Σχετικά με την Λειτουργία του ΑΓ. ΙΑΚΩΒΟΥ του Αδελφοθέου

Απάντηση στον φίλο μας Γιάννη Ψ σχετικά με τηνΛ ειτουργία του Αγ.Ιακώβου του Αδελφοθέου

Γιάννης Ψ είπε...

Ευλογείτε πάτερ. Παρακολουθώ μερικές φορές τη σελίδα σας και χαίρομαι για τα όμορφα θέματα με τα οποία ασχολείται. Είχα ένα ερώτημα σχετικά με αυτά που γράψατε περί της Λειτουργίας των Προηγιασμένων, όταν αναφερθήκατε σε ΤΡΕΙΣ λειτουργίες που έχουμε σε χρήση στην Εκκλησία, βάζοντας και τη "λειτουργία" του Αγ. Ιακώβου ως μία κανονική λειτουργία.

Είχα παρευρεθεί σε μία τέτοια παλαιότερα και μου είχε κάνει πολύ κακή εντύπωση -- μεταφορά της Αγίας Τράπεζας έξω (ή τραπεζάκι στο κέντρο), όχι μυστικές ευχές, κοινωνία όπως στην αρχαία εκκλησία (πριν μπει η λαβίδα) κλπ... Μου θύμισε παπικό ναό -- φαντάζομαι στο εξωτερικό που έχουμε ιδίως οι Έλληνες και αρμόνια θα είναι ακριβώς σαν έναν παπικό ναό αυτή την ημέρα.

Μελετώντας το θέμα βρήκα ότι δεν είναι καθόλου παραδοσιακή και εν χρήσει λειτουργία. Η λεγόμενη "λειτουργία" του Αγ. Ιακώβου τελείται μεν δυστυχώς με συνοδική ευλογία αλλά μήπως τελικά πρόκειται για δούρειο ίππο λειτουργικής ανανεώσεως όπως πολύ σωστά πιστεύω γράφει το κάτωθι άρθρο

http://orthros.org/Greek/Keimena/K_LeitIakwvou.htm

Θα με ενδιέφερε η γνώμη σας επί του θέματος μια και από τα γραφόμενάς σας φαίνεσθαι να την αποδέχεσθε. Καλή Σαρακοστή.

Επειδή διατυπώσατε κάποια αμφιβολία για την εγκυρότητα ή όχι της λειτουργίας του Αγ. Ιακώβου του Αδελφοθέου πολύ συνοπτικά θα μπορούσα να σημειώσω τα εξής :

1. Η λειτουργία που διαδόθηκε υπό το όνομα του Αγ. Ιακώβου ανήκει στο λεγόμενο συριακό ή αντιοχειανό λειτουργικό τύπο. Η απόδοσή της στον Αγ. Ιάκωβο, πρώτο επίσκοπο Ιεροσολύμων καθώς και οι εσωτερικές ενδείξεις μαρτυρούν, ότι πρόκειται για λειτουργία που διαμορφώθηκε στα Ιεροσόλυμα και στη συνέχεια διαδόθηκε σε άλλες πόλεις της Παλαιστίνης, στη Συρία, την Αραβία, το Σινά, την Αίγυπτο, την Ελλάδα και στις Σλαβικές χώρες.

2. Ο πυρήνας της λειτουργίας αυτής, όπως και όλων των λειτουργιών είναι αποστολικός. Βέβαια η σημερινή μορφή της δεν μπορεί να είναι παλαιότερη του τέταρτου μ.Χ. αιώνα. Στη σημερινή της μορφή μπορούμε να διακρίνουμε και μεταγενέστερα ακόμη στοιχεία, που οφείλονται στην μετά τον δ’ αιώνα λειτουργική εξέλιξη.

3. Η λειτουργία του Αγ. Ιακώβου γράφτηκε πρωτίστως στην Ελληνική γλώσσα. Νωρίτερα είχε μεταφρασθεί ση συριακή. αργότερα στη γεωργειανή, τη σλαβική, λατινική, αιθιοπική, αρμενική, κοπτική.

4. Άγιοι Πατέρες όπως : Κύριλλος Ιεροσολύμων, Άγιος Ιερώνυμος, Νικόλαος Μεθώνης, Αριστήνος, Μάρκος ο Ευγενικός κ.α. γνώριζαν την λειτουργία του Αγ. Ιακώβου, δέχονταν τη γνησιότητά της και αντλούσαν απ’ αυτήν επιχειρήματα για στήριξη θεολογικών θέσεων.

5. Από τον 12^ο μ. Χ. αιώνα η λειτουργία του Αγ. Ιακώβου σιγά- σιγά εγκαταλείφθηκε ακόμα και στα Ιεροσόλυμα και αντικαταστάθηκε απ’ τις λεγόμενες Βυζαντινές Λειτουργίες. Αντίθετα οι Μονοφυσίτες της Συρίας δεν την εγκατέλειψαν ποτέ.

6. Πάντως περί τα τέλη του Ιθ’ αιώνα μ. Χ. η λειτουργία του Αγ. Ιακώβου επανήλθε σε λειτουργική χρήση στην εκκλησία των Ιεροσολύμων και αλλού, η οποία τελείται τακτικά μια ή δυο φορές το χρόνο ( 23 Οκτωβρίου – Κυριακή μετά του Χριστού Γέννηση).

Μετά από αυτά νομίζουμε ότι δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία ή σκεπτικισμός για την γνησιότητα και εγκυρότητα της εν λόγω λειτουργίας. Πρόκειται για μια αρχαιοπρεπή λειτουργία, η οποία σιγά – σιγά άρχισε να εκτοπίζεται καθώς εμφανίζονται νέα λειτουργικά σχήματα τα οποία επεκράτησαν τελικά λόγω του εμπλουτισμού της Θ. Λατρείας. Εξ άλλου χαρακτηρίζεται και από μεγάλη χρονική διάρκεια ενώ διαθέτει λιγότερα ασματικά στοιχεία.

7. Συνεπώς δεν έχει καμία σχέση με ύποπτες λειτουργικές αναγεννήσεις, απλώς η περιορισμένη χρήση της εκτός των άλλων οφείλεται και στην επιθυμία της Εκκλησίας οι πιστοί της σήμερα να γεύονται τον ρωμαλέο λειτουργικό πλούτο της Ορθόδοξης λατρείας μας.

8. Τέλος ο τρόπος τέλεσής της και εκτός του Βήματος δεν οφείλεται σε τίποτε άλλο παρά στην επιλογή των λειτουργών να γίνονται ορατά τα δρώμενα και από τους πιστούς μια και παρουσιάζει πολλές μορφικές διαφοροποιήσεις άγνωστες εν πολλοίς στους εκκλησιαζόμενους.

( Για περισσότερα βλέπε : Θ. Λειτουργία Ιακώβου του Αδελφοθέου του μακαριστού καθηγητή Ι. Φουντούλη).

π.Γ.Στ.