Τα άγια λείψανα - Το μυστήριο της επαφής

 

          «Οι γαρ άγιοι και ζώντες πεπληρωμένοι ήσαν Πνεύματος Αγίου, και τελευτησάντων αυτών η χάρις του Παναγίου Πνεύματος ανεκφοιτήτως ένεστι και ταις ψυχαίς και τοις σώμασιν εν τοις τάφοις και τοις χαρακτήρσι και τοις αγίοις εικόσιν αυτών, ου κατ’ ουσίαν, αλλά χάριτι και ενεργεία..»

( Άγ. Γρηγόριος Θεολόγος)

 

          Τις ημέρες αυτές η πόλη των Πατρών είχε την ευκαιρία και την ευλογία να υποδεχθεί και ν’ ασπασθεί τα ιερά Λείψανα δύο Νεομαρτύρων της πίστεως, των Αγίων Δημητρίου και Παύλου προερχομένων από την περιοχή της Αρκαδίας, τα οποία φυλάσσονται στην Ι. Μ. Αγ. Νικολάου Βαρσών. Τα ιερά Λείψανα βρέθηκαν στην Πάτρα κατόπιν ενεργειών του Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, ο οποίος τυγχάνει και συντοπίτης των προαναφερομένων Αγίων.

          Η τριήμερη  παραμονή τους στον Ι. Ν. Αγ. Διονυσίου Πατρών έδωσαν την ευκαιρία σε εκατοντάδες πιστούς να προσέλθουν για να προσκυνήσουν και να ασπασθούν τα άγια και χαριτόβρυτα  Λείψανα και να συμμετάσχουν στις ι. Ακολουθίες σύμφωνα με το πρόγραμμα της Ι. Μητρόπολης.

          Η παρουσία των ι. Λειψάνων στην ορθόδοξη Εκκλησία και ο σεβασμός των πιστών προς αυτά άλλους τους χαροποιεί και άλλους τους σκανδαλίζει χαρακτηρίζοντας την προσκύνηση των αγ. Λειψάνων ως ειδωλολατρία και δεισιδαιμονία.

          Μια τέτοια αντίληψη είναι λανθασμένη βέβαια και δείχνει την άγνοια και παρεξήγηση όσων σκέπτονται έτσι. Με όσα περίπου επιγραμματικά θα σημειωθούν παρακάτω ελπίζουμε, τουλάχιστον οι καλοπροαίρετοι, να αναγνωρίσουν την παράδοση και την πίστη της Εκκλησίας μας.

          Σ’ όλα τα μεγάλα μοναστικά κέντρα της ορθοδοξίας φυλάσσονται πλήθος ιερών Λειψάνων και αλλού υπάρχουν ακέραια Λείψανα αγίων όπως του αγ. Γερασίμου, του αγ, Σπυρίδωνος, του οσίου Ιωάννη  του Ρώσου, του οσίου Παταπίου κ.ά. Σ’ αυτούς λοιπόν τους ιερούς χώρους βλέπουμε να προσέρχονται χιλιάδες πιστοί για να προσκυνήσουν και ν’ ασπασθούν τα ι. Λείψανα και να λάβουν την ευλογία τους.

          Πρέπει να έχουμε υπ’ όψη μας ότι η τιμητική προσκύνηση των ι. Λειψάνων δεν είναι μια μεταγενέστερη συνήθεια, αλλά ανάγεται στους πρωτοχριστιανικούς χρόνους και αποτελεί παράδοση της Εκκλησίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε  το πρώτο μαρτυρολόγιο του αγ. Πολυκάρπου επισκόπου Σμύρνης, ο οποίος τελειώθηκε στην πυρά. Μετά την καύση του σώματός του οι πιστοί συνέλλεξαν τα εναπομείναντα οστά του αγ. Επισκόπου, τα Λείψανά του, τα οποία θεωρούσαν τιμιότερα και από  πολύτιμους λίθους. Αναφέρεται μάλιστα, ότι εκεί θα συγκεντρώνονται με χαρά για να τελούν στον τόπο του μαρτυρίου του τη «γενέθλια ημέρα»- τη μνήμη του-. Η μαρτυρία αυτή αποτελεί παράδοση της Εκκλησίας που επικράτησε σε κάθε τάφο μάρτυρα να κτίζεται Ναός και να τελείται Θ. Λειτουργία. Αλλά και σε κάθε θυσιαστήριο μετέπειτα να  τοποθετούνται ιερά Λείψανα αγίων μέσα στην Αγ. Τράπεζα.

          Τα ι. Λείψανα βλέποντάς τα από μία άλλη άποψη βλέπουμε ότι έχουν σχέση και με την αξία του ανθρωπίνου σώματος. Ο καλύτερος τρόπος προσέγγισης του ανθρωπίνου σώματος είναι η προσκύνηση των ι. Λειψάνων των Αγίων. Ο ασπασμός ενός αγ. Λειψάνου μεταγγίζει χάρη στο σώμα μας και κάνει μέσα από την σωματική αίσθηση  την ύπαρξή μας να συνειδητοποιεί τόσο το περιοριστικό όσο και το άπειρο, το φθαρτό και την αφθαρσία του σώματός μας.

          Η μετάγγιση αυτή της Ζωής μέσα στα νεκρά, αλλά ζωηφόρα σώματα των Αγίων περνά μέσα στα δικά μας σώματα. Γι’ αυτό ο ορθόδοξος λαός μας τιμά και ευλαβείται τα ι. Λείψανα που τ’ ασπάζεται γιατί τα θεωρεί πηγή ιαμάτων και κέντρα ειρήνης και ενότητας.

          Ο κύριος λόγος του σεβασμού των ι. Λειψάνων του λαού μας  είναι πρώτιστα η βαθειά του πίστη, χωρίς ν’ αποκλείονται και περιπτώσεις που υποκινούνται και από άλλες ανάγκες. Πάντως η λαϊκή πίστη δεν είναι φολκλόρ ή δεισιδαιμονία. Στον ορθόδοξο λαό μας υπάρχει η πίστη δεμένη πολλές φορές με συγκεκριμένη ζωή ακόμα και με τον εθνικό βίο και τις εθνικές  ανάγκες.

          Η ευωδία των ι. Λειψάνων είναι άλλο θαυμαστό σημείο. Στο Συναξάριο του Αγ. Δημητρίου Θεσσαλονίκης  διαβάζουμε, ότι εξήρχετο από το σώμα του τόσο μύρο που έρχονταν ακόμη και από μακριά για να λάβουν το μύρο αυτό που είχε τη δύναμη να κάνει ακόμη και θεραπείες. Το ίδιο αναφέρεται και σε άλλες περιπτώσεις μυροβλυσίας.

          Πώς αλήθεια ερμηνεύεται αυτή η περίπτωση της ευωδίας;

          Είναι η ευωδία Χριστού, η παρουσία του Αγ. Πνεύματος που χαρακτηρίζει όλους τους αγίους κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής τους. Είναι το μυστήριο του Χρίσματος, η «σφραγίς δωρεάς Πνεύματος αγίου», το βάπτισμα του πυρός, το οποίο μένει στους Αγίους και τους κάνει να αισθάνονται θερμότητα και άρρητη ευωδία, που είναι καρπός του Αγ. Πνεύματος. Γι’ αυτό στην ορθόδοξη Εκκλησία-στο Πατριαρχείο- το Άγ. Μύρον παρασκευάζεται με πολλά αρωματικά στοιχεία.

          Ο Αγ. Γρηγόριος Παλαμάς λέγει: «Προσκυνούμεν τα ιερά Λείψανα επειδή δεν αφηρέθη απ’ αυτά η αγιαστική δύναμις, όπως δεν απεχωρίσθη και η θεότης από το δεσποτικό σώμα του Κυρίου κατά τον τριήμερον θάνατό Του».

          Αυτή η αγιαστική δύναμη είναι αποτέλεσμα της σχέσεως των αγίων με το Χριστό, μία σχέση που αναφέρεται και στο σώμα μας, ώστε οι άγιοι να καθίστανται «ολοτελώς άγιοι, διατηρώντας με τη χάρη του Θεού άμεμπτο ολόκληρο τα πνεύμα κα την ψυχή και το σώμα, ώστε να λάβει την ίδια μορφή πριν το ένδοξο σώμα του, με τη δύναμη με την οποία μπορεί να υποτάξει τα πάντα στον εαυτό του» (Φιλ. 3,210).

         ΤΟ σώμα λοιπόν που θα λάβουμε στον μέλλοντα αιώνα είναι το αναστημένο-μεταμορφωμένο σώμα του. Μια πρόγευση του γεγονότος αυτού αποτελούν τα ι. Λείψανα των Αγίων. Η αγιαστική δύναμή τους  είναι αποτέλεσμα της σχέσεως με το Σώμα του Χριστού το οποίο ντύθηκαν οι άγιοι με το βάπτισμα, και το κρατούν μέχρι της τελευτής τους, δηλ. είναι καρπός των ακτίστων θείων ενεργειών.

Πρωτ. Γερ. Σταν.