Ο ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΝΟΣ ΑΓΙΟΥ
Η Β ΄Κυριακή των Νηστειών είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά, αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης. Η Εκκλησία τίμησε ένα ιεράρχη που ολόκληρη τη ζωή του αγωνίσθηκε για την αλήθεια, την αγάπη, τη διατήρηση της ανόθευτης πίστης και για την πνευματική ανάταση των πιστών.
Σε μια εποχή κοινωνικών αναστατώσεων-14ος αι.μ.Χ.- ενδιαφέρθηκε για την ισόρροπη ανάπτυξη των ανθρώπων για να μη παρασυρθούν από τη μονόπλευρη προσκόλληση στην ύλη. Αξιολογούσε θετικά την επίγεια ζωή του ανθρώπου, αλλά δεν έχασε ποτέ από τα μάτια του το όραμα του νέου κόσμου της Βασιλείας του Θεού.
Αγωνίσθηκε να μεταμορφώσει τον άνθρωπο σε πραγματική εικόνα του Θεού υπενθυμίζοντάς του τον προορισμό του πάνω στη γη.
Στάθηκε δίπλα σε όσους υπέφεραν και σε όσους κινδύνευαν να πνιγούν μέσα στις απολαύσεις, τη φιλοδοξία και τα υλικά αγαθά. Και μας άφησε παρακαταθήκη όχι μόνο το παράδειγμα του, αλλά και τα έργα του που κάνουν λόγο για τη θέωση του ανθρώπου.
Πολλοί ακούγοντας για θέωση νομίζουν ότι πρόκειται για κάτι που δεν έχει σχέση με την καθημερινή ζωή μας. Αυτό είναι λάθος. Γιατί θέωση είναι μια καθημερινή άσκηση που δεν έχει στόχο μόνο τον ουρανό, αλλά και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, Γιατί είναι μια αποδέσμευση από την πολύμορφη δουλεία που βασανίζει τον άνθρωπο.
Πρώτα –πρώτα είναι απελευθέρωση από την υποταγή στα μάταια πράγματα που μας εμποδίζουν να γίνουμε αληθινά ελεύθεροι. Και ανάμεσα σ’ αυτά τα ισχυρά δεσμά το πιο φοβερό είναι ο πλούτος. Ο Αγ. Γρηγόριος, σε μια επιστολή του προς την οσία Ξένη, μιλώντας για την ασκητική ζωή της θυμίζει, πως ο Κύριος μακαρίζει πράγματα που είναι αντίθετα από τα αγαθά του κόσμου, όταν λέγει: «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστίν η βασιλεία των ουρανών». Γιατί όμως δεν αρκέστηκε στο μακάριοι οι πτωχοί, αλλά προσθέτει το «πνεύματι;». Για να δείξει πως μακαρίζει σαν σωστή τη μετριοπάθεια της ψυχής. Για να δείξει, πως η σωματική φτώχεια είναι αξιομακάριστη και παρέχει τη Βασιλεία του Θεού, αλλά μόνον αν γίνεται με ταπείνωση. Αυτή τη φτώχεια μακαρίζει ο Θεός που είναι εκούσια και επεκτείνεται σ’ όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής.
Η άσκηση στην εκούσια φτώχεια αρχίζει με τη θεραπεία των ασθενειών της ανθρώπινης επιθυμίας. Και η πιο μεγάλη ασθένεια της επιθυμίας είναι η επιθυμία για την απόκτηση κτημάτων. Η αιτία της δεν βρίσκεται στην έμφυτη επιθυμία του ανθρώπου να εξασφαλίσει τα προς το ζην, αλλά στην προαίρεση που οδηγεί σε λάθος δρόμο, και γι’αυτό ο Παύλος την ονόμασε ρίζα όλων των κακών. Διότι τα μισά ανθρώπινα πάθη γεννούνται από τη φιλαργυρία, αλλά και τα υπόλοιπα απ’αυτή παίρνουν τροφή για να επιβιώσουν. Και είναι πιο δύσκολα να ξεριζωθούν γιατί έχουν τη ρίζα τους στην άρνηση της πρόνοιας του Θεού, αφού όποιος πιστεύει στα χρήματα, δεν πιστεύει στην πρόνοια του Θεού.
Ο Χριστός είπε πως είναι ευκολότερο να περάσει μια καμήλα από μια βελονότρυπα παρά να μπει πλούσιος στη βασιλεία του Θεού. Αλλά ο πλούσιος δεν υπολογίζει καθόλου τη Βασιλεία του Θεού. που είναι αιώνια, γιατί ποθεί ένα πλούτο ρευστό και πρόσκαιρο, που κι’ αν δεν τον αποκτήσει τον τυραννά με μόνη την επιθυμία του.
Η αγάπη για τον πλούτο δεν προέρχεται από ένδεια. Εκείνος που είναι προσκολλημένος στον πλούτο φέρεται σαν τον άφρονα πλούσιο, ο οποίος ξέχασε πως η ζωή του ανθρώπου δεν παρατείνεται με την αποθήκευση υλικών αγαθών, γιατί αν έρθει ο θάνατος δεν μπορούν να τον εμποδίσουν. Οι άνθρωποι όμως τα λησμονούν όλα αυτά γιατί έχουν ξεχάσει από πριν τον Θεό που μας υποσχέθηκε όχι μόνο τα αναγκαία αλλά και τη βασιλεία Του.
Οι απόψεις του Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά βρίσκονται πολύ κοντά μας, λες και ειπώθηκαν χθες. Δεν βγαίνει έξω από τον κόσμο και τη ζωή. Τέμνει με το λόγο του Θεού τα δεινά, τα πρόσωπα και την κοινωνία. Δεν αδιαφορεί για όσα συμβαίνουν γύρω του. Παρακολουθεί την αναλγησία των κρατούντων που ομοιάζουν με τον άφρονα πλούσιο ονειρευόμενοι νέες αποθήκες, καινούργια κέρδη και νέες αγορές.
Βέβαια εξωτερικά μπορεί να είναι μέλη της Εκκλησίας, να συνεισφέρουν στην ανέγερση Ναών και να προσφέρουν κάπου –κάπου κάτι για τους πτωχούς. Πέρα όμως από το εξωτερικό προσωπείο υπάρχει η φιλάργυρη καρδιά που πιστεύει μόνο στο χρήμα και τη δύναμη του και επηρεάζει τη βούληση και τη σκέψη των ανθρώπων. Γι’ αυτό ο φιλάργυρος είναι ο πιο σκληροπυρηνικός ειδωλολάτρης του κόσμου.
Ο Άγ. Γρηγόριος βλέπει τη λύση στην αποταγή, στην απελευθέρωση του ανθρώπου από τη δουλεία στην ύλη και στην απόσπαση της επιθυμίας από το νεκροποιό πάθος της φιλαργυρίας, αρκεί να είναι εκούσια, γιατί χωρίς την αποταγή αυτή είναι αδύνατη η υπακοή στο Χριστό.
Μπορεί να πει κανείς ότι, αυτά είναι για τους μοναχούς. Αυτό δεν είναι σωστό, γιατί χωρίζουμε τις εντολές του Θεού στα δύο, τις δύσκολες για τους μοναχούς και τις εύκολες για μας τους υπόλοιπους. Ο Χριστός άφησε ένα τρόπο ζωής ενιαίο για όλους, όπως αδιαίρετη είναι και η ζωή μας και η Εκκλησία. Πάντως η αποταγή, η απόρριψη της ειδωλολατρίας σε κάθε μορφή της ισχύει για όλους. Είναι ένα ελάχιστο όριο χριστιανισμού που κανένας δεν μπορεί να αγνοήσει, αν θέλει να λέγεται χριστιανός.
Αυτό συμβαίνει και με την αξιολόγηση του πλούτου, ιδιαίτερα σήμερα που έγινε ενδημική νόσος και αρχίσαμε να μετράμε τις αξίες με το πόσο αποδίδουν. Κοντεύει να πνιγούμε μέσα σε μια φιλαργυρία που αποτιμά τα πάντα, που είναι ο τελικός στόχος κάθε προσπάθειας μας.
Σε τέτοιες ώρες η φωνή του Αγ. Γρηγορίου Παλαμά είναι κάτι περισσότερο από προτροπή ηθικής φύσεως. Είναι ένα εγερτήριο σάλπισμα που επισημαίνει ένα κίνδυνο που μας απειλεί όχι ηθικά, αλλά οντολογικά, αν δεν τον αντιμετωπίσουμε έγκαιρα. Είναι μια προειδοποίηση συγκλονιστικά επίκαιρη και συγχρόνως βοήθεια για όσους είναι αποφασισμένοι να διατηρήσουν την ανθρωπιά τους, την κοινωνικότητα τους και την ελευθερία τους.
Και η φωνή αυτή του Αγίου φανερώνει πόσο επίκαιρο και ζωντανό είναι το μήνυμα του ακόμη και σήμερα. Φτάνει το άκουσμα της να μην είναι εξώδερμο και πρόσκαιρο, αλλά να γίνουν αφορμή για περισσότερη περισυλλογή για ένα επαναπροσδιορισμό της καρδιάς μας για μια νέα δράση.
( Η παρούσα ανάρτηση ας θεωρηθεί ως ένα μικρό αφιέρωμα στη μορφή του Μεγάλου αυτού Πατέρα της Εκκλησίας μας)
π.Γ.Στ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου