Η Θεία Κοινωνία

π.Αλέξανδρος Σμέμαν

«… ¨όταν η μετάληψη ολόκληρης της σύναξης σε κάθε λειτουργία , που εξέφραζε τη μετοχή στην ακολουθία, έπαψε να είναι ο κανόνας και αντικαταστάθηκε από την πρακτική της σπάνιας προσέλευσης , έγινε πλέον φυσικό ότι θα προηγούνταν αυτής της προσέλευσης , το μυστήριο της μετανοίας δηλ. της εξομολόγησης και καταλλαγής των πιστών, με την εκκλησία , με την μεσιτεία της συγχωρητικής ευχής. Η πρακτική αυτή προφανής και φυσική στην περίπτωση της σπάνιας προσέλευσης στην θ. κοινωνία επέτρεψε την εμφάνιση μιας νέας θεωρίας στους κόλπους της εκκλησίας όπου σύμφωνα με την οποία η μετάληψη για το σώμα των λαϊκών γίνεται αδύνατη χωρίς το μυστήριο της εξομολόγησης σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει με τον κλήρο. Έτσι η εξομολόγηση προηγείται υποχρεωτικά – πάντοτε και σε κάθε περίπτωση – της μετάληψης. Τολμώ να δηλώσω υπεύθυνα ότι η θεωρία αυτή (που βρήκε ευρεία εφαρμογή στην ρωσική εκκλησία) δε θεμελιώνεται με κανένα τρόπο στην παράδοση, αλλά έρχεται κατάφορα σε σύγκρουση με το ορθόδοξο δόγμα της εκκλησίας για την κοινωνία και την εξομολόγηση. Για του λόγου το αληθές δεν έχει κανείς παρά να θυμηθεί την ουσία του μυστηρίου της μετανοίας. Εξ αρχής η εξομολόγηση στην εκκλησιαστική συνείδηση και διδασκαλία ήταν το μυστήριο της συμφιλίωσης με την εκκλησία για όσους είχαν αφοριστεί από αυτήν, δηλ. εκείνους που είχαν αποκλειστεί από την ευχαριστιακή σύναξη.

Αργότερα όμως , ειδικά μετά την είσοδο στην εκκλησία ολόκληρου του πληθυσμού , ο συγκεκριμένος κανόνας έγινε πιο χαλαρός. Στην ουσία του το μυστήριο της μετανοίας ως μυστήριο συμφιλιώσεως νε την εκκλησία, αφορούσε εκείνους μόνο που η εκκλησία είχε αφορίσει για αμαρτίες και πράξεις επακριβώς οριζόμενες στην κανονική παράδοσή της.

Οφείλουμε να χρησιμοποιούμε την ορθή ευχή της συγχωρήσεως και όχι την άλλη, ξένη στις ανατολικές ορθόδοξες εκκλησίες, εκδοχή της «… Εγώ ο ανάξιος, ιερέας, με την εξουσία που μου έχει δοθεί σε απαλλάσσω …», που είναι λατινογενούς προέλευσης και παρείσφρησε στα λειτουργικά μας βιβλία κατά την περίοδο της επικράτησης στοιχείων της Δυτικής θεολογίας ανάμεσα στους ορθοδόξους.

Είναι επομένως υψίστης σημασίας για εμάς να κατανοήσουμε ότι η μετατροπή του μυστηρίου της εξομολόγησης σε μια αναγκαστική προϋπόθεση για την Κοινωνία, όχι μόνο συγκρούεται με την παράδοση, αλλά προφανώς την παραμορφώνει.

Ν.εανία.Σ.