Η συρρίκνωση του Ελληνισμού μετά την επικράτηση των εθνικισμών - δεν το συνειδητοποιήσαμε ποτέ όσο έπρεπε - μας αποστέρησε από τον τρόπο να βλέπουμε τα πράγματα με την ανοιχτοσύνη εκείνη και την ισχύ που διέθετε το ίδιο μας το γλωσσικό όργανο σε μια μεγάλη έκταση του πολιτισμένου τότε κόσμου. Απ' αυτή την άποψη, όσο περίεργο και αν φαίνεται, ο πριν από τους δύο παγκόσμιους πολέμους υπήκοος του μικροσκοπικού τούτου κράτους ανάσαινε τον αέρα μιας περίπου αυτοκρατορίας. Οι δυνατότητες του να κινηθεί χωρίς διαβατήριο γλώσσας καλύπτανε μεγάλα μέρη της Ιταλίας και της Αυστρίας, ολόκληρη την Αίγυπτο, τη νότιο Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Ρωσία του Καυκάσου και, φυσικά, την Κωνσταντινούπολη με την ενδοχώρα της, ως κάτω, κατά μήκος του Αιγαίου, τη λεγόμενη στις μέρες μας νοτιοδυτική Τουρκία.
Είναι, το ξέρω, δύσκολο ν’ αξιολογείς το σημερινό μολύβι σαν χθεσινό χρυσάφι· και όμως, αν θέλεις να κρίνεις αντικειμενικά (θέλω να πω, να ‘ρθεις στη θέση ενός μεγαλοαστού την εποχή πού οι μεγαλοαστοί, αντί να παίζουν κούμ-κάν, δημιουργούσανε την Ελλάδα), πρέπει να το πράξεις. Εάν όχι τίποτε άλλο, για ν' αντιληφθείς πόσο διαφορετική νοοτροπία μπορεί να έχει κάποιος πού, από τη Βιέννη ως την Οδησσό και από την Τεργέστη ως το Πόρτ-Σάιντ, νιώθει σαν στο σπίτι του.
Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο, 1977.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου