Ελληνική παιδεία

Χρήστος Γιανναράς

Προτού αρθρώσει σοβαρό λόγο για την παιδεία οποιαδήποτε πολιτική παράταξη ή κυβέρνηση έχει να απαντήσει σε ένα καίριο ερώτημα: Τί ήταν ο Ελληνισμός πριν να συγκροτηθεί σε εθνικό κράτος; Η Ελλάδα απέκτησε για πρώτη φορά γεωγραφικά σύνορα μόλις πριν από εκατόν εβδομήντα χρόνια. Για τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια που εντοπιζόταν η ιστορική υπόσταση του Ελληνισμού, ποια ήταν η εθνική του ταυτότητα; Αν αύριο το πρωί οι Τούρ­κοι καταλάβουν όχι τη βραχονησίδα Ύμια, αλλά κάποια νησιά του Αιγαίου ή τη Θράκη ή και την υπόλοιπη Κύ­προ, τί θα αλλάξει ουσιαστικά στη ζωή των κατοίκων αυτών των περιοχών; Απλώς θα πληγωθεί ο συλλογικός τους εγωισμός, ή θα απειληθεί κάποια πολύτιμη και αναν­τικατάστατη ποιότητα της ζωής τους; Κι αν αυτή η ξεχωριστή ποιότητα συνιστά την ιδιαιτερότητα του πολιτι­σμού των Ελλήνων, ποια παιδεία στην Ελλάδα τις τε­λευταίες δεκαετίες φώτισε και καλλιέργησε μια τέτοια ελληνικότητα;

Εκκρεμείς εθνικές επέτειοι, 1996.