Θεολογία και Περιβάλλον

Μητρ. Περγάμου κ.ΙΩΑΝΝΗΣ

Στην αλήθεια του, ο άνθρωπος είναι άρρηκτα δεμένος με το φυσικό του περιβάλλον. Έχει οργανική σύνδεση, εξάρτηση με την υλική κτίση. Κάθε επιστημονική ή τεχνολογική κατάκτηση που καταργεί ή αποδυναμώνει τον ρόλο του σώματος στη γνώση, αντιβαίνει όχι στην ηθική αλλά στην αλήθεια, στην οντολογία του ανθρώπου
Η οικολογική κρίση δεν είναι μόνο πρόβλημα ηθικό. Δεν έχει να κάνει μόνο με τον ευδαιμονισμό, τον ατομισμό ή τον καταναλωτισμό, αλλά προ πάντων με την αλλοίωση της ταυτότητας του ανθρώπου. Ο άνθρωπος ξέχασε τι είναι. Ξέχασε δηλαδή ότι είναι οργανικό μέρος του υπόλοιπου κόσμου. Ξέχασε ότι είναι σώμα και ότι είναι αδύνατον να είναι σώμα χωρίς να συνδέεται οργανικά με τον υλικό κόσμο που τον περιβάλλει. Η ευθύνη, στο σημείο αυτό, τόσο της θρησκείας, όσο και της επιστήμης είναι τεράστια.
Η θρησκεία ευθύνεται γιατί, πολλές φορές, κάνει τον άνθρωπο να πιστεύει πως είναι μόνο μια πνευματική οντότητα που δεν έχει σώμα και που, συνεπώς, μπορεί να νοηθεί χωρίς αυτό. Η επιστήμη, από την άλλη, καλλιεργεί ολοταχώς πλέον τη νοημοσύνη ως λειτουργία ανεξάρτητη από το υλικό σώμα και με την τεχνολογία καταδυναστεύει τον υλικό κόσμο.
Ο άνθρωπος είναι σώμα, είναι φύση. Θεολογία και επιστήμη πρέπει να προβάλλουν από κοινού την αλήθεια της σημασίας του σώματος. Να αντισταθούν μαζί σ' έναν "πολιτισμό" που τοποθετεί τη φύση του ανθρώπου στη νοημοσύνη του ή την πνευματικότητα του. Η ελευθερία του ανθρώπου δεν αίρει τη σωματικότητά του, δεν τον αποξενώνει από το φυσικό του περιβάλλον. Όταν αυτό συμβαίνει, ο άνθρωπος παύει να είναι άνθρωπος. Ίσως η πιο τρομερή συνέπεια της οικολογικής κρίσης, δεν είναι απλώς η καταστροφή του περιβάλλοντος, αλλά η καταστροφή της έννοιας του ανθρώπου.