Μικρό οδοιπορικό στο Άγιον Όρος, το περιβόλι της Παναγίας

Δ΄ ΤΟ ΠΑΡΟΝ (β΄)

          Το εικοσιτετράωρο στο Άγ. Όρος υπολογίζεται σύμφωνα με το βυζαντινό ωρολόγιο που μετακινείται κατά τις εποχές του έτους με τέτοιο τρόπον ώστε η ανατολή του ηλίου να συμπίπτει κατά το δυνατό με την ώρα μηδέν. Μόνο το Βατοπέδιο ακολουθεί το κοσμικό ωρολόγιο ως και το διορθωμένο ημερολόγιο.

          Κατ’ αρχήν το εικοσιτετράωρο του μοναχού υποτίθεται ότι διαιρείται σε τρία ίσα άλλ’ όχι συνεχή οκτάωρα μέρη, αφιερωμένα αντίστοιχα στην προσευχή, την εργασία και την ανάπαυση.

          Η προσευχή των μοναχών, όπως και των άλλων χριστιανών, διακρίνεται σε ιδιωτική και κοινή.

          Βάση της ιδιωτικής προσευχής αποτελεί η «μονολόγιστη ευχή»  δηλ. η μνεία του ονόματος του Κυρίου με την ικεσία «ελέησον», η οποία συνδέεται με το κομβολόγιο ή κομποσκοίνι. Κυρίως αυτό το είδος της προσευχής πτερώνει την ψυχή του μοναχού και απολαύει επουρανίων θεαμάτων, εάν είναι βέβαια καθαρή  και διαυγής.

     Βάση της καθημερινής κοινής προσευχής αποτελούν οι ακολουθίες του εσπερινού, του αποδείπνου, του όρθρου και της θ. Λειτουργίας, που τελούνται κατά κανόνα τη νύχτα, δηλ. ώρες που οι άνθρωποι του κόσμου αναπαύονται ή ψυχαγωγούνται.

          Το πρόγραμμα αλλάζει ριζικά τις εορτάσιμες ημέρες, οπότε αφιερώνεται περισσότερος χρόνος στην προσευχή και ριζικότερα κατά τις αγρυπνίες και αφιερώνεται ολόκληρο σχεδόν το δωδεκάωρο σε συνεχή προσευχή.

          Αξίζει να σημειωθεί, η ιδιαίτερη τιμή και λατρεία που αποδίδεται από τους μοναχούς στην Θεοτόκο. Κάθε μονή έχει να διηγηθεί μία παράδοση για την ιδιαίτερη πρόνοιά της προς το Όρος και διαθέτει επίσης αριθμό θαυματουργών εικόνων της. Ονομάζεται το Όρος «περιβόλι της Παναγίας» και τη θεωρούν αδιαφιλονίκητη βασίλισσά του.

          Οι Κελλιώτες μοναχοί ασχολούνται με την γεωργία, την αμπελουργία και την δενδροκομία, οι δε των Καλυβών και των ησυχαστηρίων με εργόχειρα τέχνης δηλ. αντικείμενα ξυλογλυπτικής, κομβολογίων κ. α.

          Όσοι ευρίσκονται στις μονές συντελούν έργα που έχουν σχέση με την συντήρηση των κειμηλίων, την τέλεση της λατρείας και την εξυπηρέτηση των αδελφών και των ξένων, αναλαμβάνοντας διακονήματα κατ’ εντολήν της προϊσταμένης αρχής. Πρέπει να πούμε, ότι η ελάττωση του αριθμού των μοναχών εμποδίζει την άνετη εκτέλεση έργων, η δε συνεχής παρουσία των επισκεπτών, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες, οδηγεί στην πρόσληψη λαϊκών για τις εξωτερικές εργασίες.

          Από την άκρως λιτή δίαιτα των αγιορειτών μοναχών λείπει τελείως το κρέας, εκτός των Κελλιωτών και των Ιδιορρύθμων –σε παλαιότερες εποχές- οι οποίοι το καταλύουν ορισμένες φορές. Τη βάση αυτής αποτελούν ο άρτος, το έλαιον, ο οίνος, οι ελιές και τα λαχανικά.

          Οι μονές ανέκαθεν βρίσκονταν στην υπηρεσία των ξένων δηλ. των ταξιδευτών και περιοδευόντων πτωχών, στους οποίους άνοιγαν τον ξενώνα και όταν χρειάζονταν και το νοσοκομείο. Αυτό συνέβαινε ιδιαίτερα σε άλλες περιοχές, όπου οι μονές ήταν ή πλησίον κατοικημένων χώρων ή σε προσιτές.

          Το Άγ. Όρος βέβαια είναι μακριά από τον κόσμο, αλλά παρά ταύτα ο κόσμος στέλλει εκεί τους αντιπροσώπους του. Αυτοί είναι σήμερα κυρίως οι πολυπληθείς επισκέπτες, τους οποίους αναψύχουν οι μηδέποτε αναψυχόμενοι μοναχοί, φιλοξενώντας αυτούς στο αρχονταρίκιον

Πηγή:Π. Κ. ΧΡΗΣΤΟΥ, ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΠΑΤΡ. ΙΔΡΥΜΑ ΠΑΤ. ΜΕΛΕΤΩΝ

(συνεχίζεται)