Τετάρτη 16 Μαρτίου 2011

Τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη


Beaton Roderick

Τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη είναι ‘ρεαλιστικά’, με την έννοια ότι ο ρομαντικός έρωτας και τα ηρωικά ιδανικά προσγειώνονται συνεχώς στη σκληρή πραγματικότητα. Για παράδειγμα, στο διήγημα Έρως – Ήρως (1897) ο νεαρός άντρας που ανακαλύπτει ότι πάντρεψαν με άλλον την ερωμένη του, αναγνωρίζει, στην πορεία μιας αλυσίδας περίπλοκων και γρήγορων συλλογισμών, ότι ο αληθινός ηρωισμός δεν έγκειται στην εκδίκηση που κατ' ευκαιρία του προσφέρεται αλλά στην παραδοχή της μοίρας του. Σε πολλά διηγήματα, μάλιστα, όπου παρουσιάζεται η ζωή της μικρής παραδοσιακής κοινωνίας του νησιού του, ο Παπαδιαμάντης αφιερώνει μεγάλο μέρος στη λεπτομερή περιγραφή της φτώχειας, της απομόνωσης και της σκληρότητας του σκιαθίτικου χειμώνα. Από την άλλη μεριά, ο συγγραφέας, τουλάχιστον στα διηγήματα τα οποία εκτιμώνται ιδιαίτερα στις μέρες μας, υπερβαίνει τα όρια της ρεαλιστικής απεικόνισης της κοινωνίας. Πολλά από τα διηγήματα δεν αφηγούνται τα γεγονότα με την αλληλουχία αιτίας και αποτελέσματος, αλλά συμπαραθέτουν ήρωες, σκηνές, και φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους περιστατικά, τη σύνδεση των οποίων ο αναγνώστης καλείται να πραγματοποιήσει μόνος του. Οι κριτικοί έχουν συχνά επισημάνει μια ‘ποιητικότητα’ ή ‘λυρικότητα’ στην πεζογραφία του Παπαδιαμάντη (έχει μάλιστα κερδίσει πολλούς επαίνους ιδιαίτερα από τους ποιητές), γνωρίσματα που συχνά αποδίδονται στα θέματα της ανεκπλήρωτης επιθυμίας και στην πιστή προσήλωση του συγγραφέα στις δοξασίες και τις τελετουργίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: