Στρατηγική Βιώσιμης Πόλης (β')

Ανδρέας Β. Γαλάνης

Επιχειρησιακός Ερευνητής, Ειδικός Δημόσιων Συγκοινωνιών

Είναι διεθνώς αποδεκτό ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη που να δημιουργεί θέσεις εργασίας χωρίς ένα Βιώσιμο Σύστημα Μεταφορών (οικονομικά, κοινωνικά, και περιβαλλοντικά). Σύμφωνα με την Ε.Ε. Αειφόρος Ανάπτυξη Μεταφορών σημαίνει κυρίως εναλλακτικές λύσεις στις μεταφορές με βάση τρεις κύριους στόχους:

· Μετατόπιση από Οδικές και Αεροπορικές Μεταφορές σε Σιδηροδρομικές και Θαλάσσιες.

· Μετατόπιση από τη χρήση των Ι. Χ. στη χρήση των ΜΜΜ.

· Περιορισμό των χώρων κυκλοφορίας των Ι.Χ. και επέκταση των χώρων κυκλοφορίας των ΜΜΜ, Πεζών και Ποδηλάτων.

Η εξισορρόπηση μεταξύ των διαφόρων μέσων μεταφοράς προϋποθέτει τον έλεγχο του ανταγωνισμού μεταξύ των. Αυτό σημαίνει τιμολόγηση της χρήσης των υποδομών με βάση το κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος.

Οι στρεβλώσεις που παρατηρούνται στην ανάπτυξη Αστικών και Αγροτικών περιοχών του Νομού μας είναι οι ακόλουθες:

Αστικοκεντρικός προσανατολισμός του συγκοινωνιακού δικτύου με σοβαρές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Ενίσχυση του μεταναστευτικού ρεύματος και της αστυφιλίας λόγω υπολειτουργίας και υπανάπτυξης των Δήμων στην ενδοχώρα του Νομού.

Απουσία διαδημοτικής συγκοινωνίας που να παρέχει πρόσβαση σε Κέντρα Γένεσης Μετακινήσεων (ΒΙΠΕ, Αεροδρόμιο Αράξου, Λιμάνια, Παραλίες κλπ).

Κοινωνικοί Αποκλεισμοί λόγω έλλειψης τακτικής συγκοινωνίας, με συνέπεια μεγάλες κοινωνικές ομάδες να στερούνται του δικαιώματος να κάνουν χρήση ενός βασικού κοινωνικού αγαθού όπως είναι η Δημόσια Συγκοινωνία.

Απουσία Συνδυασμένων Μεταφορών με τοπικές και γραμμές κορμού που να συνδέουν τους οικισμούς με χώρους εργασίας, υγείας, άθλησης και αναψυχής.

Δημιουργία Φίλτρων:

Για τη βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού, αγροτικού και δασικού τομέα απαιτούνται φίλτρα, που θα λειτουργήσουν ως αναχώματα απαραίτητα για την προστασία του ιστορικού κέντρου κάθε πόλης, την αναζωογόνηση της γειτονιάς και την ισόρροπη ανάπτυξη αστικών και αγροτικών περιοχών.

1^ο φίλτρο. Συνδυασμένες μεταφορές: Συγκοινωνία με Τοπικές Γραμμές (τροφοδοτικές σε Γραμμές Κορμού), Λεωφορειολωρίδες, Μειωμένο Εισιτήριο Τοπικών και Άγονων Γραμμών. Με αυτό τον τρόπο ενθαρρύνονται οι τοπικές μετακινήσεις.

2^ο φίλτρο. Πολυκεντρική Δομή Πόλης – Περιφερειακά Κέντρα Έλξης Μετακινήσεων: Τοπικά Κέντρα Εμπορίου – Υπηρεσιών – Πολιτισμού, με μεγάλα υπόγεια Πάρκινγκ. Ο στόχος είναι η ανάδειξη της γειτονιάς, η μείωση των μετακινήσεων προς το κέντρο και η σύνδεση χώρων κατοικίας, εργασίας και ψυχαγωγίας.

3^ο φίλτρο. Προστασία Συνοικίας: Αποτροπή διαμπερών κινήσεων, Ζώνες 30, Πεζόδρομοι, Ποδηλατόδρομοι.

4^ο φίλτρο. Διόδια Κέντρου (μακροπρόθεσμα).

5^ο φίλτρο. Δορυφόροι πόλεις: Μικρές, Πρότυπες, Οικολογικές, Αγροτικές πόλεις (των 2.000 κατοικιών) με υποδομές για όλες τις ανάγκες του πολίτη, που θα στηρίξουν και θα ενισχύσουν τους υφιστάμενους οικισμούς της ενδοχώρας και παράλληλα θα προστατεύσουν το φυσικό περιβάλλον από κάθε κίνδυνο.

Το σημαντικότερο μέτρο που θα μπορούσε μακροπρόθεσμα να δίνει τις κατευθύνσεις για την λύση των προβλημάτων πολεοδομίας, κυκλοφορίας και συγκοινωνιών θα είναι η θεσμοθέτηση του Ενιαίου Μητροπολιτικού Φορέα με πλήρεις αρμοδιότητες σχεδιασμού και ελέγχου στην πολεοδομία, την κυκλοφορία, την δημόσια συγκοινωνία και την στάθμευση, που θα διαθέτει έμπειρο προσωπικό για τη διαμόρφωση συνολικής στρατηγικής. Σε τέτοιους Μητροπολιτικούς Φορείς έχουν καταφύγει Ευρωπαϊκές πόλεις όπως Λονδίνο, Παρίσι, Μαδρίτη, Άμστερνταμ, Βερολίνο. Ένας Μητροπολιτικός Φορέας θα πρέπει να συνδυάσει το τοπικό δημοτικό συμφέρον με το υπερ-τοπικό συμφέρον, τον πολεοδομικό σχεδιασμό με τον κυκλοφοριακό-συγκοινωνιακό, τον συντονισμό και τον έλεγχο με την ενεργοποίηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία πρέπει να πρωταγωνιστήσει σε επίπεδο γειτονιάς. Οι γειτονιές ακέφαλες σήμερα από εστίες πολιτισμού παραδίδονται όλο και περισσότερο στην υποκουλτούρα. Η τοπική κοινωνία αν θέλει να διασώσει την ταυτότητά της οφείλει να διεκδικήσει τους χώρους που της αξίζουν, να τους προστατέψει και τους παραδώσει στις επερχόμενες γενιές με λιγότερα προβλήματα.

* Δημοσιεύθηκε την 21^η Σεπτ. 2008 στην εφημερίδα «Γνώμη».