καταπιεί [και να συντρίψει έτσι] η ζωή τη θνητότητα)  (Β΄ Κορ.5, 4).

            Ανάλογη εικόνα ( αυτή τη φορά αναφορικά με την αδηφάγο κοιλιά του Άδη) έχουμε στο αναστάσιμο απολυτίκιο του τρίτου ήχου: «( ο Κύριος) εκ κοιλίας Άδου ερρύσατο ημάς» ο Κύριος- μας έσωσε από την κοιλιά του Άδου).,

            Υπόψιν, ότι το «καταπίνω» θα το βρούμε να χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή και για τις σχέσεις των ανθρώπων, π.χ. «για ποιο λόγο σιωπάς όταν καταπίνει  ο άσεβης τον δίκαιο;» [Αββακούμ 1, 18].

            Ανδρέας   Μοράτος, «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ» Φ.1175

Δεν υπάρχουν σχόλια: