Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2018

ΔΙΗΜΕΡΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ 4ης και 5ης Δεκεμβρίου



ΜΝΗΜΗ ΑΓΙΑΣ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ και ΟΣΙΟΥ ΣΑΒΒΑ ΤΟΥ

ΗΓΙΑΣΜΕΝΟΥ 
 


ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ 

ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΣΠΕΡΑΣ: Ώρα 6. μ. Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός. 
Θα χοροστατήσεικαι θα ομιλήσει ο θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κερνίτσης κ. κ. ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ. 

ΔΕΥΤΕΡΑ ΒΡΑΔΥ: Ώρα 10-1 μ. μ. Μεσονύχτια θ. Λειτουργία κατά την οποία θα λειτουργήσει και ομιλήσει ο πανοσιολογιώτατος Αρχιμ. Ιερόθεος Ανδρουτσόπουλος,ιεροκήρυκας της Ι. Μ. Πατρών.

ΤΡΙΤΗ ΠΡΩΪ: Ωρα 7-10 π. μ. Πανηγυρική Αρχιερατική θ. Λειτουργία κατά την οποία θα ιερουργήσει και ομιλήσει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης ημών κ. κ.
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ. 

ΤΡΙΤΗ ΕΣΠΕΡΑΣ: Μέγας Εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας και θ. κηρύγματος-Ιερά Παράκληση, ώρα 5, 30 μ. μ. 

ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΡΩΪ Εορτή ΟΣΙΟΥ ΣΑΒΒΑ: Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ μετά θ. κηρύγματος υπό 

του πανοσιολογιωτάτου Αρχιμ. Γερβασίου Παρακεντέ, ιεροκήρυκος Ι. Μ. Πατρών

ΕΚ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ


Για την Μακεδονία μας

          ...Κι έτσι αποφάσισα να συναντήσω τον Κώστα από τη Ρούλια....
          Επήγα εκεί μεσάνυχτα. Καθίσαμε μαζί όλη τη νύχτα και μιλούσαμε. Του έλεγα: Εσείς είσαστε Έλληνες από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και πέρασαν οι Σλάβοι και σας σκλάβωσαν. Η μορφή σας είναι ελληνική και η γη που πατούμε είναι ελληνική. Το μαρτυρούνε τα αγάλματα που είναι κρυμμένα μέσα της. Και αυτά είναι  ελληνικά, και τα νομίσματα που βρίσκουμε είναι ελληνικά. Κι οι επιγραφές είναι ελληνικές. Έπειτα η Εκκλησία μας και το πατριαρχείο επρωτοστάτησαν  παντοίε στην ελευθερία.

                                                                             (Γερμανός Καραβαγγέλης)

          Η κυβέρνηση των Αθηνών εξαρτούσε την επιβίωσή της από την βοήθεια των Δυτικών Δυνάμεων. Ήταν εντελώς εξαρτημένη και όπως φάνηκε, ειδικά οι Άγγλοι δεν ήθελαν να ενοχληθεί ο Τίτο, με την ελπίδα ότι θα έκανε αυτό που τελικά έκανε. Δηλαδή να διακόψει τις σχέσεις του με την Μόσχα. Γι’ αυτόν τον λόγο οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν διαμαρτυρήθηκαν  τότε, ενώ όλος ο κόσμος γνώριζε ότι το με όνομα αυτό ο Γιουγκοσλάβος ηγέτης δημιουργούσε τον Δούρειο Ίππο για να επαναλάβει αυτό που έκανε ως άνθρωπος της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Δηλαδή την δημιουργία της Μακεδονίας του Αιγαίου.
                                                (Μίκης Θεοδωράκης προς Σκοπιανό καλλιτέχνη)

          “Εκκλησιαστική ΠΑΡΈΜΒΑΣΗ”, τ. 267

Πέμπτη 29 Νοεμβρίου 2018

Ὑπάρχουν ὅρια στήν διάθεση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος; Θεολογική καί ἐπιστημονική προσέγγιση


Ὑπάρχουν ὅρια στήν διάθεση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος;
Θεολογική καί ἐπιστημονική προσέγγιση
Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου
Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ.Ἱερόθεος στις 30-03-2018 συμμετεῖχε στήν Διημερίδα Βιοηθικῆς, πού διοργανώθηκε ἀπό τά Ἀρσάκεια Σχολεῖα Πατρῶν σέ συνεργασία μέ τό Τμῆμα Φιλοσοφίας τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν. Στήν συνέχεια δημοσιεύουμε τήν εἰσήγηση τοῦ Σεβασμιωτάτου.
Τό θέμα πού μοῦ δόθηκε νά ἀναπτύξω στήν Διημερίδα αὐτή Βιοηθικῆς εἶναι: «Ὑπάρχουν ὅρια στήν διάθεση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος; Θεολογική καί ἐπιστημονική προσέγγιση». Ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε τό θέμα αὐτό εἶναι μεγάλο καί θά ἀρκεσθῶ σέ μερικές ἀπαραίτητες ἐπισημάνσεις.
Κατ’ ἀρχάς διαβάζοντας τήν ἐρωτηματική πρόταση καί τήν καταφατική πρόταση πού μοῦ δόθηκε, ἀντιλαμβάνομαι ὅτι ἀπό ἐμένα θέλετε νά σᾶς πῶ γιά τήν «διάθεση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος», δηλαδή τίς μεταμοσχεύσεις, γιά τό ἄν «ὑπάρχουν ὅρια» σέ αὐτήν τήν διάθεση καί ποιά εἶναι αὐτά, καθώς ἐπίσης νά κάνω μιά μικρή θεολογική καί ἐπιστημονική προσέγγιση τοῦ σοβαροῦ αὐτοῦ θέματος καί ὅλα αὐτά σέ χρονικό διάστημα εἴκοσι λεπτῶν.
Ἐν πάσῃ περιπτώσει θά τονίσω μερικά σημεῖα καί στήν συζήτηση πού θά γίνη θά δώσω εὐρύτερες ἐξηγήσεις. Στήν ἀρχή θά τονίσω τά θεωρητικά καί μετά τά πρακτικά.
1. Μερικές βασικές θεολογικές ἀρχές γιά τήν ζωή καί τόν θάνατο
Ἐπειδή εἶμαι Κληρικός καί θεολόγος πρέπει νά τονίσω τίς βασικές θεολογικές ἀρχές γιά τήν ζωή καί τόν θάνατο.
Πρώτη βασική θεολογική ἀρχή εἶναι ὅτι, κατά τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος τό τονίζει αὐτό ἐπιγραμματικά: «Τό τεκεῖν ἄνωθεν ἔχει τήν ἀρχήν, ἀπό τῆς τοῦ Θεοῦ προνοίας, καί οὔτε γυναικός φύσις, οὔτε συνουσία, οὔτε ἄλλο οὐδέν αὔταρκες πρός τοῦτο ἐστίν». Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ ζωή δέν εἶναι ἰδιοκτησία κανενός, δέν ἔχουμε ἀποκλειστική κατοχή πάνω σέ αὐτήν. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός κάνει τήν διάκριση μεταξύ τοῦ «ἐφ’ ἡμῖν», δηλαδή τοῦ αὐτεξουσίου καί τοῦ «οὐκ ἐφ’ ἡμῖν», στό ὁποῖο ὑπάγονται ὅσα ἀνήκουν στόν Θεό, ἤτοι ἡ ζωή καί ὁ θάνατος, ὅπως καί ἀπό τά γινόμενα ἄλλο εἶναι στήν ἐξουσία μας καί ἄλλο δέν εἶναι. Γιά παράδειγμα, δέν εἶναι στήν ἐξουσία μας καί στήν θέλησή μας νά δημιουργήσουμε ἕνα Σύμπαν.
Δεύτερη θεολογική ἀρχή εἶναι ὅτι ἡ ψυχή συνδέεται μέ τήν ζωή, ὁπότε δέν ὑπάρχει ζωή στόν ἄνθρωπο χωρίς ψυχή, οὔτε, βέβαια, προϋπῆρχε ἡ ψυχή πρίν τήν σύλληψη. Ἀμέσως μέ τήν σύλληψη τοῦ ἀνθρώπου, ὑπάρχει καί ψυχή. Αὐτό στόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό λέγεται ὅτι ἡ ψυχή ὑπάρχει «ἐξ ἄκρας συλλήψεως» καί ὅτι «ἅμα τῇ συλλήψει ἐμψύχωται».
Αὐτό σημαίνει ὅτι ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού γονιμοποιεῖται τό ὠάριο ἀπό τό σπερματοζωάριο καί δημιουργεῖται τό ζυγωτό, ὑπάρχει ψυχή. Γνωρίζουμε ἀπό τήν βιολογία ὅτι ἀμέσως μετά τήν γονιμοποίηση τοῦ πρώτου κυττάρου, τά βλαστοκύτταρα πολλαπλασιάζονται χωρίς νά διαφοροποιοῦνται. Ἡ διαφοροποίηση τῶν βλαστοκυττάρων ἀρχίζει τήν 14η ἡμέρα ἀπό τήν σύλληψη. Ἀμέσως μετά τήν πρώτη διαφοροποίηση ἀρχίζουν νά δημιουργοῦνται οἱ ἱστοί, γιά νά γίνουν τά ὄργανα, ὁ ἐγκέφαλος, ἡ καρδιά καί ὁλόκληρο τό σῶμα. Ὅμως, ἀπό τήν πρώτη στιγμή πρίν διαφοροποιηθοῦν τά βλαστοκύτταρα, πρίν σχηματισθοῦν τά ὄργανα, ὑπάρχει ἡ ψυχή μέσα στό ζυγωτό. Αὐτό εἶναι ἄκρως σημαντικό γιά τίς μεταμοσχεύσεις, ὅπως θά δοῦμε.
Τρίτη βασική θεολογική ἀρχή εἶναι ὅτι ἡ ψυχή εἶναι μία, ἀλλά εἶναι πολυδύναμη. Οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ ζωτική ἐνέργεια πού δίνει ζωή στό σῶμα, ἡ θρεπτική ἐνέργεια πού τρέφει τό σῶμα, ἡ αὐξητική πού αὐξάνει τό σῶμα, ἡ συντηρητική πού τό συντηρεῖ, ἡ λογική πού ἐνεργεῖ στόν ἐγκέφαλο καί ἡ νοερά πού εἶναι αὐτοτελής οὐσία πού δέν ἔχει κάποιο ὀργανο γιά νά ἐνεργήση. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς θά πῆ ὅτι ἡ ψυχή «πανταχοῦ τοῦ σώματος ἐστί» καί ἐνεργεῖ διαφοροτρόπως. Αὐτό σημαίνει ὅτι τό σῶμα δέν τρέφεται, αὐξάνεται, συντηρεῖται, σκέπτεται μέ τά κύτταρα ἁπλῶς, ἀλλά μέ τήν ζωή πού ὑπάρχει σέ αὐτά καί τήν ψυχή πού εἶναι στενά συνδεδεμένη μέ τήν ζωή. Γι’ αὐτό ὅσοι ἐπιστήμονες δέν πιστεύουν στήν ψυχή δέν μποροῦν νά ὁρίσουν τί εἶναι ἡ ζωή, ἁπλῶς ὁμιλοῦν γιά μιά vis vitalis.
Ἔτσι, δέν συγκρατεῖ τό σῶμα τήν ψυχή, ὅπως ἔλεγε ὁ Πλάτων, οὔτε ὑπάρχει ποιητική καί παθητική ψυχή, ὅπως ἔλεγε ὁ Ἀριστοτέλης, ἀλλά ἡ ψυχή ζωογονεῖ καί τρέφει τό σῶμα. Ὁπότε, ὅταν μερικά κύτταρα, ἱστοί, ὄργανα πάθουν κάποια ζημία, δέν ἐνεργεῖ σέ αὐτά ἡ ψυχή, ἀλλά ἐνεργεῖ στά ἄλλα πού λειτουργοῦν. Ὁπότε, ἡ ψυχή ὑπάρχει ἐκεῖ πού ὑπάρχει ἡ ζωή.
Αὐτό σημαίνει ὅτι, στήν περίπτωση πού μᾶς ἐνδιαφέρει, ὅταν ὑπάρχη νέκρωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους, ὁ λεγόμενος ἐγκεφαλικός θάνατος, τότε δέν ἐνεργεῖ στόν ἐγκέφαλο ἡ λογική ἐνέργεια τῆς ψυχῆς, ἀλλά ὑπάρχει ἡ νοερά ἐνέργεια καί ἔχει ὁ ἄνθρωπος ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό, ὅπως λειτουργοῦν οἱ ἄλλες ἐνέργειες τῆς ψυχῆς, ἤτοι ἡ θρεπτική, ἡ αὐξητική, ἡ συντηρητική, γι’ αὐτό καί ὁ ὀργανισμός τοῦ ἐγκεφαλικά νεκροῦ τρέφεται καί συντηρεῖται, ὅπως ἐπίσης ἐνεργεῖ ἡ ζωτική ἐνέργεια τῆς ψυχῆς στήν καρδιά στίς λεγόμενες φυσικές λειτουργίες της, ὅπως τόν κόμβο Ταβάρα, τόν κόμβο τοῦ Χείθ καί τό δεμάτιο τοῦ Χίς. Βεβαίως, στήν περίπτωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου τίθεται ἡ μηχανική ὑποστήριξη τῆς ἀναπνοῆς, ἀλλά ἄν δέν ὑπάρχη στίς «φυσικές» μπαταρίες τῆς καρδιᾶς ἡ ζωτική ἐνέργεια τῆς ψυχῆς, δέν θά μπορεῖ νά λειτουργήση ἡ καρδιά.
Τέταρτη βασική θεολογική ἀρχή εἶναι ὅτι τό δικαίωμα στόν θάνατο τοῦ ἀνθρώπου ἀνήκει ἀποκλειστικά στόν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἀποφασίση νά δώση τήν ζωή του γιά τόν Θεό καί τούς συνανθρώπους του, γιά μεγάλα καί ὑψηλά ἰδανικά, ὅπως τό ὑπέδειξε ὁ Χριστός μέ τόν ἑκούσιο θάνατό Του στόν Σταυρό, πού ἀγάπησε τούς Μαθητές Του καί ὅλους τούς ἀνθρώπους «μέχρι τέλους», ἀλλά δέν μπορεῖ νά γίνη ἀποδεκτή ἡ αὐτοχειρία, οὔτε ἡ στέρηση τῆς ζωῆς του ἀπό κάποιους ἄλλους, χωρίς τήν θέλησή του.
Αὐτές τίς τέσσερεις βασικές θεολογικές ἀρχές πρέπει νά τίς συγκρατήσετε γιά νά δοῦμε τό θέμα τῶν μεταμοσχεύσεων ἀπό πλευρᾶς θεολογικῆς καί Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
2. Οἱ μεταμοσχεύσεις ἀπό θεολογικῆς προοπτικῆς
Ὅταν κάνουμε λόγο γιά μεταμοσχεύσεις, ἐννοοῦμε τήν ἀφαίρεση τοῦ μοσχεύματος, δηλαδή κάποιου ὀργάνου ἤ ἱστοῦ, ἀπό ἕναν ἄνθρωπο καί τήν ἐμφύτευσή του σέ ἄλλον ἄνθρωπο. Στήν περίπτωση αὐτή εἶναι ὁ δότης, πού δίνει τά ὄργανα, ὁ λήπτης πού τά λαμβάνει καί ἡ μεταμοσχευτική ὁμάδα πού κάνει αὐτό τό λεπτό καί δύσκολο ἔργο.
Ἐπίσης, διακρίνονται δύο μορφῶν μεταμοσχεύσεις.
Ἡ πρώτη εἶναι ὅταν λαμβάνωνται μοσχεύματα ἀπό ζωντανούς δότες, δηλαδή, ἐάν ἕνας ἄνθρωπος θέλη νά δώση κάποιο διπλό ὄργανό του, ὅπως ἕναν νεφρό, ἕναν ὀφθαλμό, τό δέρμα, χωρίς αὐτό νά συντελέση στόν θάνατό του, ἤ νά γίνη μετάγγιση αἵματος, ἀφοῦ τό αἷμα εἶναι ρευστός ἱστός. Αὐτό τό κάνουν μερικές φορές οἱ γονεῖς στά παιδιά τους, ὅπως σημειώνεται στήν βιβλιογραφία, οἱ γυναῖκες γιά τούς ἄνδρες τους, σπάνια δέ οἱ ἄνδρες γιά τίς γυναῖκες τους. Αὐτό γίνεται γιατί αὐτή ἡ πράξη δέν ἀπαιτεῖ μόνον ἀνδρεία, ἀλλά εὐαισθησία, καρδιά, ἀγάπη.
Αὐτό δέν ἀπαγορεύεται ἀπό πλευρᾶς βιοθεολογίας, ἀρκεῖ νά γίνεται μέ ὁρισμένες προϋποθέσεις πού θά τονισθοῦν πιό κάτω.
Ἡ δεύτερη μορφή μεταμοσχεύσεων εἶναι ὅταν δίνωνται μοσχεύματα ἀπό λεγόμενους πτωματικούς δότες. Γιά παράδειγμα, ὅταν μποροῦν νά λάβουν ὄργανα ἀμέσως μετά τόν βιολογικό θάνατο τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως τόν κερατοειδῆ χιτώνα.
Ἐκεῖνο πού ἐπικρατεῖ σήμερα εἶναι ὅτι θεωρεῖται συνήθως ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος, δηλαδή ἡ νέκρωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους (προμήκης μυελός) ὡς βιολογικός θάνατος.
Στήν περίπτωση αὐτή τίθενται τρεῖς βασικές προϋποθέσεις γιά νά ληφθοῦν ὄργανα. Ἡ πρώτη νά γίνη πιστοποίηση ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, ἀπό συγκεκριμένες κλινικές καί ἐργαστηριακές ἐξετάσεις καί μέ τήν παρέλευση συγκεκριμένων ὡρῶν. Ἡ δεύτερη προϋπόθεση νά ὑπάρχη ἔγγραφη ἐλεύθερη συγκατάθεση τοῦ δότη ὅσο εἶναι ζωντανός. Εἶναι εὐνόητον ἀπό πλευρᾶς ὀρθοδόξου θεολογίας δέν μποροῦμε νά ἀποδεχθοῦμε τήν «εἰκαζόμενη συναίνεση» ἤ τήν ἀντικατάσταση τῆς συναίνεσης τοῦ ἐγκεφαλικά νεκροῦ ἀπό τήν συναίνεση τῶν συγγενῶν. Καί ἡ τρίτη προϋπόθεση εἶναι νά μή γίνη τό μόσχευμα ἀντικείμενο ἐμπορικῶν συναλλαγῶν, καί φυσικά νά τηροῦνται οἱ προϋποθέσεις τῆς ἐπιλογῆς τῶν ὑποψηφίων γιά τήν λήψη τοῦ μοσχεύματος.
Αὐτές οἱ τρεῖς προϋποθέσεις εἶναι ἀναγκαῖες γιά τήν λήψη τῶν ὀργάνων τῶν ἐγκεφαλικά νεκρῶν, σέ περίπτωση πού θεωρεῖται ὅτι ταυτίζεται ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος μέ τόν βιολογικό θάνατο. Βέβαια, στό σημεῖο αὐτό πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι ἄλλαξαν πολλές φορές τά κριτήρια τοῦ θανάτου καί αὐτό δημιουργεῖ προβληματισμό.
Ἀπό πλευρᾶς ὀρθοδόξου θεολογίας ὑφίσταται στό σημεῖο αὐτό ἕνα καίριο ἐρώτημα: Εἶναι ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος βιολογικός θάνατος;
Διατυπώθηκαν πολλές ἀπόψεις πάνω στό ἐρώτημα αὐτό. Ἡ μία ἀπάντηση εἶναι ὅτι στήν ἰατρική κοινότητα ἔγινε κατά βάση ἀποδεκτό ὅτι ταυτίζεται ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος μέ τόν βιολογικό θάνατο, ἀφοῦ στόν ἐγκεφαλικά νεκρό δέν ὑπάρχει ἀναστρεψιμότητα, οὔτε γίνεται μεταμόσχευση ἐγκεφάλου, οὔτε μπορεῖ ὁ ἐγκεφαλικά νεκρός νά ζήση χωρίς μηχανική ὑποστήριξη τῆς ἀναπνοῆς (ἀναπνευστήρα). Μιά ἄλλη ἄποψη εἶναι ὅτι ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος εἶναι μία «ἰατρογενής ἔννοια», πού εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς τεχνολογίας καί ὄχι τῆς φυσιολογικῆς ἐξελίξεως τοῦ ἀνθρώπινου ὀργανισμοῦ, καί πάντως δέν εἶναι θέμα τῶν ἰατρῶν νά θεολογήσουν πότε ἐξέρχεται ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα, ὁπότε αὐτό ἀφήνεται στίς θρησκευτικές, φιλοσοφικές καί θεολογικές ἀρχές τοῦ ἐγκεφαλικά νεκροῦ ἀνθρώπου. Ἐπίσης, δέν εἶναι ἀπόλυτο ὅτι ὁ ἐγκεφαλικά νεκρός εἶναι καί βιολογικά νεκρός, διότι οἱ ἐγκεφαλικά νεκροί, πού ζοῦν μέ μηχανική ὑποστήριξη τῆς ἀναπνοῆς, ἔχουν στοιχεῖα ζωῆς, ἀφοῦ εἶναι θερμά, ἔχουν καρδιακό παλμό καί αἱματική ροή, παράγουν οὖρα καί ἀπορροφοῦν καί μεταβολίζουν τίς τροφές, ἀναφέρθηκαν δέ στήν βιβλιογραφία καί περιπτώσεις πού ἔγκυες γυναῖκες κυοφοροῦν (περίπτωση Susan Torres, πού ἔμεινε ἐγκεφαλικά νεκρή 3 μῆνες, πού κυοφοροῦσε καί ὕστερα ἀπό τήν γέννηση τῆς κόρης της, ἀποσυνέδεσαν τήν μηχανική ὑποστήριξη τῆς ἀναπνοῆς). Ὁπότε, ἕναν ἄνθρωπο πού παράγει οὖρα, τρέφεται, συντηρεῖται καί κυοφορεῖ δέν μπορεῖ κανείς νά τόν θεωρήση βιολογικά νεκρό.
Ἀπό πλευρᾶς θεολογίας ἐδῶ ὑπάρχει ἔντονος προβληματισμός. Θυμηθῆτε τήν βασική θεολογική ἀρχή πού σᾶς ἐξέθεσα στήν ἀρχή τῆς εἰσηγήσεώς μου, ὅτι ἡ ψυχή ὑπάρχει ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς συλλήψεως τοῦ ἐμβρύου πρίν διαφοροποιηθοῦν τά βλαστοκύτταρα, πρίν σχηματισθοῦν οἱ ἱστοί καί τά ὄργανα, πρίν σχηματισθῆ ὁ νευρικός ἱστός πού θά γίνη ἐγκέφαλος πού διαφοροποιεῖται ἀπό τήν 14 ἡμέρα ἀπό τήν σύλληψη, πρίν ἀρχίσουν νά λειτουργοῦν τά κύτταρα πού θά γίνουν καρδιά καί αὐτό γίνεται τήν τρίτη ἑβδομάδα ἀπό τήν σύλληψη τοῦ ἐμβρύου. Δηλαδή, τό ἔμβρυο, ὁ ἄνθρωπος ἀπό πλευρᾶς ὀρθοδόξου θεολογίας, ὑφίσταται «ἐξ ἄκρας συλλήψεως» ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς σύλληψης.
Εἶμαι σίγουρος, ὅτι θά ἔχετε τήν ἐρώτηση τελικά ποιά εἶναι ἡ ἄποψη τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας γιά τίς μεταμοσχεύσεις; Τίς ἀποδέχεται ἤ τίς ἀπορρίπτει;
Ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει ἠθικό πρόβλημα μέ τούς ζωντανούς δότες, ἀρκεῖ νά τηροῦνται οἱ ἀπαραίτητες προϋποθέσεις ὅτι δίνονται μέ ἐλεύθερη συγκατάθεση καί τά μοσχεύματα δέν θά εἶναι ἀντικείμενα ἐμπορικῶν συναλλαγῶν. Γιά τούς λεγόμενους «πτωματικούς δότες» μπορεῖ νά ἀποδεχθῆ τήν προσφορά τους ὅταν γίνεται μέ ἐλεύθερη συγκατάθεση, ὅταν εἶχαν σώας τάς φρένας, ὅταν τό εἶχαν δηλώσει, καί δέν μπορεῖ νά ἀποδεχθῆ τήν εἰκαζόμενη συναίνεση, γιατί καταργεῖται τό βασικό γνώρισμα τοῦ ἀνθρώπου πού εἶναι τό αὐτεξούσιο, ἡ προαίρεση καί ἡ ἐλευθερία, καί ὅταν αὐτή ἡ προσφορά τεθῆ στήν προοπτική τῆς θυσίας ὡς προσφορᾶς καί ὄχι μέ τήν προοπτική ὅτι ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος εἶναι συγχρόνως καί βιολογικός θάνατος.
Πρέπει νά ἀναφερθῆ ὅτι ἐκτός τῶν ἄλλων κειμένων πού ἔχω γράψει γιά τό θέμα αὐτό, ἔκανα μία εἰσήγηση στήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ τίτλο «οἱ μεταμοσχεύσεις ἀπό ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστική πλευρά». Στήν εἰσήγηση αὐτή ἀφοῦ ἀναφέρθηκα στήν πολυποίκιλη, πολυεπίπεδη καί πολυσήμαντη ἀντιμετώπιση τῶν μεταμοσχεύσεων ἀπό πλευρᾶς κοινωνικῆς, βιοηθικῆς, νομικῆς καί ἰατρικῆς καί ἀφοῦ προσδιόρισα τίς θεολογικές σχέσεις γιά τό πρόβλημα τῶν μεταμοσχεύσεων καί τήν ποιμαντική ἀντιμετώπιση τοῦ θέματος κατέληξα σέ μιά συγκεκριμένη πρόταση, ἡ ὁποία ἔγινε ἀποδεκτή ἀπό τήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Καταγράφω αὐτήν τήν πρόταση.
«1. Σεβόμαστε τήν ἰατρική ἐπιστήμη καί ἐπικροτοῦμε κάθε προσπάθεια γιά τήν θεραπεία τῶν ἀσθενῶν καί τήν παράταση τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων, ἡ ὁποία ζωή ἔχει μεγάλη σημασία γιά τήν πνευματική ὁλοκλήρωση τοῦ ἀνθρώπου. Ἀρκεῖ, βέβαια, καί ἡ ἰατρική ἐπιστήμη, καθώς ἐπίσης καί οἱ ἰατρικές ἔρευνες νά κινοῦνται μέσα στά πλαίσια τῶν ἰατρικῶν καί βιοηθικῶν δεοντολογικῶν κανόνων, καί οἱ ὁποῖοι κανόνες προστατεύουν τόν ἄνθρωπο ὡς προσωπικότητα (πρέπει νά γίνεται κλινική καί ἐργαστηριακή διαπίστωση τοῦ θανάτου). Καί οἱ ἰατροί πρέπει νά ἐργάζωνται μέ ταπείνωση καί βαθυτάτη αἴσθηση ὅτι εἶναι ὄργανα τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἐξυπηρέτηση τοῦ ἀνθρώπου.
2. Σεβόμαστε τήν ἐλευθερία τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων πού, γιά διαφόρους λόγους, δέν ἐπιθυμοῦν νά γίνουν δότες ὀργάνων τοῦ σώματός τους, καθώς ἐπίσης σεβόμαστε καί τήν ἐλευθερία τῶν ἰατρῶν ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἀπό εὐαισθησία καί λόγους συνειδήσεως δέν ἐπιθυμοῦν νά συμβάλλουν στήν θανάτωση ζωντανῶν ὑπάρξεων, γιά νά ἐξυπηρετήσουν κάποια ἄλλη ὕπαρξη (πρέπει νά καταργηθῆ τό σχετικό ἄρθρο τοῦ νέου νόμου).
3. Σεβόμαστε τήν ἐλεύθερη ἐπιθυμία (προσωπική συναίνεση) ἐκείνων πού ἐπιθυμοῦν νά γίνουν δότες ὀργάνων τοῦ σώματός τους, ἀρκεῖ βέβαια αὐτό νά γίνεται μέσα στό πνεῦμα τῆς αὐτοθυσίας καί τῆς ὁλοκληρωτικῆς ἀγάπης καί ὄχι γιά ἄλλους σκοπούς (ἐμπορικές συναλλαγές).
4. Σεβόμαστε τήν ἐπιθυμία τῶν ἀσθενῶν ἐκείνων, πού μέ τήν λήψη μοσχευμάτων ἐπιθυμοῦν νά παρατείνουν τόν χρόνο τῆς βιολογικῆς τους ζωῆς, μέ τήν προϋπόθεση ὅτι θά συντελέση στήν πνευματική τους ὁλοκλήρωση καί τήν ἐπίτευξη τοῦ σκοποῦ τῆς ὑπάρξεώς τους.
5. Γενικά, ἡ ποιμαντική τῆς Ἐκκλησίας πρός τούς δότες, τούς λῆπτες καί τούς ἰατρούς πρέπει νά εἶναι τέτοια, ὥστε μέ ὅλους αὐτούς τούς τρόπους νά δοξάζεται ὁ Θεός, νά ὁλοκληρώνωνται πνευματικά οἱ ἄνθρωποι, καί ἡ ἀσθένεια ἤ ἡ παράταση ζωῆς νά γίνουν προϋπόθεση γιά τήν ἐκπλήρωση τοῦ βαθυτέρου σκοποῦ τῆς δημιουργίας».
(Μεταξύ δύο αἰώνων, σελ. 167-168).
Αὐτή εἶναι καί ἡ ἐπίσημη ἀπόφαση τῆς Ἐκκλησίας πάνω στό θέμα τῶν μεταμοσχεύσεων. Ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε ἡ ἀπόφαση αὐτή δέν κινεῖται σέ ἀρνητική προοπτική, οὔτε σέ μιά ἠθικιστική καί πατροναλιστική νοοτροπία, ἀλλά ὁμιλεῖ μέ θετικό τρόπο, θέτοντας κάθε φορά τίς ἀπαραίτητες προϋποθέσεις. Μέ τόν τρόπο αὐτόν ἡ Ἐκκλησία ἀσκεῖ ποιμαντική στά τέκνα της καί ἔτσι ἐπιλύει δύσκολα ζητήματα, χωρίς νά ἀπαγορεύη, ἀλλά θέτει τίς ἀπαραίτητες προϋποθέσεις καί τίς οὐσιαστικές μεθοδολογικές ἀρχές καί ἀσκεῖ εὐαίσθητη ποιμαντική διακονία. Ἄρα ὑπάρχουν κάποια θεολογικά ὅρια τά ὁποῖα ὑπερβαίνονται μέ τήν ἐθελούσια προσφορά, τήν κενωτική ἀγάπη μέσα στό πλαίσιο τοῦ αὐτεξουσίου τοῦ ἀνθρώπου.
3. Μιά σύγχρονη μαρτυρία ἀναισθησιολόγου ἰατροῦ
Πρόσφατα μοῦ ἐστάλη ὡς ἐπιστολή ἕνα κείμενο πού εἶναι γραμμένο ἀπό Ἰατρό Ἀναισθησιολόγο, ὁ ὁποῖος ἐργάσθηκε πάνω ἀπό τριάντα (30) χρόνια σέ μονάδα ἐντατικῆς θεραπείας στήν Γερμανία, καί κατέληξε νά εἶναι διευθυντής στήν μονάδα αὐτή, καί ἑπομένως ἔχει μεγάλη πείρα πάνω στά θέματα αὐτά.
Στό κείμενο αὐτό γράφονται πολλά ἐνδιαφέροντα σημεῖα γιά τήν θέσπιση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, γιά «τό μεγάλο φάσμα καί ἐλαστικότητα» πού παρατηρεῖται σχετικά μέ τήν συζήτηση «γιά μερικό καί ὁλικό θάνατο γιά κριτήρια τοῦ θανάτου» καί ὅτι «ὅλοι αὐτοί οἱ ὁρισμοί εἶναι σχετικά ἀσαφεῖς καί παρουσιάζουν μιά ρευστότητα ὥστε εὔκολα νά μεταβαίνει ἡ μιά κατάσταση στήν ἄλλη ἀνάλογα μέ τίς ἀνάγκες». Ἐπίσης, τίθεται τό θέμα ὅτι ὁ θάνατος «εἶναι ἕνα μυστήριο, καί ἡ παγκόσμια πολυφωνία δηλώνει ἄγνοια καί ἀδιαφορία τῶν ἐπιστημῶν». Σέ αὐτήν τήν ἀναζήτηση τοῦ ὁρισμοῦ τοῦ θανάτου δέν πρέπει νά εἶναι μόνη ἡ ἰατρική ἐπιστήμη πού θά ὁρίση τόν θάνατο. Ἀκόμη, στό κείμενο αὐτό τίθενται διάφορα ζητήματα τῶν ὁποίων ὁ συγγραφεύς ἀπέκτησε γνώση ἀπό προσωπική ἐμπειρία γιά τόν «νόμο τῆς ἀγορᾶς, προσφορᾶς καί ζήτησης» ὀργάνων, γιά τήν λίστα ἀναμονῆς πού εἶναι ἐλαστική κατά περίπτωση, τήν ἐξαφάνιση φοιτητῶν καί πώληση στήν μαύρη ἀγορά ὀργάνων, γιά τά οἰκονομικά προβλήματα πού τίθενται, γιά τό ὅτι «ἡ ὑγεία ἔχει γίνει ἐμπόρευμα, ὁ ἀσθενής πελάτης καί σκοπός τό κέρδος» κ.ἄ.
Ἀπό ὅλα ὅσα ἐνδιαφέροντα γράφει σημειώνω δύο.
Τό πρῶτον, τά ὅσα ἀναφέρονται στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο λαμβάνονται τά ὄργανα γιά μεταμόσχευση ἀπό τόν δότη. Γράφει:
«Ὁ δότης πρέπει νά εἶναι τόσο νεκρός ὅσο εἶναι ἀναγκαῖο, καί τόσο ζωντανός ὅσο εἶναι δυνατό. Κατ’ ἀνάγκη νεκρός, κατά δύναμη ζωντανός. Ἔχει καρδιοαναπνευστικό σύστημα πού λειτουργεῖ ἔστω καί μέ διαρκῆ ὑποστήριξη, παραμένει ζεστός μέ πλήρη ἤ μερική λειτουργία τῶν ὀργάνων. Ἀντιδρᾶ κατά τήν διάρκεια τῆς ἐκτομῆς τῶν ὀργάνων μέ ταχυκαρδία, αὔξηση τῆς ἀρτηριακῆς πίεσης, ἐφίδρωση καί κινητικότητα. Ὁρισμένοι τά ἑρμηνεύουν σάν ἀντανακλαστικές ἀντιδράσεις, ἄλλοι σάν ἐκδηλώσεις πόνου. Αὐτό δείχνει, ὅπως καί ἡ πείρα, ὅτι ὑπάρχουν πολλές ἀντιδράσεις ἤ καί πλάνες ὅσον ἀφορᾶ στό θέμα τῆς διαγνώσεως τοῦ ἐγκεφαλικά νεκροῦ».
Γι’ αὐτό ἡ ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων γίνεται μέ ἀναισθησία.
Τό δεύτερο σημεῖο ἀναφέρεται στό ὅτι ἡ προσφορά ὀργάνων μπορεῖ νά γίνεται ἀπό ἐλεύθερη ἀπόφαση τοῦ δότη, ὕστερα ἀπό ἐνημέρωση καί ὄχι μέσα ἀπό ἀσαφεῖς ὁρισμούς περί ἐγκεφαλικοῦ θανάτου. Γράφει:
«Ποιός εἶναι ἆραγε ὁ πληρεξούσιος τῆς ζωῆς; Ὅλα εἶναι ρευστά. Ἕνα μένει ἄθικτο, τό αὐτεξούσιο, ἡ ἐλεύθερη ἀπόφαση τοῦ δότη, ἡ ὁποία εἶναι ὀρθό νά λαμβάνεται σέ εὔθετο χρόνο μετά ἀπό πολύπλευρη ἐνημέρωση. Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τά προβλήματα τῆς Μ.Ε.Θ. Σέ ἕνα εἶδος ταυτότητος τεκμηριώνεται ἡ ἐπιθυμία τοῦ δότη ἡ ὁποία μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό πολλούς πονοκεφάλους. Ὁ δότης καί μόνο αὐτός ἀποφασίζει μετά ἀπό ἀντικειμενική πληροφόρηση, χωρίς πιέσεις καί ἐπιρροές. Ἡ ἀπόφαση αὐτή ὄχι μόνο εἶναι σεβαστή, ἀλλά πρέπει καί νά προστατευθῆ. Ἡ καλή πληροφόρηση ἐπιβάλλεται, ἡ ἐπιβολή ἀπαγορεύεται. Οἱ καιροί εἶναι πονηροί. Σέ λίγο ὁ μή τεκμηριωμένος μή δότης θεωρεῖται αὐτόματα δότης μέ συνέπεια τήν ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων του».
Ὁ ἐπιστήμονας αὐτός ἀναισθησιολόγος καταλήγει τίς σκέψεις του: «Ἡ πείρα μου στίς Μ.Ε.Θ. πάνω ἀπό τριάντα (30) χρόνια μέ ἐδίδαξε μεταξύ ἄλλων τήν ἀδυναμία μου, περιορισμός γνώσεων, τήν ματαιότητα τοῦ κόσμου καί ὅτι ὁ θάνατος εἶναι μεγάλος παιδαγωγός».
Τελικά, οἱ μεταμοσχεύσεις εἶναι ἕνα σοβαρό ζήτημα τό ὁποῖο πρέπει νά μελετηθῆ ἀπό πολλές πλευρές, γιατί ἀφορᾶ τήν ζωή καί τόν θάνατο καί τοῦ δότη καί τοῦ λήπτη καί ἐμπλέκονται ζητήματα βιοηθικῆς πού ἀφοροῦν τήν διαδικασία τῶν μεταμοσχεύσεων. Χρειάζεται σοβαρή ἔρευνα καί μεγάλη ὑπευθυνότητα μέ ὅλους ὅσοι ἀσχολοῦνται μέ τό σοβαρό αὐτό ζήτημα.
παρεμβαση

Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2018

Τι λένε οι Πατέρες


ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΜΑΡΤΩΛΩΝ
Το τρύπιο ζεμπίλι

          Πόσο δύσκολα συγχωρούμε τους άλλους! Βλέπουμε τις αμαρτίες των αμαρτωλών και τα παραπτώματά τους και τα κρίνουμε αυστηρά και τα κατακρίνουμε οι περισσότερο με πολύ ευκολία και συνήθως και με πολλή ευχαρίστηση. Γιατί σχηματίζουμε την γνώμη ότι με αυτόν τον τρόπο στηλιτεύουμε  το κακό και αγωνιζόμαστε για τις ηθικές αξίες και την πίστη στον Θεό. Δεν βλέπουμε τα δικά μας τα πολλά παραπτώματα, που μας πνίγουν και μας καταδικάζουν. Η πίστη μας εκφράζεται με τον λόγο της Εκκλησίας, που δέεται στον Θεό: “ Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου”. Τα δικά μας αμαρτήματα πρέπει να βλέπουμε και όχι των άλλων. “Τι δε βλέπεις το κάρφος το εν τω οφθαλμώ του αδελφού σου, την δε εν τω σω οφθαλμώ δοκόν ου κατανοείς;”. Αυτό έκαναν όλοι οι άγιοι, όπως ο άγιος Μωϋσής, όταν ασκήτευε κοντά σε μια σκήτη. Διαβάζουμε στον βίον του:
“Κάποιος μοναχός έπεσε κάποτε σε αμάρτημα, στην σκήτη όπου ζούσε. Και αφού μαζεύτηκαν οι αδελφοί για να λάβουν απόφαση τι να κάνουν έστειλαν και φώναξαν και τον αββά Μωϋσή. Εκείνος όμως δεν ήθελε να πάει στη σύναξη. Και ο πρεσβύτερος ξανάστειλε άλλον αδελφό να τον φωνάξει. Τότε έκανε υπακοή και πήγε στην σκήτη. Πριν εμφανισθεί όμως πήρε ένα τρύπιο ζεμπίλι, το γέμισε άμμο και το φορτώθηκε στον ώμο. Από το τρύπιο ζεμπίλι έτρεχε στην πλάτη του σιγά-σιγά η άμμος, και όταν τον είδαν οι άλλοι στην σύναξη απόρησαν και τον ρώτησαν:
          -Τι σημαίνει αυτό που κάνεις, πάτερ; 
          -Είναι οι αμαρτίες μου, αδελφοί, όπού ξεχύνονται πίσω μου και δεν τις βλέπω. Και ήλθα σήμερα εδώ να κρίνω αμαρτίες άλλων, είπε.
          Κι εκείνοι, ακούγοντας τα λόγια αυτά κατανύχτηκαν και δεν έκριναν τον αμαρτωλό αδελφό, αλλά τον συγχώρησαν”.

Π. Μ. Σωτήρχος

Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2018

Ο Όσιος Πορφύριος για τους καρκινοπαθείς!


Ο όσιος Γέρων, αντιμετώπιζε με ιδιαίτερη αγάπη και παρακλητική διάθεση τους καρκινοπαθείς.
Εξέταζε με προσοχή την περίπτωση τους, προσπαθούσε να προχωρήσει σε δρόμους διαγνωστικούς, και μελετούσε γενικά τη φοβερή αυτή νόσο της εποχής μας.
Είχε ο ίδιος προσβληθεί από τον καρκίνο. Μέσα του ήταν διάσπαρτη η νόσος, και όμως, όπως ο ίδιος έλεγε, είχε κατορθώσει να αποκοιμίσει τη φοβερή νόσο για δεκαετίες, χρησιμοποιώντας ως φάρμακο μοναδικό την αδιάλειπτη προσευχή και τη μελέτη της Αγίας Γραφής.
Σε μία συζήτηση, πού έκανε ο πατήρ Πορφύριος στο Νοσοκομείο Συγγρού με μία Πανεπιστημιακή γιατρό για θέματα καρκίνου και AIDS, διατύπωσε σημαντικές απόψεις, τις οποίες θυμάται αργότερα και επαναλαμβάνει:
Έχω κάνει κι εγώ έρευνα για τον καρκίνο και έχω βρει αρκετά στοιχεία. Ο καρκίνος κυρίως βγαίνει σε μπερδεμένες ψυχές, σε αγχώδεις ανθρώπους, σε βασανισμένους από διάφορα γεγονότα, σε καταπιεσμένους.
Όταν πάθεις κάτι και σου πουν ότι είναι καρκίνος, πρέπει να δοθείς πολύ στην αγάπη του Θεού. Να ηρεμήσεις, να ησυχάσεις, ν' αγαπήσεις τον κόσμο, να τ' αγαπήσεις όλα. Να είσαι όλο αγάπη και δοξολογία στο Θεό και να αγιάσει η ψυχή σου. Κι όταν αγιάσει η ψυχή σου, όταν προσκολληθείς στο Θεό και γίνει ηρεμία, το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό και όλα τα συστήματα του οργανισμού θα ηρεμήσουν, και τότε ο καρκίνος, αν δεν θεραπευθεί, τουλάχιστον θα μείνει εκεί πού βρίσκεται...
Σού είπαν ότι έχεις AIDS. Αλλά, όταν λένε έτσι, πρέπει να είσαι γεμάτος χαρά. Όχι, έχω αυτή την αρρώστια, συνεπώς θα πεθάνω... Τίποτα! Θα μελετήσεις τη Γραφή. Θα δεις ότι δεν υπάρχει θάνατος και ότι όποιος πιστεύει στα λόγια του Θεού δεν πεθαίνει ποτέ!
Όχι δεν παίρνω φάρμακα. Προσπαθώ με την προσευχή μου, με το δόσιμο στο Θεό. Παλιά ξέρεις τι δυνατός πού ήμουνα; Εγχείρηση να μου κάνης μπορούσες χωρίς νάρκωση, με τη Χάρη του Θεού. Τώρα τα έχασα όλα αυτά. Πράγματι, αυτό πού έχω είναι πειρασμικό. (Από τις σελ. 108,109).
Ο ΓΕΡΩΝ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ, Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΥ Σ. ΚΡΟΥΣΤΑΛΑΚΗ
βημα ορθοδοξιας

Κυριακή 25 Νοεμβρίου 2018

Ο πόνος μας συνδέει...


Η αλήθεια είναι ότι τελικά μας συνδέουν οι αδυναμίες μας. Σίγουρα και οι χαρές, αλλά στις δοκιμασίες κάτι βαθύτερο συμβαίνει. Όταν είσαι βαθιά πληγωμένος μυρίζεις το αίμα της πληγής από χιλιόμετρα. Ψάχνεις και αναζητάς να βρεις έναν άνθρωπο που ξέρει τι νιώθεις και τι περνάς. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανακούφιση, παρηγοριά και χαρά, όταν συναντήσεις έναν άνθρωπο που είναι κι αυτός πονεμένος. Γι΄ αυτό πρέπει να μοιραζόμαστε και να μιλάμε για τις εμπειρίες μας. Για τα βάσανα και όλα εκείνα που μας πληγώνουν. Ποτέ δεν ξέρεις ποιος είναι ο απέναντι ή διπλανός σου συνομιλητής, μπορεί να είναι εκείνος που θα σου πει μια τόση δα κουβέντα που χρόνια ψάχνεις να ακούσεις, ίσως σου δώσει μια αγκαλιά που χρόνια λαχταράς στην βαρυχειμωνιά σου, αλλά γιατί όχι να΄ναι Εκείνος, με την μορφή κάποιου άλλου και να σε αναστήσει. Άλλωστε στο Θεό αρέσει να εμφανίζεται στην ζωή μας, πάντα από εκεί και από εκείνους που δεν το περιμένουμε…
π.λιβυος

Σάββατο 24 Νοεμβρίου 2018

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΤΡΩΝ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΠΑΤΡΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΈΝΤΡΟ



ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ – ΟΜΙΛΙΑ                

          Την προσεχή Δευτέρα, 26 Νοεμβρίου, στην αίθουσα εκδηλώσεων του πνευματικού μας κέντρου θα ομιλήσει ο πρωτοπρεσβύτερος π. ΓΕΡΑΣΙΜΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΝΙΤΣΑΣ, ΕΦΗΜΈΡΙΟΣ του Ιερού Ναού, με θέμα:



          “ΤΟ ΕΓΕΡΤΗΡΙΟ ΣΑΛΠΙΣΜΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ ΣΤΟΝ ΣΎΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ
   ΩΡΑ: 6 μ. μ.
        ΕΚ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ

ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ


πιο ανατρεπτική στάση ζωής είναι η συγγνώμη! Είναι ό,τι μας διαφοροποιεί από οποιαδήποτε άλλη ζωντανή ύπαρξη. Πολλοί, στην προσπάθειά τους να απορρίψουν την θεϊκή καταγωγή του ανθρώπου, τον θεωρούν εξέλιξη του ζωικού βασιλείου, ένα θηλαστικό όπως όλα τα άλλα. Παραθεωρούν όμως ότι αν ο άνθρωπος ήταν μία εξέλιξη των ζώων, τότε δεν θα επέλεγε να συγχωρεί, όπως δεν θα επέλεγε να νηστεύει, να αγαπά και να μένει πιστός, να ελπίζει στην μεταθανάτια πορεία της ύπαρξης, να αναζητεί Θεό.Τα ζώα δεν μπορούν να συγχωρέσουν. Αμύνονται. Όταν μπορούν να επιτεθούν, δεν κάνουν πίσω. Το ένστικτο τα καθοδηγεί. Ο άνθρωπος, ενώ μπορεί να τιμωρήσει, να εκδικηθεί, «να πάρει το αίμα του πίσω», εντούτοις κάποτε διαλέγει να μην το πράξει και με μία μεγαλοσύνη καρδιακή, αφήνει τα παραπτώματα του άλλου, την εχθρότητα, την κακία και ζητά από τον Θεό να τον συγχωρήσει.Είναι δύσκολη η συγχώρεση. Θέλει να ματώσει κάποιος μέσα του. Να νικήσει το αίσθημα ότι μπορεί να επιβάλει το δίκιο του. Να δαμάσει την σωματική δύναμή του, τις γνωριμίες του που μπορούν να βλάψουν, τον νόμο που δικαιώνει. Κυρίως, τον λογισμό του που του λέει πως ό,τι πάθει ο άλλος, το αξίζει. Χωρίς πίστη η συγχώρεση είναι σχεδόν αδύνατη. Διότι ο άνθρωπος καλείται να ελευθερωθεί από την σκέψη που του αναγνωρίζει το δικαίωμα του να  φερθεί ίσια απέναντι σ’  αυτόν που τον δοκιμάζει.  Γι’  αυτό και η συγχώρεση είναι μία διαδικασία επίπονη. Σπάνια έρχεται αυτόματα. Θέλει επεξεργασία νου και καρδιάς. Θέλει χρόνο. Ευκολότερα δεν εκδικούμαστε. Δυσκολότερα αποδεχόμαστε ότι δεν είναι προϋπόθεση της συγχώρεσης η μετάνοια του άλλου, αλλά η δική μας αγάπη. Δύσκολη είναι και η έκφραση της συγγνώμης στις ανθρώπινες σχέσεις. Συνήθως ζητάμε συγχώρεση για στιγμιότυπα της καθημερινής μας ζωής. Για θυμούς, για έναν λόγο που μας ξέφυγε και πλήγωσε τον άλλον, για ένα ψέμα, για την αδιαφορία και την τεμπελιά να βοηθήσουμε όταν ο άλλος μας χρειάζεται. Η πιο δύσκολη συγγνώμη όμως είναι « γι’  αυτό που δεν είμαστε». Όταν νιώθουμε την ματαίωση των προσδοκιών του άλλου για μας, είτε αυτή είναι μόνιμη είτε της στιγμής. Όταν βλέπουμε την αγάπη του και την δική μας αδυναμία να ανταποκριθούμε. Όταν ο άλλος είναι ταπεινός και αποδέχεται τα λάθη του στον δικό μας θριαμβευτικό τόνο ότι φανήκαμε ανώτεροι, έχουμε δίκιο. «Συγγνώμη γι’  αυτό που δεν είμαι» δεν λέμε εύκολα, διότι τότε καλούμαστε να δούμε ποιος είναι ο εαυτός μας. Ο μεγάλος άγνωστος. Οι πτυχές του που επιμελημένα κρύβουμε. Που μόνο στην σχέση φανερώνονται αυθεντικά. «Συγγνώμη γι’  αυτό που δεν είμαι». Θέλει κουράγιο εσωτερικό να το δούμε και να το πούμε. Θέλει κι απόφαση όμως ότι αγαπούμε τον άλλον όπως τον εαυτό μας. Δεν το λέμε για να ξεπεράσουμε την δυσκολία, αλλά για να ξεκινήσουμε από την αρχή. Να δούμε τα πάθη και τις αδυναμίες μας. Να ζητήσουμε από τον Χριστό να είναι παρών και να μας φωτίζει. Και στην προοπτική της αγάπης να συγχωρέσουμε τον εαυτό μας για όσα δεν μπορεί, αλλά και να είμαστε επιεικείς με τον άλλον, γιατί δεν οφείλει να είναι όπως τον θέλουμε, αλλά και οι δύο μας κληθήκαμε να αγαπούμε και να  αφεθούμε στο να αγαπηθούμε!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 7 Νοεμβρίου 2018

Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2018

ΨΕΥΤΗΣ Ή ΚΑΤΑΔΟΤΗΣ


Σκληρός ο λόγος του Χριστού για την ανθρώπινη λογική. Και ανατρεπτικός για τη γήϊνη, τη θετή δικαιοσύνη. Ιεράρχηση της αμαρτίας; Ποιος μπορεί να κρίνει τα κρίματα του Θεού; Ο δικαιοκρίτης Κύριος καταδίκασε τον πρώτο φόνο της ανθρώπινης ιστορίας, όταν ο Κάιν σκότωσε τον Άβελ. Συγχώρεσε όμως και τον Μωϋσή, όταν σκότωσε τον Αιγύπτιο. Και ο Χριστός συγχώρεσε τον ληστή, που σταυρώθηκε μαζί του. Και πολλούς άλλους. Εμείς όμως, όντας αμαρτωλοί, δεν έχουμε τον “νουν Χριστού”  για να συγχωρούμε, όπως ο Θεάνθρωπος. Γι’ αυτό και σε πολλούς, αυτός ο “νους” είναι αχώρητος και πολλοί προσπαθούν να τον νοθεύσουν και να τον προσαρμόσουν στα ανθρώπινα μέτρα της σκοπιμότητας, του φόβου, αλλά και της ολιγοπιστίας η της απιστίας τους. Οι άγιοι όμως μας θυμίζουν τον λόγο του Χριστού: “Το εν ανθρώποις υψηλόν  βδέλυγμα ενώπιον του Θεού”. Αυτόν τον λόγο μας εξηγεί και ο άγιος Αλώνιος, με τα ακόλουθα:
          Ερώτησε κάποτε ο Αββάς Αγάθων τον Αββά Αλώνιο, λέγοντας:
          -Πως θα κατορθώσω να κυριαρχώ στη γλώσσα μου, ώστε να μη ψεύδεται;
          Και ο Αββάς Αλώνιος του απάντησε:
          -Αν δεν ψεύδεσαι, πολλές αμαρτίες πρόκειται να κάνεις.
          Και ο Αββάς Αγάθων απόρησε και ξαναρώτησε:
          -Πως θα γίνει αυτό που λες;
          Και ο γέροντας του αποκρίθηκε:
          -Υπόθεσε ότι δύο άνθρωποι έκαμαν φόνο μπροστά σου και ο ένας  τους βρήκε καταφύγιο στο δικό σου κελλί. Και οι αρχές τον καταζητούν και σε ρωτάνε:
          -Έγινε φόνος μπροστά σου;
          Αν δεν πεις ψέματα, τότε παραδίνεις αυτόν τον άνθρωπο στο θάνατο. Καλύτερα άφησέ τον μπροστά στον Θεό, χωρίς δεσμά. Γιατί Εκείνος όλα τα γνωρίζει.
          Αυτή η διάκριση και η καταφυγή όλων για όλα στο Θεό είναι ο χρυσός κανόνας, για τον αληθινό χριστιανό, όσο κι αν μερικές φορές μοιάζει να καταργεί την κοινή λογική και το πνεύμα του κόσμου τούτου. Ο κόσμος του Θεού δεν είναι ορφανός. Έχει πατέρα τον ίδιο τον Θεό.
     Π. Μ. Σωτήρχος, “Υπέρ των αμαρτωλών, τι λένε οι Πατέρες”

Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2018

Β. Γεωργίου: Ζακ και Κατσίφας, η εργαλειοποίηση δύο θανάτων



Στο δημοτικό, είχε έρθει ένα μελαχροινό κοριτσάκι από τη Βόρεια Ήπειρο. Κάποιοι συμμαθητές την είχαν προσβάλει άγρια, πολύ άγρια. Τότε είχα διηγηθεί διάφορα περιστατικά στη μητέρα μου και εκείνη με είχε παροτρύνει να πηγαίνω δίπλα της, να μην την αποφεύγω. «Να την κεράσεις και κανένα τόστ στο διάλειμμα» από το κυλικείο. Τα χρόνια πέρασαν, και ήρθε το γυμνάσιο και μετά το λύκειο. Ήταν η περίοδος που οι διαφορετικοί, οι «άλλοι» δεν σταμάτησαν αλλά πολλαπλασιάζονταν. Ήταν και οι «κουνιστοί» που απέφευγαν το «μάθημα» της γυμναστικής και εκδηλώνονταν κάπως. Η ίδια πολιτική συνεχίστηκε και τότε. Έπρεπε να είμαι διακριτικός σε κάθετι που μου φαινόταν «ξένο». Δεν ήταν ανάγκη να καταλάβω κάτι για να αξίζει αξιοπρέπεια.
Στον στρατό ήταν και εκεί οι «περιπτωσάρες», ή τουλάχιστον φαίνονταν σε εμένα έτσι. Εκείνος που αδυνατούσε να στρώσει το κρεβάτι του και μου ζητούσε σιγανά τη βοήθεια και ο άλλος που έτρεμε γιατί πολλοί τον αντιμετώπιζαν σαν ένα «θηλυπρεπές φρικιό». Αναγκάστηκα να πω ψέματα σε έναν σωματώδη συνάδελφο που τον είχε βάλει στο μάτι, ότι δήθεν πρέπει να βοηθηθεί για το «κουσούρι» που είχε το «φρικιό». Έκτοτε, δεν τον ξαναπείραξε διότι τον λυπόταν. Ίσως γιατί του υπενθύμισα -του σωματώδους- ότι όλη η διμοιρία γελούσε και με τον ίδιο, διότι δεν μπορούσε να συγχρονίσει τα πόδια του στην παρέλαση.Πέρασαν και άλλο τα χρόνια και ήρθε το Πανεπιστήμιο. Στο Πάντειο υπήρχε μάθημα για τον αλβανικό πολιτισμό. Είχε έρθει μάλιστα και είχε μιλήσει και ο Αλβανός δημοσιογράφος Γκαζμέντ Καπλάνι. Ήταν σεμιναριακής μορφής, με ειδικούς που έρχονταν από διάφορα ιδρύματα και φορείς. Σε ένα μάθημα θυμάμαι, χωρίς να μπορέσω να ανακαλέσω το ακριβές πλαίσιο της συζήτησης, να λέω στον διδάσκοντα: «μα τους Αλβανούς μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε. Στην περιοχή μου φαίνονται«, εννοώντας ότι γίνονταν αντιληπτοί λόγω εξαθλίωσης.Ο διδάσκων θίχτηκε : «Μα είστε επιστήμονας εσείς; Επιτρέπεται να το λέτε αυτό; Σας πληροφορώ αν πάρω έναν Αλβανό και τον ντύσω καλά και τον πλύνω θα είναι όπως όλοι μας, δεν θα τον ξεχωρίσετε«. Αμήχανη στιγμή και στεγνή από θέληση για αντιρρήσεις. Μετά από καιρό λοιπόν, ο ίδιος διδάσκων μου τηλεφώνησε στο σπίτι: «Κύριε Γεωργίου διάβασα την εργασία σας για την Αλβανία, είναι καλή αλλά κάνετε ένα θεμελιώδες λάθος: χρησιμοποιείτε τη λέξη δυστυχώς/ευτυχώς. Οι επιστήμονες δεν χρησιμοποιούν τέτοιες λέξεις«. Είχε δίκιο φυσικά.
Δεν χρειάζεται επιστήμη
Επειδή, όμως, δεν χρειάζεται επιστήμη για κάποια ζητήματα, δυστυχώς, βλέπουμε μια τεράστια διάκριση σε δύο πρόσφατους θανάτους: ενός οροθετικού ομοφυλόφιλου και ενός εθνικιστή ομογενούς στη Βόρεια Ήπειρο. Εξάλλου παράλληλα με την κυβερνητική διαχείριση του θανάτου του δεύτερου, ο κ. Τσίπρας έκανε δηλώσεις για τον θάνατου του ατυχούς πρώτου. Οι δύο τους βρέθηκαν σε δύο χώρους που ήταν άλλου «ιδιοκτησία». Ο μεν Ζακ Κωστόπουλος σε ένα κοσμηματοπωλείο και ο δε Κωνσταντίνος Κατσίφας κουνώντας την ελληνική σημαία σε άλλο κράτος. Οι συνθήκες θανάτου και των δύο προκάλεσαν άνιση αντίδραση τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Η δε ελληνική κυβέρνηση επέδειξε μια στάση εξαιρετικά ήπια απέναντι στον Αλβανό πρωθυπουργό που μίλησε «περί τρελού εξτρεμιστή«. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών και πρωθυπουργός, ανακοίνωσε ότι «Έλληνας υπήκοος φέρεται να άνοιξε πυρ με όπλο καλάσνικοφ εναντίον οχήματος της αλβανικής αστυνομίας«. Η δε ελληνική αστυνομία άρχισε να κάνει διαρροές για το «βρώμικο» μητρώο του νεκρού, κινούμενη εκτός αρμοδιοτήτων και εναντίον των εθνικών συμφερόντων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (προσωπικά δεδομένα αδιάφορα της υπόθεσης). Αντίθετα, στην περίπτωση του Ζακ Κωστόπουλου ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι «η απώλεια του δεν θα ξεχαστεί, τουλάχιστον από όσους και όσες από εμάς παραμένουμε αφοσιωμένοι στον αγώνα για μια κοινωνία, που η ανθρώπινη ζωή θα είναι η υπέρτατη αξία«.Στο κοινωνικό επίπεδο, θυμόμαστε τον ξεσηκωμό των κομματικών οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ και άλλων ακτιβιστών/κλικτιβιστών όταν έχασε τη ζωή του ο Ζακ Κωστόπουλος. Ο Κατσίφας προφανώς για πολλούς παραμένει ένας «εθνικιστής» λιγότερος. Όπως δήλωσε ο γιατρός Παντελής Πάπιστας, μέλος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Βορειοηπειρωτικού Αγώνα, «δεν είχε τίποτα ψυχικά, ήταν απολύτως ισορροπημένος… Το μόνο, ας το πούμε έτσι σε παρένθεση, είχε τρέλα για τα εθνικά θέματα. Συνεργαστήκαμε μαζί και στα συλλαλητήρια της Μακεδονίας και τα λοιπά. Παντού ήταν πρώτος για να τρέχει για θέματα εθνικά».
Μυγοσκοτώστρα και βαριοπούλα
Για τον δε Κωστόπουλο που εισέβαλε σε ξένο κατάστημα, εκτός εαυτού, κατηγορήθηκε η ΕΛ.ΑΣ. για τον θάνατό του από τους δικαιωματιστές, γεγονός που δεν έχει επαληθευτεί. Για τον Κατσίφα απ’ ότι φαίνεται πρόκειται για καθαρή εκτέλεση, «γιατί περί εκτελέσεως πρόκειται«. Οι Αλβανοί επιστράτευσαν ελικόπτερο και ειδικές δυνάμεις για να εξοντώσουν έναν τέτοιο άνθρωπο λοιπόν.Παρόλα αυτά στην Ελλάδα οι επίσημες κυβερνητικές αντιδράσεις πολύ μετρημένες. Που είναι οι κλικτιβιστές βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που κάθε λίγο και λιγάκι κατηγορούσαν την ελληνική αστυνομία για την στάση της απέναντι στον αιμόφυρτο και βαριά πληγωμένο Ζακ Κωστόπουλο; Έχουν παρακολουθήσει καθόλου το αστυνομικό δελτίο να δούνε και το ατόπημα της ΕΛ.ΑΣ. στην υπόθεση Κατσίφα;
Τα δικαιώματα δεν φτιάχτηκαν μόνο για ανθρώπους που τους κάνουν αφιερώματα mainstream tabloid, ή βγήκανε κάποτε στην TV και όσους απέκτησαν κάποια φήμη λόγω ένταξής τους στο ΛΟΑΤΚΙ. Μια κοινωνία οφείλει να αγκαλιάζει όλους του πολίτες της και ταυτόχρονα να επιδεικνύει την αρχαιοελληνική φιλοξενία σε μετανάστες που δεν παραβιάζουν εγχώρια δικαιώματα. Ζυγίζει διαφορετικά η γραφικότητα ενός ομοφυλόφιλου από εκείνη ενός εθνικιστή; Μυγοσκοτώστρα για τον έναν, βαριοπούλα για τον άλλον.Δεν γνώριζα ούτε τον Κωστόπουλο ούτε τον Κατσίφα. Αλλά οι προσωπικές γνωριμίες, έξεις, παραδοχές αρνήσεις και ιδεοληψίες είναι αδιάφορες. Γι’ αυτό τα «δυστυχώς», όπως μου έλεγε ο καθηγητής μου, είναι ίσως λάθος… Οι αφηγήσεις είναι για συγκεκριμένα σύνολα, αλλά η αξιοπρέπεια για όλους τους ανθρώπους. Και εκεί φαίνεται να χάνει την μπάλα η κυβέρνηση και όσοι αρέσκονται σε δύο μέτρα και δύο σταθμά. Ίσως όταν ξαναπιάσουν ξανά το νήμα κάποιοι από την αρχή, από τα μαθητικά τα χρόνια θα τους έρθουν στη μνήμη οι διαφορετικοί. Όλοι όμως, όχι μόνο αυτοί, στους οποίους σταθήκανε δίπλα, αλλά και εκείνοι, τους οποίους εγκατέλειψαν…
ΑΝΤΙΦΩΝΟ