Ζήσιμος Λορεντζάτος
Στα γράμματα (άλλα και σε άλλες εκδηλώσεις κάθε πολιτισμού ανθρωπίνου) δεν υπάρχει διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε πεθαμένους και ζωντανούς: και αυτό είναι παράδοση. Έχομε πεθαμένους πού κατευθύνουν τη ζωή μας, τη ζωή του σήμερα ή κάθε νιόκοπης γενιάς, όπως έχομε ζωντανούς πού όσο περισσότερο φωνάζουν, τόσο περισσότερο βλέπομε πώς είναι πρωθύστερα πεθαμένοι: και αυτό είναι παράδοση — να ζουν μοναχά οι ζωντανοί (και ας έχουν, καμιά φορά, μερικοί από αυτούς πεθάνει χρόνους πρωτύτερα). Και κάθε νιόκοπη πάλι γενιά, κατευθύνει εκείνη τη ζωή της παράδοσης: και αυτό είναι παράδοση. Από την άποψη αυτή, εκείνο πού λέμε ή ονομάζομε πρωτοποριακό δεν υπάρχει. Είναι μια άπλερη φαντασία μας. Μοναχά η παράδοση υπάρχει πλέρια. Γιατί η παράδοση είναι η ζωή, και μάλιστα η ανώτερη φάση της ζωής πού δεν ξεχωρίζει πεθαμένους από ζωντανούς: και αυτό είναι παράδοση. Κάθε φορά πού έχομε αληθινή ζωή έχομε παράδοση. Έχομε προσθήκη, περπάτημα, πλουτισμό της παράδοσης. Οι έσχατοι γίνονται πρώτοι, οι πρώτοι έσχατοι. Όσοι αποτελούν την παράδοση μπορεί να πει κανένας πώς έχουν όλοι την ίδια πάντα χρονολογία, τη σημερινή. Η παράδοση δεν είναι τα περασμένα ή τα μελλούμενα, αν και είναι περισσότερο τα μελλούμενα παρά τα περασμένα, αφού η
παράδοση ζει στό αιώνιο τώρα: και αυτό είναι παράδοση. Μια δύναμη πού συμβαδίζει με τη ζωή και πού η ζωή (στην Ανώτερη φάση της) συμβαδίζει μαζί της: ζωή και παράδοση ταυτόσημες.
Ρωμιές, 1979
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου