Ι.Μ. Αγ.Διονυσίου Ολύμπου (μέρος β',τελευταίο)

4. Τό θέμα τῶν ἰδιωτῶν.

Στήν δασική περιοχή τοῦ παλαιοῦ Ἁγίου Δημητρίου, στήν περιοχή δηλαδή τῶν 4.250 στρεμμάτων γιά τήν ὁποία ἐκδόθηκαν οἱ πρόσφατες ἀποφάσεις τοῦ Ἀρείου Πάγου, τά τελευταία χρόνια δημιουργεῖται θέμα μέ διεκδικήσεις ἰδιωτῶν σέ ἀκίνητά του Μοναστηριοῦ. Τά ἀκίνητα αὐτά εἶναι διάσπαρτες ἀγροτικές ἐκτάσεις συνολικοῦ ἐμβαδοῦ 200 περίπου στρεμμάτων. Σέ μερικούς ἀπό αὐτούς τό Μοναστήρι παλαιότερα παραχώρησε προσωρινά μέ ἤ χωρίς ἀντάλλαγμα τήν χρήση κάποιων κτημάτων γιά νά μπορέσουν νά ἀνταπεξέλθουν στίς δυσκολίες πού περνοῦσαν. Μερικοί τά καλλιέργησαν περιστασια¬κά. Οἱ περισσότεροι τά ἐγκατέλειψαν. Ἄλλοι τά διεκδικοῦν. Χαρακτη¬ριστικά ἀναφέρεται ἡ περίπτω¬ση τοῦ Β.Χ. Μέ ἰδιωτικό συμφωνητικό ποῦ συντάχθη¬κε στίς 13 Φεβρουαρίου τοῦ 1888 τό Μοναστήρι εἶχε ἐκμισθώσει στόν πρόγονό του, ἐπίσης Β. Χ., στή θέση «Βλάχας Βρύση - Κοῦτρες» ἕνα χέρσο ἀγρόκτημα (δύο χωράφια). Μέ τό μισθωτήριο αὐτό συμφωνητικό ὁ τότε μισθωτής Β. Χ., ἀνέλαβε τήν ὑποχρέωση, μέ δαπάνη του, «…νά ἀνοίξει δύο χωράφια δι’ ἰδίων ἐξόδων του καί νά τά νέμεται μή δίδων ἀντισπόρον διά μίαν δεκαετίαν εἰς τήν μονήν…». Μετά τή δεκαετία συμφωνήθηκε τά χωράφια νά μείνουν στήν κυριότητα τοῦ Μοναστηριοῦ, χωρίς νά μποροῦν νά μεταβιβασθοῦν σέ ἄλλον. Σήμερα ἔρχεται ὁ ἀπόγονός του καί ἰσχυρίζεται ὅτι κατέχει τό ἀκίνητο λόγω κληρονομιᾶς.

5. Ἡ προτεινόμενη λύση.

Τό Μοναστήρι τά τελευταία χρόνια παρ’ ὅλο πού δικαιώθηκε δικαστικά, χωρίς νά ἔχει νομική ἤ ἄλλη ὑποχρέωση, προτείνει λύσεις γιά τό θέμα πού προέκυψε, σύμφωνες μέ τήν ἐκκλησιαστική τάξη καί πράξη. Σέ ὅσους μή νόμιμα κατείχαν κτήματα σέ ἀπομακρυσμένες ἀπό αὐτό περιοχές («Τσαρούχα» κ.λ.π.), τό Μοναστήρι προτίθεται νά τούς παραχωρήσει τά κτήματα αὐτά, ἔστω καί ἄν δέν ἔχουν χαρτιά. Γιά τούς ὑπολοίπους, τῶν ὁποίων τά κτήματα βρίσκονται κοντά στό Μοναστήρι, προκειμένου νά ἐξασφαλισθεῖ ἡ ἡσυχία τοῦ περιβάλλοντος χώρου του, νά τούς παραχωρηθοῦν ἀντίστοιχες ἐκτάσεις σέ ἄλλο μέρος τοῦ ἀγροκτήματος τοῦ Μοναστηριοῦ, Ἡ παραχώρηση θά γίνει δωρεάν, χωρίς ἀντάλλαγμα, τηρουμένων τῶν νομίμων διαδικασιῶν. Μέ τόν τρόπο αὐτό τό Μοναστήρι δείχνει στήν πράξη τό ἐνδιαφέρον του γιά ὅλους τους ἀνωτέρω ἰδιῶτες, οἱ ὁποῖοι ἔτσι θά ἀποκτήσουν νομίμους τίτλους ἰδιοκτησίας. Ὅλα αὐτά ἤδη εἶχαν ἀνακοινωθεῖ ἀπό τό 2005 στό Νομαρχιακό Συμβούλιο Πιερίας πού εἶχε συγκληθεῖ εἰδικά γιά τό θέμα αὐτό, στά Μ.Μ.Ε. (πρόσφατα μάλιστα καί στήν ἐφημερίδα «Δημότης Λιτοχώρου» πού ἐκδίδει ὁ Δῆμος Λιτοχώρου) καί μεμονωμένα σέ ἐνδιαφερόμενους κατοίκους. Τέλος γιά τίς ὅποιες διαφορές ὑπάρχουν μέ τόν Δῆμο Λιτοχώρου, προτείνουμε μέσα στά πλαίσια μιᾶς πολιτισμένης κοινωνίας πού ζοῦμε, νά γίνουν ἀμοιβαία σεβαστές οἱ ὅποιες τελικές ἀποφάσεις τῶν Ἑλληνικῶν (ἤ Εὐρωπαϊκῶν) Δικαστηρίων.

6. Διακονήματα – δραστηριότητες τῆς Ἱ. Μονῆς.

Τό πρόγραμμα τῶν μοναχῶν χωρίζεται σέ τρεῖς ἴσες χρονικές περιόδους. Ἡ πρώτη εἶναι ἀφιερωμένη στήν προσευχή, ἡ δεύτερη στήν ἐργασία (τά διακονήματα), καί ἡ τρίτη στήν μελέτη καί τήν ἀνάπαυση. Ὁ μοναχός μέ τό διακόνημα του ἐκφράζει ἔμπρακτα τήν ἀγάπη του πρός τούς συμμοναστές του. Δέν ἀποσκοπεῖ σέ προσωπικά ὀφέλη ἀλλά στό καλό του κοινοβίου. Πιστεύει στήν κοινωνική πλευρά τῆς ἐργασίας καί ὄχι στήν ἰδιοτελή μορφή της. Ὠφελεῖται πνευματικά καί σωματικά ἀπό τήν ἐργασία του, συντηρεῖ τό Μοναστήρι του καί συγχρόνως τοῦ δίνει τήν δυνατότητα νά μήν ἐξαρτᾶται ἀπό κανένα οἰκονομικό παράγοντα. Ἡ εὐλάβεια καταστρέφεται ἀπό τήν ὀκνηρία καί ὄχι ἀπό τήν ἐργασία. Τό διακόνημα δέν παρεμποδίζει ἀλλά διευκολύνει τήν προσευχή. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐργαζόταν χειρωνακτικά ὁ ἴδιος ὡς σκηνοποιός, γιά νά ἐξασφαλίζει τά ἀναγκαία πρός τό ζεῖν μή θέλοντας νά ἐπιβαρύνει κανένα. Ἀπαγόρευση τῆς ἐργασίας ὑπῆρχε μόνο ἀπό αἱρετικές ὁμάδες ὅπως οἱ Μασσαλιανοί. Τά ἀρχαία καί νεώτερα ἐκκλησιαστικά κείμενα ἀναφέρονται σέ πλῆθος διακονημάτων ὅπως οἱ «ὑφάνται, ραφεῖς, σκυτοτόμοι, σκηνοποιοί, λε¬πτουρ¬γοί, οἰκοδόμοι, ἁλιεῖς, χαλκεῖς, βορδονάροιοι, ναυπηγοί, ξυλουργοί, ἀμπελουργοί» καί ἀσχολίες ὅπως ἡ διαχείριση τῶν δασῶν, ἡ ἐξορυκτική, ἡ μεταλλευτική, ἡ ἀλατουργία, ἡ μελισσοκομία, ἡ κτηνοτροφία ὑπῆρχαν ἀνέκαθεν στά Μοναστήρια. Ἐφ’ ὅσον αὐτές οἱ δραστηριότητες πραγματο¬ποιοῦνται ἀπό τά συντεταγμένα ὄργανα διοική¬σεως τῶν Μοναστηριῶν, εἶναι σύμφωνες μέ τήν Νομοκανονική καί Ἐκκλησιαστική πράξη. Δέν τίς διαφοροποιεῖ δέ τό γεγονός ὅτι αὐτές γίνονται μέ κάποιο σύστημα, μέ σύγχρονα τεχνικά μέσα καί ἔχουν κάποιο νομικό σχῆμα, μέ τήν μορφή ἑταιρειῶν, προκειμένου νά εἶναι ἡ λειτουργία τους νόμιμη καί διαφανής καί νά τηροῦνται οἱ φορολογικές καί ἄλλες ὑποχρεώσεις. Τό Κοινόβιο, προσφέρει στόν μοναχό μέ τίς νυχθήμερες καί πολύωρες ἀκολουθίες, τήν κατ’ ἰδίαν προσευχή καί τό ὅλο ἐν γένει πρόγραμμά του, τό πλαίσιο μέσα στό ὁποῖο ζεῖ (σύμφωνα μέ τά μέτρα του) τήν συνεχῆ παρουσία τοῦ Θεοῦ. Ὅλα αὐτά ἀποτελοῦν μία ἐγγύηση ὅτι ὁ μοναχός καί μέ τήν βοήθεια τῶν συμμοναστῶν του, μπορεῖ νά χρη¬σιμοποιήσει σωστά τά ὑλικά πράγματα χωρίς νά ἐγκλωβισθεῖ σ’ αὐτά. Μεγαλύτερο κίνδυνο καί πα¬ρεκτροπή γιά τόν μοναχό ἀποτελεῖ ἡ ἀποκλειστική ἐνασχόλησή του μέ ἕναν δυτικοῦ τύπου “κοινωνικό μοναχισμό”, ἕναν τῦπο μοναχισμοῦ πού εἶναι ξένος μέ τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση, τόν ὁποῖο δυστυχῶς κάποιοι μέσα στήν ἄγνοιά τους τόν προβάλλουν ὡς πρότυπο. Ἑπομένως εἶναι ἐντελῶς ἀβάσιμα καί κατά τήν γνώμη μᾶς συκοφαντικά, ὅσα, κατά καιρούς ἀκούγονται γιά τά διακονήματα καί τίς δραστη¬ριότητες τῆς Μονῆς, ὅτι δῆθεν εἶναι ἐκτός της ἐκ¬κλησιαστικῆς τάξεως, ὅτι δῆθεν μετατρέπουν τόν οἶκο τοῦ Θεοῦ σέ οἶκο ἐμπορίου καί ὅσα παρόμοια λέγονται. Μέ τόν τρόπο αὐτό δέν πλήττονται μόνο τά πρόσωπα στά ὁποῖα ἀναφέρονται τά δημοσιεύματα, ἀλλά καί ὁ θεσμός τοῦ μοναχισμοῦ γενικώτερα, ἀφοῦ πράξεις καί ἐνέργειες πού γινόταν ἀνέκαθεν ἀπό τά Μοναστήρια κρίνονται σάν ἀντίθετες στήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας. Ἄλλωστε εἶναι γνωστό ὅτι στό Μοναστήρι μας ἀνέκαθεν οἱ μοναχοί ἀσχολοῦνταν μέ τήν γεωργία καί τήν κτηνοτροφία καί παρήγαγαν τά σχετικά μέ αὐτές προϊόντα.

7. Τό Μοναστήρι καί τό φυσικό περιβάλλον.

Ὁ μοναχός ἀναχωρεῖ ἀπό τόν κόσμο καί καταφεύγει στήν φύση. Τό φυσικό περιβάλλον γίνεται τό σπίτι του. Ἡ στενή σχέση πού ἀναπτύσσει μέ τήν φύση ὁ μοναχός τοῦ δίνει τήν δυνατότητα νά ἐντάσσει ἁρμονικά τά μοναστηριακά κτίσματα στό περιβάλλον. Παράλληλα ἐπειδή ἀγαπάει καί σέβεται τό φυσικό περιβάλλον στό ὁποῖο ζεῖ, κατορθώνει καί τίς ἀνάγκες διαβιώσεως του νά καλύψει καί νά προστατέψει αὐτό. Παράδειγμα δημιουργικῆς καί ἁρμονικῆς συνύπαρξης στόν χῶρο τοῦ Ἐθνικοῦ Δρυμοῦ Ὀλύμπου εἶναι ἡ παρουσία τοῦ Μοναστηριοῦ τοῦ Ἁγίου Διονυσίου γιά 500 περίπου χρόνια, τό ὁποῖο κατόρθωσε καί νά συντηρηθεῖ καί συγχρόνως νά προστατεύσει καί νά διαφυλάξει τήν ὡραιότητα καί μοναδικότητα τοῦ χώρου στόν ὁποῖο εὑρίσκεται, γιά τόν ὁποῖο ὅλοι καυχώμαστε σήμερα. Ἄν ἐξετάσει κανείς ἀεροφωτογραφίες τῆς περιοχῆς, θα διαπιστώσει, ὅτι στήν περιοχή αὐτή τοῦ Ὀλύμπου, μόνο τό δάσος πού εὑρίσκεται ὑπό τήν προστασία τοῦ Μοναστηριοῦ, φθάνει τόσο κοντά στήν θάλασσα. Σέ ἀντίστοιχες γειτονικές περιοχές δέν ὑπάρχουν πλέον δάση. Ἐπικριθήκαμε ἀπό τόν προηγούμενο δήμαρχο Λιτοχώρου τό 2004, ὅτι ἀποκλείσαμε τήν μελλοντική ἀνάπτυξη τοῦ Λιτοχώρου πρός τή μεριά τοῦ Ὀλύμπου. Ἄν ἐννοεῖται ἀνάπτυξη ἡ ἀλόγιστη ἀνοικοδόμηση καί τσιμεντοποίηση πού ἔγινε σέ ἄλλες περιοχές στίς παρυφές τοῦ Ὀλύμπου, στήν περιοχή τοῦ Λιτοχώρου, οἱ μελλοντικές γενεές θά μᾶς εὐγνωμονοῦν πού ἀποτρέψαμε τέτοιες ἐπεμβάσεις. Ἄλλωστε ποτέ δέν ἐμποδίσαμε κάποιον νά ἀπολαύσει τό φυσικό περιβάλλον τοῦ Ὀλύμπου. Ἀντίθετα διευκολύναμε μέ κάθε τρόπο τήν ἐξυπηρέτηση τῶν ἐπισκεπτῶν καί ὀρειβατῶν τοῦ Ὀλύμπου (π.χ. δωρεά ἐκτάσεως στό Δημόσιο γιά τήν κατασκευή ὀρειβατικοῦ καταφυγίου στήν Πετρόστρουγγα). Σταθήκαμε ὅμως ἐμπόδιο στίς ἐμπορικές ἐπιθυμίες κάποιων γιά τήν ἀλόγιστη ἀνάπτυξη τῆς περιοχῆς τοῦ Ὀλύμπου πού βρίσκεται ὑπό τήν προστασία τοῦ Μοναστηριοῦ. Αὐτός ἴσως εἶναι καί ἕνας ἀπό τούς βασικούς λόγους πολεμικῆς κατά τοῦ Μοναστηριοῦ. Παράλληλα εἴμαστε οἱ μόνοι πού ἀντιδράσαμε γιά τήν ἐπέκταση τοῦ πεδίου βολῆς ἀρμάτων Λιτοχώρου, διότι μέ τήν ἐπέκταση αὐτή κινδυνεύει σοβαρά τό μοναδικό φυσικό καί τό πολιτιστικό περιβάλλον τοῦ Ὀλύμπου, καθώς ἐπίσης καί ἡ ζωή καί ἡ φυσική ἀκεραιότητα τῶν μοναχῶν, ἐργατῶν, ἐπισκεπτῶν καί ὀρειβατῶν τοῦ Ὀλύμπου. Σεβόμαστε καί ἐκτιμοῦμε βαθιά τό ἔργο τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων, πιστεύουμε ὅμως ὅτι αὐτό δέν πρέπει νά γίνεται εἰς βάρος τῶν φυσικῶν καί πολιτιστικῶν θησαυρῶν τῆς Πατρίδος μας, τήν στιγμή πού μπορεῖ νά γίνει τό ἴδιο καλά σέ ἄλλες περιοχές. Γιά τόν λόγο αὐτό προσφύγαμε στά ἁρμόδια δικαστήρια (Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας, Εἰρηνοδικεῖο, Εἰσαγγελικές ἀρχές κ.λ.π.), προκειμένου νά μήν πραγματοποιηθεῖ ἡ ἐπέκταση τοῦ πεδίου βολῆς. Καί ὅλα αὐτά παρόλο πού ἄν γίνει ἡ ἐπέκταση, θά δικαιούμαστε νά εἰσπράξουμε ἕνα ἰδιαίτερα ὑψηλό ποσό ὡς ἀποζημείωση. Ἀλλά ἐκεῖνο πού μᾶς ἐνδιαφέρει, δέν εἶναι τά χρήματα, ὅσο ἡ προστασία τῆς περιοχῆς πού τήν θεωροῦμε τό σπίτι μας καί τόν χῶρο πού μᾶς συνδέει μέ τόν Ἅγιο Διονύσιο καί τούς προαπελθόντες πατέρες τοῦ Μοναστηριοῦ.

8. Ἡ θέση τοῦ Μοναστηριοῦ.

Ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Διονυσίου καί τοῦ Μοναστηριοῦ του στόν Ὄλυμπο γιά 500 περίπου χρόνια εἶναι μιά ἱστορική πραγματικότητα. Τελευταία τό Μοναστήρι μας ἔχει γίνει στόχος καί τῶν ἀνθρώπων πού προσπαθοῦν νά ἀναβιώσουν τό ἀρχαῖο δωδεκάθεο. Θεωροῦν ὅτι δῆθεν δέν συνάδει ἡ παρουσία τοῦ Μοναστηριοῦ στόν χῶρο τοῦ Ὀλύμπου. Εἶναι βέβαια δικαίωμα τοῦ καθενός νά πιστεύει ὅτι θέλει. Δέν μπορεῖ ὅμως κανείς νά ἀρνεῖται τήν ἱστορία καί τό γεγονός ὅτι ὁ Ἅγιος Διονύσιος καί τό Μοναστήρι του ἔχουν συνδεθεῖ ἄρρηκτα μέ τήν περιοχή τοῦ Ὀλύμπου. Στό παρελθόν ἔχουμε ἀρνηθεῖ προτάσεις, πού ἔγιναν μέ διάφορα οἰκονομικά ἀνταλάγματα, γιά τήν δημιουργία σέ ἐκτάσεις τοῦ Μοναστηριοῦ, ἀναπαραστάσεως ἀρχαίας πόλεως – «πνευματικοῦ κέντρου» ἐκ μέρους διαφόρων ὀργανώσεων καί σύλλόγων πού ἐκφράζουν δωδεκαθεϊστικές καί νεοειδωλολατρικές ἀντιλήψεις. Μήπως ὅλα αὐτά ἐξηγοῦν καί τήν παρουσία τῶν ὁμάδων αὐτῶν στήν πρόσφατη «εἰρηνική» διαδήλωση κατά τοῦ Μοναστηριοῦ;

9. Ἐπίλογος Ὁ Μοναχισμός εἶναι ἕνα σημεῖο ἀντιλεγόμενο.

Πολλοί ἄνθρωποι τόν πολεμοῦν ἐπειδή δέν τόν κατανοοῦν. Ἄλλοι ἐπειδή ἀντιλαμβάνονται τόν δυναμισμό του, προσπαθοῦν νά τόν καταστήσουν ἀκίνδυνο καί ἀνενέργητο, νά τόν ὑποβιβάσουν στήν μορφή ἑνός φιλανθρωπικοῦ σωματείου ἤ μιᾶς κοινωνικῆς ὀργανώσεως. Ἄλλοι μέ τήν βαθύτερη αἴσθηση πού διαθέτουν τόν πλησιάζουν καί βρίσκουν λύση στά ὑπαρξιακά προβλήματά τους. Κατανοοῦν ὅτι δημιουργεῖ ἐλεύθερα πρόσωπα καί ὄχι ἐλεγχόμενα ἄτομα. Γι’ αὐτό τόν ἀγαποῦν καί τόν σέβονται ἀπεριόριστα. Σάν μοναχοί ἔχουμε τήν αἴσθηση ὅτι δέν εἴμαστε ἰσάξιοι τῶν παλαιοτέρων ἀλλά καί τῶν νεωτέρων ἀξίων μοναχῶν. Γνωρίζουμε ὅτι καί ἐμεῖς σάν ἄνθρωποι συχνά σφάλουμε. Ὡστόσο προσπαθοῦμε νά ἀκολουθοῦμε τούς Πατέρες μας. Δέν περιμένουμε νά ἀκούσουμε ἐπαίνους οὔτε καταξίωση τοῦ ἔργου μας. Δέν μᾶς ἐνοχλεῖ ἡ καλόπιστη κριτική. Ὁ μοναχικός βίος εἶναι ταπείνωση, “ἄσκηση σώματος καί ἀφάνεια ψυχής”. Δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό διαφήμιση. Τό ἔργο τοῦ καθ' ἑνός “ὁποῖον ἐστίν τό πῦρ δοκιμάσει” καί «Πάσα φυτεία ἤν οὐκ ἐφύτευσεν ὁ πατήρ μου ὁ οὐράνιος ἐκριζωθήσεται». Σέ θέματα ὅμως πού ἀφοροῦν τήν ἀκρίβεια τῆς πίστεώς μας καί τόν θεσμό τοῦ μοναχισμοῦ εἴμαστε ἀνυποχώρητοι. Δέν ἔχουμε οὔτε τήν διάθεση οὔτε τό δικαίωμα νά θυσιάσουμε στό ἐλάχιστο, ὅ,τι κράτησε τό Μοναστήρι μας σέ ζωή ἐδῶ καί πέντε αἰῶνες. Πρέπει νά γίνει κατανοητό ἀπό ὅλους πώς ὅ,τι παραλάβαμε ἀπό τήν μοναχική παράδοση, τήν παράδοση τοῦ Μοναστηριοῦ μας καί τούς προαπελθόντες πατέρες του καί κυρίως ἀπό τόν κτίτορα καί προστάτη μᾶς Ἅγιο Διονύσιο τό θεωροῦμε ἀδιαπραγμάτευτο. Τήν θέση μᾶς αὐτή τήν ἐπιβάλει τό χρέος μας πρός τόν Θεό, τόν Ἅγιο Διονύσιο καί τίς μελλοντικές γενεές καί ὄχι κάποια προσωπική ἀντίθεση ἤ ἀντιπαλότητα. Γιά τόν λόγο αὐτό τελειώνοντας θά θέλαμε νά ἀπευθύνουμε πρόσκληση γιά συνεργασία πρός τόν Δῆμο Λιτοχώρου, τούς φορεῖς τῆς περιοχῆς, ἀλλά καί ὅλους τους πολίτες, ὄχι μόνο γιά τήν ἐπίλυση τῶν προβλημάτων πού ὑπάρχουν ἀλλά καί γιά δημιουργική συνεργασία μεταξύ μας, γιά τό καλό τοῦ τόπου.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς