Εξοικονόμηση νερού στην Αχαΐα

Διαχείριση Υδάτινων Πόρων και σκέψεις για το μέλλον

Ανδρέας Β. Γαλάνης, Επιχειρησιακός Ερευνητής

Με αφορμή την ημερίδα που έγινε για την «Εξοικονόμηση νερού στην Αχαΐα» καταθέτω μερικές σκέψεις που ανέφερα και στην παρέμβασή μου.
Τη δεκαετία του 1980 ένα σοφό μυαλό έλεγε: «Μικρά φραγματάκια θέλει η Ελλαδίτσα μας». Από τότε μέχρι σήμερα έχει τρέξει πολύ νερό στα ποτάμια της Αχαΐας αλλά κανένας στρατηγικός σχεδιασμός δεν υπήρξε για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων ώστε να αποταμιεύονται τα νερά και να μην ρυπαίνονται. Πολύ σύντομα η έλλειψη υδάτινων πόρων θα είναι αιτία πολέμου κι’ εμείς εξακολουθούμε να αδιαφορούμε και να τα ρίχνουμε στη θάλασσα.

Από το 1970 ετέθη ο στόχος του φράγματος Πείρου – Παραπείρου. Τελικά όμως μετά από 40 χρόνια θα υλοποιηθεί το έργο. Αφού πρώτα καταστρέψαμε τον υδροφόρο ορίζοντα με υφάλμυρο νερό. Αφού πρώτα εξυπηρετήσαμε άριστα τα κυκλώματα των γεωτρήσεων, για να φτάσουμε σε βάθος 100, 200 ή 300 μ. μέχρι να βρούμε ...πετρέλαιο!
Στο Ρίο δεν έχουμε νερό διότι μας το παίρνει η Πάτρα. Ενώ συμφωνούμε με το Α. Καστρίτσι για 3 ίντσες παροχής νερού, το θέμα ακυρώνεται από τις αντιπαλότητες των δημάρχων Ρίου και Πάτρας. Αποτέλεσμα εμείς οι κάτοικοι Ρίου να αγοράζουμε νερό από τα Σούπερ Μάρκετ διότι από τις γεωτρήσεις παίρνουμε νερό-λάσπη.

ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΗ ΧΡΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Στο οροπέδιο της Ρακίτας, στον Παναχαϊκό, οι καλλιέργειες γίνονται με ανεξέλεγκτη χρήση φαρμάκων και λιπασμάτων. Δίπλα τους οι πηγές ρυπαίνονται. Πλήρης αδιαφορία. Υπάρχουν μάλιστα σκέψεις από την Δημοτική Αρχή της Πάτρας για ενσωμάτωση της Ρακίτας και της Κοινότητας Λεοντίου στο Δήμο Πατρέων. Ερώτημα: Είναι δυνατόν να ενδιαφερθεί ποτέ η Πάτρα για τα νερά της ορεινής Ρακίτας όταν διογκώνονται συνεχώς τα δικά της αδιέξοδα; Εντούτοις οι μικροπολιτικές βλέψεις οδηγούν σε κάθε παραλογισμό.

Και κάτι σαν ανέκδοτο: Τα πλούσια νερά της ορεινής Αχαΐας τα παίρνει η Ηλεία: Τα νερά των π. Λάδωνα και Πάου πηγαίνουν στη Λίμνη Λάδωνα και μετά στον π. Αλφειό. Τα νερά από τα Τριπόταμα Αχαΐας, όπου συγκλίνουν οι π. Αροάνιος, Ερύμανθος και Σείριος πηγαίνουν και αυτά στον π. Αλφειό. Συνεπώς ο επόμενος πόλεμος για το νερό θα είναι μεταξύ Αχαΐας και Ηλείας. Βέβαια προηγείται ο πόλεμος για τα ..Σαμαρέϊκα!

Η ΥΠΕΡΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

Στην Ελλάδα η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού στις μεγάλες πόλεις είναι η πρώτη αιτία ανισορροπίας ανθρώπου και φύσης. Καταναλώνουμε και δεν παράγουμε. Με μια αστικοκεντρική αντίληψη ολοκληρώνεται σήμερα η απογύμνωση των χωριών από το ενεργό δυναμικό τους. Στο πρόσφατο συνέδριο για την κτηνοτροφία, στον Πειραιά, μας είπαν χαρακτηριστικά: Έχουμε Γεωπόνους, έχουμε Κτηνιάτρους αλλά δεν έχουμε Τσοπάνους! Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι τα χωριά είναι η ΜΑΝΑ μας. Δηλαδή η πρωτογενής παραγωγή είναι η μάνα για την επιβίωσή μας. Η διεθνής κρίση που εξελίσσεται στον τομέα των τροφίμων μας το αποδεικνύει περίτρανα. Χωρίς αυτή τη μάνα δεν έχουμε μέλλον. Σε πρόσφατη ημερίδα οι μελετητές μας είπαν σε όλους τους τόνους: «Η Πάτρα δεν πρέπει να επεκταθεί». Γι’ αυτό το λόγο, εδώ και τρία χρόνια, προτείνω ένα σχέδιο για μικρές δορυφόρους πόλεις στην ενδοχώρα, δηλ. για πρότυπες οικολογικές, αγροτικές πόλεις των 2 χιλ. κατοικιών, με σοβαρές υποδομές (κέντρα υπηρεσιών, πολιτισμού, εμπορίου, βιοτεχνικό πάρκο κ.ά.), με σκοπό την στήριξη και ενίσχυση των υφιστάμενων οικισμών, ώστε να ανακοπεί η αστικοποίηση και η άναρχη εξάπλωση των πόλεων. Βασικό κριτήριο ήταν η επιλογή περιοχών που να διαθέτουν σημαντικούς υδάτινους πόρους.

Ο στρατηγικός στόχος πρέπει να είναι η ισόρροπη ανάπτυξη αγροτικών, δασικών και αστικών περιοχών. Η Ευρώπη σήμερα έχει μετανιώσει πικρά για την ανεξέλεγκτη μόλυνση των υδάτων της. Οι αγελάδες δεν έχουν καθαρό νερό να πιουν για να κάνουν γάλα που να πληροί τους όρους ασφάλειας και υγιεινής. Κι’ αυτό επεκτείνεται σε όλη την αγροτική παραγωγή. Γι’ αυτό στο χώρο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης θα πρέπει οι μαθητές να ξεκινούν από τις καλλιέργειες για να συνειδητοποιήσουν καλύτερα την αξία του νερού. Να δουν πρώτα τα φυτά τους να διψούν. Ποια φυτά όμως να δουν σε σχολεία με τσιμέντο και άσφαλτο, χωρίς ίχνος από κήπο; Αν δεν μελετήσουν το θαύμα αυτό, όπου από το χώμα βγαίνει καρπός, πως θα αγαπήσουν τη φύση;

ΤΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΕΝ ΧΩΡΙΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΔΗΜΟΥΣ & ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ

Τα οικοσυστήματα δεν χωρίζονται σε δήμους και κοινότητες. Το Παναχαϊκό, ο Ερύμανθος και η Ζήρεια δεν ανήκουν σε κανένα. Για να διαμορφώσουμε μια σοβαρή πολιτική για τα νερά, που να υπερβαίνει τη μικροπολιτική αντίληψη των δημοτικών αρχών υπάρχει μια μόνο λύση: δημιουργία ανεξάρτητου και ενιαίου Φορέα Διαχείρισης των Υδάτινων Πόρων στο πλαίσιο της Περιφέρειας. Ο φορέας αυτός πρέπει να έχει δικαίωμα στον έλεγχο της κατανάλωσης, ώστε να μην τιμολογείται με τον ίδιο τρόπο π.χ. το νερό για κηπευτικά με το νερό για γκαζόν και πισίνες. Επίσης να έχει δικαίωμα στον έλεγχο της ρύπανσης, αφού η πράξη έχει δείξει ότι οι δημοτικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να επιβάλλουν ποινές, φοβούμενες το πολιτικό κόστος.

Δημοσιεύθηκε την Κυριακή 9η Νοε. 2008 στην εφημερίδα «Γνώμη».