Το νόημα της προόδου συνίσταται στην πραγματοποίηση της εικόνας του
Θεού στον άνθρωπο και στην ανθρωπότητα.
Το ένα σκέλος της προόδου είναι η πνευματική και ηθική μεταμόρφωση των ανθρώπων προς τον Δημιουργό και Κύριο του
κόσμου, και το άλλο σκέλος είναι η κυριαρχία
του ανθρώπου πάνω στη κτίση.
Όταν λέμε, ότι ο
άνθρωπος προοδεύει είναι ωσάν να λέμε
ότι ο άνθρωπος πραγματοποιεί τον προορισμό του, που είναι η ομοίωση προς τον
Θεό και η πλήρης κυριαρχία της κτίσεως. Και το μεν κράτος του ανθρώπου πάνω στη
κτίση ολοένα και επεκτείνεται. Και
πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι, κατά κάποια νομοτέλεια, όλο και περισσότερο θα
επεκτείνεται μέχρι κάποτε να φθάσουμε τελικά στην πλήρη κυριαρχία του ανθρώπου
και την εξαφάνιση των δεινών που βασανίζουν την ανθρωπότητα.
Αυτή την αντίληψη
μπορούμε να ονομάσουμε «μύθο» της προόδου. Είναι μύθος. Διότι η ιστορική
εξέλιξη δεν έχει απολυτρωτικό χαρακτήρα. Οι αντινομίες του καλού και του κακού
αυξάνουν μάλλον παρά ελαττώνονται καθώς
η ιστορία προχωρεί και η ανθρώπινη επιστήμη επιβάλλει το κράτος της πάνω στη
κτίση.
Είναι μύθος, διότι
παράλληλα προς τη επέκταση της εξουσίας
του ανθρώπου πάνω στη κτίση δεν βλέπουμε να βαίνει και η ελευθερία του
ανθρώπου. Η εμπειρία του σύγχρονου ανθρώπου δεν αφήνει καμιά αμφιβολία ότι
συμβαίνει το αντίστροφο. Σήμερα αισθανόμαστε πλέον δούλοι και μηδαμινοί μπροστά
στην κτίση παρά οι πρόγονοι μας. Είναι μύθος, διότι η ιστορική εξέλιξη δεν
συμβαδίζουν. Ποιος μπορεί να ισχυρισθεί
ότι οι σημερινοί άνθρωποι είναι πιο ενάρετοι από τους παλαιούς για το λόγο ότι εμείς σήμερα ταξιδεύουμε στα άστρα; Το νόημα, λοιπόν, της προόδου δεν έγκειται
στον μύθο μιας μηχανικής εξέλιξης του ανθρώπου προς κάποιο παράδεισο δικής του
κατασκευής.
Το νόημα της προόδου
έγκειται στο να ομοιάσει ο άνθρωπος στον Δημιουργό και Πλάστη του, ώστε η
κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στη κτίση να
οδηγήσει την ανθρωπότητα στο ένδοξο τέρμα, το όποιο ο Θεός έχει τάξει γι’ αυτήν.
Σάββα Αγουρίδη, καθηγητή
Πανεπιστημίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου