Ο χρόνος του ιατρικού ραντεβού ολοένα και συρρικνώνεται, ενώ οι γιατροί προσεγγίζουν τους ασθενείς ως... περιστατικά.
Της Λίνας Γιάνναρου
Λίγες σκηνές της ζωής της μπορεί η Καίτη Αποστολίδου να επαναφέρει στη μνήμη της με τέτοια ευκρίνεια όσο εκείνη στο γραφείο του ογκολόγου, περιμένοντας τα αποτελέσματα της βιοψίας. Ο γιατρός μπήκε μέσα, κάθισε, άνοιξε τον φάκελο και χωρίς να σηκώσει τα μάτια από τα χαρτιά του, χωρίς ούτε μια στιγμή να την κοιτάξει κατά πρόσωπο, της ανακοίνωσε: «Είναι καρκίνος. Πότε μπορείτε να έρθετε για τη μαστεκτομή;»
Η κ. Αποστολίδου δεν «μάσησε». Η θλίψη της μετατράπηκε σε οργή για την απαθή αντιμετώπιση του γιατρού, που με τη σειρά της πυροδότησε τη διάθεση για εξαντλητική έρευνα γύρω από τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές, οδηγώντας εν τέλει στον αποκλεισμό της μαστεκτομής. Πόσοι όμως ασθενείς στη θέση της θα «λύγιζαν» από την ψυχρή ανακοίνωση; Πόσο εκπαιδευμένοι είναι οι γιατροί στην επικοινωνία μιας κακής πρόγνωσης, στην προσέγγιση ασθενών με σοβαρά προβλήματα υγείας; Το κρίσιμο αλλά παραγνωρισμένο θέμα της σχέσης γιατρού-ασθενή, που σύμφωνα με τους ειδικούς μπορεί να επηρεάσει ακόμα και την έκβαση της θεραπείας, βρέθηκε στο προσκήνιο σε ειδική εκδήλωση που διοργάνωσε πριν από λίγες ημέρες ο Σύλλογος Νέων Ιατρών με θέμα «Κοιτάζοντας στα μάτια την πρόγνωση». «Μετά εκείνη την ψυχρολουσία, επισκέφθηκα άλλους πέντε γιατρούς, οι οποίοι επίσης αρνούνταν να με ακούσουν. Αρνούνταν να συζητήσουν μαζί μου», είπε στην ομιλία της κ. Αποστολίδου. «Σε μια περίπτωση μάλιστα, αφού περίμενα επί μισή ώρα γυμνή από τη μέση και πάνω σε μια αίθουσα ιατρείου, μπήκε ο γιατρός και απευθύνθηκε στη βοηθό του: «Τι έχουμε;» Η βοηθός τού είπε τις λεπτομέρειες του «περιστατικού» και μόνο τότε γύρισε σε μένα και χωρίς να με εξετάσει μού είπε να ντυθώ. «“Θα σας εξετάσω αύριο το πρωί πριν από τη μαστεκτομή”. ”Μα γιατί κατευθείαν μαστεκτομή για ένα τόσο μικρό ογκίδιο”», αναρωτήθηκα. «Γιατί αυτή τη μέθοδο ακολουθώ και με αυτή είμαι σίγουρος» ήταν η απάντηση. Εγώ, ο γιατρός, αποφασίζω, ήταν η «μετάφραση». Ετσι ήταν οι περισσότεροι από τους γιατρούς που συνάντησε κατά την περιπέτεια της υγείας της. Οσο καλοί επιστήμονες κι αν ήταν, δεν ήταν διατεθειμένοι να συνεργαστούν μαζί της στη διαμόρφωση της θεραπείας: να ασχοληθούν όχι με το περιστατικό, αλλά με τον ίδιο τον ασθενή.
Αυτή η αντιμετώπιση είναι τόσο συνήθης που σχεδόν δεν την παρατηρούμε. Δεν είναι τυχαίο ότι σε διεθνές συνέδριο, σε ερώτηση για το εάν για την πορεία της θεραπείας αποφασίζει ο γιατρός ή ο ασθενής, ήταν μόνο οι Ελληνες και οι Μεξικανοί που αναφώνησαν με έκδηλη απορία: «Μα ο γιατρός φυσικά!». «Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ιατρικά συνέδρια, οι μόνοι που δεν συμμετέχουν είναι οι ασθενείς, εκείνοι δηλαδή για τους οποίους γίνεται όλη η φασαρία!» λέει η κ. Αποστολίδου. «Κι όμως», συνεχίζει, «όλες οι σύγχρονες θεωρίες, τοποθετούν τον ασθενή στη θέση του συνοδηγού, και όχι του απλού επιβάτη, στο ταξίδι της θεραπείας».
Η προσωπική της εμπειρία την έκανε να αφιερωθεί τα επόμενα χρόνια στην προώθηση των δικαιωμάτων των ασθενών και δη των λεγόμενων e-patients. Ο όρος περιγράφει τους «σύγχρονους», δικτυωμένους, έμπειρους ασθενείς, οι οποίοι προσέρχονται στα ραντεβού έχοντας κάνει προεργασία, τους ασθενείς που έχουν το θάρρος της γνώμης τους και είναι έτοιμοι να θέσουν καίριες ερωτήσεις και να ζητήσουν συμπληρωματική ενημέρωση. «Κάποια πράγματα ακούγονται αυτονόητα, ενώ δεν είναι», εξηγεί η ίδια. «Ενώ για παράδειγμα ο ασθενής θα πρέπει να έχει ανά πάσα στιγμή το δικαίωμα της πρόσβασης στον φάκελό του, πολλά νοσοκομεία θέτουν διάφορα εμπόδια. Ετσι καταλήγεις να παίρνεις τον φάκελό σου μόνο όταν είναι πολύ αργά». Στο ίδιο πλαίσιο, ο χρόνος του ιατρικού ραντεβού ολοένα συρρικνώνεται. «Ιδίως στο Δημόσιο, πολύ σπάνια ένα ραντεβού κρατά πάνω από 20 λεπτά. Είναι αδιανόητο όμως ιδίως ένα ραντεβού με ογκολογικό ασθενή να διαρκεί κάτω από 45 λεπτά». Το πρόβλημα ξεκινά από τα «απλά» περιστατικά. «Εάν χρονομετρήσετε, θα δείτε ότι όταν πάτε σε έναν ειδικό, θα σας σταματήσει στα πρώτα 28 δευτερόλεπτα και θα σας πει “εντάξει, έχετε αυτό και θα πάρετε αυτό”», λέει η κ. Αποστολίδου.
Η οικονομική συγκυρία λειτουργεί ακόμα πιο επιβαρυντικά. Είναι όμως τώρα περισσότερο από ποτέ που η προσοχή θα πρέπει να στραφεί στον άνθρωπο, κατέληξαν οι ειδικοί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου