Κυριακή 28 Αυγούστου 2016

Oι θρησκείες είναι καταγωγικά ατομοκεντρικές: τις γεννάει και τις συντηρεί η ορμέμφυτη ανάγκη κατασφάλισης του ατόμου τόσο στον επί γης βίο όσο και στο άγνωστο, απειλητικό «επέκεινα». Aντίθετα, η χριστιανική «εκκλησία» δηλώνει εξ ορισμού (από την ελληνική ονομασία της) κοινωνιοκεντρική. Στοχεύει στην αγάπη, που δεν είναι βουλητικό ενέργημα, ατομικό ηθικό κατόρθωμα, αξιόμισθη «αρετή» – τίποτε από αυτά. H εκκλησιαστική αγάπη είναι «τρόπος» ύπαρξης, η πληρότητα της υπαρκτικής ελευθερίας: Nα υπάρχεις, επειδή ελεύθερα θέλεις να υπάρχεις, και να θέλεις να υπάρχεις, επειδή αγαπάς. Eίναι η εικόνα της τριαδικής Aιτιώδους Aρχής του υπάρχειν, που ταυτίζεται με την αγάπη («αγάπη εστί»), δηλαδή με το πλήρωμα της υπαρκτικής ελευθερίας.

Oταν μέσα στην Iστορία γίνεται κυρίαρχο το ατομοκεντρικό «παράδειγμα» (δηλαδή, όταν οι δομές, οι θεσμοί, οι λειτουργίες και νοο-τροπίες της συλλογικότητας, οι πρακτικές του βιοπορισμού, της μάθησης, ακόμα και της έγγαμης συμβίωσης πειθαρχούν στην προτεραιότητα θωράκισης «ατομικών δικαιωμάτων») τότε και το εκκλησιαστικό γεγονός αυτονόητα θρησκειοποιείται. Συνεχίζουν να υπάρχουν απρόσκοπτα οι θεσμοί - δομές - λειτουργίες της Eκκλησίας, αλλά απο-εκκλησιοποιημένες, υπηρετικές της ατομοκεντρικής θρησκευτικότητας.Tο κρίσιμο τότε έλλειμμα (ακατανόητο για τους αφελείς της προτεραιότητας των χρήσεων): υπάρχουν «μύριοι παιδαγωγοί», δεν υπάρχουν «πατέρες». Mας κατακλύζουν, σε εκπλήσσουσα αφθονία, καθοδηγητές, συμβουλάτορες, ιεροκήρυκες, ηθικοδιδάσκαλοι, «γέροντες», εισαγγελικοί κανονολόγοι, μανιακοί της «γνησιότητας». Δεν υπάρχουν «πατέρες», που να «γεννάνε» κοινωνούς του εκκλησιαστικού «τρόπου» της ελευθερίας.Στη Γιορτή σήμερα της Παναγιάς, οι «μύριοι παιδαγωγοί (αλλ’ ου πατέρες)» θέλουν να μας μιλήσουν για το Θεοτόκο κορίτσι της Nαζαρέτ. Aλλά, γεννήματα κι αυτοί (όπως όλοι μας) του κυρίαρχου ατομοκεντρικού «παραδείγματος», ξέρουν μόνο τη γλώσσα της χρηστικής ωφελιμότητας, της συμπεριφορικής λογικής. Δεν ξέρουν να πουν, πώς γίνεται να σαρκώσει ο άνθρωπος τον Θεό (το αιτιατό την Aιτία του), να γεννήσει ένα κορίτσι τον Θεό – κι αυτή η παλαβή κουβέντα να μην είναι ρομαντικό παραμύθι, αλλά το κλειδί για να έχει λογική ελπίδα η υπαρκτική ελευθερία...Mας λένε άλλα για την Παναγιά: Nα της μοιάσουμε στις αρετές, να γίνουμε κι εμείς ταπεινοί, σεμνοί, υπάκουοι, χρηστικά ωφέλιμοι, συμπεριφορικά ευπρεπείς – άμεμπτης διαγωγής μπουκιές για τον θάνατο (τα ίδια που λέει και ο Aκέλας στα προσκοπάκια). Ωσάν η Eκκλησία να υπάρχει για να τσοντάρει σε ηθικοπλαστικές σκοπιμότητες, όχι για να φωτίζει το πώς ο θάνατος «πατείται θανάτω»...Παρ’ όλα αυτά, η Eκκλησία, το «ακρότατον άθλημα» υπαρκτικής ελευθερίας, συνεχίζει να υπάρχει παρά τον θρίαμβο του ατομοκεντρικού «παραδείγματος», όπως συνεχίζει να υπάρχει και ο έρωτας, ενώ το «παράδειγμα» τον λανσάρει μόνο εμπορεύσιμον. Tα ουσιώδη και πολύτιμα της ζωής «ουκ έρχονται μετά παρατηρήσεως, αλλ’ ως αν βάλη άνθρωπος τον σπόρον επί της γης, και καθεύδη και εγείρηται νύκτα και ημέραν, και ο σπόρος βλαστάνη και μηκύνηται ως ουκ οίδεν αυτός».

H ποίηση της Eκκλησίας (η λατρευτική της ανάσα) συνεχίζει μέσα στους αιώνες, ακόμα και με δεδομένο τον θρίαμβο του πρωτογονισμού - ατομοκεντρισμού, να πανηγυρίζει τη νίκη καταπάνω στους «όρους της φύσεως» που σάρκωσε «απαρατήρητο» το Θεοτόκο κορίτσι της Nαζαρέτ. Tο «πώς» αυτής της νίκης ούτε το υποψιάζεται (ούτε επομένως μπορεί να το πει) η γλώσσα και ο πολιτισμός της χρήσης, της ωφελιμότητας. Bολεύεται η ανάγκη της χρήσης με τη σύμβαση (το νομικό «σύμφωνο», το θεσπισμένο «δικαίωμα»), αγνοεί την έκπληξη της σχέσης, τη φωταγωγία του έρωτα.


 O τρόπος της σχέσης αποκλείει εξ ορισμού τη σύγκρουση με τον τρόπο της χρήσης. O καινούργιος «παγκόσμιος» που οσφραινόμαστε (θειάφι καταιγίδας) να επέρχεται, δεν μοιάζει (ούτε μπορεί) να είναι «σύγκρουση πολιτισμών». H σύρραξη έχει κιόλας ξεκινήσει ανάμεσα σε μια θρησκεία χωρίς μεταφυσική (τυφλού ψυχαναγκαστικού χαρακτήρα «πίστη») και σε έναν «διαφωτισμένο» μηδενισμό, ακόμα πιο απλοϊκό σε νοηματοδότηση της ύπαρξης (τυφλού ψυχαναγκαστικού χαρακτήρα καταναλωτική υστερία).Tο «ναι», το «αμήν» της κτιστής πραγματικότητας –όλων των αιτιατών (από τον ίλιγγο όγκων και ταχύτητας των δισεκατομμυρίων γαλαξιών ώς το απαρόμοιαστο κάλλος των κρίνων της άμμου)– το είπε το κορίτσι της Nαζαρέτ. Oχι με τη γλώσσα της θρησκείας.
πηγή:Νεκρός για τον κόσμο

Μὲ ποιὰ δύναμη; Μὲ ποιὸ ὄνομα;

Ὥρα ἐνάτη. Περίπου τρεῖς τὸ ἀπόγευμα. Οἱ ἀπόστολοι Πέτρος καὶ Ἰωάννης ἀνεβαίνουν στὸ Ναὸ νὰ προσευχηθοῦν. Στὴν εἴσοδο τοῦ Ναοῦ ἕνας κουτσός, ἀνήμπορος, τοὺς ζητάει βοήθεια. Οἱ Ἀπόστολοι τοῦ δίνουν κάτι περισσότερο ἀπὸ τὰ χρήματα ποὺ ζητάει, τὴ θεραπεία του. Μὲ τὴν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ οἱ Ἀπόστολοι τοῦ χαρίζουν τὴν ἴαση ποὺ ἀσφαλῶς ποθοῦσε. Ἡ θεραπεία προκαλεῖ θαυμασμὸ καὶ στὸν ἴδιο καὶ στὸ λαό. Οἱ ἱερεῖς ὅμως τοῦ Ναοῦ καὶ οἱ Σαδδουκαῖοι ἀγανακτοῦν καὶ ὁδηγοῦν σὲ φυλάκιση τοὺς Ἀποστόλους.

   Τὴν ἑπόμενη μέρα δικάζονται ἐνώπι­ον τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Συνεδρίου. Τὸ ἐρώτημα - κατηγορία εἶναι ἕνα: «Ἐν ποίᾳ δυνάμει ἢ ἐν ποίῳ ὀνόματι ἐποιήσατε τοῦτο ὑμεῖς;» (Πράξ. δ΄ 7). Μὲ ποιὰ δύναμη ἢ μὲ τὴν ἐπίκληση ποιοῦ ὀνόματος κάνατε ἐσεῖς αὐτὸ τὸ πράγμα στὸν ἀνάπηρο; Ποιὸς σᾶς ἔδωσε τὴ δύναμη νὰ τὸν θεραπεύσετε; καὶ τί εἴδους δύναμη εἶναι αὐτή;

   Οἱ ἱεροὶ ἑρμηνευτὲς σχολιάζοντας ἀ­­ναφέρουν πὼς οἱ ἱερεῖς ἀσφαλῶς θὰ γνώριζαν τὴν ἀπάντηση στὸ ἐρώτημά τους, ἤθελαν ὅμως νὰ ἀκούσουν τὴν ἀπάντηση ἀπὸ τὰ χείλη τῶν Ἀποστόλων, γιὰ νὰ τοὺς προσάψουν ἔπειτα κάποια κατηγορία. Ἐπιπλέον τοὺς ρωτοῦν καὶ γιὰ νὰ δείξουν τὴν περιφρόνησή τους πρὸς αὐτούς, τοὺς ἄσημους ψαράδες τῆς Γαλιλαίας.

   Τότε ὁ Πέτρος, γεμάτος μὲ τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τοὺς ἀπαντᾶ μὲ παρρησία: Τὸ θαῦμα αὐτὸ πραγματοποιήθηκε «ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζωραίου» (Πράξ. δ΄ 10). Αὐτὸ εἶναι τὸ ὄνομα ποὺ ἐπικαλεσθήκαμε καὶ ἔγινε τὸ θαῦμα: τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ τὸ ὄνομα ἔχει τὴ δύναμη νὰ θεραπεύει κουτσούς, τυφλούς, δαιμονισμένους καὶ «πάντας τοὺς κακῶς ἔχοντας».

   Ἡ ἀπορία αὐτή, «ἐν ποίᾳ δυνάμει ἢ ἐν ποίῳ ὀνόματι ἐποιήσατε τοῦτο ὑ­­μεῖς;», ἀπευθύνθηκε πολλὲς φορὲς στὴ διάρκεια τῶν αἰώνων πρὸς τοὺς Μαθητὲς τοῦ Κυρίου. Ἀπευθύνθηκε στοὺς Μάρτυρες τῶν πρώτων αἰώνων, στοὺς Νεομάρτυρες τῆς Τουρκοκρατίας, στοὺς σύγχρονους Μάρτυρες τῶν ἀθεϊστικῶν καθεστώτων.

   Ἀλλὰ ἡ ἴδια ἀπορία ἐκφράζεται καὶ ἀπὸ πολλοὺς συνανθρώπους μας πρὸς τοὺς πιστοὺς Χριστιανοὺς τῆς ἐποχῆς μας. Βλέπουν τοὺς πιστοὺς νὰ συνεχίζουν ν’ ἀγωνίζονται σταθερά, νὰ μὴ χάνουν τὸ κουράγιο καὶ τὴν ἐλπίδα τους, νὰ ζοῦν ἀκολουθώντας πιστὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τοὺς βλέπουν νὰ σηκώνουν μὲ πίστη καὶ ὑπομονὴ τοὺς καθημερινοὺς σταυροὺς τῶν θλίψεων, τῶν ποικίλων δοκιμασιῶν. Τοὺς βλέπουν νὰ ἔχουν ἀσθένειες, βαρύτατα πένθη, ἐργασιακές, οἰκογενειακὲς δυσ­κολίες. Καὶ θαυμάζουν καὶ ἀποροῦν:

   –Ποῦ βρίσκετε τὴ δύναμη; Ποιὸ ὄνομα ἐπικαλεῖσθε καὶ ἔχετε τόση δύναμη, πίστη, ἀντοχή, χαρά; Γιατί δὲν λυγίζετε μπροστὰ στὶς δυσκολίες τῆς ἐποχῆς;

   Οἱ πιστοὶ σὰν τὸν ἀπόστολο Πέτρο, μὲ τὴν ἴδια παρρησία καὶ μὲ φλόγα ψυχῆς ἀναφωνοῦν: «Ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζωραίου»!

   Κι αὐτὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια. Αὐτὸ τὸ ὄνομα δίνει δύναμη, ἔμπνευση, ἐνθουσιασμὸ στοὺς πιστοὺς Χριστιανούς. Αὐτὸ τὸ ὄνομα συγκινεῖ πολλοὺς νέους τῆς ἐποχῆς μας καὶ συνεχίζουν τὸν δύσ­κολο καθημερινό τους ἀγώνα, νὰ παλεύουν ἀντίθετα στὸ ρεῦμα τῆς ἐποχῆς, μακριὰ ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου, τοῦ ὑλισμοῦ καὶ τοῦ ἀθεϊσμοῦ. Αὐτὸ τὸ ὄνομα δίνει τὴν ὑπομονὴ στοὺς γέροντες νὰ σηκώνουν τὸ βάρος τῶν γηρατειῶν τους· στοὺς οἰκογενειάρχες νὰ φέρουν εἰς πέρας τὴν ἀποστολή τους τίμια καὶ πιστά, καὶ νὰ ἀνατρέφουν τὰ παιδιά τους κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ τὸ ὄνομα δίνει δύναμη κι ἐλπίδα στοὺς ἄνεργους, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίζουν μὲ ὑπομονὴ ὅλες τὶς δυσκολίες.

   Τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου, «τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα»!

   Αὐτὸ τὸ ὄνομα εἶναι τὸ ὄνομα Ἐκείνου ποὺ μᾶς ἐξαγόρασε μὲ τὴ σταυρικὴ θυσία Του ἀπὸ τὴ φοβερὴ σκλαβιὰ τῆς ἁμαρτίας, τοῦ θανάτου καὶ τοῦ διαβόλου καὶ μᾶς ἔκανε «υἱοὺς Θεοῦ» καὶ θεοὺς «κατὰ χάριν».

   Αὐτὸ τὸ ὄνομα εἶναι τὸ ἰσχυρότερο ὅπλο μας, κατὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος, ὁ ὁποῖος γράφει σχετικά: «Ἰησοῦ ὀνόματι μάστιζε πολεμίους· οὐ γάρ ἐστιν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς ἰσχυρότερον ὅπλον» (Κλῖμαξ, Λόγος Κ΄: Περὶ δειλίας).

   Γι’ αὐτὸ μᾶς προτρέπει ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης: «Μέσα στὴν καρδιά μας καὶ στὸ νοῦ μας πρέπει νὰ μείνει μόνο τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ μας. Γιατί, ὅταν ἐμεῖς ἀφήνουμε τὴν προσευχή μας, τὴν ἐπικοινωνία μας μὲ τὸν Θεό, τότε ὁ διάβολος μὲ λογισμοὺς ἀρχίζει καὶ μᾶς ζαλίζει, καὶ δὲν ξέρουμε πλέον οὔτε τί θέλουμε, οὔτε τί λέμε, οὔτε τί κάνουμε».

   Καθῆκον καὶ ἀγώνας μας νὰ πιστεύουμε στὴ δύναμη τοῦ ἁγίου ὀνόματός Του· καὶ νὰ τὸ ἐπικαλούμαστε σὲ κάθε στιγμὴ τῆς ζωῆς μας δίνοντας ἐλπίδα καὶ στηριγμὸ καὶ στοὺς συνανθρώπους μας, ποὺ τὰ ἔχουν τόσο ἀνάγκη
Ο Σωτήρ

Σάββατο 27 Αυγούστου 2016

Άγιος Παΐσιος: Όποιος σκέφτεται μόνον τον εαυτό του, απομονώνεται


Όποιος έχει θυσία και πίστη στον Θεό, δεν υπολογίζει τον εαυτό του. Ο άνθρωπος, όταν δεν καλλιεργήσει το πνεύμα της θυσίας, σκέφτεται μόνον τον εαυτό του και θέλει όλοι να θυσιάζονται γι’ αυτόν.

Άλλα όποιος σκέφτεται μόνον τον εαυτό του, αυτός απομονώνεται και από τους ανθρώπους, απομονώνεται και από τον Θεό – διπλή απομόνωση -, οπότε δεν δέχεται θεία Χάρη. Αυτός είναι άχρηστος άνθρωπος. Και να δείτε, αυτόν πού σκέφτεται συνέχεια τον εαυτό του, τις δυσκολίες του κ.λπ., και ανθρωπίνως κανείς δεν θα του συμπαρασταθεί σε μια ανάγκη. Καλά, θεϊκή συμπαράσταση δεν θα έχει, αλλά δεν θα έχει και ανθρώπινη. Μετά θα προσπαθεί από εδώ-από εκεί να βοηθηθεί. Θα βασανίζεται δηλαδή, για να βοηθηθεί από ανθρώπους, άλλα βοήθεια δεν θα βρίσκει. Αντίθετα, όποιος δεν σκέφτεται τον εαυτό του, αλλά σκέφτεται συνέχεια τους άλλους, με την καλή έννοια, αυτόν τον σκέφτεται συνέχεια ο Θεός, και μετά τον σκέφτονται και οι άλλοι.Όσο ξεχνάει τον εαυτό του, τόσο τον θυμάται ο Θεός. Να, μια ψυχή φιλότιμη μέσα σε ένα Κοινόβιο θυσιάζεται, δίνεται κ.λπ. Αυτό, νομίζετε, δεν έχει πέσει στην αντίληψη των άλλων; Μπορεί να μην την σκεφθούν οι άλλοι αυτήν την ψυχή πού δίνεται ολόκληρη και δεν σκέφτεται τον εαυτό της; Μπορεί να μην την σκεφθεί ο Θεός; Μεγάλη υπόθεση! Εδώ βλέπει κανείς την ευλογία του Θεού, πώς εργάζεται ο Θεός.

 Στις δυσκολίες δίνει εξετάσεις ο άνθρωπος. Εκεί φαίνεται αν έχει πραγματική αγάπη, θυσία. Και όταν λέμε ότι ένας έχει θυσία, εννοούμε ότι την ώρα του κινδύνου δεν υπολογίζει τον εαυτό του και σκέφτεται τους άλλους. Βλέπεις, και ή παροιμία λέει «ό καλός φίλος στην ανάγκη φαίνεται». Θεός φυλάξοι, άν λ.χ. τώρα έπεφταν βόμβες, θα φαινόταν ποιος σκέφτεται τον άλλον και ποιος σκέφτεται τον εαυτό του. Όποιος όμως έχει μάθει να σκέφτεται μόνον τον εαυτό του, σε μια δυσκολία πάλι τον εαυτό του θα σκέφτεται, και ο Θεός δεν θα τον σκέφτεται αυτόν τον άνθρωπο.Όταν από τώρα δεν σκέφτεται κανείς τον εαυτό του άλλα σκέφτεται τους άλλους, και στον κίνδυνο τους άλλους Θα σκεφθεί. Τότε ξεκαθαρίζουν ποιοι έχουν πραγματικά θυσία και ποιοί είναι φίλαυτοι.Αν δεν αρχίσει κανείς να κάνει από τώρα καμμιά θυσία, να θυσιάσει μια επιθυμία, έναν εγωισμό, πως θα φθάσει να θυσιάσει την ζωή του σε μια δύσκολη στιγμή; «Αν τώρα σκέφτεται τον κόπο και κοιτάει να μην κοπιάσει λίγο παραπάνω από έναν άλλο σε μια δουλειά, πως θα φθάσει στην κατάσταση να τρέχει να σκοτωθεί αυτός, για να μη σκοτωθεί ο άλλος; Αν τώρα για μικρά πράγματα σκέφτεται τον εαυτό του, τότε που θα κινδυνεύει η ζωή του, πως θα σκεφθεί τον άλλον; Τότε θα είναι πιο δύσκολα. Αν έρθουν δύσκολα χρόνια και έχει λ.χ. ο διπλανός του πυρετό και τον δη να πέσει στον δρόμο, θα τον αφήσει και θα φύγει. Θα πει: «Να πάω να ξαπλώσω, μην πέσω και εγώ».

Στον πόλεμο παλεύει η ζωή η δική σου με την ζωή του άλλου. Λεβεντιά είναι να τρέχει ο ένας να γλυτώσει τον άλλον. Όταν δεν υπάρχει θυσία, ο καθένας πάει να γλυτώσει τον εαυτό του. Και είναι παρατηρημένο· όποιος πάει στον πόλεμο να ξεφύγει, τον βρίσκει εκεί η οβίδα. Πάει δήθεν να γλυτώσει και σπάζει τα μούτρα του. Γι’ αυτό να μην κοιτάζει κανείς να ξεφύγει, και ιδίως όταν αυτό είναι εις βάρος των άλλων. Θυμάμαι ένα περιστατικό από τον Αλβανικό πόλεμο.Ένας στρατιώτης είχε μια πλάκα, για να προστατεύει το κεφάλι του. Εν τω μεταξύ χρειάσθηκε να πάει λίγο πιο πέρα και την ακούμπησε κάτω. Πάει αμέσως ο διπλανός του και την παίρνει. Σού λέει: «Ευκαιρία είναι, θα την πάρω εγώ τώρα». Την ίδια στιγμή, τακ, πέφτει ο όλμος επάνω του, τον διέλυσε. Αυτός έβλεπε τα πυρά που έπεφταν και πήρε την πλάκα, για να γλυτώσει· δεν υπολόγισε τον άλλον που θα γύριζε πάλι. Σκέφθηκε μόνον τον εαυτό του και δικαιολόγησε κάπως και την πράξη του: «Αφού πήγε λίγο πιο πέρα ο άλλος, μπορώ να την πάρω την πλάκα». Ναι, έφυγε, άλλα η πλάκα ήταν δική του. Ένας άλλος, όσο συνεχιζόταν ο πόλεμος, προσπαθούσε να γλυτώσει. Κανέναν δεν υπολόγιζε.Οι άλλοι βοηθούσαν, αυτός καθόταν στο σπίτι του. Κοίταζε μέχρι την τελευταία ώρα που δυσκόλεψαν τα πράγματα να ξεφύγει. Αργότερα, όταν είχαν έρθει οι Άγγλοι, πήγε στο στρατόπεδο, παρουσιάσθηκε στον Ζέρβα και, επειδή είχε και αμερικανική υπηκοότητα, βρήκε ευκαιρία και έφυγε για την Αμερική. Μόλις όμως έφθασε εκεί, πέθανε! Η γυναίκα του η καημένη έλεγε: «Πήγε να ξεφύγει από τον Θεό!». Αυτός πέθανε, ενώ άλλοι που πήγαν και στον πόλεμο έζησαν.
πηγή Dogma.gr

Δεν αρκεί η γνώση, χρειάζεται και η τήρηση των εντολών του Χριστού

Ο μακαριστός Γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης μιλάει για την μεγάλη και ουσιαστική διαφορά μεταξύ θεωρίας και πράξεως, τονίζοντας ότι αξία στην πνευματική μας ζωή έχει η πρακτική εφαρμογή των αληθειών της πίστεως και όχι μόνο η θεωρητική κατάρτισή μας, η οποία, χωρίς καθημερινό ασκητικό αγώνα, δεν καρποφορεί.

Ακούστε εδώ τον μακαριστό Γέροντα:

http://www.pemptousia.gr/2016/08/den-arki-i-gnosi-chriazete-ke-i-tirisi-ton-entolon-tou-christou/

Παρασκευή 26 Αυγούστου 2016

Οι ιερείς δεν είναι γκουρού - αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος


Οι ιερείς δεν είναι γκουρού. Ούτε πρέπει να συμπεριφέρονται έτσι οι ίδιοι, ούτε να ανέχονται τέτοιες συμπεριφορές "πιστών" προς το πρόσωπό τους.

Δυστυχώς όμως υπάρχουν τέτοιοι ιερείς.

 Δεν έχουν ποίμνιο, δεν έχουν ενορία.

 Επειδή (όπως σκέφτονται) είναι πολύ μεγάλοι και τρανοί για να "περιοριστούν" σε κάτι τόσο μικρό.

 Το μόνο που έχουν είναι οι διαλέξεις τους, τα βιβλία τους, οι εκπομπές τους.

Φυσικά και δεν είναι κακό (ειδικά όταν κάποιος έχει χάρισμα) να κάνει ομιλίες, να γράφει βιβλία, να κάνει εκπομπές.

Όμως ο ιερέας ο οποίος δεν έχει Επίσκοπο, δεν έχει ενορία, παρεκκλίνει του σκοπού του.

 Σκεφτείτε ότι ο γκουρού-ιερέας δεν λειτουργεί την Κυριακή το πρωί σε κάποια ενορία, αλλά κάνει μόνο κάποια άλλη (συγκεκριμένη) ημέρα λειτουργία για κάποιους "εκλεκτούς".

 Κάνει (ίσως) μόνο βραδινές λειτουργίες που ο ίδιος μόνο ορίζει.

 Δεν κάνει συλλείτουργα (να μην έχει πάρε-δώσε με άλλους ιερείς).

 Λειτουργεί μόνος του, για να βλέπουν μόνο αυτόν οι πιστοί, οι οπαδοί του, οι ακόλουθοί του.

Ο ιερέας είναι ποιμένας, είναι διάκονος των μυστηρίων, είναι απεσταλμένος του εκάστοτε Επισκόπου προς τον πιστό λαό του Θεού.

 Δεν δρα αυτόνομα. Δεν δρα κινούμενος προς τέρψη των οπαδών του, αλλά δρα με υπακοή προς τον Επίσκοπο και κινείται προς εξυπηρέτηση των αναγκών της Μητροπόλεως στην οποία ανήκει.Ακόμα κι αν είναι ιεροκήρυξ (δηλαδή δεν έχει οργανική θέση σε κάποια ενορία) εξυπηρετεί το συγκεκριμένο λειτουργικό πρόγραμμα που εγκρίνει ο εκάστοτε Επίσκοπος.

Κι όμως. Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ειδικά τον τελευταίο καιρό υπάρχει μία έξαρση του φαινομένου αυτού. Πιο πολύ γκουρού παρά ιερέας.

 Δυστυχώς όμως ο ιερέας-γκουρού αρέσει σήμερα.

 Αρέσει πολύ.

 Αρέσει γιατί μιλά όμορφα.

 Μιλά ρομαντικά. Μιλά στον ενικό. Μιλά έξυπνα.

 Μιλά, μιλά, μιλά. Και μετά κρύβεται. Κρύβεται να μην δει κάποιος το ποιος είναι πραγματικά. Γιατί τότε...

Οι άνθρωποι σήμερα έχουν ανάγκη από όμορφα λόγια.

 Το θέμα όμως δεν είναι να ακούσεις όμορφα λόγια, άνθρωπε.

Το ζήτημα είναι να βρείς τον Χριστό. Και αυτό γίνεται μέσα στην Εκκλησία. Και όταν λέω "μέσα στην Εκκλησία", εννοώ δια του Μυστηριακού τρόπου που η Εκκλησία προτείνει να ζήσουμε.

 Και αυτό γίνεται και από τον ιερέα της ενορίας σου.

 Δεν χρειάζεσαι τον γκουρού-ιερέα που θα έρθει.

 Χρειάζεσαι μετάνοια και όχι διαλέξεις επί διαλέξεων.

 Ο ιερέας λειτουργεί, εξομολογεί, ιερουργεί, μιλά, γράφει.

 Ο γκουρού, μιλά, γράφει, μιλά, γράφει, μιλά, γράφει.

 Ο ιερέας έχει κέντρο της ζωής του την Μυστηριακή ζωή.

 Ο γκουρού έχει κέντρο της ζωής του τις διαλέξεις του, τα βιβλία του, τους οπαδούς του.

Το να αναπαύεις, να συγκινείς,

 να εντυπωσιάζεις τους άλλους δεν λέει κάτι παπά μου...

 Το ζητούμενο είναι (για τον ιερέα) να ταΐζει Χριστό στους πεινασμένους ανθρώπους και όχι να πουλά τον Χριστό.

 Τελικά άλλο είναι να μιλάς για τον Χριστό και άλλο να είσαι του Χριστού.

Άλλο να είσαι παπάς και άλλο πάπας.

 Άλλο είναι να τιμάς την ιερωσύνη σου και άλλο να την χρησιμοποιείς προς ίδιον όφελος.

Υ.Γ. Όλα τα παραπάνω τα γράφω πρωτίστως για μένα· γιατί δυστυχώς είναι εύκολο να παρασυρθείς και από ιερέας να καταντήσεις "περιδιαβαίνων θίασος".

Από  http://imverias.blogspot.gr/

 http://www.vimaorthodoxias.gr/diafora/theologikos-log/diafora/item/86872-oi-iereis-den-einai-gkourou

Λεβέντες Ἑλληνόπουλα τοῦ χωριοῦ Ζάρκου Τρικάλων, μὲ 2 τόνους πέτρας φτιάξανε στὴν πλαγιὰ μία ἑλληνικὴ σημαία!


Τό Ζᾶρκο εἶναι χωριὸ τοῦ νομοῦ Τρικάλων, ὑπαγόμενο στό δῆμο Φαρκαδόνας. Τὸ Ζάρκο βρίσκεται σὲ ἀπόσταση 32 χλμ ἀπὸ τὰ Τρίκαλα καὶ 28 χλμ ἀπὸ τὴ Λάρισα σέ ὑψόμετρο 120 μέτρων. Δεῖτε τί ἔκανε ἡ νεολαία τοῦ χωριοῦ…

Ὅπως πλέον οἱ περισσότεροι θὰ γνωρίζετε, στὴν πλαγιὰ τοῦ χωριοῦ μας δεσπόζει ἡ ἐθνική μας σημαία. Τὴν θαυμάσαμε ἀπὸ τὴν ἀνάρτησή μας στὴ σελίδα μας στὸ facebook ποὺ ταξίδεψε σὲ ὅλη τὴ χώρα καὶ καταλάβαμε ὅλοι μας πως ὅταν οἱ Ἕλληνες μονοιάζουν, τότε μεγαλουργοῦν. Χωρὶς κανένα χρηματικὸ ἢ ἄλλο κίνητρο, 13 παιδιὰ τοῦ χωριοῦ Ζάρκου (ἀπὸ τὰ πολλὰ ποὺ ρωτήθηκαν) μεταφέρανε 75 σακιὰ πέτρας στὴν πλαγιὰ τοῦ λόφου τοῦ προφήτη Ἠλία.

Δεῖτε τὶς φωτογραφίες ἀπὸ τὶς ἐργασίες τῶν παιδιῶν γιὰ τὴν μεγάλη σημαία στὴν πλαγιά…








Μὲ τοὺς 2 τόνους πέτρας καλύψαμε 25 τετραγωνικά τῆς πλαγιᾶς καὶ χρωματίζοντάς τες φτιάξαμε τὴν ἑλληνικὴ σημαία.Ὅι πέτρες αὐτὲς εἴχανε περισσέψει ἀπὸ τὴν κατασκευὴ τῶν 2 στρατοπέδων τοῦ χωριοῦ ποὺ κατασκευάστηκαν μισὸ αἰώνα πρίν. Δὲν ἦταν εὔκολο καὶ ἂς φαίνεται μικρὸ μὲ τὸ μάτι! Τὸ φτιάξαμε βάζοντας πλάτη, μία λέξη ποὺ ἔχει ξεχαστεῖ ἀπὸ τὴ γενιά μας.Γιὰ τὴν ἱστορία θὰ θέλαμε νὰ ὑπενθυμίσουμε πὼς ἐπὶ βασιλείας στὴν πλαγιὰ τοῦ βουνοῦ "Κοκκιναδάκι", ὑπῆρχε ἕνα στέμμα ποὺ ἒφτιαξαν καὶ συντηροῦσαν οἱ φαντάροι τῶν στρατοπέδων. Ἦταν ἕνας κυκλικὸς τοῖχος μικροῦ ὕψους ἀλλὰ μεγάλης διαμέτρου ποὺ διατηρήθηκε ἕως τὴ χούντα. Τότε μὲ ἀνώτερη διαταγὴ τὸ στέμμα διαλύθηκε καὶ τὴ θέση του πήραν τὰ γράμματα 21 ΑΠΡΙΛΙΟΥ. Μὲ τὸ τέλος τῆς χούντας τὸ στρατόπεδο ἔκλεισε καὶ τὰ γράμματα χάθηκαν… ἕως τὶς 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2016 ὅπου μακριὰ ἀπὸ κάθε πολιτικὴ καθοδήγηση ἡ ἐθνική μας σημαία πῆρε τὰ ἰνία.

Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἦταν ὀρθὸ νὰ εὐχαριστήσουμε τοὺς ἑξῆς νέους ποὺ ἔκαναν τὸν κόπο αὐτό:

Βούλγαρης Ἀναστάσιος

Νικατσιὸς Σταμάτιος

Μητρουλιᾶς Παναγιώτης

Μουράτης Ἀλέξανδρος καὶ Θεόφιλος

Κουκούδας Δημήτριος

Ἀγναντὴς Νικόλαος

Βαρελὰς Χρῆστος

Ντόντης Βαγγέλης

Ἀμπλιανήτης Χρῆστος

Καματσέλος Κυριάκος καὶ Σταμάτιος.

Τὴν ἰδέα συνέλλαβα ἐγώ, ὁ τελευταῖος ἐξ’αὐτῶν, ἀλλὰ χωρὶς τὴν βοήθεια τῶν ὑπολοίπων θὰ εἴχαμε μείνει καὶ πάλι στὰ λόγια… ὅπως συνηθίζεται στὴ χώρα μας. Τέλος, ἕνα θέμα ποὺ θέλαμε νὰ συζητηθεῖ καὶ νὰ κατανοηθεῖ, εἶναι ἡ διαφορὰ μεταξὺ ἐθνικισμοῦ καὶ ἐθνισμοῦ. Καὶ πιστέψτε μας, κανεὶς δὲν ἦταν ἐθνικιστὴς ἀλλὰ ὅλοι Ἕλληνες. Τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν ἀνεμίζει συχνὰ στὰ μπαλκόνια μας ἡ ἑλληνικὴ σημαία, παρὰ μόνο μία μέρα πρὶν καὶ μία μετὰ τῶν ἐθνικῶν ἑορτῶν εἶναι ἀρκετὰ δυσάρεστο γιά μᾶς καὶ εὐχάριστο γιὰ κάποιους ξένους! <<Ἀπ’ τὰ κόκκαλα βγαλμένη τῶν Ἕλληνων τὰ ἱερὰ>> καὶ ἐμεῖς λέμε ψυθιριστὰ καμιὰ φορᾶ ὅτι ἡ σημαία εἶναι ἔνδειξη ἐθνικισμοῦ! ΛΑΘΟΣ ΜΑΣ. Ἔιναι μία ἔνδειξη ἐθνισμοῦ καθὼς προωθεῖ τὴν καλλιέργεια τῆς ἐθνικῆς συνείδησης χωρὶς νὰ δείχνει περιφρόνιση ἀπέναντι στὴν ἱστορία καὶ τὴν ταυτότητα ἄλλων ἐθνῶν. Προσωπικὰ ὡς συντάκτης θὰ ἤθελα νὰ σᾶς δώσω νὰ καταλάβετε πὼς δὲν χρειάζεται νὰ γίνουμε οὔτε Εὐρωπαῖοι, οὔτε Ρῶσοι, οὔτε Ἀμερικάνοι. Πρῶτα πρέπει νὰ εἴμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ καὶ μετὰ ὅτι ὁρίζει ἡ ἑκάστοτε κοινωνία...
Ρωμαϊκό Οδοιπορικό

Πέμπτη 25 Αυγούστου 2016

H μάστιγα της κατάθλιψης

«Το γάρ πολύ της θλίψεως γεννά παραφροσύνην» (1)

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '70 η κατάθλιψη ήτανε νόσημα σπανιότατο στην πατρίδα μας. Από 'κει και πέρα, όμως, τα πράγματα άλλαξαν: Η ανασφάλεια, η απογοήτευση, η θλίψη και η απόγνωση άρχισαν να μας επισκέπτονται όλο και πιο συχνά. Οι ψυχίατροι πύκνωσαν και οι συνταγές με αντικαταθλιπτικά πήραν την ανιούσα.

Τι έφταιξε άραγε, που προσβληθήκαμε τόσο άσχημα από αυτήν την καταραμένη αρρώστια;

Ο τραγικός μας ποιητής Ευριπίδης γράφει: ''Πάνω στην ελπίδα πρέπει οι σώφρονες να στηρίζουν την ζωή τους''. Με άλλα λόγια, όταν χάνεται η αρετή και το μέτρο, θρονιάζεται στις ψυχές μας η θλίψη και η απελπισία.

Το ίδιο λένε και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας: ''Όποιος νικιέται από τα πάθη, δεν θα αποφύγει τα δεσμά της θλίψης. Όποιος ενίκησε τα πάθη του, αυτός ενίκησε και την θλίψη''.(2)

Η σοφία, λοιπόν, των Αρχαίων προγόνων μας και η πνευματική εμπειρία των Αγίων Πατέρων μάς διδάσκουν ότι η πρωταρχική αιτία φωλιάζει μέσα μας και είναι προϊόν αποκλειστικά και μόνον της υβριστικής μας συμπεριφοράς: Της απώλειας της σωφροσύνης και της καλλιέργειας των παθών.

Η μάστιγα της κατάθλιψης δεν είναι, όπως νομίζουνε πολλοί, συνόκαιρη της λεγόμενης κρίσης. Άρχισε να εμφανίζεται πολύ πιο πριν. Απλώς, τώρα στα δύσκολα, η κατάθλιψη κάνει θραύση, διότι οι ψυχές μας βρέθηκαν απροετοίμαστες, αδύναμες και ασθενικές.

Το ''μικρόβιο'' της κατάθλιψης κόλλησε πάνω μας από τότε, που γινήκαμε αυτοείδωλα και προσκυνήσαμε την σκιά μας!  

Από τότε, που χορτάσαμε ψωμί και το πετάξαμε στα σκουπίδια, για να τρώμε στη θέση του το ''παντεσπάνι'' της αποστασίας.

Κόλλησε πάνω μας από τότε, που σφραγίσαμε τις αγκαλιές μας και αναθέσαμε το μεγάλωμα των παιδιών μας στην τηλεόραση και τα ολοήμερα.

Από τότε, που το ένα αυτοκίνητο στην οικογένεια θεωρήθηκε λίγο και φορτωθήκαμε αβάσταχτα χρέη, για να έχει ο καθένας μας το δικό του!

Από τότε, που οι μάνες σταμάτησαν να θηλάζουν τα μωρά τους, γιατί νόμισαν πως έτσι θα χάσουν τις αναλογίες τους.

Από τότε, που η συζυγία έπαψε να λειτουργεί ως θεοσύστατος θεσμός και ξέπεσε σε απλή και στείρα συγκατοίκηση.

Από τότε, που οι γέροι πέρασαν στην μοναξιά και η πολυτεκνία χαρακτηρίστηκε ως τεκμήριο εισοδήματος.

Από τότε, που θεωρήσαμε περιττή την πατροπαράδοτη αποταμίευση και βαλθήκαμε να πάμε μπροστά με τα δάνεια και τις ''επιδοτήσεις''.

Από τότε, που οι ζεστές γειτονιές έδωσαν την θέση τους στην ψύχρα της απρόσωπης πολυκατοικίας.

Από τότε, που η διαπλοκή και η τάση δουλικής υποταγής φίμωσαν τους άμβωνες και βούλωσαν τα στόματα των ιθυνόντων.

Από τότε, που η θεραπεύουσα Παιδεία μετατράπηκε σε εκπαίδευση εξοντωτική.

Από τότε, που το θάρρος και το φιλότιμο λύγισαν μπροστά στην δειλία και το συμφέρον.

Από τότε, που το κοσμοσωτήριο Εκκλησιαστικό γεγονός το υποβιβάσαμε σε ιδιωτική θρησκευτική παράσταση.

Από τότε, που λοιδορήσαμε τις αρετές και αφήσαμε τον εγωϊσμό να κάνει κουμάντο στην ζωή μας.

Έτσι, κάθε φορά που δεν τα καταφέρνουμε στο κυνήγι των επιθυμιών και θίγεται ο εγωϊσμός μας, αμέσως στεναχωριόμαστε, ταραζόμαστε, απογοητευόμαστε και κλεινόμαστε στον εαυτό μας.

Συνεπώς το αντίδοτο στην θλίψη, που γεννάει την απελπισία και οδηγεί στην κατάθλιψη, είναι η καταπολέμηση του εγωϊσμού. Και κατά το αρχαιοελληνικό γνωμικό, ''Το νικάν εαυτόν πασών νικών πρώτη και αρίστη''(3).

Μόνον ο αληθινά ταπεινός είναι ήρεμος, ικανοποιημένος και χαρούμενος. Ενώ, αντίθετα, ο εγωιστής είναι πάντοτε αχόρταγος, ανικανοποίητος, ανασφαλής και αγχώδης.

Μια αποτυχία, μια προσβολή, μια ξαφνική πτώχευση μπορούν να οδηγήσουν τον εγωϊστή στην θλίψη, την απόγνωση , την κατάθλιψη ακόμα και στην αυτοχειρία. Ενώ ο αληθινά ταπεινός (όχι ο απλοϊκός ή ο κακομοίρης) , όλα αυτά τα πικρά γεγονότα, τα αντιμετωπίζει πιο ψύχραιμα και πιο καρτερικά.(4)

Γι' αυτό και η κατάθλιψη πολύ σπάνια συναντιέται ανάμεσα στους αθλητές του Πνεύματος, που αγωνίζονται με πίστη και φιλότιμο μέσα στο στάδιο των αρετών.

Του Φώτη Μιχαήλ, ιατρού
Πηγή: Τράπεζα Ιδεών

Η Μυστική Θύρα του Πόνου - π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος – Λίβυος

Πόνεσες, κοιμήθηκες μερόνυχτα στην κόλαση, αισθάνθηκες να χάνεις τα λογικά σου και να ουρλιάζεις δίχως λέξεις, το κορμί σου ένιωσες να τρυπάει στην μοναξιά, χιλιάδες φορές κατέρρευσες μα κι άλλες τόσες αναστήθηκες και τώρα είσαι εδώ να κοιτάς μια νέα μέρα που σε καλημερίζει. Πλέον, νομίζω να κατάλαβες, ότι ο πόνος έχει μια μυστική θύρα, μέσα από την οποία εισέρχεται, ο άνθρωπος, ο άγιος, ο σοφός. Εκεί μαθαίνεις και βλέπεις αυτά που οι άλλοι απλά κοιτάζουν, και αισθάνεσαι εκείνα που λίγες καρδιές σε αυτή την ζωή θα νιώσουν, γιατί απλά παρέα με τον πόνο θα κάνεις μακροβούτια στο βυθό την στιγμή που οι άλλοι απλά θα παίζουν επιφανειακά με τα κύματα. Και να θυμάσαι, ότι η θέα είναι στα υπόγεια και ο παράδεισος γεννιέται μες στην κόλαση. Όταν εσύ θα ανθίζεις πολλοί από τους επικριτές σου, θα σαπίζουν μες στην «ευτυχία» τους….
Πηγή: ζωντανό ιστολόγιο

Τετάρτη 24 Αυγούστου 2016

Τὶ ἐπαφὲς θέλουμε; Κουτσίδης Νίκων (Ἀρχιμανδρίτης)

Κατερίνα Ἀϋφαντῆ. Μιά νέα, ὄμορφη κοπέλλα, μόλις 25 ἐτῶν. Μέ διδακτορικό δίπλωμα στά 21 της, ἀπό τό πανεπιστήμιο τοῦ Κέμπριτζ (Cambridge). Πρόκειται γιά τήν νεώτερη ἐρευνήτρια στόν κόσμο. Πρόσφατα ἔγινε πολύ γνωστή, γιατί ἡ πρότασή της γιά ἔρευνα στήν μηχανική τῶν νανοϋλικῶν κέρδισε τό πρῶτο βραβεῖο ἀπό τό Εὐρωπαϊκό Κέντρο Ἐρευνῶν. Ἡ νεαρή Κατερίνα θά εἶναι ἐπικεφαλῆς τῆς ἔρευνας πού θά διεξαχθῆ στό Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Σέ ἑλληνική ἐφημερίδα (Καθημερινή, στό ἔνθετο «Κ», σελ. 21-24) ἔδωσε μιά πολύ ἐνδιαφέρουσα συνέντευξη, ὅπου λέει καί τά ἑξῆς:

 -Ἐρώτ.: Πιστεύεις, ὅτι ὑπάρχει σήμερα οὐσιαστική ἐπαφή μεταξύ τῶν ἀνθρώπων; Προσωπικά, τί νομίζεις;

 -Ἀπάντ.: Οὐσιαστική ἐπαφή, ἐκτός βέβαια ἀπό τούς γονεῖς μου καί τόν ἀδελφό μου, ἔχω βρεῖ - καί τό ξέρω ὅτι μπορεῖ νά ἀκούγεται παράξενο - μέ τόν πατέρα Συμεών, τόν πνευματικό μου στό Μοναστήρι, στό Πανόραμα (Θεσσαλονίκης).

 Λίγο παρακάτω, ἀπαντᾶ στήν ἐρώτηση γιατί προτίμησε τήν Ἑλλάδα γιά τήν ἔρευνά της:

 -... Ἐάν πήγαινα γιά παράδειγμα στήν Γαλλία ἤ στήν Γερμανία θά μοῦ ἔστρωναν κόκκινο χαλί καί θά εἶχα θέση στό Πανεπιστήμιο. Μέ συγκινεῖ περισσότερο ἡ Ἑλλάδα, ὅπου δέν ὑπάρχει ἀντίστοιχη εἰδικότητα καί μπορῶ νά προσφέρω. Μπορεῖ οἱ ὑποδομές νά μήν εἶναι οἱ ἴδιες μέ ἐκεῖνες τοῦ ἐξωτερικοῦ, ἀλλά ἐγώ χρειάζομαι καί τήν πνευματική διάσταση γιά νά προχωρήσω, πού εἶναι ἡ ἐπαφή μέ τήν ὀρθόδοξη πίστη. Αὐτό μέ βοηθάει νά μήν ριζώνω στίς ἐπιτυχίες μου.

                                                              * * *

 Ὤστε, λοιπόν, γιά μιά ἀκόμη φορά ἐπιβεβαιώνεται ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ: Ὁ ἄνθρωπος δέν ζεῖ μόνο μέ ψωμί (δηλ. μόνο μέ ἐπίγεια ἀγαθά) ἀλλά μέ κάθε λόγο πού βγαίνει ἀπό τό στόμα τοῦ Θεοῦ (Ματθ. 4,4). Νά, ποιά εἶναι ἡ πρώτη ἀναγκαία ἐπαφή: ἡ ἐπαφή μέ τήν ὀρθόδοξη πίστη. Γιατί; Γιά νά μήν ριζώνουμε στίς ἐπιτυχίες μας, ὅποιες καί ἄν εἶναι αὐτές. Γιατί τότε ὁ ἄνθρωπος «κολλάει» στίς ἐπιτυχίες του καί στό ἐγώ του. Καί γίνεται ἐγωϊστής, φίλαυτος, σκληρός, ἐκμεταλλευτής. Γιατί προφθαίνει αὐτή ἡ ἐκπληκτική νεαρή ἐπιστήμων νά καλλιεργεῖ αὐτή τήν ἐπαφή, ἐνῶ ἐμεῖς συνήθως δέν ἔχουμε οὔτε χρόνο (ἀλλά ἴσως οὔτε καί διάθεση!) γι᾿ αὐτήν τήν ἐπαφή μέ τόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησία; Προφανῶς, διότι ἀγάπησε τόν Χριστό περισσότερο ἀπό ὅ,τι ἐμεῖς!

 Πῶς, ὅμως, πρακτικά ἐπιτυγχάνεται ἡ θαυμάσια πνευματική αὐτή κατάσταση στόν ἄνθρωπο; Μέ τήν δική του βούληση καί ἀνάλογη δραστηριοποίηση. Ἐδῶ ἀκριβῶς εὑρίσκεται ἡ δεύτερη οὐσιαστική ἐπαφή πού πρέπει νά καλλιεργήσουμε στήν πνευματική μας ζωή: -Ἡ πνευματική ἐπαφή μέ τόν ἱερέα-πνευματικό μας πατέρα, τόν ὁδηγό στόν δρόμο πρός τόν Χριστό. Αὐτή τήν ἐπαφή ἡ Κατερίνα τήν χαρακτηρίζει οὐσιαστική. Γιατί; Ἐπειδή προϋποθέτει τό ἑξῆς πολύ σημαντικό: Νά καταλάβουμε ὅτι οἱ ὁποιεσδήποτε ἐγκόσμιες γνώσεις καί ἱκανότητές μας δέν ἐπαρκοῦν (κάποτε ἴσως μποροῦν νά μᾶς βοηθήσουν λίγο) στόν κύριο πνευματικό μας ἀγώνα πού εἶναι:

 1. Ἡ διαπίστωση («διάγνωση» στήν ἰατρική!) τῶν παθῶν μας, δηλ. τῶν χρόνιων ἁμαρτωλῶν συνηθειῶν καί τῶν ἄλλων ἀδυναμιῶν πού μᾶς χωρίζουν ἀπό τόν Χριστό.

 2. Ἡ θεραπεία τῶν παθῶν μας μέ τήν ἐφαρμογή στή ζωή μας τῶν ἐντολῶν-ὁδηγιῶν τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά μέ τήν ἀναγκαία διάκριση, χάρις στίς συμβουλές τοῦ πνευματικοῦ.

Μιλᾶμε γιά ἀγῶνα, γιατί θά πρέπει νά παραμερίσουμε τό «ἐγώ» μας καί νά κάνουμε ὑπακοή στόν ἱερέα-πνευματικό πατέρα, γιά τά παραπάνω θέματα. Ὅσο περισσότερο παραμερίζουμε τό «ἐγώ» μας τόσο περισσότερο αὐξάνει ἡ ψυχική μας ἀνάπαυση καί χαρά, σύμφωνα μέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ:«Βάλτε στόχο σας, νά τό καταλάβετε, ὅτι εἶμαι πρᾶος καί ἔχω φρόνημα ταπεινό. Καί τότε θά βρῆτε τήν ψυχική ἀνάπαυση πού ποθεῖτε!» (Ματθ. 11, 29).


 Ἄς εὐχηθοῦμε, ἐμεῖς πρῶτα, ἀλλά καί τά παιδιά καί οἱ νέοι μας, ὅλοι μας, νά καλλιεργήσουμε αὐτές τίς δύο ἐπαφές πού θά κάνουν νά λάμψει τό Φῶς τοῦ Χριστοῦ καί στή δική μας ζωή.

Η φιληδονία Ανάλυση και θεραπεία Ιεροθέου Μητροπολίτου Ναυπάκτου

Εάν παρατηρήσουμε προσεκτικά τους σημερινούς ανθρώπους και γενικά την κοινωνία, θα δούμε αμέσως ότι κυριαρχείται από το πάθος τής φιληδονίας. Η εποχή μας είναι κατ' εξοχήν φιλήδονος. Και ο άνθρωπος ρέπει διαρκώς προς αυτό το φοβερό πάθος που καταστρέφει όλη τη ζωή και τού στερεί την δυνατότητα να έχει κοινωνία με τον Θεό. Πραγματικά, το πάθος τής φιληδονίας είναι εκείνο που λυμαίνεται το έργο τής σωτηρίας. Μία ψυχή φιλήδονος είναι εντελώς ακατάλληλη να γίνη δοχείο τού Παναγίου Πνεύματος και να αισθανθή μέσα της την παρουσία τού Χριστού.

Το θέμα είναι σπουδαιότατο και στα επόμενα θα αναλύσουμε αυτό το πάθος. Θα δούμε τις εκδηλώσεις του, θα εξετάσουμε τα αίτια από τα οποία προέρχεται και θα επιδιώξουμε να περιγράψουμε τον τρόπο τής απαλλαγής μας και τής ελευθερώσεώς μας από αυτό.

Κατ' αρχάς πρέπει να λεχθή ότι η φιληδονία είναι από τα κεντρικά αίτια πάσης ανωμαλίας στον πνευματικό και σωματικό οργανισμό. Από αυτήν προέρχονται όλες οι κακίες και εφορμούν στην ψυχή και στο σώμα όλα τα πάθη. ο όσιος Θεόδωρος, επίσκοπος Εδέσσης, διδάσκει ότι τρία είναι τα γενικά πάθη δια τών οποίων γεννώνται όλα τα άλλα. Τα τρία αυτά πάθη είναι η φιληδονία, η φιλαργυρία και η φιλοδοξία. Από αυτά γεννώνται άλλα πνεύματα πονηρίας και στην συνέχεια “εξ εκείνων πολύς γεννάται εσμός παθών και είδη ποικιλοτρόπου κακίας”. Και επειδή η αγάπη προς το χρήμα και την δόξα κρύβει πολλή ηδονή για το χρήμα και την δόξα, γι' αυτό μπορούμε να πούμε ότι η φιληδονία είναι εκείνη που γεννά όλα τα άλλα πάθη. Αυτή είναι η αιτία τής διαστροφής τών δυνάμεων τής ψυχής.Το ίδιο υπογραμμίζει και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. “Ρίζα τούτων πάντων τών παθών, και ως αν είποι τις πρωταίτιαι φιληδονία, φιλοδοξία και φιλαργυρία, αφ' ων αποκτάται παν κακόν”. Έτσι, όποιος θέλει να ελευθερωθή από τα πάθη, στην πραγματικότητα όποιος θέλει να μεταμορφώση τα πάθη, αυτός πρέπει να αγωνισθή πρωτίστως εναντίον τού πάθους τής φιληδονίας, που είναι το κεντρικότερο από όλα τα άλλα. Η ηδονή είναι η κινητήρια δύναμη που κατευθύνει την ψυχή. Ανάλογα με την ποιότητα τής ηδονής πορεύεται και η ψυχή ή παρά φύσιν ή υπέρ φύσιν. Αν ακόμη σκεφθούμε ότι η ηδονή είναι εκείνη που αιχμαλωτίζει τον νου τότε μπορούμε να καταλάβουμε την μεγάλη σημασία που διαδραματίζει στην σωτηρία μας.

Ονόματα και προσδιορισμοί

 Μελετώντας τα ασκητικά συγγράμματα τών αγίων Πατέρων, μπορούμε να συναντήσουμε διάφορα ονόματα, που χαρακτηρίζουν το πάθος αυτό, όπως ηδονή, φιληδονία, ηδυπάθεια, ηδύτης. Και ηδονή σημαίνει την ευχαρίστηση, την απόλαυση που αισθάνεται ο άνθρωπος από την βίωση ενός πράγματος, μιας ιδέας κλπ. Η φιληδονία είναι η αγάπη την οποία αισθανόμαστε γι' αυτήν την πράξη και κατ' επέκταση για το αντικείμενο ή την ιδέα που προκαλούν αυτήν την ευχαρίστηση. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για την ηδυπάθεια. Η ηδυπάθεια είναι η απόλαυση και η τρυφή κυρίως τής ψυχής. Κατά τον Ηλία τον Πρεσβύτερο, “Ηδυπαθής (εστιν) ο την ενέργειαν τής αμαρτίας έχων τού λογισμού”. Η εμπάθεια είναι η πονηρά ύλη τού σώματος, ενώ η ηδυπάθεια είναι η πονηρά ύλη τής ψυχής. “Ύλη πονηρά σώματος εμπάθεια˙ ψυχής δε, ηδυπάθεια” (Ηλίας Πρεσβύτερος). Έτσι, ενώ ο εμπαθής είναι “ο το αμαρτητικόν τού λογισμού βιαιότερον έχων” έστω κι αν δεν αμαρτάνη εξωτερικά, ο ηδυπαθής είναι “ο την ενέργειαν τής αμαρτίας έχων τού λογισμού, καν πάσχη εντός” (Ηλίας Πρεσβύτερος). Με άλλα λόγια η ηδυπάθεια είναι κυρίως η εσωτερική ασθένεια τής ψυχής, που επιθυμεί και πράττει την αμαρτία εσωτερικά.

Γενικότερα, όπως θα λεχθή πιο κάτω, το πάθος τής φιληδονίας, που ενεργεί τόσο στην ψυχή όσο και στο σώμα, είναι η αιτία κάθε αμαρτωλής πράξεως. Ο ηδυπαθής και φιλήδονος ρέπει προς το κακό, λογίζεται διαρκώς το κακό, διαπνέεται και κυριαρχείται από αυτό. Η ψυχή του είναι ακάθαρτη και βρωμερά.

Διαίρεση και λειτουργία τής ηδονής

Οι άγιοι Πατέρες έχουν αναπτύξει την αλήθεια ότι τα πάθη είναι η παρά φύσιν κίνηση τής ψυχής. Επομένως, δεν είναι απλώς κακές δυνάμεις που έχουν εισχωρήσει μέσα στην ψυχή μας και τις οποίες πρέπει να ξερριζώσουμε, αλλά είναι παρά φύσιν (αφύσικες) ενέργειες τής ψυχής. Οι κατά φύσιν (φυσικές) ενέργειες τής ψυχής με την υποκίνηση τού διαβόλου και με την δική μας ελεύθερη συγκατάθεση διαστρέφονται. Το ίδιο μπορεί να λεχθή και για την ηδονή. Η ηδονή, όπως την βιώνουμε εμείς οι εμπαθείς άνθρωποι, είναι η παρά φύσιν κίνηση τής φυσικής ηδονής.Για τον άγιο Μάξιμο η ηδονή έχει διπλή σημασία. Ο άγιος Μάξιμος βλέπει την θετική σημασία τής ηδονής στο χωρίο: “ηδονήν γαρ μίαν επίσταται, την τής ψυχής πρόν τον λόγον συμβίωσιν”, την “ούσαν κατά φύσιν τού νου προς τον Θεόν έφεσιν”. Μια τέτοια ηδονή είναι “προς σύστασιν φύσεως αναγκαία” και γι' αυτό για την απόκτηση τής αρετής είναι “χρήσιμος”.Τις περισσότερες όμως φορές η ηδονή λειτουργεί με την αρνητική κατάσταση, που είναι παρά φύσιν. Ανάλογα με την ποιότητα, δηλαδή την υγεία ή ασθένεια τής ψυχής, κινείται και η ηδονή, άλλοτε είναι υπέρ φύσιν και άλλοτε παρά φύσιν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που αναφέρει ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης. Κάποιος τού διηγήθηκε παράδοξο και ακρότατο όρο αγνείας. Βλέποντας κάλλος (μάλλον κάποια όμορφη γυναίκα) εδόξασε τον Δημιουργό και από μόνης τής θέας εκινήθη σε αγάπη Θεού και πηγή δακρύων. Έτσι αυτό που για κάποιον ήταν αιτία βόθρου, γι' αυτόν έγινε αίτιο στεφάνων. Γράφει χαρακτηριστικά: “κάλλος γαρ τις, θεασάμενος, τον Ποιητήν μεγάλως εξ εκείνου εδόξασε˙ και ην θάμβος ιδέσθαι τον ετέρου βόθρον άλλω στεφάνων αίτιον υπέρ φύσιν γινόμενον”.

Σε άλλο σημείο ο άγιος Μάξιμος, με την διακρίνουσα αυτόν θεολογική οξύνοια και πνευματική υγεία, διδάσκει ότι η φύση δεν έχει από μόνη της τους λόγους τών όσων είναι υπέρ την φύσιν, αλλά ούτε και τους νόμους τών παρά την φύσιν. Λέγοντας τους λόγους τών όσων είναι υπέρ την φύσιν εννοεί “την θείαν και ανεννόητον ηδονήν, ην ποιείν πέφυκεν ο Θεός φύσει, κατά την χάριν τοις αξίοις εννούμενος”. Με άλλα λόγια η θεία ηδονή, η υπέρ φύσιν ηδονή, δεν είναι απλώς φυσική ενέργεια τής ψυχής, αλλά είναι δώρο που δίνει ο Θεός κατά Χάρη στον άνθρωπο με τον οποίο ενώνεται.Γι' αυτό ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης συνιστά να προσέχουμε επιμελώς μήπως η επελθούσα και αναπτυσσομένη ηδύτητα στην ψυχή “εκ πικρών ιατρών, μάλλον δε επιβούλων δολίως συνεκεράσθη”. Δηλαδή, ηδονή μπορεί να προξενήση στην ψυχή ο Θεός αλλά και ο διάβολος. Και επειδή ο διάβολος εργάζεται με απατηλή πονηρία και πολλές φορές μετασχηματίζεται και “εις άγγελον φωτός”, γι' αυτό είναι ενδεχόμενο μερικές φορές να προξενήση μία φαινομενική πνευματική ηδονή για να αιχμαλωτίση τον νου τού ανθρώπου και να υποκλέψη την αγάπη του.Γι' αυτό δεν πρέπει να δίνουμε μεγάλη σημασία και στις πνευματικές ηδονές, εφ' όσον είμαστε κυριευμένοι από τα πάθη, γιατί είναι ενδεχόμενο να γίνουμε αντικείμενα απάτης και διαβολικής αρπαγής. Η ηδονή τού Θεού δεν έχει καμμία εσωτερική ταραχή, ενώ η ηδονή τού διαβόλου, έστω και φαινομενικά αγαθή, εγκρύπτει μια ταραχή.

Ο Αδάμ αιχμαλωτίσθηκε από την ιδέα τής θεώσεως. Αυτή η ιδέα, προσφερομένη υπό τού διαβόλου προξένησε ηδονή. Ήταν όμως απατηλή και τού προξένησε πόνο και οδύνη, πνευματικό και σωματικό θάνατο. Γι' αυτό λέγεται από τους αγίους Πατέρας ότι “η ψευδής και απατηλή ηδονή” έφερε την πτώση και το θάνατο στον Αδάμ.

Η ηδονή συνδέεται με την οδύνη. Η απόλαυση τής κακής ηδονής, δηλαδή η παρά φύσιν ενέργεια και κίνησή της, δημιούργησε τον πόνο και την λύπη. Έτσι υπάρχει μια στενή σχέση και εξάρτηση ηδονής και οδύνης, ηδυπαθείας και πόνου. Η ηδονή φέρει τον πόνο και η βίωση τού πόνου είναι αναίρεση τής ηδονής. Ο άγιος Μάξιμος λέγει ότι, όπως τις μέρες διαδέχονται οι νύχτες και τα καλοκαίρια διαδέχονται οι χειμώνες, έτσι διαδέχονται “κενοδοξίαν και ηδονήν, λύπαι και οδύναι, είτε εν τω παρόντι, είτε εν τω μέλλοντι”. Η απόλαυση τής ηδονής δημιουργεί λύπη και οδύνη, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον. Όσο κανείς ικανοποιεί την ηδονή του στη ζωή αυτή, τόσο θα πονέση στην άλλη ζωή. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι, όπως διδάσκει ο Ηλίας ο Πρεσβύτερος, μετά την πτώση, στην ψυχή εισήλθε επιθυμία και λύπη και στο σώμα ηδονή και οδύνη. Και ακόμη “αίτιον τής οδύνης η ηδονή” (εστί).Ελέχθη και προηγουμένως, είναι δε ανάγκη και στο σημείο αυτό να επαναληφθή. Κατά τη διδασκαλία τού αγίου Μαξίμου, “η ηδονή και η οδύνη τη φύσει τής σαρκός ου συνεκτίσθησαν” αλλά τις “επενόησεν” η πάραβαση. Γράφει ο άγιος Μάξιμος χαρακτηριστικά: “Δια την επελθούσαν τη φύσει παράλογον ηδονήν ή κατά λόγον επεισήλθεν οδύνη δια πολλών παθημάτων, εν οις και εξ ων ο θάνατος”. Έτσι η παράλογος ηδονή έφερε την κατά λόγον οδύνη με αποτέλεσμα τον θάνατο τού ανθρώπου, τόσο τον πνευματικό όσο και τον σωματικό. Ο πόνος τον οποίον αισθανόμαστε, οι οδύνες κλπ. είναι αποτέλεσμα τής απολαύσεως τής παρά φύσιν και τής παρά λόγον ηδονής. Και ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς διδάσκει ότι η ηδονή στον κόσμο τής παραβάσεως, στην μεταπτωτική κατάσταση, η ηδονή στους νομίμους γάμους για την παιδοποιΐα δεν μπορεί να κληθή “θείον δώρον”. “Σαρκικόν γά φύσεως, αλλ' ου χάριτος το δώρον, καίτοι την φύσιν ο Θεός εποίησεν”.Καίτοι ο Θεός εποίησε την φύση, εν τούτοις η ηδονή στους ευλογημένους από την Εκκλησία γάμους - αν και δεν είναι κατηγορήσιμη - δεν είναι θείο δώρο, αλλά σαρκικό και φυσικό. Άλλωστε ο τρόπος με τον οποίο συλλαμβάνεται, κυοφορείται και γεννιέται ο άνθρωπος είναι οι δερμάτινοι χιτώνες, που φόρεσε μετά την πτώση. Ο τρόπος αυτός δεν υπήρχε προ τής πτώσεως τού ανθρώπου. Άρα είναι μεταπτωτικός και όχι προπτωτικός.

Ενώ μία είναι η ηδονή που εμφωλεύει μέσα μας, διακρίνεται σε πολλά είδη. Η ηδονή, λέγει ο Ηλίας ο Πρεσβύτερος, εγκαθίσταται σε όλα τα μέλη τού σώματος, “ου πάσι δε ωσαύτως παρενοχλούσα φαίνεται”. Δεν παρενοχλεί το ίδιο όλους τους ανθρώπους. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για την ψυχή. Σε άλλους ενοχλεί το επιθυμητικό μέρος τής ψυχής, σε άλλους το θυμικό μέρος τής ψυχής και σε άλλους το λογιστικό.

Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να χωρίσουμε την ηδονή σε διάφορες κατηγορίες. Είναι η ηδονή τών σκέψεων, τών συλλογισμών, η ηδονή τής επιθυμίας και η ηδονή τής πραγματοποιήσεως μιας πράξεως. Υπάρχουν άνθρωποι που ευχαριστούνται με το να ρεμβάζουν και να διαλογίζονται. Είναι η ηδονή τού λογιστικού μέρους τής ψυχής. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και εκείνοι που αρέσκονται στο να θεολογούν με την λογική και με τον ανθρώπινο στοχασμό. Είναι και αυτό μία ικανοποίηση τού πάθους τής ηδονής, γι' αυτό οι άγιοι Πατέρες διδάσκουν ότι την καθαρά θεολογία προσφέρει στον άθρωπο η ησυχία και η αγνεία. Η στοχαστική μελέτη τών αληθειών τής πίστεως είναι μία έκφραση και βίωση τής ηδονής που υπάρχει μέσα μας. Οι εμπαθείς άνθρωποι, που δεν θέλουν να πράξουν την αμαρτία εξωτερικά, γιατί αυτό απαιτεί η θέση που κατέχουν, βρίσκουν διέξοδο στον θεολογικό στοχασμό που σε τελευταία ανάλυση είναι, όπως ελέχθη, ικανοποίηση τής ηδονής.Υπάρχουν επίσης άνθρωποι που αρέσκονται στο να επιθυμούν μία πράξη, δεν θέλουν όμως για διάφορους λόγους να την πραγματοποιήσουν. Αυτή η ηδονή ερεθίζει όλες τις ενέργειες τής ψυχής. Εξωτερικά ο άνθρωπος αυτός είναι ηθικός, εσωτερικά όμως είναι ανήθικος!! Η ικανοποίηση αυτού τού είδους τής ηδονής δεν αφήνει τον άνθρωπο να έχη καθαρή πνευματική ζωή. Ακόμη και αν προσεύχεται, και αν εξομολογήται, και τότε δεν ανοίγεται, αλλά μάλλον ικανοποιεί την ηδονή του.Γι' αυτό στη διδασκαλία τών αγίων Πατέρων βρίσκουμε την αλήθεια ότι η προσευχή πρέπει να συνδέεται με όλη την ασκητική διδασκαλία τής Εκκλησίας, διαφορετικά δεν βοηθά τον άνθρωπο να καθαρισθή εσωτερικά. Επίσης, άνθρωποι που διακατέχονται και διαποτίζονται από αυτήν την εσωτερική κρυφή φιληδονία δεν μπορούν ποτέ να κάνουν καθαρή εξομολόγηση. Μόνον όταν αποφασίσουν να απαλλαγούν από αυτήν την κρυφή φιληδονία, τότε κάνουν καθαρή εξομολόγηση.Εάν σκεφθούμε ότι, κατά την διδασκαλία τών αγίων Πατέρων, στο λογιστικό μέρος τής ψυχής εδράζονται τα πάθη τής αιρέσεως, τής αθεΐας, τής αχαριστίας κλπ., στο επιθυμητικό μέρος τής ψυχής υπάρχουν τα πάθη τής πορνείας, τής γαστριμαργίας κλπ. και στο θυμικό μέρος τής ψυχής αναπτύσσονται τα πάθη τού μίσους, τής οργής, τής μνησικακίας κλπ. αντιλαμβανόμαστε ότι η ηδονή που αναπτύσσεται στο τριμερές τής ψυχής έχει σχέση μεγάλη με αυτά τα πάθη.Η ηδονή δεν συνδέεται μόνο με την πορνεία και τα λεγόμενα σαρκικά πάθη, αλλά και την αίρεση, το μίσος, την αχαριστία, την μνησικακία, την αθεΐα κλπ. Είναι πολυκέφαλο θηρίο η ηδονή, γι' αυτό και δεν είναι εύκολο πάντοτε να διακριθή. Σε μερικά μεγάλα και χοντρά παραπτώματα είναι εύκολο να διακρίνουμε την ηδονή, αλλά είναι αρκετά δύσκολο να την διακρίνουμε όταν συνδέεται με το μίσος, την αχαριστία και την αίρεση. Ο άνθρωπος συνήθως ικανοποιεί την ηδονή όταν πολεμά τον Θεό και έχει μίσος εναντίον τού αδελφού του. Εξ άλλου η διάθεση να αποκτήσουμε δόξα και υλικά αγαθά κρύβει μέσα της την ικανοποίηση τής ηδονής. Θέλουμε δόξα, εξουσία, χρήματα για να ικανοποιήσουμε το πάθος τής παρά φύσιν ηδονής.

Όμως η ηδονή δεν είναι μόνον πολυκέφαλο θηρίο, αλλά και ιδιόρρυθμο. Έχει δικές της λειτουργίες που την φανερώνουν, που κάνουν αισθητή την παρουσία της, αλλά και συγχρόνως την αποκρύπτουν. Διδάσκει ο άγιος Ιωάννης τής Κλίμακος, που απεδείχθη διδάσκαλος τής πνευματικής ζωής, αφού ανεκάλυψε όλες τις κρυφές κινήσεις τής ψυχής, “πολλάκις οι περί το φιλήδονον ρέποντες, συμπαθείς και ελεήμονες και ευκατάνυκτοι είναι δοκούσιν”. Οι φιλήδονοι, όσοι ρέπουν στην φιληδονία, πολλές φορές φαίνονται (ή νομίζουν πως είναι) συμπαθείς, ελεήμονες και ευκατάνυκτοι. Είναι φοβερός αυτός ο λόγος τού αγίου Ιωάννου που δείχνει ότι είναι δυνατόν κάτω από φαινομενικές αρετές να κρύπτονται δυσώδη πάθη, κυρίως το πάθος τής φιληδονίας.

Πώς όμως μπορεί να διακρίνη ένας ελεήμων και ευκατάνυκτος ότι έχει το πάθος τής φιληδονίας; Ο άγιος Μάρκος ο ασκητής διδάσκει ότι “ο φιλήδονος λυπείται εν ψόγοις και κακοπαθείαις, ο δε φιλόθεος, εν επαίνοις και πλεονεξίαις”. Όταν ο φιλήδονος κατηγορήται και συκοφαντήται, τότε αποβάλλει το ένδυμα τού προβάτου, το ένδυμα τής ευσπλαγχνίας και τής κατανύξεως και μεταβάλλεται σε θηρίο, σε λύκον άρπαγα. Δεν μπορεί ο φιλήδονος να ανεχθή την κακοπάθεια και την κατηγορία, ενώ αντίθετα ο φιλόθεος λυπείται με τους επαίνους και τις πλεονεξίες.

Προέλευση τής ηδονής

Τα όσα παρετέθησαν αποδεικνύουν και την προέλευση τής ηδονής, πώς αναπτύσσεται και ποιος ευθύνεται γι' αυτήν. Βέβαια πρέπει να υπογραμμισθή δεόντως ότι σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη τής ηδονής διαδραματίζει η δική μας ελευθερία. Όταν εμείς ελευθέρως δεχθούμε την προσβολή, όπως διδάσκει όλη η βιβλικοπατερική μας Παράδοση, τότε αλλοιώνονται όλες οι δυνάμεις τής ψυχής και αναπτύσσονται οι παρά φύσιν ηδονές, τόσο οι σωματικές όσο και οι ψυχικές. Εκείνος που είναι σπορεύς τής ηδονής είναι ο διάβολος. Κατά τον άγιο Μάξιμο, “και ηδονής εστι δια τών εκουσίων παθών σπορεύς ο διάβολος και οδύνης δια τών ακουσίων επαγωγεύς”. Εκούσια πάθη είναι όσα εμείς με την ελευθερία μας διαπράττουμε και ακούσια πάθη είναι η οδύνη και ο πόνος που είναι αποτέλεσμα τής ηδονής και καμμιά φορά είναι ανεξάρτητα από την ηδονή. Έτσι ο διάβολος σπορεύς τής ηδονής και επαγωγεύς τής οδύνης. Αυτός είναι ο πικρός ιατρός που δηλητηριάζει την ψυχή με την ηδύτητα και γίνεται αφορμή για την διάπραξη τής αμαρτίας.Πέρα όμως απ' αυτό, οι άγιοι Πατέρες διδάσκουν ότι “πάσα σωματική ηδονή, εκ προλαβούσης εστιν ανέσεως. Άνεσιν δε γεννά απιστία” (όσιος Μάρκος ασκητής). Κάθε σωματική άνεση, δηλαδή ο ύπνος, το φαγητό, το ποτό, η υπερβολική ανάπαυση, η ικανοποίηση τών αισθήσεων, η υπερβολική και κακή ψυχαγωγία κλπ., όλα αυτά που χαρακτηρίζουν την άνεση και την αποφυγή τής κακοπαθείας γεννούν την ηδονή. Την άνεση δε την γεννά η απιστία. Όταν ο άνθρωπος δεν πιστεύει στον Θεό, όταν δεν αναμένει την Δευτέρα Του Παρουσία και την αρνείται, τότε πίπτει στην άνεση και την αισθησιακή ζωή. Και από εκεί αρχίζει η ηδονή, που αναπτύσσει περισσότερο την απιστία.

Ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, ο συγγραφεύς τής Κλίμακος, μάς δείχνει και άλλα αίτια από τα οποία προέρχεται η φιληδονία, στα οποία φαίνεται και η “ιδιορρυθμία” της. Άλλες φορές, γράφει, η σύμμετρος μελωδία τον θυμόν διαλύει και άλλες φορές η άμετρος και άκαιρος μελωδία “τη φιληδονία συνέρχεται”. Έτσι η φιληδονία προέρχεται και από την άμετρη μελωδία. Γι' αυτό οι άγιοι Πατέρες συνιστούν να αποφεύγουμε κάθε τι το οποίο αναπτύσσει μέσα μας το πάθος τής φιληδονίας, έστω κι αν είναι φαινομενικά καλό, όπως η ψαλμωδία. Ο άγιος Ιωάννης συνιστά: “τους ουν καιρούς κανονίζοντες ούτω ταύτη χρησώμεθα”. Χρειάζεται εγκράτεια και στην ψαλμωδία, γιατί σε περίπτωση αμετρίας ερεθίζει την φιληδονία. Σε άλλο σημείο ο ίδιος άγιος λέγει ότι οι φιλόθεοι κινούνται από τις μελωδίες και τα άσματα “εις ιλαρότητα και θείαν αγάπην, και δάκρυα και εκ τών έξωθεν και εκ τών πνευματικών ωδών, οι δε φιλήδονοι τουναντίον”. Έτσι όλα εξαρτώνται από τον διάβολο και την διάθεση τής ψυχής. Ο φιλήδονος ικανοποιεί την φιληδονία του και με τα εκκλησιαστικά άσματα. Απαιτείται ιδιαιτέρα προσοχή και στο σημείο αυτό.

Αποτελέσματα τής φιληδονίας

Αφού περιγράψαμε σε τι συνίσταται η φιληδονία και από τι προέρχεται, ερχόμαστε τώρα να δούμε λίγο τι κακό κάνει στη ζωή μας. Ποια είναι τα φρικτά, παραμορφωτικά αποτελέσματα τού πάθους αυτού.Όλα τα κακά προέρχονται από αυτήν, όπως είδαμε και προηγουμένως. Κατά τον όσιο Μάρκο τον ασκητή, η “εμπαθής φιληδονία και αι πολλαί απατώσαι την ψυχήν ηδοναί” είναι “αιτία πάσης κακίας”. Όλα τα πάθη από εκεί έλκουν την καταγωγή τους. Η φιληδονία είναι πρόδρομος και πρόγονος κάθε πάθους. “Πάσα αμαρτία δια ηδονήν γίνεται” (όσιος Θαλάσσιος). Γιατί είναι γνωστό ότι κάθε λογισμός που έρχεται έχει σκοπό να εξάψη την ηδονή, οπότε η ηδονή αιχμαλωτίζει τον νου τού ανθρώπου. Στην περίπτωση αυτή ο αιχμαλωτισμένος νους άγεται και φέρεται σε κάθε αμαρτία. Ο Ηλίας ο Πρεσβύτερος διδάσκει ότι ο ενάρετος άνθρωπος μπορεί να πράξη το κακό εξ υφ' αρπαγής, χωρίς να το θέλη ουσιαστικά, “κατά βάθος δε ο φιλήδονος”. Δηλαδή ο φιλήδονος έχει μέσα στο βάθος τής ψυχής του το κακό το οποίο τον ωθεί κάθε φορά στην πραγματοποίηση. Έτσι ο ίδιος καταστρέφει τον εαυτό του: “ο μεν φιλήδονος εαυτόν… λυμαίνεσθαι πέφυκεν” (άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης).Από την ικανοποίηση τής φιληδονίας έρχεται η λύπη, η οδύνη και ο πόνος. Όπως έχει αναπτυχθή προηγουμένως, στην εν Χάριτι ασκητική τών Πατέρων υπάρχει μια σχέση μεταξύ τής ηδονής και τής οδύνης. Εκείνος ο οποίος υπέρ τού δέοντος απολαμβάνει τις ηδονές, “εκατονταπλασίοις πόνοις αποτίσει την περίσσειαν” (όσιος Μάρκος ασκητής). Έτσι αυτός που στενοχωρείται και υποφέρει πολλά στην ζωή του ή μάλλον λυπείται από τα επερχόμενα κακά, αυτός δείχνει ότι μέσα του υπάρχει το πάθος τής φιληδονίας.Έπειτα ο λογισμός τού ηδυπαθούς αστατεί επάνω στον ζυγό. Βρίσκεται δηλαδή επάνω σε μια ζυγαριάι και εκδηλώνει διαφορετικές καταστάσεις. Ποτέ μεν κλαίει και αποδύρεται δια τας αμαρτίας, ποτέ δε πολεμεί και αντιλέγει τω πλησίον εκδιώκων τας ηδονάς” (όσιος Μάρκος ασκητής). Δηλαδή, άλλοτε ο ηδυπαθής κλαίει, μετανοεί για τις αμαρτίες και άλλοτε επιδιώκει την ικανοποίηση τών ηδονών και γι' αυτό πολεμεί και αντιλέγει στον πλησίον. Βρισκόμαστε σε μία σχιζοφρενική κατάσταση. Και όταν εκδηλώνει μετάνοια και τότε είναι επιφανειακή. Είναι έτοιμος μετά από λίγο να ικανοποιήση εκείνες τις ηδονές για τις οποίες προηγουμένως μετανοούσε.

Ο φιλήδονος είναι και φιλάργυρος και γενικά φιλοκτήμων. Θέλει να έχη πολλά για να ικανοποιή την ηδονή του. “Ο μεν φιλήδονος αγαπά αργύριον ίνα δι' αυτού τρυφήση” (άγιος Μάξιμος Ομολογητής). Πραγματικά, για να μπορέση να ικανοποιήση την ηδονή του χρειάζεται υλικά αγαθά, χρήματα. Γι' αυτό τρέπεται προς την απόκτηση πολλών χρημάτων και κτημάτων.Η ικανοποίηση τής φιληδονίας, ακόμη δε και η μη ικανοποίησή της, εξάπτει το πάθος τής οργής. Αυτό φαίνεται παραστατικά στην περίοδο τής εφηβείας. Όταν οι έφηβοι θέλουν να πραγματοποιήσουν μια ηδονή και βρίσκουν εμπόδια από το οικογενειακό τους περιβάλλον, αμέσως οργίζονται, εξάπτονται, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ψύχραιμα και ήρεμα αυτήν την κατάσταση. Αυτό το ίδιο γίνεται σε όλους μας. Όταν ικανοποιούμε την ηδονή δημιουργείται λύπη και οργή. Όταν δεν μπορούμε να την ικανοποιήσουμε, τότε εξαπτόμαστε. Μάς φταίνε όλα. Το θηρίο τής ηδονής που βρίσκεται μέσα μας ζητά ικανοποίηση, τροφή. Μη ικανοποιούμενο βρυχάται. Γι' αυτό ο αββάς Δωρόθεος διδάσκει: “η οργή γίνεται εξ άλλων αιτιών και μάλιστα εκ τής φιληδονίας”. Έτσι ένας άγιος, όπως λέγει ο αββάς Δωρόθεος, έλεγε “περιαίρω τας ηδονάς, ίνα τας τού θυμού περικόψω προφάσεις”.

Η χρονίζουσα ηδονή πραγματοποιουμένη ή μη πραγματοποιουμένη οδηγεί τον νου στην ακηδία. Ακηδία είναι η αδιαφορία, η αμεριμνία τής αιωνίου ζωής. Στην κατάσταση τής ακηδίας ο άνθρωπος δεν θέλει να αγωνισθή για την εφαρμογή τού νόμου τού Θεού, δεν έχει όρεξη για προσευχή, ακόμη δεν έχει διάθεση να εργασθή. Φθάνει ο άνθρωπος στην ακηδία από την φιληδονία. “Ηδονή ή λύπη εγχρονίζων ο νους, τω τής ακηδίας πάθει τάχιστα περιπίπτει” (όσιος Θαλάσσιος). Από την φιληδονία έρχεται η αμέλεια και από την αμέλεια έρχεται η λήθη τού Θεού (όσιος Μάρκος ασκητής). Έτσι, παράλληλα με την ακηδία έρχεται και η λήθη, δηλαδή η εκδίωξη τής μνήμης τού Θεού. “Η φιλαυτία και η φιληδονία και η φιλοδοξία εκδιώκουσιν εκ τής ψυχής την τού Θεού μνήμην” (όσιος Θεόδωρος, επίσκοπος Εδέσσης). Εφ' όσον δεν υπάρχει μνήμη Θεού δεν υπάρχει κατοίκηση Θεού μέσα μας. Παύουμε να είμαστε ναός τού Παναγίου Πνεύματος. Γι' αυτό η φιληδονία είναι λέπρα. Έτσι την χαρακτηρίζει ο άγιος Διάδοχος ο Φωτικής. Διδάσκει ότι όταν η ψυχή καλύπτεται από την λέπρα τής φιληδονίας, δεν μπορεί να αισθανθή τον φόβο τού Θεού, έστω κι αν καθημερινώς κάποιος τού αναφέρη το φοβερό και δυνατό κριτήριο τού Θεού. Ο άνθρωπος είναι λελεπρωμένος σ' αυτήν την κατάσταση, εντελώς νεκρός. Δεν μπορεί να έχη καμμιά αίσθηση και φόβο Θεού. Γιατί θεός γι' αυτόν είναι η ηδονή. Αυτήν λατρεύει καθημερινώς.Συνέπεια αυτού τού πράγματος είναι ότι ο φιλήδονος αποφεύγει την ησυχία. Δεν μπορεί να μείνει καθόλου μόνος του, δεν μπορεί να ζήση την ησυχία, που είναι “λογισμών επιστήμη”. Τόσο η σωματική ησυχία όσο και η ψυχική είναι ακατανόητη και αδύνατη.Η πιο φρικτή κατάσταση τού φιληδόνου ανθρώπου εκδηλώνεται κατά τον καιρό τής εξόδου από την ζωή αυτή. Η παρούσα ζωή με όλα τα θέλγητρα και τις απολαύσεις έγιναν τροφή τής ψυχής και τού σώματός του. Δεν μπορεί να ζήση χωρίς αυτά. Όταν έρχεται ο καιρός να τα χάση, κατά τον καιρό τής εξόδου, επειδή δεν ανέπτυξε τις πνευματικές ηδονές και δεν ευφράνθηκε στην ζωή αυτή από την γλυκύτητα τής θείας αγάπης, αισθάνεται τρομερή δυσφορία. Επίσης η ψυχή, συνηθισμένη να ικανοποιήται με την ηδονή, ζητά και τότε ικανοποίηση δια τών παθών. Έτσι τα πάθη την ώρα εκείνη και μετά την έξοδο τής ψυχής από το σώμα, μη δυνάμενα να ικανοποιηθούν, πνίγουν στην κυριολεξία την ψυχή. Και εάν τώρα ένας λογισμός είναι δυνατόν να πνίξη την ψυχή, πόσο μάλλον θα συμβή αυτό τότε, όταν όλα τα πάθη θα ζητούν ικανοποίηση. Γι' αυτό ο όσιος Μάρκος ο ασκητής γράφει: “Φιλήδονος καρδία, ειρκτή και άλυσις τη ψυχή εν καιρώ εξόδου γίνεται∙ η δε φιλόπονος, θύρα εστιν ανεωγμένη”.

Γενικά ο φιλήδονος δεν μπορεί να ζήση μέσα του την ζωή τού Θεού. Δικός του θεός είναι η κτίση, την οποία λατρεύει περισσότερο από τον κτίσαντα. Είναι εντελώς αδύνατον να ζήση ο φιλήδονος την ενέργεια τού Θεού. Δεν τον αφήνουν τα πάθη. “Ζήσαί σε κατά Θεόν, αδύνατον, φιλήδονον όντα και φιλάργυρον” είπε σε κάποιον ο αββάς Ισίδωρος ο Πρεσβύτερος. Δεν υπάρχει καμμιά ελπίδα να συναντήσουμε τον Χριστό, δουλεύοντας στις ηδονές τής σαρκός. “Ποία ελπίδι τω Χριστώ απαντήσωμεν, ταις τής σαρκός ηδοναίς μέχρι τού νυν δουλεύοντες;” (όσιος Θαλάσσιος). Γι' αυτό ο άγιος Μάξιμος είναι σαφής και κατηγορηματικός: “Μηδείς σε απατήση, Μοναχέ, ότι ένι σε σωθήναι, ηδονή και κενοδοξία δουλεύοντα”. Αυτός ο λόγος είναι καταπέλτης εναντίον πολλών θεολογούντων που διδάσκουν πολλά και επιπόλαια γύρω από το θέμα τής ηδονής και προσπαθούν να συμβιβάσουν τα εντελώς ασυμβίβαστα πράγματα. Η αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος που δουλεύει στην ηδονή και την κενοδοξία δεν μπορεί να σωθή.

Η θεραπεία τής φιληδονίας

Εφ' όσον η φιληδονία είναι το κεντρικό πάθος από το οποίο προέρχονται όλα τα άλλα πάθη, όλη η κακία, χρειάζεται προς την κατεύθυνση αυτή να στραφή ο άνθρωπος που ποθεί την ελευθερία τού νοός του, την απελευθέρωση από την τυραννία τών παθών τής σαρκός. Ο όσιος Νικήτας ο Στηθάτος διδάσκει ότι εκείνος που αρχίζει τους αγώνες τής ευσεβείας και είναι εισαγωγικός στον πόλεμο τών παθών “κατά τού πνεύματος τής τής φιληδονίας πάσαν αίρει την μάχην αυτού και δυνατός δια πάσης κακοπαθείας κατ' αυτού εκστρατεύει”. Δηλαδή αγωνίζεται κυρίως εναντίον τού πάθους τής φιληδονίας. Από την φιληδονία αρχίζει ο αγώνας τής εσωτερικής ελευθερίας.Δεν χρειάζεται όμως να έχη μόνον την επιθυμία να ελευθερωθή από το πάθος τής φιληδονίας. Απαιτείται συγχρόνως να είναι γνώστης αυτού τού πολέμου. Κάθε πόλεμος έχει τους δικούς του τρόπους. Και ένας κανών τού εσωτερικού αυτού πολέμου είναι ο αγώνας εναντίον τών αιτίων που προκαλούν τα πάθη. Αυτό το ίδιο γίνεται με την φιληδονία. Εξετάζουμε από τι προέρχεται, από τι προκαλείται αυτό το πάθος και εναντίον αυτού τού αιτίου στρεφόμαστε. “Εξαλείφεται γαρ τα πεπλημμελημένα, ηνίκα τα αίτια τούτων, δι' ων ετελεσιουργήθησαν, μεμισηκότες ημείς, κατά αυτών στρατευσώμεθα” (όσιος Θεόγνωστος). Όχι μόνον να αποφύγουμε τα αίτια, αλλά πρέπει να τα μισήσουμε. Αυτό κάνει η αληθινή μετάνοια και από εκεί έρχεται η πραγματική θεραπεία.Εκτός από την καταπολέμηση τών αιτίων που προκαλούν την ηδονή απαιτείται και βίωση τού πόνου. Έχουμε ήδη αναφέρει ότι στην εν Χάριτι ασκητική τών Πατέρων υπάρχει μια σχέση μεταξύ τής ηδονής και τού πόνου. Η πραγματοποίηση τής ηδονής δημιουργεί τον πόνο και η βίωση τού πόνου αναιρεί την ηδονή. Φυσικά όταν λέμε βίωση τού πόνου εννοούμε τις ακούσιες επιφορές και την εκούσια άσκηση, δηλαδή την αρρώστεια, την στέρηση, τον θάνατο, την εγκράτεια, την νηστεία, την αγρυπνία κλπ.

Ο άγιος Μάξιμος διδάσκει ότι “τής ηδονής θάνατος εστιν ο πόνος”. Είναι ανάγκη να πονέσουμε, γιατί έτσι θεραπευόμαστε από την ηδονή: “Πάντως πονήσαι δει δια την εμφυρείσαν τη φύσει δια τού προπάτορος ηδονή” (άγιος Μάξιμος). Επίσης ο άγιος Μάξιμος διδάσκει ότι πάσα σχεδόν αμαρτία γίνεται δια την ηδονή και η αναίρεσις τής ηδονής γίνεται δια τής κακοπαθείας και τής λύπης. Και όταν μιλά για την κακοπάθεια και την λύπη εννοεί, αφ' ενός μεν την εκούσια δια τής μετανοίας, αφ' ετέρου δε την οικονομική επιφορά “δια τής προνοίας τού Θεού επαγομένη”. Η ηδονή θεραπεύεται με την κακοπάθεια, ή την εκούσια, που είναι η μετάνοια, ή την ακούσια, που είναι οι δυσκολίες που παρουσιάζονται στην ζωή μας. Η μετάνοια, που είναι λύπη κατά Θεόν, αναιρεί την ηδονή. “Ηδονής δε αναίρεσις, ανάστασις υπάρχει ψυχής” (όσιος Θαλάσσιος).Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τις δυσκολίες στην ζωή μας. Αντιμετωπίζουμε όλα τα επερχόμενα υπό τής θείας Προνοίας δεινά με υπομονή και μακροθυμία, πιστεύοντες ότι έτσι απαλλασόμαστε από το πάθος τής φιληδονίας. Εμείς οι Ορθόδοξοι δεν αρνούμαστε τον πόνο. Γνωρίζουμε ότι ο πόνος είναι στοιχείο αναγεννήσεως. Αυτός εξαλείφει την ηδονή τού παρελθόντος και μάς καθιστά ικανούς να δούμε το πραγματικό καλό τής ψυχής μας. Μόνον που παραγγέλλουν οι άγιοι Πατέρες να έχουμε μεγάλη υπομονή στον αγώνα αυτόν. Η άσκηση χρειάζεται υπομονή και μακροθυμία, “χρονία γαρ φιλοπονία φιληδονίαν εξορίζεται” (όσιος Θαλάσσιος). Η ψυχή πρέπει να είναι φιλόπονος, να αγαπά τον πόνο (=κόπο). Και “υπομονή εστι φιλοπονία ψυχής∙ ένθα δε φιλοπονία, φιληδονία εξώρισται” (όσιος Θαλάσσιος).

Μέσα στην φιλοπονία συγκαταλέγεται και η όλη ασκητική τής ορθοδόξου ευσεβείας, δηλαδή η εγκράτεια, η προσευχή, η νηστεία, η αγρυπνία, η υπακοή κλπ. Ο Ηλίας ο Πρεσβύτερος διδάσκει ότι καταστρέφεται η εμπάθεια από την ψυχή δια τής νηστείας και τής προσευχής και η ηδυπάθεια δια τής αγρυπνίας και τής σιωπής. Ο όσιος Θαλάσσιος λέγει ότι τις σωματικές και ψυχικές ηδονές ξηραίνει “εγκράτεια μετά υπομονής και αγάπη μετά μακροθυμίας”.

Ο Νικήτας ο Στηθάτος διδάσκει ότι το πνεύμα τής φιληδονίας το καθιστούμε άπρακτο με τις νηστείες, τις αγρυπνίες, τις προσευχές, τις χαμευνίες, τους κόπους τού σώματος και με την εκκοπή τών θελημάτων μας “εν ταπεινώσει ψυχής”. Συγχρόνως το κρατούμε ακίνητο και ανενέργητο με τα δάκρυα τής μετανοίας, άγοντες αυτό στο δεσμωτήριο τής εγκρατείας.Έτσι λοιπόν, η σωματική και ψυχική άσκηση βοηθούν στο να θεραπευθούμε από το πάθος τής φιληδονίας.Η καταφρόνηση τών ηδονών γίνεται ή με τον φόβο ή την ελπίδα, ή την γνώση ή την αγάπη στον Θεό (άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής). Δηλαδή, όταν με τον φόβο και την αγάπη προς τον Θεό ή με την υπαρξιακή γνώση τού Θεού, που είναι κοινωνία τού ανθρώπου με τον Θεό, αναπτυχθούν οι εσωτερικές ηδονές, τότε απαλλασσόμεθα από τις εξωτερικές ηδονές. Η ανάπτυξη τών εσωτερικών αισθήσεων προξενεί ελευθερία στην ψυχή. Έτσι στην Ορθόδοξη Παράδοση γίνεται διαρκής λόγος για την μεταμόρφωση τών ηδονών. Ο Θεός και η ζωή τού Θεού γεμίζουν την ψυχή μας και δεν την αφήνουν να ζητά την πλήρωσή της στην ηδονή.Επειδή όλοι μας είμαστε αρχάριοι σε αυτό το πνευματικό άθλημα και αγνοούμε τι ακριβώς πρέπει να κάνουμε σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση τής ζωής μας ή σε ποιο σημείο να στρέψουμε την προσοχή μας, γι' αυτό απαιτείται υπακοή σε διακριτικό Γέροντα, ο οποίος θα βλέπη με την προσωπική του πείρα, αλλά και με την Χάρη τού Θεού, τα εμφωλεύοντα μέσα μας πάθη και θα μάς θεραπεύη.Ο άγιος Ιωάννης τής Κλίμακος γράφει ότι ευρεθείς σ' έναν ερημικό τόπο, έξω από ένα κελλί ερημιτών, τους άκουσε να μάχωνται εναντίον κάποιου που δεν ήταν παρών και καταφέρονταν εναντίον του με πίκρα και θυμό σαν να ήταν παρών. Και τότε τους συμβούλευσε να εγκαταλείψουν την έρημο, “ίνα μη εξ ανθρώπων δαίμονες κατασταθώσι”. Επίσης, είδε άλλους που ζούσαν σε κοινόβια και ενώ ήταν λάγνοι, εν τούτοις ήταν “φιλάδελφοι και φιλοκαλλιπρόσωποι”, δηλαδή εξωτερικά ήταν ευγενείς, φιλάδελφοι και ευπροσήγοροι. Τους συνεβούλευσε να ακολουθήσουν την ησυχαστική ζωή, “ίνα μη εκ λογικής εις άλογον φύσιν ελεεινώς μεταπέσωσιν”. Δηλαδή, στην πρώτη περίπτωση οι ερημίτες υπήρχε κίνδυνος να γίνουν δαίμονες, στην δεύτερη περίπτωση να γίνουν άλογα ζώα.Υπάρχουν όμως και άλλοι που έλεγαν, συνεχίζει ο άγιος Ιωάννης, ότι πέφτουν και στα δύο κακά, άλλοτε στον θυμό και άλλοτε στην φιληδονία. Τους εμπόδισε να έχουν δικό τους πρόγραμμα και τους συνεβούλευσε να υποτάσσωνται σε διακριτικό Γέροντα και να κάνουν ό,τι εκείνος τους συμβουλεύει. Αυτό δείχνει ότι η φιληδονία είναι ένα πολύ επικίνδυνο πάθος, που εκδηλώνεται με διαφορετικό κάθε φορά τρόπο, γι' αυτό χρειάζεται διαφορετική κάθε φορά αντιμετώπιση. Άλλοτε βοηθά η ησυχία και άλλοτε η κοινοβιακή ζωή. Αυτό μπορεί να το καθορίζη ο διακριτικός και απαθής Γέροντας. Αυτός είναι ο ιατρός, που θεραπεύει ασφαλώς τα έλκη τής ψυχής.

Πάντως χρειάζεται να αποδυθούμε στον αγώνα για την θεραπεία μας από το ελεεινό πάθος τής φιληδονίας, που μάς κλείνει στον κλοιό τού εαυτού μας και δεν μάς αφήνει να δούμε καθαρά τα πράγματα, να ανοιχθούμε στον Θεό. Όντες φιλήδονοι δεν μπορούμε να είμαστε φιλόθεοι. Η φιληδονία είναι αμάρτημα τών ανθρώπων τών εσχάτων ημερών. Ο Απόστολος Παύλος γράφει προς τον Τιμόθεο: “Τούτο δε γίνωσκε, ότι εν εσχάταις ημέραις ενστήσονται καιροί χαλεποί∙ έσονται γαρ οι άνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι… φιλήδονοι μάλλον ή φιλόθεοι”. Οι φιλήδονοι δεν μπορούν να ζήσουν πνευματική ζωή. Δεν μπορούν να αισθανθούν την γλυκύτητα τής θείας αγάπης. Δεν μπορούν και δεν θέλουν να δουν την ζωή πέρα από τις αισθήσεις. Κλείνονται μέσα στην αγάπη τού εαυτού τους, δεν έχουν καθαρή εξομολόγηση, αλλά, εξομολογούμενοι τις αμαρτίες τους, στρέφονται μόνον στην περιφέρεια και ποτέ δεν μπορούν να δουν το βασικό πρόβλημα, γι' αυτό και δεν βλέπουν καμμιά ωφέλεια. Η φιληδονία είναι βίωση τής Κολάσεως από την ζωή αυτή και οδηγεί στην αφόρητη πικρία και οδύνη τής μελλοντικής Κολάσεως.

 Είθε να μάς απαλλάξη ο Κύριος από την τυραννία της.