Οι Τρεις Ιεράρχες

Ομιλία Αρχιεπισκόπου ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ στην πανηγυρική Θεία λειτουργία επί τη μνήμη των Αγίων Τριών Ιεραρχών (30/01/2005)

Αγαπητέ φοιτητά, εκπρόσωπε των άλλων φοιτητών, που μαζί με εμάς γιορτάζουμε σήμερα τη μνήμη των τριών Ιεραρχών, προστατών της Παιδείας μας.
Θέλω, παιδί μου, να σε συγχαρώ για τις επισημάνσεις τις οποίες έκανες στη διάρκεια της ομιλίας σου, επισημάνσεις που ξεπερνούν, θα έλεγε κανείς, τα ενδιαφέροντα πολλών σημερινών νέων, ενώ αποτελούν πραγματικά την εντελέχεια, πάνω στην οποία μπορούμε να στηρίξουμε και να στηρίξετε και εσείς την ζωή σας.
Τα διδάγματα των Αγίων Τριών Ιεραρχών είναι διαχρονικής αξίας και σπουδαιότητας. Μπορεί να διατυπώθηκαν στον 4ο χρυσόν αιώνα της Εκκλησίας, αλλά και σήμερα στον 21ο αιώνα έχουνε πολύ μεγάλη ισχύ. Το βλέπουμε αυτό καθώς η κοινωνία μας, οι ανθρώπινες γενικότερα κοινωνίες, διολισθαίνουν προς το κακό, καθώς εκείνο που επικρατεί και αποτελεί θεότητα στους ανθρώπους σήμερα είναι το χρήμα, είναι η δόξα, είναι η ηδονή.

Τρεις Ιεράρχες, Ναός Αγίου Γεωργίου Παλαιού Ωρωπού, α΄ μισό 13ου αιώνα, 2,15χ2,32 μ.

Όπως έλεγε και ο Μακρυγιάννης, ο μεγάλος ήρωας της επανάστασης μας, αν δεν μεταφερθούμε από το εγώ στο εμείς, όπως είπες και εσύ προηγουμένως, εάν δηλαδή δεν εξορίσουμε το εμόν και το σον, όπως λέγει τόσο ο Μ. Βασίλειος όσο και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, τότε οι κοινωνίες μας θα είναι κοινωνίες ανθρώπων μισάνθρωπων. Ανθρώπων που ο καθένας θα υπηρετεί το ατομικό του συμφέρον και θα αδιαφορεί για την τύχη όλων των άλλων.
Αυτά, παιδί μου, τα μαθαίνουμε στην Εκκλησία, αλλά πρέπει να τα μαθαίνουμε και στο σχολείο. Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, σε χρόνους δύσκολους για το γένος μας, όταν επικρατούσε η Τουρκοκρατία εδώ πέρα, αυτός περιήλθε όλα τα μέρη της τότε Ελλάδος και εδίδασκε τους ανθρώπους ότι πρέπει να ανοίγουνε σχολεία. Και έλεγε, ότι τα σχολεία είναι αυτά τα οποία διδάσκουν στα παιδιά, το ήθος, τη σεμνότητα, την αρετή γιατί το σχολείο είναι αυτό το οποίο θα σε μάθει ότι υπάρχει ένας Θεός, Πατέρας, Παντοκράτορας, ότι υπάρχει η Παναγία, ότι υπάρχουν οι Άγιοι, ότι υπάρχουν οι Άγγελοι. Το σχολείο είναι εκείνο το οποίο διαπλάθει χαρακτήρες, γι’ αυτό και ο σκοπός της Παιδείας είναι ανθρωποπλαστικός, όπως αυτό το είχε επισημάνει από τα αρχαία ακόμα χρόνια ο δικός μας Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας.
Αυτή η παιδεία, λοιπόν, πρέπει να αναγνωρίζει την αληθινή της σκοποθεσία. Πρέπει δηλαδή να καταλήγει επιτέλους, ποιόν τύπον ανθρώπου θέλει να διαμορφώσει στην νεοελληνική κοινωνία, γιατί αυτό νομίζω είναι εκείνο το οποίο μας χρειάζεται, και αυτό είναι εκείνο που απουσιάζει. Απουσιάζει δηλαδή η οριστική και σταθερή και στερεή διατύπωση ακριβώς της εννοίας του Ανθρώπου, όπως τον χρειάζεται η σημερινή κοινωνία.
Υπήρξε μια εποχή κατά την οποίαν οι πάντες επίστευαν ότι η τεχνολογία είναι αυτή που θα σώσει τον κόσμο. Γι’ αυτό και η εκπαίδευση μας είχε αποκτήσει έναν προσανατολισμό προς την τεχνολογία. Όμως η πείρα της ζωής έχει διδάξει όλους μας ότι παράλληλα με αυτήν χρειάζονται και οι ανθρωπιστικές επιστήμες. Χρειάζεται η εσωτερική καλλιέργεια του έσω της καρδίας του ανθρώπου, χωρίς της οποίας, μπορεί να αποκτήσουμε εγκεφαλικούς τύπους από τους οποίους όμως θα απουσιάζει η καρδιά.
Εμείς οι Έλληνες είμαστε ένας λαός μεσογειακός, ένας λαός για τον οποίο το συναίσθημα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο και βάση του συναισθήματος είναι το φιλότιμο μας, είναι η αγάπη μας στους θεσμούς, η αγάπη μας στις αξίες και στις αρχές αυτού του πολιτισμού. Εδώ γεννήθηκαν αυτές οι αρχές και οι αξίες και από εδώ μεταδόθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο. Γι’ αυτό είναι, θα έλεγε κανείς, απορίας άξιο, εάν εμείς οι Έλληνες απολακτίσουμε αυτή μας την παράδοση και θελήσουμε να την αντικαταστήσουμε και να την υποκαταστήσουμε με άλλους σκοπούς οι οποίοι μπορεί να θηρεύουν βραχυπρόθεσμα οφέλη, αλλά ουσιαστικά θα αφήνουν τον άνθρωπο ακαλλιέργητο.



Οι Άγιοι τρεις Μεγάλοι Ιεράρχες της Εκκλησίας ετόνισαν αυτήν την αναγκαιότητα και νομίζω ότι κάθε σώφρων και λογικός άνθρωπος είναι εκείνος, ο οποίος παραδέχεται ότι μέσα από την εκπαίδευση μας, καθώς επίσης και μέσα από την Εκκλησία και μέσα από την οικογένεια, θα πρέπει οι άνθρωποι να αρύονται και να αντλούν τις βασικές εκείνες αρχές και αξίες, που θα αποτελούν οδηγούς για τη ζωή τους την περαιτέρω.
Επλεόνασεν ο κόσμος από ανθρώπους της επιστήμης, από ανθρώπους του πλούτου, από ανθρώπους της δόξας, από ανθρώπους των πολέμων και των ανταγωνισμών. Επιτέλους, πρέπει να διδαχτούμε ότι αυτός ο κόσμος έχει ανάγκη από ανθρώπους της καρδιάς, από ανθρώπους οι οποίοι πιστεύουν, από ανθρώπους που σέβονται τον Θεό, από ανθρώπους οι οποίοι υπολογίζουν τον διπλανό και δεν τον θεωρούν σκεύος εκμετάλλευσης και μόνο.
Αυτά είναι τα διαχρονικά διδάγματα των Τριών Ιεραρχών και θέλω να σας επαινέσω εσάς, τους σύγχρονους φοιτητές, που δεχτήκατε την πρόσκληση της Εκκλησίας μας και είστε σήμερα εδώ παρόντες σε αυτήν την λατρευτική σύναξη, στην οποία, παρίσταται και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Και βλέπω εδώ και τα παιδιά των στρατιωτικών σχολών, της στρατιωτικής σχολής Ευελπίδων και της σχολής των Αστυνόμων.
Τους βλέπω εδώ από το πρωί που ήρθαν και μένουν ακίνητα τα παιδιά αυτά τόσες ώρες. Και θέλω όλους σας να σας επαινέσω. Θέλω να διακηρύξω σε όλον τον ελληνισμό, σε όλη την πατρίδα ότι υπάρχουν ακόμα όρθιοι άνθρωποι, αγωνιστές του καλού, υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι δεν έκαψαν μόσχον στον Βάαλ, εκείνοι οι οποίοι πιστεύουν, εκείνοι οι οποίοι έχουν αρχές στην ζωή και για τις οποίες είναι έτοιμοι να θυσιαστούν.
Αυτά είναι τα μεγάλα κεφάλαια του γένους μας, αυτά είναι τα μεγάλα κεφάλαια του έθνους μας. Εάν δεν τα είχαμε αυτά, θα ήμασταν πολλοί φτωχοί, αγαπητοί μου. Διότι αυτά είναι που πλουτίζουν, πλουτίζουν την πατρίδα μας, πλουτίζουνε τον πολιτισμό μας, πλουτίζουνε τις κοινωνίες μας. Γιατί αλλιώς θα γίνουμε κοινωνία αγρίων ανθρώπων, που ο ένας θα πατάει πάνω στο πτώμα του άλλου για να ανέβει λίγο υψηλότερα.
Γι’ αυτό, η σημερινή γιορτή είναι, θα έλεγε κανείς, γιορτή αυτογνωσίας, αυτοσυνειδησίας, επειδή πιστεύουμε ότι η παιδεία του έθνους παίζει σημαντικότατο ρόλο στη διαμόρφωση του ανθρωπίνου χαρακτήρα.
Γι’ αυτό προσευχόμαστε ο Θεός να δώσει, ώστε αυτή η πατρίδα να μείνει πραγματικά πιστή στα πιστεύματα των Πατέρων της, αυτή η πατρίδα να μην αποστατήσει ποτέ, αυτή η Εκκλησία να είναι πάντοτε οδηγός και κυβερνήτης στις ψυχές των ανθρώπων. Και οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι οι ηγέτες του οι εκκλησιαστικοί αποτελούν στόχο στο στόχαστρο σκοτεινών δυνάμεων, οι οποίες δυνάμεις επιδιώκουν να καταρρεύσει μέσα στην ψυχή του λαού μας η εμπιστοσύνη προς την Εκκλησία.



Μπορεί να υπάρχουν και μέσα στην Εκκλησία άνθρωποι επίορκοι, όπως υπάρχουν σε όλα τα περιβάλλοντα των ανθρώπων. Αλλά δεν μας φταίει σε τίποτα η Εκκλησία. Γιατί η Εκκλησία έχει τη δυνατότητα ως η Νύφη του Χριστού, η Μία και Αγία και Άσπιλος, έχει τη δυνατότητα της αυτοκάθαρσης, έχει τη δυνατότητα να δίνει και προς τα έξω το μήνυμα, ένα μήνυμα το οποίο πραγματικά προέρχεται από την εσωτερική συγκρότηση της ορθόδοξης πνευματικότητας.
Εύχομαι σε όλους σας την ευλογία του Θεού, τη δύναμη του Θεού και σας καλώ όλους να μείνετε συσπειρωμένοι γύρω από την πνευματική σας ηγεσία και γύρω από την πνευματική υπόσταση των ανθρώπων, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να διεκδικήσουμε τα δίκαιο μας και μόνο έτσι μπορούμε πραγματικά όρθιοι στην έπαλξη του ο καθένας μας, να διεκδικήσουμε το δίκαια μας. Και από εκεί και πέρα υπάρχει ο Θεός ο Οποίος βλέπει, ο Οποίος κυβερνά, ο Οποίος καθοδηγεί τη ζωή μας και τη σκέψη μας.
Να έχετε την ευλογία του Θεού, τη δύναμη του Θεού. Οι δε νέοι μας να έχετε και το φωτισμό του Θεού και να προοδεύετε στις σπουδές σας για να αναγορευτείτε σιγά-σιγά παράγοντες αυτής της κοινωνίας και να συμβάλετε ο καθένας με τον δικό του τρόπο στη διαμόρφωση αυτής της πνευματικότητας από την οποία όλοι μας έχουμε ανάγκη.

Χρόνια Πολλά και Ευλογημένα.

Εκ παραδρομής ξεχάσαμε να αναφέρουμε την πηγή του κειμένου και των φωτογραφιών, τα οποία είναι από την ΧΦΕ, την οποία άλλωστε έχουμε και στους προτεινόμενους συνδέσμους μας. Ευχαριστούμε την ΧΦΕ για την υπόδειξη και επίσης τους ευχαριστούμε γιατί μας διαβάζουν και μας παρακολουθούν συστηματικά!