Άγιος Ιωάννης
Χρυσόστομος, o Πρύτανης
των Ιεραρχών
Εμείς οι Έλληνες εκτός από την
καύχηση που έχουμε για τους ένδοξους προγόνους μας, έχουμε άλλη μία αιτία και
ευκαιρία για να καυχηθούμε: Για τις μεγάλες εκκλησιαστικές προσωπικότητες του 4ου
αι μ. Χ. ,τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας που με την μεγάλη τους πνευματική
ακτινοβολία δημιούργησαν τον χρυσούν αιώνα της Εκκλησίας. Δίκαια ονομάσθηκαν
Οικουμενικοί Πατέρες και Διδάσκαλοι.
Με τη σημερινή εορτή της ανακομιδής
των ιερών λειψάνων του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου με λίγα λόγια θα
παρουσιάσουμε αυτή τη μεγάλη εκκλησιαστική προσωπικότητα της Εκκλησίας.
Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας
τον δ΄ αι. μ. Χ. Ο πατέρας του Σεκούνδος ήταν ανώτατος αξιωματικός του Ρωμαϊκού
στρατού. Έζησε μέσα σ’ ένα περιβάλλον πλούτου και κοσμικής εξουσίας. Ο πατέρας
του πέθανε νωρίς και την ανατροφή του ανέλαβε η νεαρά μητέρα του Ανθούσα, η
οποία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη ζωή του. Ο Λιβάνιος τη θαύμαζε και την
επαινούσε δημόσια.
Η μόρφωσή του ήταν ανάλογη με την
οικογενειακή του κατάσταση. Έζησε σε μια
πολυάριθμη πολιτεία, όπως ήταν τότε η Αντιόχεια, που καλλιεργούσε μεν τα
γράμματα, αλλά είχε και όλες τις κοινωνικές κακίες.
Σπούδασε στην περίφημη σχολή του
Λιβάνιου και αναδείχτηκε άριστος μαθητής του σε σημείο που τον προόριζε για
διαδοχικό του, «ει μη τούτον οι χριστιανοί απεσύλησαν».
Οι πνευματικές και χριστιανικές καταβολές που είχαν εμφυτευθεί από την μητέρα
του Ανθούσα τον κράτησαν άτρωτο από την προπαγάνδα και δεν κατόρθωσαν να
κλονίσουν τις χριστιανικές του πεποιθήσεις.
Όταν αποφοίτησε από τη ρητορική σχολή ασχολήθηκε με το
επάγγελμα του συνηγόρου. Γρήγορα όμως το
χάρισμα του λόγου με το οποίο τον προίκισε ο Θεός τον έκανε γνωστό και θαυμαστό
σ’ ολόκληρη την Αντιόχεια και πέραν αυτής. Οι βλέψεις όμως του Ιωάννη
στρέφονταν προς άλλους ορίζοντες. Ήθελε να εργασθεί κοινωνικά για να μορφώσει
το πνευματικό και ηθικό επίπεδο της Αντιόχειας.
Έτσι εγκαταλείπει το επάγγελμα του
συνηγόρου και γράφτηκε στη θεολογική σχολή Αντιόχειας. Τελείωσε τις σπουδές
του σε νεαρή ηλικία και ο ίδιος ζούσε
ασκητικά. Καθημερινά στην Αντιόχεια έτρεφε 3000 φτωχούς, εκτός των ξένων, των
ασθενών και των φυλακισμένων.
Η φήμη του
ξαπλώθηκε παντού, αφού έρχονταν ακόμη και από τη Δύση για να θαυμάσουν τη ρητορική του
δεινότητα. Η δράση του και η ακτινοβολία της προσωπικότητάς του φθάνει στην
ΚΠολη και του προσφέρεται ο πατριαρχικός θρόνος. Αυτός βέβαια αρνείται, αλλά
επινόησαν τρόπο για να τον απαγάγουν και να τον οδηγήσουν στην πρωτεύουσα.
Κατόπιν επιμονής του κλήρου και του λαού και την επιθυμία της εξουσίας
χειροτονείται αρχιεπίσκοπος ΚΠολης και αρχίζει αμέσως το έργο του
ξεκαθαρίζοντας όλα τα διαβλητά πρόσωπα που εξέθεταν την Εκκλησία. Εκεί συνεχίζει το φιλανθρωπικό του
έργο με μεγαλύτερη ένταση ελέγχοντας όλους όσους αδικούσαν το λαό και
παρανομούσαν ηθικά και κοινωνικά. Έφθασε να συγκρουσθεί ακόμη και με την Ευδοξία. Ο ακέραιος χαρακτήρας του
και η άκαμπτη συνείδησή του δημιούργησαν εχθρικό
μέτωπο εναντίον του με αποτέλεσμα να αρχίσουν οι διωγμοί για την
απομάκρυνσή του από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Και το πέτυχαν. Τον εξόρισαν στον
Πόντο, αλλά κι απ’ εκεί δεν σταμάτησε να έχει την φροντίδα του ποιμνίου.
Μάλιστα με τα χρήματα που του έστελναν οι φίλοι του εξαγόραζε αιχμαλώτους, αν
και ο ίδιος ήταν εξόριστος. Στο ενεργητικό του περιλαμβάνεται και η
ιεραποστολή. Τον τόπο της εξορίας του τον έκανε ιεραποστολικό κέντρο δράσης στη
Σκυθία, στους Γότθους, στους Πέρσες, στην Αρμενία, στη Συρία, την Κιλικία, τη
Φοινίκη.
Το θαυμαστό είναι, ότι παρά τις
κακουχίες και τα βάσανα έβρισκε καιρό να συγγράφει και να μελετά. Τα
συγγράμματά του είναι αξεπέραστα σε
ποιότητα και ποσότητα. Έχουν μεγάλο βάθος και ανυπέρβλητη ρητορική δύναμη. Δεν
είναι τυχαίο που του απονεμήθηκε το προσωνύμιο «Χρυσόστομος». Το ύφος του είναι
πρωτότυπο και θεωρήθηκε ως ο Δημοσθένης της Εκκλησίας. Για 17 αιώνες τώρα οι
χριστιανοί μελετούν και εμπνέονται από την πνευματική του παραγωγή και
επηρεάζονται από τα μηνύματά του. Ο ιερός Χρυσόστομος υπήρξε μεγάλος σε όλα.
Στο ζηλευτό και ανεπίληπτο βίο του, τη μόρφωση του, την κοινωνική δράση του και
τη θεολογική του προσφορά.
Η προσωπικότητά του μπορεί να
εμπνεύσει τους κληρικούς εκείνους που φλέγονται από ιεραποστολικό ζήλο για να
υπηρετήσουν την Εκκλησία. Επίσης από την πλούσια προσωπικότητά του μπορούν να
εμπνευσθούν οι νέοι, οι εργάτες της αγωγής, όλοι γενικά οι πιστοί. Σήμερα
μάλιστα που έχουμε κρίση των πνευματικών αξιών η μεγάλη μορφή του Χρυσοστόμου
μπορεί να φωτίσει ανθρώπους που έχουν πνευματικές ανησυχίες. Ιδιαίτερα οι
κληρικοί μπορούν να εμπνευστούν από την πλούσια προσωπικότητα και δράση του
αγίου αυτού πατέρα της Εκκλησίας για την επικράτηση ενός αληθινού ορθόδοξου
πολιτισμού.
π. γ. στ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου