Α΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ, Εισήγηση 2η : Κοινωνική ἀπομόνωση

Εἰσηγητής: Βάιος Ἀχ. Νταφούλης,
Παιδοψυχίατρος, Διδάκτωρ Α.Π.Θ.,
Ἐπιμελητής Β΄ Ἱπποκρατείου Γενικοῦ Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΣ

Στήν πολυπολιτισμική καθημερινότητα τῆς ἐποχῆς μας, τά ψυχοκοινωνικά προβλήματα ἔχουν ἐπιδεινωθεῖ. Τέτοια προβλήματα εἶναι:

● Ἀρνητικά γεγονότα ζωῆς
● Προβλήματα ὑγείας, χωρισμοῦ, παραμέλησης στήν οἰκογένεια
● Χαμηλή κοινωνική ὑποστήριξη
● Ἐκπαιδευτικά-ἐργασιακά προβλήματα
● Οἰκονομικά προβλήματα
● Ψυχική νόσος γονέων

Στήν ὁμαλή ψυχοκοινωνική ἐξέλιξη τοῦ παιδιοῦ, μεγίστη εἶναι ἡ σημασία τῆς σχολικῆς ἡλικίας γιά τήν ἀνάπτυξη τοῦ αἰσθήματος φιλοπονίας τοῦ παιδιοῦ, ὥστε νά ἐπιτευχθεῖ ἡ ἐγκατάσταση τῆς ταυτότητας στήν ἐφηβεία καί ἡ ἐπακόλουθη ἀνάπτυξη στενῶν κοινωνικῶν σχέσεων στή νεαρή ἐνήλικη ζωή. Οἱ ἔφηβοι συχνά παραπονοῦνται πώς νιώθουν μόνοι, οἱ σχέσεις τους στήν οἰκογένεια εἶναι προβληματικές, πώς θά ἤθελαν περισσότερους φίλους, πώς δέν ἔχουν οὐσιαστικές σχέσεις μέ τούς φίλους τους καί ἀντιμετωπίζουν συχνά προβλήματα στίς σχέσεις μέ τό ἄλλο φύλο. Ὀργανώνονται συχνά σέ ὁμάδες (emo-trendy), κάποιες φορές ἀλληλοσυγκρούονται καί ἀπορρίπτουν τόν κόσμο τῶν ἐνηλίκων ὡς συμβιβασμένο καί χαρακτηριζόμενο ἀπό φαρισαϊκή ὑποκρισία.

Παράγοντες πού εὐνοοῦν ἤ ἐπηρεάζουν τήν κοινωνική ἀπομόνωση εἶναι:
● Ὁ σύγχρονος τρόπος ζωῆς στά μεγάλα ἀστικά κέντρα
● Τά πρότυπα ταύτισης
● Οἱ εἰκόνες τῶν Μ.Μ.Ε.
● Ἡ ἠθική ἐπιτρεπτικότητα, ἡ ὁποία ἰσοπεδώνει ἀρχές, ἀξίες καί ἰδανικά καί ἡ ὁποία ἀφορᾶ τόσο τόν κόσμο τῶν ἐνηλίκων, ὅσο καί τόν κόσμο τῶν ἐφήβων
● Οἱ ψυχικές νόσοι, μέ κυρίαρχη τήν κατάθλιψη, μείζονα ψυχική νόσο τοῦ 20ου ἀλλά καί τοῦ 21ου αἰώνα, ἀπό τήν ὁποία πάσχει τό 10% τῶν ἐνηλίκων καί τό 5% τῶν ἐφήβων

● Ἡ κρίση στήν οἰκογένεια, ὅπως αὐτή ἐκφράζεται κυρίως μέ τή συναισθηματική ἀπομάκρυνση τῶν γονέων μεταξύ τους, ἀλλά καί μέ τά παιδιά τους. Ἀξιοσημείωτο εἶναι πώς τά διαζύγια ἀποτελοῦν συχνά τή μεγαλύτερη διαμορφωτική ἐμπειρία ζωῆς γιά τά νέα παιδιά (σύμφωνα μέ τίς παροῦσες στατιστικές προβλέψεις, στά μεγάλα ἀστικά κέντρα 60% τῶν νέων πού θά παντρευτοῦν τό 2010 θά χωρίσουν κάποια στιγμή στή ζωή τους)
Θεραπευτικά μέτρα γιά τήν πρόληψη ἤ τήν ἄρση τῆς κοινωνικῆς ἀπομόνωσης δύναται νά ἀποτελέσουν:
● Ἡ ἐνίσχυση τῆς οἰκογενειακῆς συνοχῆς μέ τήν ἐνδυνάμωση τῶν οἰκογενειακῶν δεσμῶν τῆς ἀγάπης καί ἀλληλοπεριχώρησης τῶν μελῶν της

● Ἡ συνεργασία τῶν γονέων μέ τούς ἐκπαιδευτικούς γιά τήν ἔγκαιρη διάγνωση καί ἀξιολόγηση δυσκολιῶν στή ψυχοσυναισθηματική ἀνάπτυξη καί συμπεριφορά τῶν παιδιῶν καί τήν ἀνάπτυξη αἰσθήματος ἀσφάλειας καί σταθερότητας στό οἰκογενειακό-σχολικό περιβάλλον

● Ἡ ἐνστάλαξη ἐλπίδας ἀπό τούς γονεῖς-ἐκπαιδευτικούς στούς νέους, μιᾶς καί τό αἴσθημα τῆς ἔλλειψης ἐλπίδας χαρακτηρίζει τήν κατάθλιψη καί τήν ἀπομόνωση τῶν ἐφή-βων
● Ἡ ἐπάρκεια τῶν γονέων-ἐκπαιδευτικῶν σέ κοινωνικές δεξιότητες ὡς πρότυπα τοῦ κοινωνικοῦ σχετίζεσθαι (νά εἶναι ὑποστηρικτικοί στούς νέους, νά τούς προσφέρουν ἐναλλακτικές λύσεις, νά τούς προτρέπουν στό νά θέτουν στόχους, νά καλλιεργοῦν ρεαλιστικές προσδοκίες, νά αἰσιοδοξοῦν).
● Ἡ διευκόλυνση τῆς καθημερινῆς ἐπικοινωνίας μέ τά παιδιά-ἐφήβους (νά ἀφιερώνουμε περισσότερο χρόνο, νά ἀκοῦμε καί νά μᾶς ἀκοῦνε, νά ἐπιβραβεύεται ἡ πρόθεση γιά ἐπικοινωνία, νά εἶναι ἀποδεκτή ἡ ἀνάγκη τους γιά τίς παρέες τῶν συνομηλίκων, νά εἴμαστε οἱ ἐνήλικες πιό συνεπεῖς καί σαφεῖς στίς προσδοκίες τους, νά ἀποφεύγονται οἱ χαρακτηρισμοί τόσο ἀπό τούς ἐνήλικες, ὅσο καί ἀπό τά παιδιά)

● Ἡ βιωματική ἐμπειρία τοῦ τριπτύχου Πίστις-Ἐλπίς-Ἀγάπη ἀπό τούς μεγαλυτέρους καί ἡ προσφορά του ὡς πρότυπο ταύτισης γιά τούς νεοτέρους, γεγονός πού ἄν ἀποτελέσει τήν πραγματικότητα τῆς καθημερινότητάς μας, συμπεριλαμβάνει καί προλαμβάνει ὅλα τά ἀνωτέρω.

Βάιος Ἀχ. Νταφούλης

Σύντομο Βιογραφικό Σημείωμα

Γεννήθηκε στή Λάρισα τό 1968.
Εἶναι ἀπόφοιτος τῆς Σχολῆς Ἀναβρύτων, πτυχιοῦχος τῆς Ἰατρικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Ἀπέκτησε τόν τίτλο τῆς εἰδικότητας τῆς Παιδοψυχιατρικῆς στή Θεσσαλονίκη, ὅπου ὑπηρέτησε στή Β΄ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ὑπηρέτησε ὡς Παιδοψυχίατρος στό Κέντρο Περιθάλψεως Παίδων ≪Ὁ Ἅγιος Δημήτριος≫ καί ὡς Ἐπιστημονικός Συνεργάτης στό Ἐθνικό Ἵδρυμα Κωφῶν. Διετέλεσε Ἐπιστημονικά Ὑπεύθυνος λειτουργίας τοῦ Ἰατροπαιδαγωγικοῦ Κέντρου Βορείου Ἑλλάδος καί τῆς Κινητῆς Μονάδας Ψυχικῆς Ὑγείας τοῦ Ψυχιατρικοῦ Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Συμμετεῖχε σέ διεθνῆ καί ἐθνικά ἐρευνητικά προγράμματα. Ἔχει ἐκπονήσει δημοσιεύσεις σέ ἑλληνικά καί διεθνῆ περιοδικά, ἀνακοινώσεις σέ πανελλήνια, εὐρωπαϊκά καί παγκόσμια συνέδρια, ὁμιλίες σέ Ἱερές Μητροπόλεις, φορεῖς τῆς Τοπικῆς Αὐτοδιοίκησης καί σέ Σχολές Γονέων. Ἔχει μεταφράσει βιβλία καί διεθνεῖς κλίμακες ἀξιολόγησης ψυχομετρικῶν ἐργαλείων γιά γονεῖς καί ἐκπαιδευτικούς. Ἐκπόνησε διδακτορική διατριβή γιά τίς διαταραχές τῆς διάθεσης σέ παιδιά μέ ἐπιληψία.
Εἶναι ἔγγαμος καί πατέρας τεσσάρων παιδιῶν.