Γονείς και Παιδιά “Μήπως έχουμε αποτύχει;”

Πολλές φορές ακούγονται γονείς να διαμαρτύρονται για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σχετικά με την αποτυχία τους να πιάσουν κάποια φιλία με τα παιδιά τους που βρίσκονται στην εφηβική ηλικία και δεν τα καταφέρνουν.           Και αναρωτιούνται: μήπως έχουμε αποτύχει;

          Πρόκειται για έναν προβληματισμό που απασχολεί πολλούς γονείς, τουλάχιστον όσων έχουν μια έγνοια για επικοινωνία  με τα παιδιά τους.

          Ας δούμε το θέμα αυτό πια αναλυτικά.

          Τα πρόσωπα που είναι πιο κοντά στο παιδί είναι οι γονείς τους κατά πρώτο λόγο τοπικά. Ζουν όλοι μαζί μέσα στο σπίτι, βλέπονται και συναναστρέφονται μεταξύ τους συχνότερα. Το τέλειο θα ήταν αν η εγγύτητα αυτή ήταν όχι μόνο τοπική αλλά και πνευματική, δηλ. αν υπήρχε σύνδεσμος ανάμεσα στο παιδί και τους γονείς του. Το λέμε αυτό γιατί τις περισσότερες φορές αυτοί που βρίσκονται πιο μακριά από τα παιδιά  τους είναι οι δικοί  του άνθρωποι. Αντί να αναπτύσσεται ανάμεσα σε γονείς και παιδιά ένας στενός σύνδεσμος, συμβαίνει το αντίθετο. Τα παιδιά δεν εμπιστεύονται τους γονείς τους και ψάχνουν να βρουν    λύση στα προβλήματά τους σε φίλους και σε ύποπτους διαφωτιστές.

          Για την κατάσταση αυτή φταίνε πρωτίστως οι ίδιοι οι γονείς που δεν θέλησαν ή δεν μπόρεσαν ν’ ανοίξουν ένα διάλογο με τα παιδιά τους. Το ζήτημα αυτό είναι  σοβαρό και δεν χωρεί καμία δικαιολογία για να καλυφθεί αυτή η ανικανότητα των γονέων. Όταν οι γονείς θέλουν, θα βρουν τρόπο επικοινωνίας με το παιδί και θ’ αρχίσουν  ένα γόνιμο διάλογο μαζί του. Βέβαια πολλές φορές αυτή η δυσπιστία προέρχεται από το ίδιο το παιδί που είναι  δύσκολο στο άνοιγμα της καρδιάς του. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος για να αποκατασταθεί η γέφυρα που θα ενώσει ψυχικά το παιδί με τους γονείς.

          Πολλοί γονείς αποφεύγουν αυτό τον διάλογο γιατί δεν ήξεραν τι να συζητήσουν με τα παιδιά τους. Το πράγμα είναι σοβαρό, αλλά και απλό. Το καλύτερο θα ήταν όλοι οι γονείς να ήξεραν γράμματα και την τέχνη της διαλογικής συζήτησης με τους εφήβους. Αυτό έχει σημασία γιατί ο έφηβος δεν ανέχεται δογματισμούς και αφορισμούς, αλλά θέλει συζήτηση με ίσους όρους, θέλει να πεισθεί, αλλιώς δεν αλλάζει γνώμη. Είναι λεπτή τέχνη η συζήτηση με νέους αυτής της ηλικίας. Κι εδώ πολλοί γονείς δεν τη θέλουν.

          Όμως ισχύει μια γενική αρχή που ισχύει πάντοτε. Η γλώσσα της πατρική ή μητρικής αγάπης σε συνδυασμό με την πείρα της ζωής, μπορεί να τα βγάλει  πέρα με τις απαιτήσεις των εφήβων. Η αποκατάσταση του ψυχικού συνδέσμου γονέων – παιδιών επιτυγχάνεται με απλά πράγματα πολλές φορές.

          Π. χ. όταν ο πατέρας αφήνει για λίγο τις συνηθισμένες ασχολίες του και αφιερώνει λίγο χρόνο για το παιδί του, όταν ενδιαφέρεται γι’ αυτό, τότε  το παιδί ανταποκρίνεται και αρχίζει ένας δεσμός μεταξύ τους. Τι απλούστερο από έναν περίπατο, μια εκδρομή, μια επίσκεψη! Κι’ όμως  όταν αυτά συνδυάζονται με σοβαρές συζητήσεις γύρω από θέματα που απασχολούν σήμερα τους νέους, μπορούν να δώσουν λύσεις στα νεανικά προβλήματα.

          Όταν ένα παιδί δεν μιλάει με τους γονείς του για τα προβλήματά του, το πράγμα είναι σοβαρό και πρέπει ν’ απασχολεί τους γονείς, οι οποίοι θα πρέπει και αυτοί να διερωτηθούν: τι φταίει γι αυτή την κατάσταση; Οι πολλές δουλειές , οι ασχολίες, η έλλειψη μόρφωσης κ. α. δεν είναι σοβαροί λόγοι που μπορούν να ματαιώσουν την ψυχική επαφή. Οι λόγοι αυτοί είναι ενδεχόμενο να μειώσουν κάπως την αποτελεσματικότητα της προσπάθειας, δεν μπορούν όμως να την εξαφανίσουν τελείως.

          Η προσπάθεια αυτή πρέπει ν’ αρχίζει από τα μικρά χρόνια του παιδιού. Από τη στιγμή που πηγαίνει στο σχολείο η και ενωρίτερα  επιβάλλεται να καταλάβει πως στα πρόσωπα των γονέων του δεν πρέπει να βλέπει μόνο εκείνα που του εξασφαλίζουν την επιβίωση, αλλά κι εκείνο που μπορεί να το καθοδηγεί σωστά στο δρόμο του.

          Αν η εργασία αυτή ξεκινήσει νωρίς τότε και οι γονείς έχουν πάρει τον αέρα  της συζήτησης με τα παιδιά και δεν θα δυσκολευτούν τόσο πολύ να τα αντιμετωπίσουν με τις σοβαρές εφηβικές ανησυχίες τους. Όταν όμως δεν έχει προηγηθεί αυτή η προσπάθεια, τότε είναι πολύ δύσκολο ν’ αρχίσει κάτι τέτοιο σε προχωρημένη ηλικία, όταν το παιδί δεν θα έχει την πείρα της πατρικής πρόνοιας.

          Σ’ αυτές τις περιπτώσεις έχουμε αποτυχία στην αγωγή και θα πρέπει με κάθε τρόπο να πάρουμε πρωτοβουλία δίνοντας στο παιδί μας αυτό που τόσα χρόνια αποφεύγαμε να του δώσουμε.

          Εκείνο πάντως που μετράει περισσότερο είναι μια έγκαιρη επιστράτευση όλων μας των δυνάμεων για την παροχή αποφασιστικής βοήθειας στα παιδιά μας.

          ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Αρχιεπισκόπου Αθηνών