Πρός
τό Χριστεπώνυμον Πλήρωμα
τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν.
Ἀδελφοί μου,
Μυστήριον Μέγα, τελεσιουργεῖται σήμερον.
Ὁ Θεός γίνεται ἄνθρωπος, ταπεινοῦται, γεννᾶται πτωχός μέσα στό ἄσημο Σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ. Ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος μιλάει γιά τήν κένωση, τό ἄδειασμα τοῦ Θεοῦ καί διακηρύττει ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, «ἑαυτόν ἐκένωσε μορφήν δούλου λαβών ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος», ὁ δέ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός ἀναφερόμενος στήν σάρκωση τοῦ Θεοῦ καί Λόγου, τονίζει: «Καί Θεός ὤν τέλειος, ἄνθρωπος τέλειος γίνεται καί ἐπιτελεῖται τό πάντων καινῶν καινότατον, τό μόνον καινόν ὑπό τόν ἥλιον, δι’ οὗ ἡ ἄπειρος τοῦ Θεοῦ ἐμφανίζεται δύναμις».
Ποιό εἶναι ὅμως τό βάθος καί ποιά ἡ οὐσία αὐτῆς τῆς λέξεως, αὐτοῦ τοῦ ὅρου, «κένωσις»; Προσπαθοῦμε μέ τόν πεπερασμένο νοῦ μας νά τό κατανοήσουμε, ἀλλά τοῦτο τό γεγονός «ἑρμηνεῦσαι γλῶσσα οὐ δύναται». Ἡ κατανόηση τῆς οὐσίας τοῦ ὅρου, εἶναι ὑπόθεση ἐσωτερικοῦ φωτισμοῦ, εἶναι θέμα πίστεως, ἀπολύτου παραδοχῆς, ὅτι ὁ οὐράνιος Πατέρας προκειμένου νά σώσῃ τό πλᾶσμα Του, ἔφτασε στήν ἔσχατη ταπείνωση, στήν ἄκρα σμίκρυνση, στό ἄδειασμα τῆς θείας μεγαλοπρέπειας, τοῦ θείου μεγαλείου, ὥστε ὁ ἐξουθενωμένος ἄνθρωπος, ὁ τεθανατωμένος, νά ξαναζήσῃ, νά βρῇ τήν ἀπωλεσθεῖσα δόξα καί τή χαμένη πατρίδα. «Γίνεται ἄνθρωπος Θεός, ἵνα Θεόν τόν Ἀδάμ ἀπεργάσηται».
Κένωση τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ Γέννησή Του, ὡς ἀνθρώπου, μέσα ἀπό τά πάναγνα αἵματα τῆς Παναγίας μας, σέ μιά συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ἡ φανέρωση τοῦ παντοδυνάμου ὡς ταπεινοῦ, τοῦ πλουσίου ἐν ἐλέει ὡς πτωχοῦ, τοῦ ἐπί θρόνου χερουβικοῦ ἀναπαυομένου, ὡς ξένου, ἐν φάτνῃ σμικρᾷ σπαργανουμένου. «Ὁ Βασιλεύς τῶν Οὐρανῶν διά φιλανθρωπίαν ἐπί τῆς γῆς ὤφθη καί τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη. Ἐκ Παρθένου γάρ ἁγνῆς σάρκα προσλαβόμενος καί ἐκ ταύτης προελθών μετά τῆς προσλήψεως. Εἷς ἐστίν υἱός διπλοῦς τήν φύσιν, ἀλλ’οὐ τήν ὑπόστασιν...».
Κένωση εἶναι ὁ μετά ταῦτα διωγμός, ἡ πορεία πρός τό Πάθος καί τή Σταύρωση, «ἵνα διά τῆς δόξης τῆς Ἀναστάσεως, τόν ἄνθρωπον ἀποκαταστήσῃ εἰς τήν ἀρχαίαν μακαριότητα».
Αὐτή ἡ κένωση τοῦ Θεοῦ, ἀδελφοί μου, δέν σταματᾶ. Ἐπαναλαμβάνεται μέσα στό χρόνο. Ὁ Ἀχώρητος, κάθε φορά πού τελεσιουργεῖται τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, κατέρχεται, χωρεῖται, γεννᾶται, προσφέρεται, θυσιάζεται γιά νά ζωοποιήσῃ τόν ἄνθρωπο. Φανερώνεται μέσα στό χρόνο, στά πρόσωπα τῶν ἀνθρώπων, τῶν ἀδελφῶν μας τῶν ἐλαχίστων, πού πεινοῦν, πού πονοῦν, πού ὑποφέρουν καί μᾶς καλεῖ νά κάνουμε τό δικό μας ἄδειασμα, ὥστε μέσα ἀπό τήν σταυρική διάσταση καί βίωση τῆς ἀγάπης, νά γίνωμε ἔνοικοι τῆς οὐρανίου πατρίδος καί μέτοχοι τῆς ἀληθινῆς χαρᾶς καί μακαριότητος.
Μετέχομε ἄραγε σ’αὐτή τήν κένωση τοῦ Θεοῦ κάθε φορά πού γιορτάζουμε Χριστούγεννα καί ὄχι μόνο, ἀλλά καί κάθε ἡμέρα ἤ μένουμε ἀνυποψίαστοι καί μέσα ἀπό στείρους ἑορτασμούς, χωρίς πνευματικό ἀντίκρυσμα, μέσα ἀπό κοσμικό πανηγύρι, χωρίς οὐσιαστικό βάθος καί χωρίς τήν «καλήν ἀλλοίωσιν», προσπαθοῦμε νά διασκεδάσουμε τά ἀδιέξοδα τῆς ζωῆς μας, ἡ ὁποία πλέον μέσα στό σύγχρονο γίγνεσθαι ἔχει μετατραπεῖ σέ κόλαση;
Δυστυχῶς, εὔκολα διαπιστώνουμε μιά μονομέρεια στούς ἑορτασμούς. Ἡ ὑλικότητα καί ἡ πεζότητα τῆς ζωῆς ἀγκαλιάζει τόν ὅλον ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος, κατά τόν Ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης, ἐνδιαφέρεται, «Διά τάς τρυφάς καί τάς δόξας καί τάς ἐφημέρους τιμάς καί τάς ὠκυμόρους τῆς σαρκός πληροφορίας....» καί ἀγαπᾶ «τήν ἡδονήν καί γαστριμαργίαν καί ἀπληστίαν καί τά ὅμοια...». Μέσα ἀπό τά φῶτα, τά ἐμπορικά καταστήματα, τό καταναλωτικό πνεῦμα, τήν χλιδή τῶν δυναμένων νά σπαταλοῦν ἄκριτα τά ὑλικά ἀγαθά, τήν πλήρη ἐκκοσμίκευση, τό ἀχαλίνωτο τῆς προσκαίρου ἀπολαύσεως καί τῆς τρυφῆς τοῦ παρόντος βίου, φαίνεται τό κενό τῆς ψυχῆς καί ἡ ἔλλειψη βάθους, ἀφοῦ πίσω ἀπ’ὅλα αὐτά δέν ζεῖ ἡ ἐλπίδα, δέν νοηματοδοτεῖται ἡ ζωή, δέν ὑπάρχει ἡ προοπτική τῆς αἰωνιότητος γιά τήν ὁποία εἶναι πλασμένος ὁ ἄνθρωπος, δέν μένει χῶρος γιά τόν ἄλλο, δέν ἔχει θέση ὁ Θεός.
Καί ὅμως τό Μυστήριο συνεχίζεται. Ἐκεῖνος ἐπιμένει. Κενοῦται συνεχῶς. Ἡ ἀγάπη δέν μπορεῖ νά πράξῃ διαφορετικά. Ἐνθυμεῖσθε ἀδελφοί μου, τί λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος; «Ὁ Θεός ἀγάπη ἐστί». Ὁ Κύριος μας ἔρχεται συνεχῶς. Ἦλθε καί φέτος. Κενοῦται καί σήμερα, μέσα σέ ἕνα κόσμο τυφλωμένο ἀπό τήν ἐγωπάθεια, τήν ὑπερηφάνεια, τή δαιμονική μοναξιά, σ’ἕνα κόσμο πού βιώνει τραγικά τήν ὑπαρξιακή του κρίση παγκοσμίως, ἀλλά καί στή χώρα μας. Σέ ἐποχή οἰκονομικῶν ἀδιεξόδων, τά ὁποῖα ἐδημιούργησε ἡ λατρεία τῆς ὕλης. Σέ ἐποχή ἀπανθρωπιᾶς, τήν ὁποία κατεσκεύασε ἡ θεοποίηση τοῦ ἀνθρώπου καί ἡ ἄσπλαχνη καρδιά. Σέ ἐποχή βίας καί ποικίλων σκανδάλων, τά ὁποῖα ἐτροφοδότησε ἡ ἔλλειψη ἀγάπης, ἡ λατρεία τοῦ κόσμου καί τό σαρκικό φρόνημα, ὁ βοσκηματώδης βίος, ὅπως λένε οἱ Πατέρες τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
Τό Μυστήριο τῆς ἄκρας οἰκονομίας καί συγκαταβάσεως τοῦ Θεοῦ ἐπαναλαμβάνεται.
· Γιά νά ξεπεράσῃ ὁ ἄνθρωπος τήν ὀδύνη καί τή θλίψη, τήν ἀπελπισία καί τή φθορά.
· Γιά νά ἀποκτήσῃ νόημα ἡ ζωή του, ἡ ὁποία πνίγεται μέσα στόν ὠκεανό τοῦ ἀπείρου χάους.
· Γιά νά κατανοήσῃ, ὅτι δέν εἶναι ἕνα λογικό καλάμι ριζωμένο στό βοῦρκο τῆς γῆς, ἀλλά τό πάγκαλο τοῦ Θεοῦ πλᾶσμα γιά χάρη τοῦ ὁποίου, «ὁ Δεσπότης πάντων, ἐφάνη ἐπί γῆς ταπεινός ἄνθρωπος καί τό Αἷμα Αὐτοῦ ὑπέρ τοῦ ἀνθρώπου ἐξέχεε».
· Γιά νά μπορέσῃ νά ἀγαπήσῃ τόν ἀδελφό του, ὑπερνικώντας τά ἐγωιστικά του σύνδρομα πού τόν ἔχουν ἐγκλωβίσει στά τείχη τοῦ θανάτου.
· Γιά νά ἀντιληφθῇ, ὅτι οἱ ὁποιεσδήποτε κρίσεις ἀντιμετωπίζονται μέ τήν ἀγάπη πού θυσιαστικά προσφέρεται, ὥστε μέσα ἀπό αὐτήν τήν προσφορά, νά ἀτενίσῃ ἡ ψυχή τόν οὐρανό.
· Γιά νά κοινωνήσῃ ὁ ἄνθρωπος μέ τό Θεό, νά γίνῃ ὅμαιμος καί σύσσωμος Αὐτοῦ, «κατά χάριν Θεός».
· Γιά νά νικήσῃ τόν θάνατο καί νά ζήσῃ αἰώνια.
Ἀδελφοί μου, χαρῆτε σήμερα πνευματικά καί ὄχι κοσμικά. Οὐράνια καί ὄχι γήινα. Πανηγυρίστε μαζί μέ τούς ἀγγέλους καί τούς Ἁγίους, γιά τοῦ Θεοῦ «τήν φιλάνθρωπον κένωσιν». Ἀκούσατε ἐν εὐφροσύνῃ τήν χαρμόσυνη ὑμνωδία, ἡ ὁποία τήν Θεολογία τῆς Ἐκκλησίας «ἐν ἄσμασι πρός σωτηρίαν προσφέρει» καί κάνετέ την ὑπόθεση ζωῆς.
«Χριστός γεννᾶται δοξάσατε.
Χριστός ἐξ οὐρανῶν ἀπαντήσατε.
Χριστός ἐπί γῆς, ὑψώθητε
Ἄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ,
καί ἐν εὐφροσύνῃ ἀνυμνήσατε λαοί,
ὅτι δεδόξασται».
Σᾶς ἀσπάζομαι μέ ἀγάπη πατρική.
Χρόνια πολλά καί εὐλογημένα.
Χριστούγεννα 2008
Διάπυρος πρός Κύριον εὐχέτης πάντων ὑμῶν
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+Ο ΠΑΤΡΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ