« Η χωρίς λόγον τράπεζα ουδέν φάτνης διαφέρει»! Η αρχαία αυτή ρήση αποκτά στη σημερινή μαζική κοινωνία των καταναλωτικών ζόμπι που μοχθούν αενάως στην υπηρεσία του «μαμωνά», μια ιδιαίτερη σημασία. Γιατί, ακριβώς, γίνεται σύμβολο της συγχρόνου εποχής και της τρομακτικής αλλαγής που έχει συμβεί στις δομές, τους θεσμούς, αλλά, παραλλήλως, και στις αξίες της κοινωνίας μας. Κυρίως δε, διότι στη σημερινή εποχή έχει τρομακτικά υποβαθμισθεί ο ρόλος της οικογένειας. Για την οποία τώρα όλοι χύνουν κροκοδείλια δάκρυα και αρχίζουν να αποδίδουν τα σύγχρονα δεινά των κοινωνιών μας και της ψυχολογικής ανασφάλειας των ατόμων στην κατάρρευση του βασικού αυτού κυττάρου της κοινωνίας.
Ένα σύμβολο της οικογένειας, αλλά και ένας στυλοβάτης της ήταν το « οικογενειακό τραπέζι» του μεσημεριού, και η…νοικοκυρά. Γιατί η παλιά « νοικοκυρά» ήταν πράγματι « η βασίλισσα του σπιτιού». Ήταν η ψυχή της οικογένειας. Και γύρω από το «τραπέζι της Κυριακής» γινόταν η συνάντηση των μελών της οικογένειας, ενισχύονταν οι δεσμοί μεταξύ τους . Υπήρχε επικοινωνία. Και το φαγητό δεν ήταν απλώς ο « σανός στη σύγχρονη φάτνη», αλλά ήταν μια ιεροτελεστία. Γιατί η νοικοκυρά « έπαιρνε το τίποτα και το έκανε κάτι», όπως λέγει η κ. Εύη Βουτσινά.
Το κύριο όμως χαρακτηριστικό της παλαιάς οικογένειας ήταν η ύπαρξη επικοινωνίας. Μπορεί σήμερα να χλευάζουν μερικοί τον « πάτερ φαμίλια», να θεωρούν τη «νοικοκυρά» « κατίνα», αλλά τότε υπήρχε πραγματικό ενδιαφέρον, το οποίο υπερκάλυπτε την τυχόν χαμηλή παιδεία του πατέρα και της μητέρας ή της γιαγιάς. Υπήρχε όμως η συσσωρευμένη εμπειρία, ο κοινός νους και η…αγάπη. Ο δεσμό αυτός των μελών της οικογένειας.
Σήμερα όμως, με τη διάσπαση της οικογένειας με όλα τα μέλη της να εργάζονται, να αγχώνονται, να τρώνε « πόδι» ή στα « φαστφουντάδικα» και το βράδυ να μαζεύονται μπροστά στην τηλοψία, ενώ τα Σαββατοκύριακα να τρέχουν στην υποτιθέμενη « εξοχή» για να « διασκεδάσουν» και να ξεσκάσουν, δεν υπάρχει πλέον ο χρόνος, αλλά και διάθεση, για επικοινωνία. Και δεν μιλάμε για τις « οικογένειες ενός γονιού», αλλά για τις οικογένειες « κατά συνθήκην».
Η έλλειψη λοιπόν επικοινωνίας μεταξύ των μελών της οικογένειας είναι το αποτέλεσμα της εξελίξεως των τελευταίων πενήντα χρόνων σε όλες τις κοινωνίες της Ευρώπης, αλλά και της Αμερικής. Και η έλλειψη αυτή οδήγησε στην υποβάθμιση της οικογένειας ως βασικού κυττάρου της κοινωνίας. Τα τραγικά αποτελέσματα δε τα βλέπουμε-ή μάλλον τα βλέπουν- οι κοινωνικοί ψυχολόγοι, οι ψυχίατροι, οι δάσκαλοι, οι κοινωνικοί λειτουργοί, ενώ τα άλλα συμπτώματα της « ασθένειας» αυτής, όπως τα ναρκωτικά, η βία, το άγχος, η μοναξιά, διαρκώς αυξάνουν. Ακόμη, η νέα αυτή κατάσταση αντικατοπτρίζεται και στον σχεδιασμό των σπιτιών. Τώρα η κουζίνα υποβαθμίζεται παρά την « ηλεκτροκίνηση» της. Ακόμη και η κρεβατοκάμαρα περιορίζεται σε ένα « κελί» για να κοιμάται κανείς. Δηλ. ακόμη και οι λειτουργίες του σπιτιού αντικατοπτρίζουν, αλλά και διαμορφώνουν, τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου μέσα στην οικογένεια.
Η γιαγιά μας έλεγε για την αλεπού που έπεσε στην παγίδα και της κόψανε την ουρά. Και όταν γύρισε στο δάσος έλεγε ότι ήταν μόδα χωρίς ουρά. Έτσι κι εμείς τώρα, θεωρούμε ότι είναι μεγάλη επιτυχία στη Δανία μόνο το τέσσαρα τοις εκατό των γυναικών να δηλώνει «οικιακά», ενώ το εξήντα τοις εκατό στην Ιρλανδία να δηλώνουν « νοικοκυρές». Ίσως εδώ οι στατιστικολόγοι θα πρέπει να συσχετίσουν τα στοιχεία αυτά με την κατανάλωση ψυχοφαρμάκων και με άλλους «ποιοτικούς» δείκτες για να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα.
Βεβαίως, τα « ποτάμια δεν γυρίζουν πίσω» και τα « γεγονότα ουκ απογίγνεται». Και η «επιστροφή στο παρελθόν είναι αδύνατη. Γι αυτό άλλωστε και υπάρχει η νοσταλγία. Νοσταλγούμε τα παλιά, τις παραδοσιακές συνταγές, οι οποίες όμως θα είναι « άνοστες» χωρίς το κυριακάτικο τραπέζι» ή με τα μέλη της οικογένειας να χώνουν το κεφάλι τους στο πιάτο όπως τα ζώα στη φάτνη.
Νοσταλγούμε, λοιπόν, γιατί μέσα μας συνειδητοποιούμε, ότι είμαστε σκλάβοι των δημιουργημάτων μας. Ζούμε στον «πολιτισμό της ενοχής» ή μήπως στην « ενοχή του πολιτισμού»;
Εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΉ»- Επισημάνσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου