Σάββατο 14 Οκτωβρίου 2023

ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑ Είη

 


Του αποστολικού αναγνώσματος της Κυριακής μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού προτάσσεται το ψαλμικό χωρίο: «Συ Κύριε, φυλάξας ημάς και διατηρήσας ημάς». Τα ρήματα «φυλάξας» και «διατηρήσας» είναι σε έγκλιση Ευκτική, μια έγκλιση η οποία στη Νέα Ελληνική δεν έχει επιβιώσει (παρά μόνο σε πάγιες εκφράσεις της Αρχαίας Ελληνικής), δηλώνει στην απλή χρήση της ευχής, και αποδίδεται με προτάσεις που εισάγονται με τις φράσεις «μακάρι να…», «ας….». Η συγκεκριμένη ψαλμική φράση θα μπορούσε να αποδοθεί : «Μακάρι εσύ, Κύριε, να μας φυλάξεις και να μας διατηρήσεις».

Περιπτώσεις Ευκτικής θα βρούμε σε διάφορες εκκλησιαστικές ακολουθίες (π. χ. λίγο πριν την απόλυση του Εσπερινού, ακούγεται από το αναλόγιο η φράση «Στερεώσαι, Κύριος ο Θεός, την αγίαν και αμώμητον πίστιν των ευσεβών και ορθόδοξων χριστιανών…» {= Ας στερεώσει ο Κύριος ο Θεός την αγία και άμεμπτη πίστη των ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών…}.

Ευκτικής έγκλισης είναι και το «Ε ι ε ι» [του ρήματος «είμαι»} στην ψαλμική φράση «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον από του νυν, και έως του αιώνος»[= Ας είναι το όνομα του Κυρίου δοξασμένο από τώρα και για πάντα/ αιώνια»}, που βρίσκεται προς το τέλος της θείας Λειτουργίας.

          Επίσης με την ευκτική «Γένοιτο» [πάλι του ρήματος «ειμί», αλλά σε Αόριστο αυτή τη φορά}  αποδίδεται η συνηθέστατη στις Ακολουθίες εβραϊκή λέξη «Αμήν». Η λέξη «γένοιτο» είναι και αυτή πολύ συνηθισμένη λειτουργική λέξη [ενδεικτικά: "Γένοιτο, Κύριε, το έλεός σου εφ’ ημάς», η σε μία από τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως «γένοιτο δε μοι [=ας γίνει για μένα»} η ευχαριστία αύτη εις χαράν, υγείαν και ευφροσύνην»}.

          Ανδρέας Μοράτος

Δεν υπάρχουν σχόλια: