ΕΡΓΑΣΙΑ –
ΑΡΓΙΑ- ΑΝΕΡΓΙΑ- ΑΕΡΓΙΑ
Η σημερινή ευαγγελική διήγηση
αναφέρεται στη κλήση των πρώτων μαθητών του Χριστού στο αποστολικό έργο.
Ακούγοντας κανείς τη σχετική περικοπή εντυπωσιάζεται με την αποφασιστικότητα με
την οποία οι τέσσερις αλιείς ακολούθησαν το Χριστό.
Η διακονία ενός υψηλού σκοπού, όπως
είναι η αποστολικότητα, απαιτεί την απαγκίστρωση από επίγειους δεσμούς, από
υλικές εξαρτήσεις και από συναισθηματισμούς. Αυτό βέβαια με κανένα τρόπο δεν σημαίνει,
ότι ο Χριστός προσκαλώντας τον άνθρωπο να Τον ακολουθήσει τον αποτρέπει από ορισμένες και αυτονόητες υποχρεώσεις
έναντι της ζωής. Και μια τέτοια υποχρέωση είναι και η τίμια εργασία.
Η εργασία χαρακτηρίζει τον άνθρωπο
ως δημιούργημα του Θεού Ο ίδιος ο Θεός
εργάζεται όπως λέει ο Χριστός. Και στους
ανθρώπους συνιστά να κάνουν το ίδιο. Η εντολή της εργασίας δόθηκε στον άνθρωπο
ήδη από τη ζωή του παραδείσου. Μετά την πτώση όμως η εργασία συνδέθηκε με τον
πόνο για την ωφέλεια και το σωφρονισμό του. Με την εργασία ο άνθρωπος γίνεται
συνεργάτης του Θεού και συνδημιουργός, ενώ ταυτόχρονα συνεργάζεται και έρχεται
σε κοινωνία με τον πλησίον του.
Η Εκκλησία υπογραμμίζει την αξία τηςεργασίας
για τον άνθρωπο. Από το σημείο όμως αυτό έως τη θεώρηση της ως μέτρο
αξιολογήσεως του ανθρώπους υπάρχει μεγάλο χάσμα. Είναι λάθος να υπολογίζεται η
αξία ενός ανθρώπου από το είδος της εργασίας που κάνει. Το πιο χαρακτηριστικό
παράδειγμα είναι ότι ο Χριστός κάλεσε ως
μαθητές Του απλούς και ταπεινούς ψαράδες. Δεν κάλεσε ούτε σπουδασμένους και
αποφοίτους ραββινικών σχολών της εποχής, ούτε άλλους που αντιπροσωπεύουν
περισσότερο καταξιωμένα για την εποχή εκείνη επαγγέλματα.
Η προσήλωση στην εργασία από
υπερβολική μέριμνα για τη διατροφή και
τη συντήρηση απομακρύνει τον άνθρωπο από την πίστη στο Θεό και την πρόνοια Του.
Ο άνθρωπος δεν πρέπει να ζει για να εργάζεται, αλλά να εργάζεται για να ζει.
Η υψηλότερη απασχόληση για τον
άνθρωπο κατά τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας δεν είναι η εργασία αλλά η
προσευχή. Αυτή ανυψώνει τον άνθρωπο στο
αρχέτυπο του. Όταν η εργασία τοποθετείται πάνω από την προσευχή, τότε γίνεται
θεοποίηση της και ο άνθρωπος υποβιβάζεται σε παραγωγικό μέσο. Έτσι όμως
διαστρέφεται η ηθική της εργασίας με ουσιώδεις συνέπειες για τους ανθρώπους και
την κοινωνία. Αντίθετα στην ορθόδοξη παράδοση η εργασία έμεινε σταθερά υποταγμένη στην
άσκηση και την προσευχή.
Η εργασία κατά τη χριστιανική
διδασκαλία δεν είναι μόνο μέσο αυτοσυντήρησης, αλλά έχει και κοινωνικό σκοπό.
Δεν αποβλέπει στην ιδιοποίηση του πλούτου, αλλά στην άσκηση της αγάπης. Υπάρχει
μάλιστα και ακόμα πιο υψηλός σκοπός της εργασίας. Όπως η αγάπη κορυφώνεται στη
θυσία για τον πλησίον, έτσι και η εργασία βρίσκει τον ύψιστο σκοπό της στην
εξυπηρέτηση του πλησίον με πλήρη αυταπάρνηση.
Εκτός όμως από την εργασία ο
άνθρωπος χρειάζεται και την αργία. Όπως δηλ. χρειάζεται κάποιον ιδιαίτερο χώρο
για να ξεκουράζεται, έτσι χρειάζεται και κάποιον ιδιαίτερο χρόνο για να
ανακουφίζεται από τις φροντίδες. Με τη σύγχρονη μάλιστα τεχνολογία η
εξοικονόμηση του ελεύθερου χρόνου είναι ευκολότερη. Ήδη ο περιορισμός του
χρόνου εργασίας, η αύξηση των διακοπών και των αδειών μειώνουν σημαντικά τον
εργάσιμο χρόνο. Παραταύτα ο σύγχρονος άνθρωπος πιέζεται περισσότερο από την
εργασία και ισχυρίζεται ότι ο χρόνος του δεν είναι επαρκής. Αιτία του
φαινόμενου αυτού είναι από τη μία η απληστία των εργοδοτών και από την άλλη η
απροθυμία του ανθρώπου να διαθέτει χρόνο σε δραστηριότητες προσωπικής
δημιουργίας και επικοινωνίας. Στην κατεύθυνση αυτή εντάσσεται και η σύγχρονη
προσπάθεια πολλών ανθρώπων να προτιμούν μία εκδρομή την Κυριακή, παρά να
εκκλησιαστούν.
Στην Εκκλησία ολόκληρος ο χρόνος
προσλαμβάνει εορταστικό χαρακτήρα. Ιδιαίτερα όμως ξεχωρίζουν οι αργίες των
Κυριακών και των μεγάλων εορτών. Ο εορτασμός εδώ δεν είναι κενός χρόνος, αλλά
χρόνος εντονότερης πνευματικής ζωής. Αλλά ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έμαθε να
οργανώνει τη ζωή του έτσι, ώστε να έχει ελεύθερο χρόνο και ησυχία για
περισυλλογή και προσευχή. Και αυτό δεν είναι άσχετο με την απληστία, που
αποτελεί σε τελική ανάλυση κάποια μορφή ειδωλολατρίας.
Εκτός όμως από την αναγκαιότητα της
αργίας υπάρχει και το φαινόμενο της ανεργίας, πού σήμερα μάλιστα βρίσκεται στα
ύψη, οδηγεί στον περιορισμό του χρόνου της εργασίας. Επίσης παρατηρείται και το
φαινόμενο της αεργίας, της άρνησης δηλ. ασκήσεως της εργασίας. Η αεργία, όπως
και η ανεργία, αποτελούν αρνητικές καταστάσεις, που ζημιώνουν τον άνθρωπο όχι
μόνο οικονομικά, αλλά και ηθικά και πνευματικά.
Πέρα από το επάγγελμα που κάνει
κάποιος, πρώτιστη εργασία για τον χριστιανό είναι η τήρηση των θείων εντολών ή
η εργασία των αρετών. Αυτή ονομάζεται και «ιερά εργασία», γιατί ιερουργεί την
τελείωση και την ένωση του ανθρώπου με τον Θεό. Η εργασία αυτή μπορεί να κινείται
σε καθαρά πνευματικό επίπεδο, αλλά δεν εξαντλείται σε αυτό. Και η καθημερινή
εργασία του χριστιανού, σωματική και πνευματική, μπορεί και οφείλει να
εντάσσεται στην προοπτική της πνευματικής ζωής.
π.
.γ. στ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου