ΚΥΡΙΑΚΗ, 6 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ: ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ Ευαγγέλιο: Μ. τ. 3,13-17

ΤΑ ΑΓΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ

          Εν ολίγοις

          Γιορτάζουμε σήμερα τα άγια Θεοφάνεια ή Επιφάνεια. Με αυτή τη γιορτή εννοούμε, ότι κατά τη βάπτιση του Χριστού φανερώθηκε στον κόσμο το μυστήριο της Αγ. Τριάδας. Πράγματι στη Βάπτιση του Ιησού έχουμε ένα είδος Θεοφάνειας. Αλλά τι ακριβώς σημαίνει αυτή η Θεοφάνεια για τον Ίδιο και την ζωή της Εκκλησίας;

          Για τον Χριστό η Βάπτισή Του και τα Θεοφάνεια σημαίνουν την ανάδειξή Του στον κόσμο ως Μεσσία και Λυτρωτή. Η όλη σκηνή θυμίζει ενθρόνιση ενός βασιλιά. Η φωνή του Πατέρα από τον ουρανό: «Ούτος εστίν ο υιός μου» θυμίζει τον ψαλμό που απήγγειλαν κατά την ενθρόνιση των Εβραίων βασιλιάδων. Αλλά η  φωνή του Πατέρα συμπληρώνει και λέει : «Ο αγαπητός εν ω ευδόκησα». Που θυμίζει τα λόγια του Θεού προς τον Μεσσία- δούλο του Ησαία.

          Με άλλα λόγια η φωνή του Πατέρα στη Βάπτιση υποδηλώνει την ενθρόνισή Του σαν του μόνου αληθινού βασιλιά του κόσμου. Συγχρόνως όμως με τα λόγια του Ησαία σημαίνεται, ότι ο βασιλιάς αυτός δεν θα είναι ένδοξος, αλλά ποθητός, εσταυρωμένος.. Με άλλα λόγια η βάπτιση του Χριστού εισάγει στον κόσμο ένα νέο είδος εξουσίας: τη δύναμη που προέρχεται από  την αγάπη και τα παθήματα χάρη του άλλου.

          Αυτό φαίνεται ότι μαρτυρεί και το Πνεύμα «εν είδει περιστεράς»  πάνω στον Ιησού και τον χρίει βασιλιά. Η εικόνα θυμίζει την προφητεία του Ησαία:

«Πνεύμα Κυρίου επ’ εμέ ου ένεκεν έχρισε με….» (Ης.61,1). Στο χωρίο αυτό γίνεται λόγος για δύο πράγματα: α) για την ενθρόνιση και χρίση του Χριστού ως βασιλιά από το Πνεύμα του Κυρίου και β) για το είδος της εξουσίας που θ’ ασκήσει ο νέος βασιλιάς.

          Ο Χριστός εδώ ταυτίζει την αποστολή του με τον ευαγγελισμό των πτωχών, τη θεραπεία των συντετριμμένων στην καρδιά, από την αδικία και το κακό στον κόσμο, την άφεση των αιχμαλώτων με την κήρυξη της γενικής χάριτος του Θεού για όλους τους οφειλέτες.

          Η βάπτιση του χριστού, όπου ο Χριστός ενθρονίζεται ως βασιλιάς μιας νέας εποχής, συνδέεται με τα Θεοφάνεια ή Επιφάνεια. Η όλη σκηνή της βάπτισης δεν σημαίνει μόνο ότι ο Χριστός είναι βασιλιάς, αλλά δείχνει καθαρά στο πρόσωπο του Χριστού πως είναι ο Θεός ως βασιλιάς του κόσμου και τι είδους είναι η βασιλεία του.

          Σε μέρες γενικής αναστάτωσης που ζούμε, άλλοι αρνούνται το Θεό, γιατί Τον φαντάζονται με το μέρος των ισχυρών και εναντίον των αδυνάτων, και άλλοι τον  αρνούνται γιατί είναι με το μέρος των αδυνάτων υποδουλώνοντάς τους λόγω παθητικότητας. Όλα αυτά είναι παρεξηγήσεις της έννοιας της βασιλείας και της εξουσίας του Θεού. Γιατί ο Θεός βασιλεύει μέσα στην αγάπη, που δεν είναι κάτι παθητικό, αλλά δυναμικό και δημιουργικό. Κάποτε οι μαθητές του Ιησού συζητούσαν για το ποιος θα είναι πρώτος στη Βασιλεία του Θεού. Και ο Χριστός είπε: «Οι βασιλείς των εθνών κυριεύουσιν αυτών…υμίν δε ουχ ούτως, αλλ’ ο μείζων εν υμίν γινέσθω ως ο νεώτερος και ο ηγούμενος ως ο διακονών…». Ο Θεός μέσα στην ανεξιχνίαστη αγάπη του για μας είναι ανάμεσά μας ως ο διακονών. Η έννοια της εξουσίας χάρη της εξουσίας του εξουσιάζοντος είναι  για τον χριστιανισμό κάτι το δαιμονικό.

          Αυτές οι σκέψεις που βγαίνουν από την ενθρόνιση του Χριστού ως βασιλιά μιας νέας εποχής κατά τη βάπτισή Του στον Ιορδάνη κατά το Θεοφάνεια, θέτουν σε  κρίση το κύμα της βίας και την τάση προς την φυγή και την παθητικότητα που χαρακτηρίζουν την εποχή μας. Τα Θεοφάνεια αποκαλύπτουν στον κόσμο ένα Θεό διάκονο, ένα Θεό σταυρωμένο για χάρη των ανθρώπων.

          Αλλά η βάπτιση του Χριστού δεν ήταν μόνο ένα γεγονός στη ζωή του Χριστού. Είναι κυρίως  κατ’ εξοχή ένα γεγονός της ζωής της Εκκλησίας και των πιστών. Γιατί όποια ήταν η Θεοφάνεια στη βάπτιση του Χριστού, τέτοια είναι και η αποκάλυψη που δέχεται ο άνθρωπος, όταν βαφτίζεται στο όνομα του Χριστού. Δηλ. σήμερα που γιορτάζουμε τη βάπτιση του Χριστού και τα άγια Θεοφάνεια ουσιαστικά αναπολούμε την ουσία του δικού μας βαπτίσματος.

          Οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν, πως το βάπτισμα είναι μια τελετή κατά την οποία γινόμαστε μέλη της Εκκλησίας, παίρνουμε ένα όνομα και μια ταυτότητα. Όλα αυτά είναι σωστά. Η ουσία όμως της βάπτισης είναι η θεοφάνεια ή επιφάνεια. Το βάπτισμα δεν είναι απλά μια τελετή, είναι μια όραση Θεού. Δηλ. αναγνωρίζουμε το Χριστό ως βασιλιά του κόσμου με την έννοια που αναφέραμε παραπάνω. Είναι η υιοθέτηση της ζωής όχι σαν να πρόκειται για άσκηση δύναμης και υπεροχής πάνω στους άλλους, αλλά σαν μια ευκαιρία διακονίας και προσφοράς προς τους άλλους.

          Αυτή είναι η έννοια των Θεοφανείων, της Βαπτίσεως του Χριστού στον Ιορδάνη, αλλά και του δικού μας  βαπτίσματος.

(Περιληπτική απόδοση άρθρου καθ. Σάββα Αγουρίδη)