ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΛΟΥΚΑ Ευαγγέλιο: Λκ. 12, 16-21

Η ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΤΗΤΙΚΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΣ

          Εν ολίγοις

 Ο Κύριος εξ αιτίας μιας ερωτήσεως κάποιου για κληρονομικές υποθέσεις με τον αδελφό του, του είπε «ότι ουκ εν τω περισσεύειν τινί η ζωή αυτού έστιν εκ των υπαρχόντων αυτού», δηλ. κι αν έχει κάποιος αφθονία, τα πλούτη του δεν του εξασφαλίζουν τη ζωή. Η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να συμπαρεκτείνεται με τα ανθρώπινα πλούτη. Και για να στηρίξει αυτή την διαπίστωση είπε τη γνωστή παραβολή του άφρονος πλουσίου.

 Ένας άνθρωπος, ήδη πλούσιος, είδε τη γη του να ευφορεί. Η πρώτη αντίδραση του πλουσίου μπροστά στην ανέλπιστη καρποφορία δεν ήταν ούτε η δοξολογία προς τον Θεό, ούτε η προσφορά των αρχών στο ναό, ούτε η ελεημοσύνη των φτωχών, ούτε τουλάχιστον η ικανοποίηση για την καρποφορία των χωραφιών του.

  Πριν θερίσει τους καρπούς του αποσύρεται και κουβεντιάζει  με τον εαυτό του, για το τί θα κάνει, πού θα συνάξει τους καρπούς του. Χρησιμοποιώντας και κάνοντας κατάχρηση της κτητικής αντωνυμίας «μου» και από το άλλο μέρος τον σύνδεσμο «και», θέλει  να κατοχυρώσει τα γεννήματά του, και τα αγαθά του και τελικά την ψυχή του, κτίζοντας μάλιστα μεγαλύτερες αποθήκες, για να συνάξει εκεί όσα Θεός του πρόσφερε για να ικανοποιήσει τα πεινασμένα στομάχια των πενήτων αδελφών του. Αγνοεί ακόμα, ότι αυτός ο καρπός αποθηκευμένος, κινδυνεύει να καταστραφεί από τη σήψη. Αυτός φαίνεται ότι το αγνοεί, γι’ αυτό λέγει: «ψυχή μου έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά. Αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου».

   Εδώ διαπιστώνουμε τα σημεία της απληστίας του πλουσίου. Πρώτα-πρώτα στην παραβολή φαίνεται η ευσπλαχνία του Θεού. Δεν ευφορεί μόνο κάποιο χωράφι του πλουσίου, αλλά όλη η χώρα. Μπροστά σ’ αυτή την καρποφορία συμπεριφέρθηκε ανόητα. Καταλήφθηκε από το πάθος της απληστίας, και επειδή η ποσότητα των αγαθών ήταν μεγάλη, στενοχωριέται σαν να ήταν πολύ φτωχός, εκείνος που ήταν πολύ πλούσιος. Ο Θεός του έδωσε αγαθά για να τα χαρεί μαζί με τους ενδεείς και ανήμπορους, και ο άνθρωπος αυτός απάντησε με απληστία.

   Εντύπωση προκαλεί ο τρόπος που  μίλησε. Λέγει: «οι αποθήκες  μου, οι καρποί μου, τα αγαθά μου, τα γεννήματα μου, η ψυχή  μου, φάγε, πίε, ευφραίνου». Ο άνθρωπος αυτός φαίνεται σαν να μην είχε κανέναν συγγενή, οικογένεια, παιδιά, οικείους, φίλους. Μόνο για τον εαυτό του κάνει λόγο. Είναι σαν να λέει: δεν έχω κανέναν να διαχειρισθεί τα πλούτη  μου, κανένας δεν θα τα μοιρασθεί μαζί μου, δεν είναι του Θεού, αλλά δικά μου και  μόνος μου θα τα απολαύσω. ‘Έτσι είναι. Η  απληστία κάνει τον άνθρωπο να στεγνώνει από κάθε αίσθημα. Διαλύει συγγενικούς δεσμούς, αποξενώνει τους ανθρώπους και κοινωνικά σύνολα.

  Άλλο σημείο απληστίας του πλουσίου είναι η επιθυμίες του για το μέλλον: φαγητό, ευτυχία, απόλαυση ήταν τα μόνα που επιθυμούσε, όταν θα έρχονταν ο πλούτος στα χέρια του. Εδώ λοιπόν φαίνεται η αφροσύνη  του πλουσίου. Και πρώτοι άφρονες ήταν οι πρωτόπλαστοι. Ο άφρων είναι ο πιο ανόητος, γιατί όχι μόνο αρνείται τον Θεό, αλλά γιατί στη θέση του Θεού τοποθετεί τον εαυτό του.

  Πού έγκειται η αφροσύνη των πρωτοπλάστων; Στο πλάνεμά τους από τον διάβολο που τους υπέβαλε την ελπίδα της ισοθεΐας .   Αλλά και στον εγωισμό τους. Ήθελαν να κάνουν σημείο αναφοράς  του κόσμου από τον Θεό στον εαυτό τους. Αλλά και η αλαζονεία έπαιξε το δικό της ρόλο. Φαντάστηκαν τον εαυτό τους  μεγάλο και ψηλά και προσπάθησαν να υπερβούν τους «οικείους όρους».

 Αλλά και ο άφρον της παραβολής  αποτελεί ένα πιστό αντίγραφο αφροσύνης.

 Η αφροσύνη και αθεΐα  τους ικανοποιεί πρώτα τις αισθήσεις των γιατί έχει ως στόχο την ικανοποίηση της σάρκας και την εμπειρία των υλικών αγαθών. Εδώ δεν υπάρχουν περιθώρια για ανάπτυξη ζωής. Η αφροσύνη τον οδηγεί στην ψεύτικη θεοποίηση και σκοτώνει την ύπαρξη του και την ομορφιά του ανθρώπου. Ποιος είναι αίτιος; Ο ίδιος ο άφρων.

  «Τί ποιήσω;» διερωτάται ο άφρων πλούσιος. Αυτό σημαίνει, πως οι άνθρωποι αυτής της κατηγορίας έχουν ανησυχίες και ερωτήματα, Αλλά αυτά δεν έχουν βάθος. Δεν αναφέρονται στο πρόβλημα της ανθρώπινης υπάρξεως, αλλά περιορίζονται μόνο στην αγωνιώδη αναζήτηση των υλικών αγαθών. Κι εδώ βρίσκεται η αφροσύνη τους.

 Ο σημερινός άνθρωπος φιλοξενεί μέσα του «ερημίες» και είναι αποξενωμένος  από τον πλησίον του. Διότι ο άνθρωπος που έχει κυριευθεί από το πνευματικό σκοτάδι, είναι ψυχικά άδειος, άσχετα αν ζει στο κέντρο του κόσμου.

 Τι πρέπει να γίνει; Η απάντηση είναι σαφής. Στο  άνθρωπο δεν απομένει παρά ν’ αρνηθεί ένα κόσμο που αρνείται και κακοποιεί τον άνθρωπο. Η αθεΐα είναι μια πνευματική αταξία και πνευματική αιχμαλωσία της ψυχής. Κάθε άθεος είναι ένα τίποτα, είναι  μια σκιά κι ένα φάντασμα της αληθινής ζωής. Το κατόρθωμα της αθεΐας και της αφροσύνης είναι να ταυτίζει ο άνθρωπος την ύπαρξη του με τον πονηρό, τον πρώτο «άθεο», αφού διάρρηξε τις σχέσεις του με τον Θεό και στη συνέχεια αγωνίζεται να συμπαρασύρει  στην αφροσύνη πολλά θύματα.

 Ο Απ. Παύλος παραγγέλλει: «μη γίνεσθε άφρονες».

  Το να συγκεντρώνει κανείς αγαθά που εξυπηρετούν τη ζωή και τις ανάγκες της αποτελεί μια λογική ενέργεια του ανθρώπου. Κανείς δεν επαινεί την οκνηρία και τη απρονοησία. Αυτό όμως διαφέρει από την υποδούλωση στην απληστία και την άφρονη συγκέντρωση υλικών αγαθών, που οδηγεί αφενός μεν στην παραγνώριση του Θεού και αφετέρου στην περιφρόνηση του συνανθρώπου που έχει ανάγκη.

 Ο Θεός δίνει τα αγαθά και ο άνθρωπος οφείλει ν’ ανταποκρίνεται με πνεύμα ευγνωμοσύνης και αναγνώρισης των θείων δωρεών. Η χάρη του Θεού που είναι πλούτος αδαπάνητος και «θησαυρός ανέκλειτος», είναι αγαθό που  έχει πάντα την αξία του, εκείνου που κατ’ εξοχήν έχουμε ανάγκη πάντοτε.

          Καλή Κυριακή

          π. γ. στ.