Μαμά, φοβάμαι... (γ')

Τι μπορούμε να κάνουμε ;

Διάλογο. Μιλήστε στο παιδί με λόγια που ταιριάζουν στην ηλικίαατου. Αν, για παράδειγμα, πρόκειται για κάποιο φυσικό φαινόμενο, εξηγήστε του τι είναι αυτό που συμβαίνει. Συζητήστε ακόμα κι αν πρόκειται για έναν «παράλογο» φόβο. Μην ξεχνάτε ότι για το παιδί ο φόβος αυτός είναι υπαρκτός.

Προσπαθήστε όχι μόνο να καθησυχάσετε τους φόβους του, αλλά και να το βοηθήσετε να τους αντιμετωπίσει, δείχνοντας πάνω απ’ όλα εσείς ήρεμοι. Μη φοβάστε το φόβο του. Δείξτε του πως κι εσείς αλλά και το ίδιο μπορείτε να τους αντιμετωπίσετε. Εξηγήστε του πως όλοι οι άνθρωποι έχουν φόβους. Το δικό σας παράδειγμα μπορεί να βοηθήσει.

Καλλιεργήστε αίσθημα ασφάλειας. Το καλύτερο για να νιώσει ασφαλές ένα παιδί είναι μια σταθερή στάση και συμπεριφορά που του δείχνει τι μπορεί να κάνει για να αντιμετωπίσει το φόβο του.

Βοηθήστε το να χτίσει την αυτοπεποίθησή του και την εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Σχολιάστε την προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα. Ενθαρρύνετέ το να συνεχίσει και να μην τα παρατήσει στην καταπολέμηση του φόβου του.

Μάθετε να ακούτε το παιδί. Τις περισσότερες φορές πίσω από τις λέξεις ανακαλύπτουμε τις πιο σημαντικές πληροφορίες.

Αποφύγετε

- Τις απειλές για ζώα, φανταστικά ή υπαρκτά προσωπα που μπορεί να το βλάψουν αν δεν κάνει αυτό που του λέτε.

- Να το προσβάλλετε όταν φοβάται, ακόμα και για κάτι που σας φαίνεται αστείο. Με το να του λέτε «μην κάνεις σαν μωρό», το μόνο που καταφέρνετε είναι να υποτιμάτε ένα τεράστιο πρόβλημα για εκείνο.

- Να το πιέζετε πολύ να ξεπεράσει το φόβο του. Είναι μια τακτική που τις περισσότερες φορές έχει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Για ήσυχα βράδια

Ένας από τους πιο συχνούς φόβους είναι ο φόβος για το σκοτάδι, αφού ελάχιστα είναι τα παιδιά που μεταξύ δύο και πέντε ετών δεν τον παρουσιάζουν. Έτσι, αρχίζουν οι δυσκολίες την ώρα του ύπνου και τα συχνά ξυπνήματα μέσα στη νύχτα. Παράπονα για την πόρτα που κλείνει, για το ότι δεν υπάρχει φως, αλλά και για το φόβο μήπως εμφανιστεί κάποιος μέσα στο σκοτάδι, όπως μια μάγισσα, ένα τέρας ή ο λύκος από τα παραμύθια. Συνήθως αυτός ο φόβος εμφανίζεται σε μια σημαντική στιγμή για το παιδί, όταν, π.χ., μαθαίνει κάτι καινούργιο ή τη στιγμή που γίνεται μια αλλαγή στη ζωή του. Ο βαθύτερος λόγος είναι το άγχος του παιδιού πως θα χάσει τα σημεία αναφοράς του. Μέσα στο σκοτάδι δεν βλέπει τα πρόσωπα που το προστατεύουν, αλλά ούτε και το χώρο στον οποίο βρίσκεται.

Σε αυτή την περίπτωση, σκεφτείτε πρακτικούς τρόπους για να το βοηθήσετε. Π.χ.:

- Καθησυχάστε το την ώρα που ξυπνάει.

- Πείτε του πως δεν υπάρχει λόγος να φοβάται, δείξτε του πως δεν είναι κανείς εκεί.

- Ένα φωτάκι αναμμένο θα μπορούσε να διαλύσει το σκοτάδι και να δώσει τη δυνατότητα στο παιδί να βλέπει μέσα σε αυτό.

- Βοηθήστε το να νιώσει ασφάλεια στο χώρο του.

Άλλο φόβος κι άλλο φοβία

Φανταστείτε ένα παιδί που φοβάται να πάει για πρώτη φορά στο σχολείο. Ύστερα όμως από την υποστήριξη των γονιών του πηγαίνει, παρόλο που στην αρχή δεν νιώθει πολύ καλά. Φανταστείτε τώρα ένα παιδί που για αρκετό διάστημα αρνείται να πάει στο σχολείο, γιατί πονάει πολύ η κοιλιά του, ενώ όταν πηγαίνει ζητάει τη μαμά του για να φύγει, χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει λόγος. Ό,τι κι αν έχουν κάνει οι γονείς του δεν βοηθάει, και το παιδί αρνείται να πάει στο σχολείο. Υπάρχουν παιδιά, όπως και ενήλικοι, που ο φόβος τους είναι πολύ έντονος, παραπάνω από το φυσιολογικό. Όπως αναφέραμε και πριν, ο φόβος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του παιδιού σε γεγονότα ή καταστάσεις που νιώθει πως το απειλούν. Βασίζεται δηλαδή σε κάτι υπαρκτό, όπως συμβαίνει στο πρώτο παράδειγμα, που το παιδί φοβάται μια καινούργια εμπειρία. Η φοβία είναι ένας έντονος και παράλογος φόβος για κάτι, που είναι τόσο ισχυρός ώστε δυσχεραίνει την καθημερινότητα, προκαλώντας στο παιδί μεγάλη ένταση, όπως συμβαίνει στο δεύτερο παράδειγμα.

Πότε χρειάζεται η βοήθεια ειδικού ;

Συνήθως οι παιδικοί φόβοι με τον καιρό υποχωρούν. Όταν όμως βλέπετε πως επιμένουν και δυσκολεύουν το παιδί, ή όταν αντιληφθείτε πως δεν πρόκειται για φόβο αλλά για φοβία, καλό είναι να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού.

in