Μαμά, φοβάμαι... (α')

Ξαφνικά διαπιστώσατε ότι η ζωή του παιδιού σας γεμίζει με όλο και περισσότερες «απειλές». Αναγνωρίστε τους παιδικούς φόβους και αντιμετωπίστε τους.

Της Μαρίας Κυριαζή

Πόσες φορές δεν έχετε έρθει αντιμέτωποι με το φοβισμένο μουτράκι του παιδιού σας να σας κοιτάζει γεμάτο αγωνία και ανάγκη για προστασία; Και πόσες φορές δεν πρέπει να αντιμετωπίσετε μαζί με το παιδί τους τρομερούς κινδύνους που μπορεί να κρύβει το σπίτι σας; Το φάντασμα μέσα στην ντουλάπα, το τέρας κάτω από το κρεβάτι ή το λύκο που είναι κρυμμένος στο παιδικό δωμάτιο...

Όλες αυτές οι σκηνές ανήκουν στην καθημερινότητα ενός σπιτιού που έχει μικρό παιδί. Γιατί όλα τα παιδιά κάποια στιγμή στη ζωή τους έρχονται αντιμέτωπα με τους φόβους τους.

Πες μου τι φοβάσαι

Δεν είναι εύκολο να καταλάβουμε τι ακριβώς φοβάται ένα παιδί, γιατί δεν εκφράζεται πάντα με λόγια. Το παιδί, για να εκφράσει το φόβο του, θα χρησιμοποιήσει το σώμα του και τη συμπεριφορά του. Μπορεί, για παράδειγμα, να δείχνει ταραγμένο και αγχωμένο, να κλείνεται στον εαυτό του, να γίνεται πολύ φρόνιμο ή αντίθετα πολύ επιθετικό. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που μπορεί να εκδηλώσει ακόμα και σωματικά συμπτώματα. Πολλοί ενδεχομένως να σκέφτονται πως όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί, τόσο πιο μικρός είναι και ο φόβος του. Όμως αυτό δεν ισχύει. Οι παιδικοί φόβοι, παρόλο που αφορούν μικρά παιδιά, κάθε άλλο παρά μικροί είναι γι’ αυτά. Ένα παιδί, π.χ., που φοβάται τα φαντάσματα, στη θέα μιας σκιάς μέσα στη νύχτα μπορεί κυριολεκτικά να τρομοκρατηθεί! Κι αν θέλετε να καταλάβετε πώς πραγματικά νιώθει όταν φοβάται, δεν έχετε παρά να θυμηθείτε τον εαυτό σας σε μικρότερη ηλικία. Τότε που κι εσείς φοβόσασταν το σκοτάδι ή το τέρας που κρυβόταν στη δική σας ντουλάπα!

Τελικά τι είναι ο φόβος;

Κανένας από εμάς δεν έχει συνδέσει την έννοια του φόβου με μια φυσιολογική και θετική κατάσταση. Κι όμως, ο φόβος είναι μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, είναι μια φυσιολογική αντίδραση προσαρμογής, που στόχο της έχει να μας κινητοποιήσει να αντιδράσουμε σε γεγονότα ή καταστάσεις που αποτελούν κίνδυνο για εμάς. Έτσι προστατεύουμε τον εαυτό μας.

Η σημασία του περιβάλλοντος

Οι φόβοι μπορεί να είναι είτε έμφυτοι είτε επίκτητοι. Έμφυτοι είναι όσοι παρουσιάζονται στο παιδί χωρίς να τους δημιουργεί το περιβάλλον. Τέτοιοι είναι ο φόβος του πόνου, του ύψους, αυτός που προκαλείται από έναν δυνατό και ξαφνικό κρότο κ.λπ. Είναι το ένστικτο της αυτοσυντήρησης που κάνει τα παιδιά να φοβούνται και να αντιδρούν σε φυσικά κυρίως φαινόμενα, όπως είναι η αστραπή ή ο σεισμός. Αρκετές φορές, όμως, δεν υπάρχουν πραγματικές αιτίες που τα κάνουν να φοβούνται. Τότε μιλάμε για επίκτητους φόβους, οι οποίοι μπορεί να προέλθουν από το περιβάλλον. Έτσι, πηγές φόβου για τα παιδιά μπορεί να γίνουν η τηλεόραση, ο κινηματογράφος, τα παραμύθια ή ακόμα και οι ίδιοι οι άνθρωποι.

in.