ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ από του Πάσχα, της ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ - Ιωάν. 4, 5-42)

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΛΑΤΡΕΙΑ

Πολλές φορές ο Ιησούς τις υψηλές διδασκαλίες Του τις απηύθυνε σε απλούς ανθρώπους ακόμη και σε γυναίκες, κάτι που δεν θα έκανε κανένας αξιοπρεπής διδάσκαλος της εποχής.

Η διήγηση, του Ευαγγελιστού Ιωάννου, του σημερινού Ευαγγελίου μάς παρουσιάζει τον Ιησού να συζητά στη Συχάρ, στο φρέαρ του Ιακώβ με μια Σαμαρείτιδα γυναίκα, η οποία όπως φαίνεται από την συζήτηση δεν υπήρξε ενάρετη και σεμνή στη ζωή της. Σ’ αυτή την γυναίκα ομιλεί περί του ζώντος ύδατος «που δεν στερεύει ποτέ, περί της «εν πνεύματι και αληθείας» λατρείας του Θεού και περί της μεσσιανικής Του ιδιότητος.

Η συνάντηση του Χριστού με την Σαμαρείτιδα, ανάμεσα στις μεγάλες αλήθειες που μας αποκάλυψε, μας επεσήμανε τη σύνδεση της ζωής με την πίστη. Ο άνθρωπος έχει γνήσια πίστη, όταν η πίστη του εκφράζεται με τη ζωή του.

Ας δούμε μερικά κεντρικά σημεία του διαλόγου του Χριστού με την Σαμαρείτιδα.

Ο Χριστός της ζήτησε νερό κι εκείνη του υπενθύμισε την «ακοινωνησία» που είχαν Ιουδαίοι και Σαμαρείτες. Ο Χριστός βρίσκει γόνιμη γη και αρχίζει τη σπορά του λόγου Του. Άρχισε να μιλά για το νερό, που δίνει ο Ίδιος και που, αν το έπινε, δεν θα διψούσε ποτέ. Έτσι ανέβαζε το νου της από το φυσικό νερό στη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Εκείνη δεν καταλάβαινε τα λόγια αυτά και γι’ αυτό έφερνε τις αντιρρήσεις της. Όταν όμως ο Χριστός της περιέγραψε την ανεξάντλητη ενέργεια αυτού του «ύδατος», με κάποια δόση ωφελιμότητας του είπε: « Κύριε δός μοι τοῦτο τό ὕδωρ, ἵνα μή διψῶ μηδέ ἔρχομαι ἐνθάδε ἀντλεῖν».

Ο Κύριος όταν δέχθηκε αυτό το αίτημα στρέφει την συζήτηση στην προσωπική της ζωή. « Φώνησον τόν ἄνδρα σου», της είπε. Από το σημείο αυτό και πέρα αρχίζει η μεγάλη αποκάλυψη. Για να δοθεί η χάρη του Αγίου Πνεύματος έπρεπε η προσωπική ζωή με τα σκοτεινά βάθη της να έρθει στην επιφάνεια. Έπρεπε η αμαρτία να ομολογηθεί ενώπιον του Χριστού.

Εδώ ακριβώς φάνηκε το μεγαλείο της Σαμαρείτιδος αλλά και ο χαρακτήρας αυτής της αληθινής εξομολόγησης. Δεν αντέδρασε επιθετικά, ούτε απαγόρευσε στο Χριστό να ασχοληθεί με την προσωπική της ζωή. Δεν προσπάθησε να κρύψει ή να δικαιώσει τον εαυτό της. Αντέδρασε θετικά. Ο προσωπικός έλεγχος, αντί να την εξαγριώσει ή να τη διαλύσει ψυχικά, της άναψε τη δίψα για περισσότερη γνώση. Την απασχολούσε η προσευχή και η αληθινή λατρεία του Θεού. «Κύριε, θεωρώ ότι είσαι προφήτης. Οι πατέρες μας προσκύνησαν το Θεό σ’ αυτό το όρος, και σεις λέτε ότι στα Ιεροσόλυμα είναι ο τόπος που πρέπει να προσκυνούμε». Αυτή η αντίδραση έδειξε, ότι μέσα στην ανομία της έκρυβε μια γνήσια αναζήτηση και μια καθαρότητα. Δεν την απασχολούσε η αξιοπρέπεια της. Το θέμα ήταν να βρει την αληθινή ζωή, να λατρέψει αληθινά το Θεό. Έτσι έγινε η πρώτη που άκουσε, ότι ο Θεός είναι πνεύμα και ότι η αληθινή προσκύνηση του Θεού γίνεται «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ».

Δέχθηκε από τον Χριστό την αποκάλυψη του Θεού και τον τρόπο με τον οποίο φτάνει κανείς στη γνώση Του.

Η χριστιανική ζωή περιστρέφεται γύρω από δύο άξονες :την μετοχή στα Μυστήρια και την τήρηση των εντολών του Θεού.

Τα μυστήρια συνιστούν την Εκκλησία και εκκλησιαστική ζωή χωρίς συμμετοχή στα μυστήρια είναι ακατανόητη.

Η τήρηση των εντολών μας κάνει ικανούς να δεχόμαστε τη χάρη των μυστηρίων. Αυτός όμως ο τρόπος ζωής προϋποθέτει ορθή πίστη. Μια πίστη που δεν είναι θεωρητική αποδοχή κάποιων δογμάτων και αφήνει ανεπηρέαστη την προσωπική μας ζωή, αλλά μια πίστη που προκαλεί την μετάνοια, την αίσθηση της προσωπικής αμαρτίας και της αποστασίας μας από τον ζώντα Θεό. Και γνώρισμα της αληθινής μετάνοιας είναι η πείνα και η δίψα της προσευχής, το ταπεινό φρόνημα, η επιθυμία να διδαχθούμε τον τρόπο της αληθινής λατρείας του Θεού. Τα γνωρίσματα αυτά χαρακτήριζαν την Σαμαρείτιδα, κι’ αυτό που μας υπογραμμίζουν είναι η σύνδεση της ζωής με την πίστη, το δόγμα με το ήθος.

Στον ορθόδοξο χώρο μας έχουμε δεχθεί επιδράσεις αλλότριες προς το ορθόδοξο φρόνημα, που ακόμη και σήμερα μας δυσκολεύουν την πνευματική μας πορεία. Η ενασχόληση με τα δόγματα για πολλούς έγινε υπόθεση μόνο της λογικής, χωρίς να θεωρείται απαραίτητη η καθαρότητα της καρδιάς και ο φωτισμός του Αγίου Πνεύματος.

Στην πατερική παράδοση η γνώση των δογμάτων είναι το αποτέλεσμα της πνευματικής ανακαινίσεως του ανθρώπου, της απαλλαγής του νου από της φαντασιώσεις της αμαρτίας. Βέβαια μια τέτοια πορεία είναι συνεχής και η γνώση του Θεού χωρίς όρια. Είναι μια διαρκής εξέλιξη στον νύν και στον μέλλοντα αιώνα.

Η μεγαλομάρτυς και ισαπόστολος ΦΩΤΕΙΝΗ μας έδειξε πως από το χώρο της ανομίας και της αμαρτίας, με την αληθινή πίστη μπορεί να περάσει κανείς και στην αληθινή λατρεία του Θεού.

Χριστός Ανέστη !

π.Γ.Στ.