ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ, Ευαγγ. Λκ. 1,1-25, 57-68,76-80

                 

Σήμερα η Εκκλησία μας γιορτάζει το Γενέσιον του Τιμίου Προδρόμου. Σ’ ένα ύμνο της Στ΄ Ωδής ο ιερός υμνογράφος προσφέρει ένα καίριο χαρακτηρισμό του:

                        « προφητών σε σφραγίδα γινώσκομεν,

                        Ως Παλαιά και Καινής μεσιτεύσαντα,

                        Και βαπτιστήν και πρόδρομον

                        Του Σωτήρος Χριστού καταγγέλλομεν»

Ο Άγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος στάθηκε πάντα μία θαυμαστή για κάθε πιστό μορφή αγίου, αλλά και μία τραγική προφητική φυσιογνωμία. Η γέννηση του έγινε με τη χάρη του Θεού και η σύλληψη του ευαγγελίστηκε, όπως αναφέρει ο ευαγγελιστής Λουκάς, στον πατέρα του Ζαχαρία, μέσα στο Ναό την ώρα που πρόσφερε θυμίαμα. Εκεί ακούει κατάπληκτος, ότι η στείρα γυναίκα του Ελισάβετ θα γεννήσει γιο « και καλέσεις το όνομα αυτού Ιωάννην. Και έσται χαρά σοι και αγαλλίασις και πολλοί επί τη γεννήσει αυτού χαρήσονται και έστι μέγας ενώπιον του Κυρίου».

Και πράγματι ο Πρόδρομος γεννήθηκε « εκ των στειρωτικών λαγόνων» της Ελισάβετ, λύνοντας ταυτόχρονα και την αφωνία του Ζαχαρία. Ακόμη όταν βρίσκονταν μέσα στη κοιλιά της Ελισάβετ και σκίρτησε, προφήτεψε τη σάρκωση του Θ. Λόγου, στην παρθενική γαστέρα της Θεοτόκου.

Χωρίς να γνωρίσει την αμαρτία του κόσμου ο Πρόδρομος τραβάει νέος προς την έρημο όπου ζει με φοβερή άσκηση τρεφόμενος με ακρίδες και μέλι άγριο, σαν να ήταν πτηνό. Εκεί στην έρημο μέσα στο μεγάλο καμίνι τη δοκιμασίας που δοκιμάζονται οι μεγάλοι άγιοι, αρχίζει τι κήρυγμα της μετάνοιας. Βροντοφωνάζει, ότι «ήγγικεν», πως έφτασε και είναι κοντά η βασιλεία των ουρανών, εννοώντας το Χριστό, που ερχόταν κοντά του και ο οποίος σαν θεός που ήταν « έμπροσθέν του γέγονεν».

Δεν δειλιάζει να κηρύττει και να ελέγχει προς όλες τις κατευθύνσεις, κτυπώντας και την παρανομία του βασιλιά Ηρώδη έστω κι’ αν αυτό θα του κόστιζε τη ζωή του.    

Ο άγ. Ιωάννης ο Βαπτιστής είναι η πιο αποπνευματοποιημένη μορφή της βυζαντινής αγιογραφίας. Ιστορείται σύμφωνα με τον αγ. Νικόδημο τον Αγιορείτη: « ήταν κατά την σωματικήν θεωρίαν άγριος και φοβερός και ανόμοιος με τους άλλους ανθρώπους, δια την πολυχρόνιον εν ταις ερήμοις διατριβήν είχε κεκαυμένον υπό του ηλίου το πρόσωπον. Ατός ήταν λεπτός εις το σώμα και τόσον λεπτούς είχε τους βραχίονες και τα πλευρά, ώστε εφαίνετο ως αράχνη. και τα σκέλη του παρομοίαζαν με τα σκέλη των ακρίδων. Η ομιλία του ήταν τραχεία εν ταυτώ και γλυκεία, τραχεία μεν δια το ονειδιστικόν, γλυκεία δε δια τα κήρυγμα της μετανοίας. Και δια να είπω καθολικώς, καθώς ήταν η τροφή του Ιωάννη μέλι άγριον, ούτω και η διδασκαλία του ήτο σμιγμένη με γλυκύτητα και με σκληρότητα».

Ακριβώς σ’ αυτή την παράδοση των αγ. Πατέρων στηρίζεται και η σημερινή ορθόδοξη αγιογραφία και εικονογραφία του αγ. Προδρόμου.

Ο άγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος είχε πολλά ονόματα στην Αγ. Γραφή και την παράδοση της Εκκλησίας μας. Στην Π. Δ. προφητικά ονομάζεται  « φωνή βοώντος εν τη ερήμω», κατά τον προφήτη Ησαία, Απ’ αυτή την προλείανση κα προετοιμασία του δρόμου του Κυρίου ονομάστηκε και « πρόδρομος», η « φωνή του Λόγου», ο « λύχνος του Φωτός», ο «Εωσφόρος» ( αυγερινός) του Ήλιου», « φίλος του Νυμφίου» κ.α.

Ο άγ. Ιωάννης είναι από τους ποιο αγαπημένους αγίους της ορθοδοξίας. Κάθε χωριό και πολιτεία θα έχει από ένα εκκλησάκι ή ένα μεγαλοπρεπή Ι. Ναό αφιερωμένο στον Τ. Πρόδρομο. Και τον τιμούν με πολλή ευλάβεια κάνοντας ακολουθίες, αγρυπνίες, λειτουργίες, πανηγύρια στην ιερά μνήμη του, γιατί βρίσκεται κοντά στον Χριστό και τη Θεοτόκο Μητέρα Του. Γιατί κάνει θαύματα σ’ όποιον ζητάει με πίστη τη μεσιτεία, την ικεσία και την πρεσβεία του προς τον Χριστό.

Αλλά και όσοι μελετούν το συναξάρι του διδάσκονται πως πρέπει να είναι αγνοί, καθαροί, με παρρησία και με διάθεση να εκπληρώνουν την αποστολή τους όπως έκανε εκείνος.

Ακόμη διδάσκονται πως πρέπει να κοσμούνται από την αγία αρετή της  ταπείνωσης, όπως εκείνος, που ενώ άκουγε από το στόμα του Χριστού, πως κανείς άλλος δεν γυναίκα τόσο μεγάλος, όσο ο Ιωάννης, αυτός έλεγε σ’ αυτούς που τον άκουγαν: « δεν είμαι εγώ ο Χριστός, ούτε ο Μεσσίας, ούτε ο Ήλιος της δικαιοσύνης. Εκείνος που έρχεται δεν είμαι άξιος ν σκύψω και να λύσω τον ιμάντα των υποδημάτων του.  Αν ο Πρόδρομος   έσκυβε πιο χαμηλά από τα υποδήματα του Κυρίου, γιατί δεν θεωρούσε τον εαυτό του άξιο, εμείς πόσο χαμηλά θα πρέπει να σκύψουμε και πόσο πιο ταπεινά πρέπει να έχουμε τον εαυτό μας!

Παρ’ όλα αυτά ο Πρόδρομος όμως είναι το « ουκ έξεστι σοι έχειν την γυναίκα του αδελφού σου». Δηλ. μετά τον Βαπτιστή Πρόδρομο έρχεται ο άφοβος ελεγκτής Πρόδρομος. Πόσα « ουκ έξεστι σοι..» δεν βροντοφωνάζει  και σήμερα στον καθένα μας ξεχωριστά: στο γιο και τη κόρη για την άστατη ζωή το στον πατέρα και τη μητέρα για την απρόσεκτη και ένοχη αμέλεια του, στον κακό εργοδότη , στο μαθητή και το δάσκαλο, τον  μορφωμένο και τον αμόρφωτο που καταπατούν τον ευαγγελικό νόμο και το δίκαιο για τα αμαρτωλά συμφέροντα τους.

Η μορφή του τιμίου προδρόμου σ’ όλους έχει κάτι να πει  από ένα ή περισσότερα ελεγκτικά λόγια.

Εκείνο που χρειάζεται         είναι ν’ ανοίξουμε τα αυτιά μας για ν’ ακούσουμε το λόγο του και να εμπνευσθούμε από την αγία και αγνή ζωή του. Γιατί έτσι όπως πορευόμαστε μακριά από το δρόμο του Θεού, η τραγική φωνή του μεγάλου αγίου  ερημίτη, αυτός δεν θα ηχεί, παρά ως « φωνή βοώντος εν τη ερήμω».

Τέλος ο άγ. Ιωάννης με τη ζωή και το έργο του  συνέχισε το έργο τω προφητών της Π.Δ. Κήρυξε τον ερχομό του Μεσσία, τους κάλεσε να μετανοήσουν , πολύ καλά και τη δική του τους έδειξε τρόπους ν’ αλλάξουν τη ζωή τους. Ακόμη έκρινε τους θρησκευτικούς ηγέτες καθώς και τη διαφθορά τους με  αποτέλεσμα να βρει μαρτυρικό τέλος.

Έζησε την ίδια εποχή με τον  Ιησού Χριστό και αξιώθηκε να τον δείξει στους ανθρώπους. Όμως γνώριζε πολύ καλά και τη δική του αποστολή και τη σχέση του με τον Μεσσία Χριστό. Τέλος οι ορθόδοξοι χριστιανοί αναγνωρίζοντας αυτή τη σχέση το προδόμου με τον Χριστό, τον τιμούν ιδιαίτερα και τοποθετούν την εικόνα του δίπλα στην εικόνα του Χριστού στο τέμπλο του Ι. Ναού.

π.γ.στ