«Εκεί που σταματώ είναι μόνο ένα όνομα» Στη μνήμη του Χρήστου Γιανναρά - Μητροπολίτης Αργολίδος Νεκτάριος

 

Μητροπολίτης Αργολίδος Νεκτάριος

Έφυγε ήσυχα. Τα τέλη του «χριστιανά, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά».

 

Το απόγευμα νιώθοντας μια δυσφορία κάλεσε το φίλο του ιερέα και γιατρό π. Π.Μ.  ο οποίος διέγνωσε πνευμονικό οίδημα. Προσπάθησε να μην του δείξει κάτι. Ο ίδιος όμως είχε καταλάβει…

–Πεθαίνω, του είπε.

Ο π. Π. για να τον καθησυχάσει του είπε:

–Αν το λες σοβαρά … ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος όταν ένιωσε ότι πεθαίνει, παρακάλεσε τους μοναχούς να του ψάλλουν τα νεκρώσιμα τροπάρια.

Είχε απόλυτη διαύγεια. Του απάντησε με σοβαρότητα

–Ξεκίνα!!!

Σε λίγα λεπτά έφυγε.

Στην κηδεία του δεν ακούστηκαν επικήδειοι λόγοι, ούτε συνθήματα(“Αθάνατος”, “θα ζεις”, κ.λπ.) κενού περιεχομένου.

Η εκκλησία κατάμεστη από φίλους και μαθητές του. Όλοι είχαν κάτι να πουν για τον άνθρωπο που τόλμησε, βγήκε μπροστά, άνοιξε δρόμους…

 Ακούγοντας τα νεκρώσιμα τροπάρια, θυμήθηκα ένα ωραιότατο και εξομολογητικό του κείμενο, το οποίο παραθέτω στη μνήμη του:

«Σπούδασα μια ζωή τη θεολογία και τη φιλοσοφία, παθιάστηκα με τη σύγχρονη φυσική και την κοσμολογία, διάβασα ψυχολογία και πολλή ιστορία. Κι όλα αυτά ψάχνοντας το ένα και μοναδικό αίνιγμα που με βασανίζει: της ύπαρξης που μπορεί να ερωτεύεται αέναα και να μην πεθαίνει.

 

Βρήκα την πληρέστερη απάντηση στους Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας – τη μεγαλοφυέστερη ως τώρα αποκάλυψη. Μα η αίσθηση της βεβαιότητας ότι μια μέρα, όχι πολύ μακρινή, το κορμί μου θα λιώσει στο χώμα, αυτό το κορμί με την ανατριχίλα των αισθήσεών του και το ξουράφι του μυαλού, το κορμί που μόνο με αυτό χαίρομαι την ομορφιά του κόσμου, ταξιδεύω στα μήκη και στα πλάτη της γης, χαμογελώ στους διπλανούς μου, χειρονομώ, μιλάω, ακούω μουσική και κάνω έρωτα – η αίσθηση πως το κορμί μου είναι προορισμένο να γίνει λάσπη, δεν ισοφαρίζεται ούτε και με τις γνώσεις της πατερικής θεολογίας, ούτε βέβαια με τον ίλιγγο των πληροφοριών της αστροφυσικής ή των συμπερασμάτων της ψυχανάλυσης, που υποχρεώνουν τον νου να ψηλαφήσει μια Υπέρτατη υπαρκτική ή αιτιώδη Αρχή. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, στην κάθε διαδοχική στιγμή πεθαίνουν πάνω στη γη κάποιες χιλιάδες ανθρώπων, και ο δικός μου θάνατος θα είναι ένας ακόμα κόκκος στην άμμο των αμέτρητων θανάτων που συντηρούν την ατέρμονη κλεψύδρα. Μέσα σε αυτή τη ροή που παρασέρνει τον βίο μου όλο και πιο κοντά στο αναπότρεπτο τέλος, καμία ιδεολογία και καμία γνώση ή επιστήμη δεν μου φωτίζει ένα στήριγμα να κρατηθώ, να μη βουτήξω κατακέφαλα στη δίνη του παραλόγου – όσο για τα προγράμματα κοινωνικού μετασχηματισμού και το διαλεκτικό προτσές της Ιστορίας, γι’ αυτά καγχάζω δίχως τύψεις εγώ ο μελλοθάνατος. Εκεί που σταματώ είναι μόνο ένα όνομα. Όχι ιδέα ή έννοια, αλλά μόνο όνομα-«σημείο» ζωής προσωπικής, επώνυμης και ταυτόχρονα καθολικής: το όνομα Χριστός Ιησούς. Στα όρια της προσωπικής αναφοράς που επισημαίνει, οι ιδέες ξευτελίζονται, οι έννοιες αχρηστεύονται, το αίνιγμα του έρωτα και του θανάτου παύει να με περιμένει σαν Σφίγγα στο σταυροδρόμι. Και κάθε λόγος πέρα από αυτό το Όνομα μοιάζει περιττός».

Αγαπητέ Χρήστο, καλή Ανάσταση!!!

 

Ο Αργολίδος Νεκτάριος

Η δικαιοσύνη του Θεού «εις σταθμούς»

 

Στην προσευχή προς το Άγιο Πνεύμα λέμε: «Βασιλεύ ουράνιε, Παράκλητε, ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών». Ωστόσο στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο διαβάζουμε: «ούπω γαρ ήν Πνεύμα, ότι Ιησούς ουδέπω εδοξάσθη» (Ιω. 7,39); Το Ευαγγέλιο εννοεί ότι δεν υπήρχε Άγιο Πνεύμα στη γη της καρδιάς του ανθρώπου με μόνιμο τρόπο. Και γι’ αυτό παρακαλούμε τον Παράκλητο: «ελθέ και σκήνωσον εν ημίν». Η χάρη του Θεού είναι το μυστήριο που σημαδεύει τη ζωή μας διά παντός. Και είναι ζήτημα μείζωνος σημασίας για τη ζωή μας το πως να μείνουμε σε επαφή με αυτή τη χάρη, πως να την αυξήσουμε και πως να εκπληρώσουμε τον σκοπό για τον οποίο ο Θεός μας δίνει τη χάρη Του.

 

Στο σημερινό Ευαγγέλιο (Ιω. 9,1-38), βρίσκουμε να επαναλαμβάνεται η θεωρία των τριών σταδίων της πνευματικής ζωής. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως του τυφλού της Ιεριχώ, οι ασθενείς παρακαλούσαν επίμονα τον Κύριο να τους θεραπεύσει (Μάρκ. 10,47-48). Εν τούτοις, παρότι ο τυφλός του σημερινού Ευαγγελίου δεν είχε ζητήσει θεραπεία, ο Χριστός τον πλησίασε αυτοβούλως και τον θεράπευσε. Παραδόξως, άλειψε τα μάτια του με πηλό, μια πράξη που θα χειροτέρευε κανονικά την τύφλωσή του, και έτσι του χάρισε θεραπεία και την καθαρή δωρεά της πρώτης χάριτος. Όταν ο Κύριος τον έστειλε στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ, ο τυφλός έδειξε πίστη, υπάκουσε στην εντολή και συνεργάσθηκε με τον Θεό. Αυτή η δυνατότητα της συνέργειας καθιστά τον άνθρωπο ένα γεγονός ακόμη και για τον Δημιουργό του, όπως λέει ο αγ. Σωφρόνιος.

 

Ἡ εἴσοδος εἰς τὴν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν

 

Ἡ εἴσοδος εἰς τὴν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν

Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση  

Στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουν κληρικοί, ἀλλὰ καὶ «εὐσεβεῖς» λαϊκοί, οἱ ὁποῖοι δραστηριοποιοῦνται στὸ ποιμαντικό, φιλανθρωπικὸ καὶ ἱεραποστολικὸ ἔργο της, χωρὶς ὅμως ἡ συμμετοχή τους νὰ ἔχει ἰδιαίτερη ἀξία, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς δὲν θὰ τὴν ἀναγνωρίσει, γιὰ νὰ εἰσέλθουν στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Εἶναι συγκλονιστικὸς καὶ ἀποκαλυπτικὸς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου: «Στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ δὲν θὰ μπεῖ ὅποιος λέει «Κύριε, Κύριε, ἀλλὰ ὅποιος κάνει τὸ θέλημα τοῦ οὐράνιου Πατέρα μου» (Ματθ. ζ΄ 21).

Στὴν πρώτη κατηγορία εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ ἐργάζονται στὴν Ἐκκλησία ὡς ἐπαγγελματίες, τηροῦν γνωστοὺς κανόνες καὶ ἐξωτερικοὺς τύπους, ἐνῷ στὴν προσωπική τους ζωὴ δὲν ἐφαρμόζουν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Πρόκειται γιὰ εὐρέως διαδεδομένο φαινόμενο. Οἱ συγκεκριμένοι ἄνθρωποι βλέπουν τὴν Ἐκκλησία ὡς ἐπαγγελματικὸ χῶρο καὶ ὄχι ὡς ἱερό, ὅπου λατρεύεται ὁ Θεὸς ἀπὸ τοὺς πιστούς. Ἀκολουθοῦν τὴν τακτικὴ τῶν Φαρισαίων καὶ Γραμματέων τῆς ἐποχῆς τοῦ Χριστοῦ. Δείχνουν τὴν «καλὴ» εἰκόνα τους πρὸς τοὺς ἀνυποψίαστους ἀνθρώπους, κρύβοντας τὴν ἄθλια πραγματικότητα μὲ τὴν ὑποκρισία, τὰ ρητορικὰ λόγια καὶ τὶς ψευτοευγένειες. Αὐτοὺς ὁ Χριστὸς τοὺς ἀποκλείει ἀπὸ τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Δὲν τοὺς γνωρίζει καὶ τοὺς διώχνει ἀπὸ κοντά του, γιατί ἀντιστρατεύονται στὸ νόμο τοῦ Θεοῦ.

Στὴ δεύτερη ὅμως κατηγορία τὰ πράγματα εἶναι ἐντελῶς διαφορετικά. Οἱ ἄνθρωποι τηροῦν τὸ νόμο τοῦ Θεοῦ ταπεινά, δίχως προβολή, χωρὶς νὰ ἐπιδιώκουν δόξα, ἱκανοποίηση ἐπιθυμιῶν καὶ ἐγωιστικοὺς σκοπούς. Τὰ χαρίσματά τους τὰ θέτουν στὴν ὑπηρεσία τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι στὴν κοινωνική τους ἀνάδειξη καὶ προβολή. Αὐτοὶ μὲ βεβαιότητα θὰ εἰσέλθουν στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Οἱ πρῶτοι ἐργάζονται γιὰ ἐφήμερα πράγματα, πού σήμερα ἀποκτῶνται καὶ αὔριο χάνονται, ἐνῷ οἱ δεύτεροι τηροῦν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή τους μὲ ἀδιάκοπη δοξολογία τοῦ οὐράνιου Πατέρα. Ὁ Χριστὸς παρομοιάζει αὐτοὺς ποὺ ἀκοῦν τοὺς λόγους του καὶ τοὺς ἐφαρμόζουν, μὲ τὸν συνετὸ ἄνθρωπο ποὺ ἔκτισε τὸ σπίτι του πάνω στὸ βράχο καὶ δὲν κινδυνεύει οὔτε ἀπὸ τὴ βροχή, οὔτε ἀπὸ τὰ πλημμυρισμένα ποτάμια, οὔτε ἀπὸ τοὺς δυνατοὺς ἀνέμους, γιατί εἶναι θεμελιωμένο πάνω στὸ βράχο. Ἀντίθετα, ἐκείνους ποὺ ἀκοῦν τοὺς λόγους του, ἀλλὰ δὲν τοὺς τηροῦν, τοὺς παρομοιάζει μὲ τὸν ἄμυαλο ἄνθρωπο, ποὺ ἔκτισε τὸ σπίτι του πάνω στὴν ἄμμο καὶ τὰ καιρικὰ φαινόμενα, βροχή, πλημμυρισμένα ποτάμια καὶ δυνατοὶ ἄνεμοι, πέφτουν πάνω σ’ αὐτὸ καὶ τὸ γκρεμίζουν καὶ ἡ πτώση γίνεται μὲ μεγάλο πάταγο (Ματθ. δ΄ 24-27).

Ὅταν προσέξει κάποιος τοὺς παραπάνω λόγους τοῦ Χριστοῦ καὶ συνειδητοποιήσει τὸ τραγικὸ τέλος τῶν ὑποκριτῶν καὶ πονηρῶν ἀνθρώπων καὶ τὸν ἀποκλεισμό τους ἀπὸ τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἐὰν ἔχει καλὴ προαίρεση, ἀπὸ ἁπλός ἀκροατὴς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ θὰ ὁδηγηθεῖ στὴν ἐφαρμογή του, γεγονὸς ποὺ θὰ δώσει τὸ πραγματικὸ νόημα στὴ ζωή του. Θὰ βρίσκεται σὲ σταθερὴ καὶ ἀδιάκοπη ἐπικοινωνία μὲ τὸν οὐράνιο Πατέρα, βιώνοντας πνευματικὲς καταστάσεις, ποὺ δὲν ὑπάρχουν λόγια νὰ τὶς ἐκφράσει. Παράλληλα θὰ ἔχει τὴν αἴσθηση τῆς προστασίας καὶ τῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ καὶ αὐτὸ θὰ εἶναι ἡ μέγιστη ὠφέλεια στὴν παροῦσα ζωή.

 ΑΚΤΙΝΕΣ: Ἡ εἴσοδος εἰς τὴν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν (aktines.blogspot.com)

Ο Παράξενος ελκυστής του Χριστιανισμού

 

O φασικός χώρος στα μαθηματικά, είναι ένας καρτεσιανός χώρος, με άξονες  κάθετους μεταξύ τους, που σε κάθε άξονα εξελίσσεται η κάθε μία από τις μεταβλητές που περιγράφουν το σύστημα. Αυτός ο χώρος μπορεί να είναι πολλών διαστάσεων ανάλογα το σύστημα που περιγράφει.

Σε αυτό τον χώρο η χρονική εξέλιξη του συστήματος περιγράφεται από τις τροχιές που εκκινούν από διαφορετικές αρχικές συνθήκες. Ο Χριστιανισμός, ένα πολύπλευρο σύστημα πίστης και κοσμικής συμπεριφοράς , παρουσιάζει ενδιαφέροντες παραλληλισμούς με έννοιες από τη θεωρία του χάους και τα δυναμικά συστήματα. Εξετάζοντας την  δομή του μέσα από το πρίσμα των μαθηματικών εννοιών, μπορούμε να αποκαλύψουμε τα υποκείμενα μοτίβα που διέπουν την κοσμική αλλά και την  μεταφυσική του θεώρηση. Επιπλέον μπορούμε να αντιπαραβάλλουμε το εννοιολογικό και μεταφυσικό του υπόβαθρου  της ελεύθερης βούλησης, με  τα φιλοσοφικά ρεύματα του μηδενισμού και τις θρησκείες που το πεπρωμένο καθορίζει την ζωή του ατόμου.

Οι φασικές τροχιές της μηδενιστικής υλιστικής προσέγγισης θα καταλήξουν μέσω μιας σπειροειδούς πορείας  σε ένα σημείο, ένα σημειακό ελκυστή. Ένα σημείο χωρίς χώρο και χρόνο που αντιστοιχεί στην ανυπαρξία. Ανάλογα οι τροχιές της μοιρολατρικής θέσης του Ισλάμ, δηλαδή το πεπρωμένο ή κισμέτ, θα καταλήγουν σε ένα οριακό κύκλο, μία προκαθορισμένη περιοδικότητα, όπου όλα είναι προδιαγεγραμμένα χωρίς επιλογή χωρίς επανάσταση χωρίς ανατροπή.

Αλλά για τον Χριστιανισμό οι τροχιές καθορίζονται  από την  μαθηματική δυναμική του παράξενου ελκυστή αποκαλύπτοντας την πολύπλοκη αλληλεπίδραση των μεταβλητών που συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα, την προσαρμοστικότητα  και τη γοητεία του. Η ελεύθερη βούληση που στην θεωρία του Χάους εκφράζεται από τη ευαισθησία στις αρχικές συνθήκες, οδηγεί τις τροχιές σε ένα παράξενο ελκυστή, σε ένα πεπερασμένο  τοπολογικό χώρο  που οι τροχιές δεν τέμνονται, δεν χάνονται και κάθε φορά διαμορφώνονται από τις επιλογές μας, από την ελεύθερη βούληση σε συμφωνία με την διδασκαλία του Χριστού.

Στον Χριστιανισμό συναντούμε και την άλλη ιδιότητα του Παράξενου ελκυστή την φρακταλική δομή. Στην καρδιά του Χριστιανισμού βρίσκεται μια δομή δόγματος που μοιάζει με φράκταλ, όπου πολύπλοκες θεολογικές έννοιες εμφανίζουν αυτο-όμοια πρότυπα σε διαφορετικές κλίμακες. Από τις θεμελιώδεις αρχές της Αγίας Τριάδας και της Ενσάρκωσης μέχρι τις λεπτότερες αποχρώσεις της σωτηριολογίας και της εσχατολογίας, το χριστιανικό δόγμα εμφανίζει μια  πολυπλοκότητα που αντικατοπτρίζει τη μορφοκλασματική γεωμετρία των φυσικών φαινομένων. Αυτό το αναδρομικό πρότυπο χρησιμεύει για να ενισχύσει τη συνοχή και την ενότητα της πίστης, ακόμη και μέσα σε μία δογματική ποικιλομορφία.

Στο πλαίσιο  του χριστιανικού τρόπου ζωής βρίσκεται ο παράξενος ελκυστής της κοινοτικής λατρείας, όπου οι πιστοί συγκλίνουν σε συλλογικές τελετουργίες προσευχής, δοξολογίας και μυστηρίου. Αυτή η κοινοτική διάσταση λειτουργεί ως λεκάνη έλξης, προσελκύοντας τα άτομα σε μια κοινή εμπειρία υπέρβασης. Οι πιστοί μέσω της θείας λειτουργίας  ενσωματώνονται σε μια ευρύτερη κοινότητα πίστης, όπου η συλλογική ενέργεια της λατρείας δημιουργεί πρότυπα συνοχής και συντονισμού. Συνεχίζοντας να εξερευνούμε τον Παράξενο ελκυστή του Χριστιανισμού ,με την βοήθεια της μη γραμμικής δυναμικής, καλούμαστε να αναλογιστούμε τα βαθιά μυστήρια που είναι ενσωματωμένα μέσα στο πολύπλοκο μοτίβο της πίστης.

Ο κ. Μιχαήλ Χανιάς, είναι αν. Καθηγητής, στο Τµήµα Φυσικής – του Δημοκριτείου

Πανεπιστημίου Θράκης και Πρόεδρος του Εποπτικού Επιστηµονικού Συµβουλίου των

Πειραµατικών και Προτύπων Σχολείων Στερεάς Ελλάδος

Ο ζωγραφικός πίνακας που συμπληρώνει τη σελίδα είναι έργο του, ρώσου, Κάζιμιρ Μάλεβιτς, φιλοτεχνημένο το 1916.

Ο Παράξενος ελκυστής του Χριστιανισμού - Αντίφωνο (antifono.gr)

«Αμ’ έπος αμ’ έργον»

 

Ο Δήμαρχος Αγίου Ευστρατίου Λήμνου είχε υποσχεθεί στους ψηφοφόρους του, πως «όταν εκλεγεί θα κάνει ό, τι χρειασθεί για το νησί τους». Και όταν χρειάστηκε, ο κ. Κωνσταντίνος  Σινάνης, ο Δήμαρχος του πιο απομακρυσμένου  νησιού από στεριά της Πατρίδος μας,  το εφάρμοσε  χωρίς δισταγμό.

            Τι έκανε; Σήκωσε τα μανίκια κι έκανε βάρδια σε θέση απορριμματοφόρου μαζεύοντας  μαζί  με  τους υπαλλήλους τα σκουπίδια του Δήμου τους. Στην ανάγκη των Δημοτών, άφησε το γραφείο του και φόρεσε την φόρμα της δουλειάς. Και μάλιστα, εμπρός στα έκπληκτα μάτια των συνδημοτών του, ερωτηθείς απάντησε ότι αν χρειασθεί θα το ξανακάνει

            Το καθήκον και η υπόσχεση που έδωσε  προεκλογικά στους κατοίκους του Αγίου Ευστρατίου, οδήγησαν τον Δήμαρχο σε μια δύσκολη εργασία. Δεν σκέφθηκε το αξίωμά του , ως πρώτου πολίτη της πόλης και του νησιού του. Δεν σκέφθηκε…. μη λερωθεί. Εύγε στον Δήμαρχο! Τίμησε το αξίωμά του. Τίμησε τους ψηφοφόρους, που τον τίμησαν με την ψήφο τους. Μα, πάνω  απ’ όλα τίμησε την τιμή και την αξιοπρέπειά του.

            «ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ», τ. 614

Αυτοκτονία και εκκλησία...Η ζωή το πολυτιμότερο δώρο του Θεού

 

Συγκλονίζει τον τελευταίο καιρό την κοινή γνώμη η πληθώρα αυτοκτονιών που κατακλύζουν την ελληνική ειδησιογραφία. Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες τραγικών περιστατικών αυτοχειρίας, που μόνο θλίψη και πόνο προκαλούν. Καταξιωμένοι επιχειρηματίες, έφηβος στο άνθος της ηλικίας του, μητέρα και σύζυγος, που δεν δίστασε να πάρει μαζί της και το νήπιο παιδί της, είναι κάποια ενδεικτικά παραδείγματα  της νέα «μόδας», που ήρθε και στην πατρίδα μας.

            Η ελληνική κοινωνία ήταν και είναι κοινωνία της αλληλεγγύης, της συμπαραστάσεως, της σύμπνοιας. Το πρόβλημα του συνανθρώπου  της διπλανής πόρτας πάντα  γινόταν κοινό και όλοι προσέτρεχαν να συμπαρασταθούν, με όποιο τρόπο μπορούσε ο καθένας. Αλλά και η ελληνική οικογένεια λειτουργούσε, και λειτουργεί ακόμα στην Ελλάδα, σαν ζεστή φωλιά και σαν καταφύγιο, που τα μέλη της μπορούν να στρέξουν στα αδιέξοδα και τις δυσκολίες και να βρουν απάγκειο λιμάνι.

            Και το σημαντικότερο στην Ελλάδα είναι η Ορθόδοξη χριστιανική πίστη, την οποία έχει η πλειοψηφία του λαού. Η πίστη στον Θεό λειτουργεί ως βάλσαμο στον πόνο, την θλίψη, την απογοήτευση. Και ο απεσταλμένος του Θεού, ο ιερέας, η φωτισμένος πνευματικός περιμένει τον κάθε πονεμένο, πληγωμένο και απελπισμένο στο πετραχήλι του, για να ενσταλάξει βάλσαμο στην απελπισμένη ψυχή και να την ανορθώσει. Γεννηθήκαμε Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Ας  αξιοποιήσουμε αυτή την πολύτιμη παρακαταθήκη στην καθημερινή μας ζωή. Μια ζωή που είναι πολύτιμη και δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να αφαιρούμε.

            «ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ», τ. 553

Που πήγαν οι μανάδες;

 

Που πήγαν οι μανάδες; Εκείνες που φρόντιζαν τα παιδιά τους μέχρι να μεγαλώσουν… που τα συμβούλευαν, όχι μόνο να είναι καλά παιδιά αλλά και γιατί να είναι καλά παιδιά…

            Που πήγαν οι μανάδες; Εκείνες που μάθαιναν στα παιδιά τους όλον τον κόσμο: από το μαγείρεμα στην κατσαρόλα, το ράψιμο και το μπάλωμα, μέχρι την υπομονή και την απαντοχή, την τιμή και το όραμα, την αξιοπρέπεια και το φιλότιμο.

            Που είναι οι μανάδες μας; Εκείνες που νοιάζονταν όχι μόνο αν κρυώσαμε ή αν θέλουμε λίγο φαγητό ακόμα, αλλά και αν πονάμε ή αν φοβόμαστε ή γιατί κλαίει το χαμόγελό μας… Εκείνες που μας φρόντιζαν σε κάθε πτυχή της ζωής μας: υλική ή πνευματική, συγκεκριμένη ή αφηρημένη…. Μας κοίταγαν μέσα στα μάτια και καταλάβαιναν αμέσως αν κάποιος μας πλήγωσε… Που πήγαν οι μανάδες που μας οδηγούσαν στην Εκκλησία και το κατηχητικό; Οι μανάδες που μας μάθαιναν τα πάντα: πως να φτιάχνουμε τον καφέ, πως να ντυνόμαστε-όχι πως να γδυνόμαστε-, πως να είμαστε καθαροί, όχι ατημέλητοι… Μας μάθαιναν να πηγαίνουμε στο σχολείο, όχι να κάνουμε καταλήψεις… Μας μάθαιναν να προσευχόμαστε, όχι να κατηγορούμε του ιερείς… Μας μάθαιναν να σεβόσαστε, όχι να υποτιμάμε… Μας μάθαιναν να εκτιμούμε,  όχι να ποδοπατούμε… Μας μάθαιναν να είμαστε άνθρωποι και όχι ζώα δίποδα… Μας μάθαιναν να ζούμε με όσα έχουμε, και όταν έχουμε παραπάνω, να μην κάνουμε επίδειξη…

            Που είστε, μανάδες; Εσείς οι αληθινές, οι original, εκείνες που αγαπούσατε τα παιδιά σας, όχι σαν τον εαυτό σας… Που είστε; Που πήγατε; Αυτές οι μανάδες που είναι;

            «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΟΣ», τ. 663