Μικρό οδοιπορικό στο Άγιον Όρος,το περιβόλι της Παναγίας

 

Ε΄    

       

Η ΤΕΧΝΗ

          (συνοπτική παρουσίαση)

          Τα μοναστήρια γενικά είναι εγκαταστημένα σε μαγευτικές τοποθεσίες. Το προσόν αυτό οφείλεται εν μέρει μεν στην αξία των τοποθεσιών καθ’ εαυτάς, εν μέρει δε στα έργα των μοναχών, οι οποίοι με άφθονο ιδρώτα ανέδειξαν τους τόπους. Η εκλογή του τόπου κατ’ αρχήν δεν απέβλεπε στο φυσικό θέλγητρο, αλλά εις την διευκόλυνση της θρησκευτικής ανάτασης, γι’ αυτό έπιπτε δε σε τοπία με εναλλασσόμενη την επιβλητική αγριότητα με τη γλυκειά γαλήνη και ηρεμία.

          Όλες οι Μονές του Όρους και τα κοινόβια και οι σκήτες παρουσιάζονται από μακράν ως μικρές οχυρωμένες πόλεις. Και πράγματι είναι διατεταγμένες ως φρούρια χάριν των εισβολέων και πειρατών. Έτσι κάθε Μονή περιβάλλεται από ισχυρό τείχος, το οποίο παλαιότερα εξασφάλιζε ακίνδυνη, κατά το δυνατόν, την  διαβίωση.

          Το σχήμα αυτό ακολουθεί τη διαμόρφωση του εδάφους, αλλά τείνει πάντοτε προς το τετράγωνο. Κατά διαστήματα ανυψώνονται στο τείχος πυργίσκοι με επάλξεις, πολεμίστρες και εις το υψηλότερο σημείο της Μονής υψώνεται μεγάλος πύργος ενωμένος σήμερα με το τείχος.

          Η μοναδική είσοδος της Μονής ήταν επίσης κατασκευασμένη οχυρωτικά με διπλές θύρες επενδυμένο με σίδερο και ενισχυμένη με βαρύτατη ξύλινη δοκό που τοποθετούνταν από πίσω οριζόντια.

          Η αυλή, ανάλογη προς τον περίβολο του τείχους σχήματος, είναι πλακόστρωτη ή λιθόστρωτη και προ αυτής ανοίγονται όλα τα οικοδομήματα της Μονής, στηριζόμενα στην εσωτερική πλευρά του τείχους, Τα κτίρια αυτά, κατασκευασμένα σε διάφορα χρονικά διαστήματα, εκπροσωπούν ποικίλες αρχιτεκτονικές  τάσεις και συχνά εξεικονίζουν την ζωντανή ιστορία  της Μονής. Ούτως ή άλλως σήμερα τα οικοδομήματα των Μονών, παλαιά και νεότερα, είναι πολυώροφα.

          Κύρια οικοδομήματα είναι το διοικητήριο της Μονής, διαθέτοντας ειδικούς χώρους γραφείου, συνεδριών και υποδοχής, ο ξενώνας (αρχονταρίκιον), είναι διαιρεμένα με μετρίου μεγέθους δωμάτια. Κάθε μοναχός στα μεν κοινόβια έχει στη διάθεση του ένα τέτοιο δωμάτιο, στα δε ιδιόρρυθμα- παλαιότερα-  καταλαμβάνει περισσότερα, σχηματίζοντας είδους διαμερίσματος. Προ του δωματίου υπάρχει ευρύς διάδρομος. Στα ισόγεια του κτιρίου στεγάζονται οι αποθήκες, το ελαιοτριβείο, το ραπταρείο και άλλα καταστήματα της Μονής, τα οποία παλαιότερα ήταν περισσότερα  και καλύτερα οργανωμένα.

          Στην αυλή είναι τοποθετημένα τα σημαντικότερα των οικοδομημάτων της Μονής ο Ναός και η τράπεζα που αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο. Η τράπεζα βρίσκεται έναντι της πύλης της Μονής, εκτός από τις περιπτώσεις εκείνες που δεν προσφέρεται το έδαφος, οπότε τοποθετείται πλαγίως.

          Προ της πύλης του Ναού βρίσκεται η φιάλη κατασκευασμένη μεγαλοπρεπώς με γλυπτά και επιγραφές  και χρησιμοποιείται για την έλαση του αγιασμού.

 Πηγή: Π. Κ. ΧΡΗΣΤΟΥ: ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ. (Πατρ. Ιδρ. Πατερ. Μελετών)

          (συνεχίζεται)