Πέμπτη 24 Ιανουαρίου 2013

Μοναχισμός και πολιτιστική δημιουργία


π. Γεωργίου Φλορόφσκι

«Η πνευματική δημιουργικότητα ετράφηκε πλούσια από τη βαθειά πνευματική ζωή. Η χριστιανική αγιότητα συνθέτει μέσα της όλες τις θεμελιακές και τελικές εμπνεύσεις ολοκλήρου της αρχαίας φιλοσοφίας,  παρατήρησε σωστά ένας Ρώσος μελετητής. Η μοναχική συνεισφορά στη γενική μόρφωση ήταν πολύ πλατειά στο μεσαίωνα και στην Ανατολή και στη Δύση. Τα μοναστήρια ήταν μεγάλα μορφωτικά κέντρα. Δεν θα έπρεπε επίσης να  παραβλέψουμε μια άλλη άποψη του γεγονότος. Ο μοναχισμός ήταν καθ’ εαυτόν αξιοσημείωτο φαινόμενο πολιτισμού. Δεν είναι τυχαίο πως η ασκητική προσπάθεια είχε περιγραφεί επίμονα σαν «φιλοσοφία», σαν «αγάπη προς την σοφία» στα συγγράμματα της πατερικής εποχής. Δεν ήταν συμπτωματικό πως σπουδαίες παραδόσεις θεολογικές, μορφωτικές προσπάθειες και θεολογικές συνθέσεις σχετίζονται με μοναχικές περιοχές και μορφές και την ασκητική εμπειρία. Τελικά δεν ήταν τυχαίο πως στην εικονομαχική περίοδο συνέβη μοναχοί να γίνουν υπερασπιστές της τέχνης, προστατεύοντας την ελευθερία της θρησκευτικής τέχνης από την καταπίεση της πολιτείας, από την «διαφωτισμένη» και «κατευθυνόμενη» καταπίεση και ωφελιμιστική σχηματοποίηση.
… Η ασκητική απάρνηση αποδεσμεύει το πνεύμα, ελευθερώνει την ψυχή. Χωρίς ελευθερία όλες οι απονεκρώσεις αποβαίνουν εις μάτην. Εξ άλλου, με την ασκητική προσπάθεια και αυτή ακόμη η όψη του κόσμου αλλάζει και ανανεώνεται.  Πραγματικός ασκητισμός δεν εμπνέεται από αδιαφορία αλλά από παρόρμηση για μεταμόρφωση. Ο κόσμος πρέπει να γυρίσει ξανά στην πρωταρχική του ωραιότητα, από την οποία έπεσε στην αμαρτία.  Γι’ αυτό ο ασκητισμός οδηγεί στη δράση. Το έργο της απολυτρώσεως  γίνεται πράγματι από τον Θεό, μα καλείται και ο άνθρωπος να συνεργασθεί σ’ αυτή την απολυτρωτική προσπάθεια. 

Πηγή: Χριστιανισμός και πολιτισμός