Ι.Μ. Αγ.Διονυσίου Ολύμπου (μέρος α')

Επειδή τα ΜΜΕ και διάφοροι άλλοι "παράγοντες" υπερασπίστηκαν τους "αγανακτισμένους" και θυμωμένους" κατοίκους του Λιτόχωρου Πιερίας εναντίον της Ι.Μ.Αγ.Διονυσίου στον Όλυμπο, σας παρουσιάζουμε ένα σύντομο ιστορικό της Μονής για να πεισθούν ακόμα και οι πιο δύσπιστοι.

ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ, Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΚΑΙ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ.

1. Μικρό ἱστορικό.

Τό Μοναστήρι ἱδρύθηκε ἀπό τόν κτίτορά του Ἅγιο Διονύσιο τό 1543 ὡς Πατριαρχικό καί Σταυροπηγιακό. Λόγω τῆς προσωπικότητας τοῦ Ἁγίου Διονυσίου ἔγινε σύντομα εὐρύτερα γνωστὸ καὶ ἀνέπτυξε μεγάλη πνευματικὴ δραστηριότητα, κατὰ τὸ πρότυπο τοῦ ἱδρυτοῦ του. Αἰῶνες πρίν, ἡ φήμη του, ξεπέρασε τὰ ὅρια τοῦ Ἑλλαδικοῦ χώρου, φτάνοντας ὡς τὴν Ρωσία. Παράλληλα τὸ Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Διονυσίου ἔγινε ἀδιάσπαστο κομμάτι τῆς μακραίωνης ἱστορίας, τῆς κοινωνίας καὶ τῆς παιδείας τοῦ τόπου καί συνδέθηκε μέ ὅλους τούς ἐθνικούς ἀγῶνες. Μέ τήν ἐγκατάσταση τοῦ Ἁγίου Διονυσίου στόν Ὄλυμπο ἡ Ἑλληνική ἀντίσταση στήν περιοχή ἀρχίζει νά παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Δημιουργεῖται μιά Ἑλληνική περιοχή στόν Ὄλυμπο. Το Μοναστήρι συμμετέχει στὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821, στήν ἐπανάσταση τοῦ Ὀλύμπου τὸ 1878 καί στόν Μακεδονικό Ἀγώνα. Γιά ὅλα αὐτά ὑπέστη βαρὺ τίμημα. Πυρπολήθηκε το 1790 καί τό 1828, ἀπό τουρκικά στρατεύματα καί ὁ ἡγούμενος του κρεμάστηκε ἀπό τούς Τούρκους μαζὶ μὲ 12 ἀκόμη μοναχοὺς στὴν κεντρικὴ πλατεία τῆς Λάρισας. Τό Μοναστήρι δέχεται τό τελευταῖο ὀλέθριο πλῆγμα τό 1943 ἀπό τά Γερμανικά στρατεύματα Κατοχῆς, ὅταν καταστρέφεται σχεδόν ὁλοκληρωτικά. Μετά τήν τελευταία καταστροφή τοῦ 1943 οἱ παλιοί μοναχοί, ὅσοι ἐπέζησαν, διασκορπίζονται. Τό Μοναστήρι διέρχεται μία βαθιά διοικητική κρίση καί κινδυνεύει νά διαλυθεῖ. Οἱ νέοι μοναχοί (δύο ἤ τρεῖς), ἁπλοί ἄνθρωποι, προσπαθοῦν νά διατηρήσουν στήν ζωή τό Μοναστήρι. Τήν περιουσία τοῦ Μοναστηριοῦ εἶναι φυσικό νά μή μποροῦν νά τήν διαφυλάξουν σωστά. Τό Μοναστήρι μέ τήν βοήθειά του Ἁγίου Διονυσίου ἀνασταίνεται, ἀνασυγκροτεῖται καί λειτουργεῖ καί πάλι ὡς Κοινόβιο. Προκύπτει ἡ ἀνάγκη νά προστατεύσει τήν περιουσία του, τήν ὁποία παρέλαβε ἀπό τόν Ἅγιο Διονύσιο καί γιά τήν ὁποία εἶχε τίτλους ἀπό αἰῶνες.

2. Ἡ Μοναστηριακή περιουσία.

Ἡ Μοναστηριακή περιουσία εἶναι ἱερό κειμήλιο πού ἀνήκει στόν Θεό, ἱερά παρακαταθήκη πού παρέλαβαν τά Μοναστήρια ἀπό τούς ἁγίους κτίτορες καί τούς προηγουμένους πατέρες τους, οἱ ὁποῖοι μέ προσωπικούς κόπους καί θυσίες τήν δημιούργησαν καί τήν διαφύλαξαν. Γί αὐτό οἱ μοναχοί ὀφείλουν νά προστατεύσουν τήν περιουσία τῶν Μοναστηριῶν τους, στήν ὁποία εἶναι ἁπλοί διαχειριστές. Ἀπό σεβασμό πρός τούς κτίτορες καί τούς προηγουμένους πατέρες. Ἀπό σεβασμό πρός τήν θέληση καί ἐπιθυμία τῶν εὐλαβῶν δωρητῶν οἱ ὁποῖοι θέλησαν ἡ περιουσία τους νά περιέλθει καί νά παραμείνει στό Μοναστήρι. Ἀπό ὑποχρέωση στούς νόμους τοῦ κράτους ἀφοῦ τά Μοναστήρια εἶναι ν.π.δ.δ. Τά ὑλικά πράγματα δέν εἶναι κακά ἀπό τήν φύση τους. Κακία «εἶναι ἡ ἐσφαλμένη χρήση τῶν νοημάτων, τήν ὁποία ἀκολουθεῖ ἡ κακή χρήση τῶν πραγμάτων», «καί σέ ὅλα τά πράγματα ἡ κακή χρήση εἶναι ἁμαρτία». Ὁποιαδήποτε ἄλλη διδασκαλία καταδικάσθηκε ὡς αἱρετική ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ἡ περιουσία εἶναι ἀπαραίτητη γιά νά μποροῦν τά Μοναστήρια νά ἐκπληρώσουν τούς σκοπούς τους, νά ἀσκοῦν τό πνευματικό, φιλανθρωπικό, κοινωνικό καί ἐκπαιδευτικό τους ἔργο, νά συντηροῦν τούς μοναχούς τους, νά κτίζουν, καλλωπίζουν καί ἀποκαθιστοῦν τά κτίρια, νά διαφυλάττουν τά κειμήλια τους, νά προστατεύουν τήν ὕπαρξη καί λειτουργία τους ἐλέγχοντας τίς χρήσεις τοῦ περιβάλλοντος χώρου τους, νά διακονοῦν τούς προσκυνητές τους. Στό νέο Μοναστήρι, ἀποκλειστικά μέ ἰδίους πόρους, ἔγιναν σημαντικά ἔργα, ὅπως νέα Ἐκκλησία γιά τήν ἐξυπηρέτηση τῶν προσκυνητῶν, Μουσεῖο – Σκευοφυλάκιο γιά τήν διαφύλαξη τῶν κειμηλίων τοῦ Μοναστηριοῦ, βιβλιοθήκη πού σήμερα ἀριθμεῖ 20.000 περίπου βιβλία καί 3.500 περιοδικά, ἀρχονταρίκι, αἴθουσες συγκεντρώσεων καί ὑποδοχῆς τῶν προσκυνητῶν. Ὑπό τήν εὐθύνη ἱερομονάχου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς λειτουργεῖ ἐδῶ καί χρόνια μέ μεγάλη ἐπιτυχία, μονάδα ἀπεξάρτησης ναρκομανῶν, οἱ ὁποῖοι συναντῶνται σέ χῶρο πού τούς διαθέτει τό Μοναστήρι. Τό σπουδαιότερο ἔργο, ἡ ἀναστήλωση τοῦ παλιοῦ Μοναστηριοῦ (ἐκπόνηση μελετῶν, πλήρης ἀναστήλωση τῆς Ἐκκλησίας, ἀποκατάσταση παρεκκλησίων, ἐργασίες στερεώσεως σέ ὅλες τίς πτέρυγες, ἔργα ὑποδομῆς κ.λ.π.), προχωράει κυρίως μέ πόρους τοῦ Μοναστηριοῦ καί προσωπική ἐργασία τῶν μοναχῶν καί μέ ἐλάχιστες κρατικές ἐπιχορηγήσεις. Δυστυχῶς ὁ Δῆμος Λιτοχώρου ἐκτός ἀπό κάποια χαλίκια γιά τό στρώσιμο τοῦ δρόμου, δέν πρόσφερε τίποτε γιά τήν ἀναστήλωση τοῦ κατεστραμμένου Μοναστηριοῦ. Τό Μοναστήρι δέν εἶναι καλό νά ἐπαιτεῖ συνεχῶς καί νά ἐξαρτᾶται οἰκονομικά ἀπό τίς προθέσεις τῶν ἰσχυρῶν. Ἐξασφαλίζει στά Μοναστήρια τήν ἐλευθερία τους, ἡ οἰκονομική αὐτάρκεια. Ὅσοι θέλουν Μοναστήρια χωρίς περιουσία στήν οὐσία δέν θέλουν νά ὑπάρχουν Μοναστήρια. Οἱ πρόσφυγες μετά τήν Μικρασιατική καταστροφή καί οἱ περισσότεροι ἀκτήμονες σέ περιουσίες Μοναστηριῶν ἀποκαταστάθηκαν. Σέ περιουσίες πού ἄν δέν ἀνῆκαν σέ Μοναστήρια τό πιό πιθανό εἶναι ὅτι θά εἶχαν γίνει λεία κάποιων ἐπιτηδείων. Στό παρελθόν ἐπανειλημμένα διατέθηκε περιουσία τοῦ Μοναστηριοῦ μας σέ ἀκτήμονες ἤ γιά ἄλλους κοινωφελεῖς σκοπούς χωρίς τό Μοναστήρι νά εἰσπράξει καμιά ἀποζημίωση. Ἐνδεικτικά ἀναφέρουμε 5.004 στρέμματα στήν Πέλλα, 938,10 στρέμματα στόν Βαρικό καί πολλές ἄλλες μικρότερες ἐκτάσεις τοῦ Μοναστηριοῦ καί τῶν Μετοχίων του.

3. Οἱ τίτλοι τῆς περιουσίας τοῦ Μοναστηριοῦ.

Οἱ τίτλοι τῆς περιουσίας τοῦ Μοναστηριοῦ ὑφίστανται ἀπό αἰῶνες. Ξεκινοῦν ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Ἁγίου Διονυσίου καί ἀνανεώνονται συνεχῶς τά ἑπόμενα χρόνια (1774, 1874, 1890, 1922, 1925, 1933 κ.λ.π.). Τά ὅρια πού περιγράφονται στούς τίτλους αὐτούς ἐπιβεβαιώνονται ἀπό παλιούς κατοίκους τοῦ Λιτοχώρου, τόν Δημήτριο Φοῦντο, τόν Γεώργιο Κάκαλο, τό Νικόλαο Κλιτσινίκο καί τόν Ἀθανάσιο Νικόπουλο σέ κατάθεση πού δίνουν ἐνώπιόν του Εἰρηνοδίκου Κατερίνης τό 1922. Τό δάσος τῆς Μονῆς καί τά ἀκριβῆ ὅρια του, πού περιλαμβάνουν γνωστά καί ἀμετάβλητα στό χρόνο θέσεις καί μορφολογικά χαρακτηριστικά (ρέματα, ράχες, κ.λ.π.) ὅπως περιγρά¬φονται στούς κατά καιρούς ἐκδοθέντες τίτλους του, τά λοιπά ἰδιοκτησιακά ἔγγραφά του καί τίς μαρτυρικές καταθέσεις (τοῦ 1922 καθώς ἐπίσης καί προηγουμένων ἐτῶν) ἀναγνωρίζονται ἀπό τίς ἀποφάσεις 42/1922 καί 10/1925 τοῦ Διοικητικοῦ Δικαστηρίου τοῦ Ὑπουργείου Γεωργίας καί μεταγράφονται στό Ὑποθηκοφυλα¬κεῖο Κατερίνης. Ἐπισημαίνουμε ὅτι σύμφωνα μέ τό ἄρθρο 10 τοῦ νόμου 3208/2003 τό Δημόσιο δέν μπορεῖ πλέον νά προβάλλει δικαιώματα σέ ἐκτάσεις πού ἔχουν ἀναγνωρισθεῖ μέ ἀποφάσεις τοῦ ἄνω Δικαστηρίου. Πλῆθος ἄλλων ἐγγράφων ξανα¬επιβεβαιώνει τό γεγονός αὐτό. Πρόσφατα τό Πρωτοδικεῖο Κατερίνης καί στήν συνέχεια τό Ἐφετεῖο Θεσσαλονίκης καί ὁ Ἄρειος Πάγος ἔκριναν τελεσίδικα καί ἀμετάκλητα ὑπέρ τοῦ Μοναστηριοῦ κάποιες ἀμφισβητήσεις τοῦ Δημοσίου σέ 4.250 στρέμματα δασικῆς κυρίως ἐκτάσεως στήν θέση παλαιός Ἅγιος Δημήτριος (Κοῦτρες). Εἶναι πέρα ἀπό κάθε λογική ἡ προσπά¬θεια νά ἀμφισβητηθοῦν οἱ ἀποφάσεις αὐτές, ἀποκλειστικά καί μόνο ἐπειδή στή σύνθεση τοῦ Πρωτοδικείου συμμετεῖχε καί ὁ πρώην Πρωτοδίκης Λ. Στάθης, διότι ἄν γίνει αὐτό, τότε θά πρέπει νά ἀμφισβητηθοῦν καί ὅλες οἱ ἀποφάσεις στίς ὁποῖες συμμετεῖχε κατά τήν διάρκεια τῆς σταδιοδρομίας του ὁ ἀνωτέρω δικαστής. Ἄλλωστε ὁ ἴδιος ποτέ δέν ὑπῆρξε μέλος τοῦ Ἐφετείου Θεσσαλονίκης ἤ τοῦ Ἀρείου Πάγου και φυσικά δεν ἦταν δυνατόν νά ἐπηρεάσει τίς ἀποφάσεις αὐτές, οἱ ὁποῖες εἶναι καί οἱ τελικές ἀποφάσεις. Τελευταία κάποιοι προσπαθοῦν νά ἀμφισβη¬τήσουν τούς τίτλους τοῦ Μοναστηριοῦ. Παρουσιά¬ζουν τήν μετάφραση ἑνός ἀπ' αὐτούς καί ἰσχυρίζονται ὅτι εἶναι πλαστή, διότι ὁ μεταφραστής του, καταδικάσθηκε δῆθεν γιά πλαστογραφία τήν δεκαετία τοῦ 1920, χωρίς ὅμως νά παρουσιάζουν κάποιο ἔγγραφο πού νά ἀποδεικνύει ὅτι ὄντως ὁ ἀναφερόμενος μεταφραστής καταδικάσθηκε, γιά ὅσα τοῦ καταλογίζουν. Ἀλλά ὁ τίτλος αὐτός πού ἐκδόθηκε τό 1890 δέν εἶναι ὁ μοναδικός πού ὑπάρχει. Ὑπάρχουν ὅλοι οἱ τίτλοι πού ἀναφέρθηκαν προηγουμένως. Οὔτε εἶναι ἡ μοναδική μετάφραση. Τό 2005 μέ πρωτοβουλία τοῦ Μοναστηριοῦ μεταφράσθηκε ξανά ὁ τίτλος ἀπό ἐπίσημη μεταφράστρια. Τό νέο περιεχόμενο τῆς μεταφράσεως εἶναι ἴδιο μέ τό παλιό. Ψευδῶς ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ σημερινή ἔκταση τοῦ δάσους τοῦ Μοναστηριοῦ εἶναι δῆθεν 60.000 στρέμματα καί ὅτι τό Μοναστήρι δῆθεν διεκδικεῖ, τόν Μύτικα, τήν κορυφή τοῦ Ὀλύμπου καί κατέχει σχεδόν ὅλον τόν Ὄλυμπο. Στήν πραγματικότητα τό δάσος τοῦ Μοναστηριοῦ εἶναι περίπου 29.000 στρέμματα καί ἀντιστοιχεῖ σέ λιγώτερο ἀπό τό 3% τοῦ ὀρεινοῦ ὄγκου τοῦ Ὀλύμπου. Ἀπό αὐτά 20.500 στρέμματα εὑρίσκονται ὑπό καθεστώς προστασίας (Ἐθνικός Δρυμός Ὀλύμπου, περιοχή Natura 2000), ὅπου ἐπιτρέπεται ἐλάχιστη ἤ καθόλου διαχείρηση. Μέχρι σήμερα δέν ἀπαγγέλθηκε καμμία κατηγορία ἐναντίον τοῦ Μοναστηριοῦ, ὅσον ἀφορᾶ τήν ἐγκυρότητα ἤ μή τῶν τίτλων καί τῶν λοιπῶν ἰδιοκτησιακῶν ἐγγράφων του, πολύ περισσότερο δεν καταδικάσθηκε τό Μοναστήρι γιά κάτι τέτοιο. Ἄλλωστε ὅλα τά ἀνωτέρω ἔγγραφα, τό Μοναστήρι τά χρησιμοποιεῖ ἐδῶ καί δεκαετίες, σέ κάθε μορφῆς καί βαθμοῦ δικαστήρια (Ἄρειο Πάγο, Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας, Ἐφετεῖα, Πρωτοδικεῖα κ.λ.π.), τά ὁποία, ὅλα ἀνεξαιρέτως, ἔχουν δεχθεῖ τήν ἐγκυρότητά τους. Θά ἦταν παραλογισμός νά δεχθεῖ κανείς ὅτι δεκάδες δικαστήρια, διαφορετικοῦ βαθ¬μοῦ καί διαφορετικῶν συνθέσεων καί σέ διαφορετι¬κές ἐποχές ἔχουν, ὅλα ἀνεξαιρέτως, φερθεῖ, δῆθεν εὐνοϊκά στό Μοναστήρι ἤ ὅτι δῆθεν ἔχουν ἐξαπατηθεῖ ἀπό αὐτό. Σέ ὅλη τήν ἱστορία τοῦ τό Μοναστήρι, ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Ἁγίου Διονυσίου μέχρι σήμερα, ἀντιμετώπισε στό Λιτόχωρο δύο μερίδες ἀνθρώπων. Αὐτῶν πού τό πολεμοῦσαν καί αὐτῶν (τῶν περισσοτέρων) πού τό ἀγαποῦσαν καί τό σεβόταν βαθιά. Ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος Διονύσιος διώχθηκε ὅταν, σύμφωνα μέ τόν Συναξαριστή τῆς ἀρχαίας ἀκολουθίας του, μερικοί κάτοικοι τοῦ Λιτοχώρου τόν διέβαλαν στόν Τοῦρκο διοικητή τῆς περιοχῆς, ὅτι κτίζει χωρίς τήν ἄδειά του Μοναστήρι καί ὅτι ἔτσι θά ἔχουν τόπο συγκεντρώσεως οἱ ἐπαναστα¬τημένοι Ἕλληνες καί θά κινδυνεύουν δῆθεν οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς. Ἀναγκάσθη¬καν βέβαια νά καλέσουν τόν Ἅγιο πίσω ὅταν παρατεταμένη ἀνομβρία ἔπληξε τόν τόπο τους μετά τήν φυγή του. Ἀλλά καί τά ἑπόμενα χρόνια ὑπῆρχαν παρενοχλήσεις καί καταπατήσεις τῶν κτημάτων τοῦ Μοναστηριοῦ ἀπό μία μερίδα τῶν κατοίκων τοῦ Λιτοχώρου μέ ἀποτέλεσμα τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο νά ἐπέμβει πολλές φορές, στέλνοντας ἑξαρχίες καί νά ἀναγκασθεῖ νά ἐκδόσει κάποιες φορές καί ἀφορισμούς. Σέ μία ἀπό αὐτές καί μετά τήν ἀπόρριψη «τῶν παντοίων εἰρηνοποιῶν καί συμβιβαστικῶν μέτρων πρός λύσιν τῆς πολυχρονίου ταύτης ἔριδος καί διαφορᾶς» πού εἶχαν προταθεῖ ἀπό τόν Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ἰωακείμ καί τό Μοναστήρι, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο προέβη τό 1877 στόν ἀφορισμό ὅσων κατοίκων τοῦ Λιτοχώρου καταπατοῦσαν τά Μοναστηριακά κτήματα.