Διδαχές του Αγίου Αντωνίου

Είπε ο αββάς Αντώνιος στον αββά Ποιμένα: «Να, τι είναι το μεγάλο έργο του ανθρώπου. Να αναλαμβάνει μπροστά στον Θεό την ευθύνη των σφαλμάτων του και να περιμένει πειρασμούς ως την στερνή του πνοή».

Κανείς δεν μπορεί να εισέλθει στην βασιλεία των ουρανών, χωρίς να δοκιμάσει πειρασμούς. Βγάλε από τη μέση τους πειρασμούς και κανείς δεν θα σωθεί.

Ρώτησε ο αββάς Παμβώ τον αββά Αντώνιο: «Τι να κάνω;». Και εκείνος απάντησε: «Να μην έχεις εμπιστοσύνη στην αρετή σου, μήτε να μεταμελήσαι για πράγμα που πέρασε πια και να κυριαρχείς στην γλώσσα σου και στην κοιλιά σου».

Είπε ο αββάς Αντώνιος: «Είδα όλες τις παγίδες του εχθρού, δηλαδή του διαβόλου απλωμένες, πάνω στην γη και στέναξα και είπα: Ποιός άρα θα τις προσπεράσει χωρίς να τον πιάσουν; Και άκουσα φωνή να μου λέγει, ο ταπεινόφρων».

Κάποτε με πόνο παρατήρησε: «Είναι μερικοί που έλιωσαν τα σώματά τους με την άσκηση, επειδή όμως τους έλειπε η διάκριση, βρέθηκαν μακριά από τον Θεό».

 Άλλη φορά τόνισε: «Από τον πλησίον μας εξαρτάται η ζωή και ο θάνατος. Αν κερδίσουμε τον αδελφό μας, τον Θεό κερδίζουμε. Αν σκανδαλίσουμε τον αδελφό μας στον Χριστό αμαρτάνουμε».

Καθώς τα ψάρια αν χρονοτριβήσουν στην στεριά ψοφάνε, έτσι και οι μοναχοί χρονοτριβώντας έξω από το κελί τους ή με λαϊκούς περνώντας την ώρα τους, χάνουν την δύναμη του ησυχασμού τους. Πρέπει λοιπόν, όπως το ψάρι έχει ανάγκη να ξαναβρεθεί γρήγορα στην θάλασσα, έτσι και εμείς να σπεύδουμε να γυρίσουμε στο κελί. Γιατί καθυστερώντας έξω μπορεί να λησμονήσουμε την εσωτερική ζωή. 

Όποιος μένει στην έρημο και ησυχάζει είναι απαλλαγμένος από τρείς πολέμους, της ακοής, της ομιλίας και της οράσεως, και ένα μόνο πόλεμο έχει τον πόλεμο της καρδιάς.