Μέλλον ευρωπαϊκό και μέλλον των Ελλήνων του Χρήστου Γιανναρά

Α​​πορροφημένοι από την εικόνα του ενός δέντρου, όπου έχουμε χτίσει τις φωλιές μας, χάνουμε από τα μάτια μας την εικόνα του δάσους. Ομως η ιστορική μας μοίρα αποκλείεται να είναι μοναχική. Κοινός τόπος και τον παπαγαλίζουμε όλοι: Η Ευρώπη έχει αλλάξει, δεν αναγνωρίζεται. Οσο υπήρχε η απειλή του εφιάλτη στην Ανατολή, ο ολοκληρωτισμός της Σοβιετίας, του Μάο, των Ερυθρών Χμερ, οι κοινωνίες της Ευρώπης ήταν το σύμβολο της μάχης για την υπεράσπιση των θεσμών της δημοκρατίας, των προϋποθέσεων του κοινωνικού κράτους. Ακόμα και όταν οι ΗΠΑ διολίσθαιναν στην αυθαιρεσία του μακαρθισμού ή στη στήριξη απάνθρωπων δικτατοριών λατινοαμερικανικού τύπου, η κριτική εγρήγορση του πολιτικού αντιλόγου αντλούσε από τις αρχές των ευρωπαϊκών δημοκρατικών κατακτήσεων.

Μόλις η σοβιετική απειλή κατέρρευσε, η Ευρώπη μοιάζει να παραιτήθηκε, αυθωρεί και αμαχητί, από την ασυμβίβαστη υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών και του κοινωνικού κράτους. Παραδόθηκε «ανεπαισθήτως» στην αντίπαλη του μαρξιστικού ολοκληρωτισμού ακρότητα: στον ολοκληρωτισμό των «Αγορών». Και έτσι στην Ελλάδα, στον στενό ορίζοντα της μονόδενδρης οπτικής, έχουμε αφτιασίδωτη την εικόνα της εξωφρενικής κωλοτούμπας: Ο θλιβερός παλαιοημερολογήτης υπερασπιστής της Σοβιετίας να κόπτεται σήμερα στο βήμα της Βουλής, για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και του κοινωνικού κράτους (νοσταλγώντας, προφανέστατα, τους τζιχαντιστές της ΟΠΛΑ). Ενώ τα «φιλελεύθερα» και τα «σοσιαλιστικά» κόμματα να φρενιάζουν έξαλλα απαιτώντας την τυφλή, ειλωτική υποταγή μας στους εκβιασμούς των προστάτιδών μας «Αγορών». Σίγουρα, η σημερινή Ελλάδα είναι ευκρινέστατο πεδίο, προκειμένου να μελετηθεί η παραίτηση της Ευρώπης από την πολιτισμική της ταυτότητα στις μέρες μας. Επιμένουν σε αυτό το τραγικό προνόμιο της Ελλάδας σοβαροί και έμπειροι πρώην ηγέτες ευρωπαϊκών κρατών, κορυφαίοι τίμιοι οικονομολόγοι, συνεπείς μαχητές της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Συνόψισε την πιστοποίηση του ελλαδικού προνομίου η γαλλική εφημερίδα Le Monde, καύχημα της ευρωπαϊκής δημοσιογραφίας, με τον πρωτοσέλιδο-ολοσέλιδο τίτλο, την Κυριακή του εδώ δημοψηφίσματος (5.7.2015): «Το μέλλον της Ευρώπης παίζεται στην Αθήνα». Οχι ότι παίζεται στην Αθήνα το ευρωπαϊκό μέλλον της Ελλάδας, αλλά ότι στην Αθήνα παίζεται το ευρωπαϊκό ή όχι μέλλον της Ευρώπης. Δυστυχώς η ελλαδική μας κοινωνία, βυθισμένη σε δραματική ανθρωπολογική παρακμή, ήταν αναπότρεπτο να οδηγήσει τη διαχείριση της κορυφαίας αυτής ιστορικής ευθύνης σε παταγώδες φιάσκο. Την αναμέτρηση της Ευρώπης με την ευρωπαϊκότητά της (έστω και στην εν σμικρώ περίπτωση του ελλαδικού κρατιδίου) –αναμέτρηση της δημοκρατίας και του κοινωνικού κράτους με τον στυγνό οικονομισμό των απάτριδων «Αγορών»– τη διαχειρίστηκε ελλαδικό πολιτικό προσωπικό φορτωμένο τις αναπηρίες της παρακμής μας: Απροετοιμασία, προχειρότητες, ιδεολογικά ρητορεύματα και ταυτόχρονα επαρχιωτικές πεφυσιωμένες συμπεριφορές, ναρκισσισμός. Κυρίως, όμως, απουσία κοινωνικού οράματος ικανού να αντιπαλαίψει τον μηδενιστικό ιστορικοϋλιστικό ολοκληρωτισμό της νεοκαπιταλιστικής, παγκοσμιοποιημένης Σοβιετίας.

Το υπόλοιπο ελλαδικό πολιτικό προσωπικό, το αντιπολιτευόμενο τους διαχειριστές της ιστορικής αναμέτρησης, αποδείχτηκε ακόμα θλιβερότερη έκφανση της παρακμής μας. Κρίσεις και χαρακτηρισμοί για αναστήματα σπιθαμιαία και κωμικά περιττεύουν. Το αποτέλεσμα βαραίνει: ένας καινούργιος φανατισμός, με πείσμα, πάθος και άρνηση κάθε λογικής, που τον μετάγγιζαν αλλόφρονα τα εκπεσμένα σε επίπεδο πρωτογονισμού εμπορικά τηλεοπτικά κανάλια. Μεθοδικά διεφθαρμένη και εξηλιθιωμένη με την ποδοσφαιρολαγνεία και τον κρατικό τζόγο η ελλαδική κοινωνία, άγλωσση, ανιστόρητη, με πουλημένη την ψυχή της στη λατρεία του μαμωνά, έδειχνε να εγγυάται ένα θρίαμβο σαρωτικό του «ναι»: την απόλυτη κατάφαση στο χρήμα, στην καταναλωτική υστερική μονοτροπία. «Ναι» στον εκβιασμό των παντοδύναμων αγορών, στην πρόκριση του ειλωτισμού με μόνη προσδοκία τον παρά. Η θηλιά στον λαιμό (οι κλειστές τράπεζες ωμή τρομοκρατία), το φάσμα της λιμοκτονίας να παραμονεύει στο επόμενο εικοσιτετράωρο. Και μέσα σε αυτές τις εξωφρενικές συνθήκες, η παρακμιακή ελλαδική κοινωνία έκανε την έκπληξη: Χωρίς εξάρσεις, χωρίς επαναστατικές ιδεοληψίες, σεμνά, ήρεμα, σοβαρά, το 62% του λαού είπε «όχι». Και οι μανιασμένοι κοσμοκράτορες αφηνίασαν. Αυτό το απρόσμενο λαϊκό ήθος είχε να διαχειριστεί στη συνέχεια ο κ. Τσίπρας, αυτό τα ξάφνιασμα. Αλλά με τον ανασχηματισμό της κυβέρνησής του έδειξε να μην κατάλαβε ούτε τι ακριβώς συνέβη ούτε τι υποχρεώσεις δημιουργεί αυτό που συνέβη. Με τον ανασχηματισμό έδιωξε τους Δον Κιχώτες, που απαιτούσαν μάχη με τους ανεμόμυλους, δηλαδή επιστροφή στον επαρχιωτισμό της δραχμής. Δεν υποψιάστηκε όμως ότι το ευρωπαϊκό μέλλον της Ευρώπης είναι συνάρτηση του ελληνικού μέλλοντος της Ελλάδας, επομένως το παιχνίδι θα κριθεί όχι τόσο στα υπουργεία Οικονομίας και Οικονομικών όσο στον ανασχηματισμό Παιδείας και Πολιτισμού. Με τον κ. Μπαλτά και τη διαιώνιση της εκπαιδευτικής αστοχίας, το «όχι» στον αυτεξευτελισμό των Ελλήνων πάει χαμένο, νεκρώνονται οι ρίζες που γεννάνε τον αυτοσεβασμό και την αξιοπρέπεια του λαού μας.

Είναι πρόκληση, σε ώρες τόσο οδυνηρά και επικίνδυνα κρίσιμες, να συνεχίζονται οι κυβερνητικοί ανασχηματισμοί, του τύπου της ανακύκλωσης «δευτερεύοντος κομματικού υλικού», που καθιέρωσε ο κ. Σαμαράς.

Εχοντας τώρα την άμεση και αλγεινή πείρα ο κ. Τσίπρας με ποιον αδίστακτο σκοταδισμό αντιπαλεύει, θα ήταν φυσικό να ανασχηματίζει κάθε τόσο το επιτελείο του βελτιώνοντας αδιάκοπα την ανθρώπινη ποιότητα που απαιτούν οι στόχοι της αναμέτρησης. Ακόμα και στη φανατισμένη στο εσωτερικό της χώρας προκατάληψη δεν έχει ο πρωθυπουργός τίποτα ισχυρότερο να αντιτάξει από την ανθρώπινη ποιότητα των επιλογών του. Χωρίς να περιμένει αναγνώριση ή έπαινο, αφού η σύγχυση που δημιουργείται από την εμπάθεια είναι σωστή σκοτοδίνη: Ακόμα και όταν οι ηγέτες της Ε.Ε. κατέλυαν βάναυσα κάθε έννοια δημοκρατίας υποδείχνοντας στον ελληνικό λαό τι απαιτούσαν να ψηφίσει, μεγάλη μερίδα των Ελλήνων τούς δικαίωνε, με το δικαιολογητικό ότι οι κυβερνήτες μας ήταν αναξιόπιστοι! Ή ήταν αδύνατο για τους τυφλά φανατισμένους να ξεχωρίσουν αν η «στάγδην» παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες ήταν ωμός, απάνθρωπος γκανγκστερικός εκβιασμός ή παιδαγωγικό επιτίμιο για να συνετιστούν οι κακόδοξοι κυβερνήτες μας. Την αλήθεια του πρωτοσέλιδου-ολοσέλιδου τίτλου της Monde (ότι το ευρωπαϊκό μέλλον της Ευρώπης είναι συνάρτηση του ελληνικού μέλλοντος της Ελλάδας) ο κ. Τσίπρας έδειξε να την κατάλαβε τόσο όσο την καταλάβαιναν και ο κ. Σαμαράς, ο κ. Σημίτης, ο βραχύς κ. Καραμανλής. Αν διαφέρει ο κ. Τσίπρας, τουλάχιστον σε ταλέντο, μένει να αποδείξει ότι ξέρει να διδάσκεται «καθ’ οδόν».

kathimerini.gr