Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2020

ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ ΛΟΥΚΑ -Του πλουσίου και του Λαζάρου

 


ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ

          Το σκηνικό της σημερινής παραβολής είναι ένας πλούσιος κι ένας   φτωχός. Πρόκειται για για μια συνηθισμένη ιστορία με πνευματικές και κοινωνικές προεκτάσεις που περιγράφουν της περιπέτειες της ζωής μας.

          Ο πλούσιος κλεισμένος στην υλική του ευημερία και απόλαυση αδιαφορεί για ό, τι συμβαίνει δίπλα του. Κι ο φτωχός Λάζαρος, βουτηγμένος στη δυστυχία, τις στερήσεις και την αρρώστια, ζει με καρτερία και υπομονή τον πόνο του χωρίς να αγανακτεί. Δεν είναι ένας επαναστάτης της κοινωνικής αδικίας, ούτε διαμαρτύρεται για τη σκληρή αδιαφορία του πλουσίου. Η φιλοσοφία του στηρίζεται στη διαφορετική αξιολόγηση του χρόνου, που είναι πρόσκαιρος και τη διάρκεια της αιωνιότητας.

          Και πραγματικά μετά το τέλος της προσωπική τους ιστορίας, ο Λάζαρος δικαιώνεται και ο πλούσιος κατακρίνεται. Αυτοδικάζεται μέσα στην αυτάρκεια και την εγωιστική αδιαφορία του για τους άλλους. Ζει την απομόνωση και το χάος της μοναξιάς, δηλαδή την κόλαση του. Ενώ ο Λάζαρος βρίσκεται με τους δίκαιους στους κόλπους του Αβραάμ. Καταξιώνεται για την ειλικρίνεια της υπομονής του, την ατελείωτη καρτερία του, που είναι έκφραση πραγματικής αγάπης και ανοχής για τη σκληροκαρδία του πλουσίου.

          Απ’ αυτή την παραβολή του Κυρίου ανακύπτουν πολλά  ερωτήματα που έχουν σχέση με τη στάση του Ευαγγελίου στα κοινωνικά προβλήματα. Η στάση του Λαζάρου δίνει την εντύπωση, ότι οι φτωχοί θα πρέπει να υπομένουν τη δυστυχία και την ανέχεια, ελπίζοντας  στη δικαίωση μετά θάνατον. Κι έτσι οι πλούσιοι, θα είναι ελεύθεροι να συνεχίζουν να καταδυναστεύουν τους φτωχούς, στηριζόμενοι στην παθητική στάση της υπομονής τους.

          Πολλές και διάφορες ερμηνείες έχουν δοθεί στη συγκεκριμένη παραβολή του Κυρίου. Πρέπει όμως να διασαφηθεί, ότι η αντιπαράθεση του φτωχού Λαζάρου και του πλουσίου, δεν γίνονται για να δοθούν οι κοινωνικές προεκτάσεις της συμπεριφοράς τους. Η παραβολή σκιαγραφεί περισσότερο την προσωπική στάση των δύο αυτών προσώπων, κινείται σε μια ψυχολογική ανάλυσή τους και δεν αναφέρεται στον κοινωνικό απόηχο της κοινωνικό-οικονομικής  ανισότητας, που επικρατεί ανάμεσα τον φτωχό και τον πλούσιο. Όσοι προσπαθούν με βάση αυτή την παραβολή, να παρουσιάσουν το κοινωνικό μήνυμα του Χριστιανισμού, οδηγούνται σε παρερμηνεία βασικών θέσεών του.

         Γιατί πρώτα, η εντύπωση που δίνεται, μελετώντας  τη στάση του Λαζάρου, μπορεί να οδηγήσει στη σκέψη, ότι ο Χριστιανισμός αδιαφορεί για τη ζωή και την ιστορία και μονομερώς στρέφει τις επιδιώξεις του χριστιανού στην μετά θάνατον ζωή. Μια τέτοια ερμηνεία δικαιώνει όλους αυτούς που υποστηρίζουν, ότι η θρησκεία είναι το αφιόνι των λαών γιατί   τους αποπροσανατολίζει από το παρόν και μεταθέτει τα ενδιαφέροντά τους “στην μέλλουσα ζωή”.

          Η χριστιανική πίστη είναι σαφής πάνω στο θέμα αυτό. Αξιολογώντας τον χρόνο κια την αιωνιότητα, δίνει προτεραιότητα όχι στον πρόσκαιρο και παροδικό χρόνο, αλλά  στην αιωνιότητα χωρίς όμως να αγνοεί το παρόν. Εξίσου είναι κατηγορηματική η πεποίθηση, ότι η βασιλεία του Θεού δεν αφορά μόνο το αύριο, το τέλος της ιστορίας, αλλά αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα από σήμερα, μέσα στην ιστορία. Όταν επικρατεί η χριστιανική πίστη, τότε η αγάπη και η δικαιοσύνη πρυτανεύει στη ζωή και τις σχέσεις των ανθρώπων.

          Θα ρωτήσει κανείς, τι κάνει η Εκκλησία για την προώθηση και επικράτηση της αγάπης και της δικαιοσύνης μεταξύ των ανθρώπων; Συμμετέχει ενεργά, με δυνατή φωνή, στην υπεράσπιση όλων αυτών που αδικούνται και καταπιέζονται;

          Η Εκκλησία δεν κάνει ένοπλη επανάσταση για την επικράτηση των απόψεών της, δεν επιβάλλει με τη βία το “πιστεύω” της, αλλά αγωνίζεται κυρίως για την αφύπνιση των συνειδήσεων και την ειρηνική αλλαγή των κοινωνικών δεδομένων. Η Εκκλησία συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της περισσότερο στην προσωπική μεταμόρφωση των πιστών και άρα μόνο έμμεσα συμβάλλει στο όραμα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Δεν υποστηρίζει κάποιο συγκεκριμένη πολιτικο-οικονομική ιδεολογία, αλλά τονίζει τις αρχές που πρέπει να ακολουθεί κάθε χριστιανική κοινωνία. Η στάση όμως αυτή δεν οδηγεί σε μια παθητική κατάσταση ανοχής της κοινωνίας, όπως είναι.

          Ήδη οι προφήτες της Π. Δ. Με αξιοθαύμαστη παρρησία κατάγγειλαν την κοινωνική αδικία, προστάτεψαν τους φτωχούς και ανυπεράσπιστους από τη δυναστεία των ισχυρών. Και η Εκκλησία του Χριστού πολλές φορές στάθηκε δυναμικά και ελεγκτικά στην καταπάτηση και εξαθλίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

          Και σήμερα, σε μια εποχή με έντονες κοινωνικές ανακατατάξεις, η Εκκλησία, δηλαδή όλοι οι πιστοί, οφείλουμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, για  την επικράτηση και στερέωση της δικαιοσύνης. Δεν είναι δυνατόν να είμαστε χριστιανοί και να αποδεχόμαστε την καταπάτηση και εξαθλίωση των συνανθρώπων μας. Πρέπει η “Βασιλεία του Θεού” να αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα απ’ αυτή τη ζωή και να ολοκληρωθεί στην αιωνιότητα.

          Αν τα διάφορα πολιτικά συστήματα περιορίζονται να μιλούν με πάθος, για τη λύση του κοινωνικού προβλήματος, η Εκκλησία δεν εξαντλείται μονομερώς σ’ αυτό. Υπάρχουν και άλλες διαστάσεις στη ζωή, που δεν πρέπει να αγνοούνται, γιατί ο άνθρωπος δεν ζει μόνο με την ικανοποίηση των υλικών του αναγκών, αλλά και με τις πνευματικές αναζητήσεις που δίνουν ουσιαστικό περιεχόμενο στη ζωή του.

 

          Καλή Κυριακή

 

          π. γ. στ.

Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2020

ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟΝ ΘΕΟ

ΚΥΡΙΕ, θα σου μιλήσω για τα σχέδιά μου

          Κύριε, θα σου μιλήσω για τα σχέδιά, τα όνειρά μου, τις επιδιώξεις μου. Δεν κουράζομαι να σου μιλώ για τα θέματα αυτά. Μου χρειάζεται η ανανέωση της συναίνεσής σου, Πατέρα και Δημιουργέ μου.

          Θέλω να κάνω πολλά, Κύριε. Να δημιουργήσω στη ζωή μου. Να πετύχω κάτι σοβαρό, μεγάλο κι ωραίο.

          Επιθυμώ το σύντομο πέρασμα μου από τη γη ν’ αφήσει ίχνη, να έχει επίδραση στους συνανθρώπους μου.

          Θεέ μου, είναι άραγε αυτό εγωισμός; Να’ ναι τούτο η προσευχή μου αμαρτία;

          Όχι! Θεέ μου. Δεν το πιστεύω. Όχι γιατί είμαι απαλλαγμένος από το μισητό ενώπιόν σου εγωισμό. Κάθε άλλο. Αλλά πιστεύω πως δεν μου επιτρέπεις να μην έχω σχέδια.

          Δεν θέλεις το πλάσμα σου, ο άνθρωπος, ο οποιοσδήποτε άνθρωπος,να περνά από τη γη χωρίς ν’ αφήνει ίχνη, χωρίς να πραγματοποιεί κάτι σοβαρό και μεγάλο. Δεν μας έπλασες για τα μικρά.

          Συ μου φύτεψες τη λαχτάρα της δημιουργικότητας. Συ φτέρωσες τη φαντασία  μου, για να είναι σε θέση να οραματίζεται και να σχεδιάζει.

          Θα σε πρόδιδα, αν δεν ποθούσα κι αν δεν μοχθούσα να πετύχω κάτι αξιόλογο στη ζωή μου.

          Άλλωστε ό, τι ζητώ, Ιησού μου, δεν το κάνω για τη μάταιη και κούφια προβολή του εγώ μου, που δεν αξίζει ούτε την περιφρόνηση σου. Σαν άνθρωπος, σαν τέκνο σου, νιώθω πως πρέπει να σε τιμήσω.

          Αύριο, αν με τη βοήθειά σου, Κύριε, πετύχω κάτι, δεν μ’ ενδιαφέρει ν’ ακουσθεί τ’ όνομά μου. Φθάνει να πουν: ένας άνθρωπος, ένα παιδί του Θεού έκανε αυτό το ωραίο έργο.

          Εις δόξαν σου,  και εις τιμήν του πλάσματός σου του ανθρώπου ποθώ να ΄ναι το έργο της ζωής μου. Γι’ αυτό και δεν έχω το δικαίωμα να το φαντασθώ μικρό. Δεν μπορώ να’ μαι ολιγαρκής.

          Σε τέτοια ζητήματα, το αισθάνομαι, Κύριε, η ολιγάρκεια είναι αμαρτία.

          Ιησού Χριστέ, ευλόγησε τα σχέδιά μου.

          Βγάλε από το όνειρό μου κάθε στοιχείο αμαρτωλότητας.

          Εξαγίασε τις προθέσεις μου. Κάμε χειροπιαστή πραγματικότητα τους οραματισμούς  μου.

          ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Αρχιεπισκόπου πρώην Αμερικής

Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2020

Οι γυναίκες της Πίνδου πολεμικοί Παραστάτες του Στρατού μας…

 


Οι γυναίκες της Πίνδου πολεμικοί Παραστάτες του Στρατού μας…

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ – ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ 27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2020.

 Το Ελληνικό Έπος του 1940 – 41, ο υπέροχος αγώνας της Ελλάδος να αποκρούσει τις φασιστικές λεγεώνες του υπερφίαλου δικτάτορα Μουσολίνι, εκτός των άλλων, έχει και το ιδιαίτερο γνώρισμα ότι πήραν μέρος και οι γυναίκες.

Είναι προαιώνια παράδοση αυτή του Ελληνικού λαού σε όλες τις φάσεις της ιστορίας του. Έτσι, οι Ελληνίδες του 1940 αναδείχτηκαν ισάξιοι πολεμικοί παραστάτες πλάι στους άνδρες, για να μην αφήσουν τον εχθρό να περάσει τις «Θερμοπύλες». Άλλες στο μέτωπο, στην πρώτη γραμμή και άλλες στα μετόπισθεν βοηθούσαν ποικιλοτρόπως το στρατό μας.

Οι γυναίκες του μετώπου έμειναν στην ιστορία γνωστές με την επωνυμία «Γυναίκες της Πίνδου». Για τους νέους είναι άγνωστα κάποια πράγματα και πρέπει να τα ερμηνεύσουμε: Στον τομέα της Πίνδου επιτέθηκε η Ιταλική Μεραρχία «Τζούλια», η οποία ήταν η ισχυρότερη Μεραρχία του φασιστικού καθεστώτος της Ιταλίας. Ήταν ισχυρότερη γιατί την αποτελούσαν κυρίως φανατικοί φασίστες πιστοί στο πλευρό του Μουσολίνι και πολεμούσαν με φανατισμό. Για να αντιμετωπισθεί, λοιπόν, αποτελεσματικά η Μεραρχία αυτή έπρεπε ο Ελληνικός Στρατός να ανεβάσει στις κορυφές των βουνών αυτών τα πολεμοφόδια. Τα μεταγωγικά ζώα (μουλάρια) δεν ήταν δυνατό να ανέβουν εκεί για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί το έδαφος εκεί είναι απότομο και δεν υπάρχουν μονοπάτια και δεύτερον τα μεγάλα ζώα αποτελούσαν εύκολο στόχο για το πυροβολικό και τα αεροπλάνα του εχθρού. Έτσι, το επίπονο και επικίνδυνο αυτό έργο ανέλαβαν να το φέρον σε πέρας οι γυναίκες της περιοχής. Με σχοινιά «ζαλώνονταν» στην πλάτη τα κασόνια με τα πολεμοφόδια και χωρίς να βαρυγκωμούν από την κούραση, ανέβαζαν, όσο ψηλά χρειαζόταν, τα πολεμοφόδια, για να τα προμηθεύονται οι μαχητές της Πίνδου. Έτσι, οι «Μήδοι» δεν πέρασαν και ετράπηκαν σε φυγή. Η πολεμική κραυγή «αέρα» τους ακολουθούσε σαν φάντασμα στη φυγή τους μέχρι το Τεπελένι!.. Αν δεν ανέβαζαν οι γυναίκες τα πολεμοφόδια εκεί επάνω, είναι αμφίβολο αν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν οι φαντάροι μας έναν τόσο επικίνδυνο εχθρό, όπως ήταν οι Μελανοχίτονες… Γι’ αυτό παράλληλα με το θαυμασμό και τον έπαινο όλου του κόσμου για τον Ελληνικό Στρατό που εξευτέλισε τον δικτάτορα της Ρώμης, υμνούσε και τις Ελληνίδες που παραστέκονταν με το τρόπο τους στο μεγάλο αγώνα του Στρατού μας. Από παντού ακούγονταν διθύραμβοι και εγκώμια για τον Ελληνικό Στρατό και τις Ελληνίδες, γιατί ήταν ο μόνος στρατός στον κόσμο που νικούσε μέχρι την ώρα εκείνη τον Άξονα, τα φασιστικά στρατεύματα.

Οι μαρτυρίες

Το 1977 αρκετές από τις Γυναίκες της Πίνδου ζούσαν. Κάποιες από αυτές δέχτηκαν με χαρά να μαγνητοσκοπηθούν οι μαρτυρίες τους. Έτσι, έχουμε ζωντανή μαρτυρία τους για τη συμμετοχή τους στον τιτάνιο εκείνο αγώνα της Ελλάδος.

- Η Βαγγελή Ντινολάζου, η οποία το 1940 ήταν 34 ετών διηγείται: «Τα κασόνια με τα πυρομαχικά τα δέναμε ζαλίκα και στην πλάτη, με μάλλινες τριχιές, που τις είχαμε καμωμένες μόνες μας στο χωριό. Δέκα ως δεκαπέντε φορτωμένες γυναίκες, σχηματίζαμε μία ομάδα και ξεκινούσαμε η μία πίσω από την άλλη, όπως οι φαντάροι, να πάμε στον προορισμό μας».

- Η Ευτυχία Λαζοπούλου, η οποία τότε (1940) ήταν 33 χρονών αφηγείται: «Ο άντρας μου είχε πάει οδηγός στο τμήμα του αξιωματικού Αλέκου Διάκου (είναι ο πρώτος αξιωματικός που σκοτώθηκε) και εγώ επήγα στη μεταφορά. Τα πέντε παιδιά μας τ’ αφήσαμε μόνα στο χωριό να κλαίνε!.. Tα πυρομαχικά από το χωριό έπρεπε να τα ανεβάσουμε στο Σταυρό και στο Εικόνισμα του Πασσιαλή πρώτα και έπειτα στις Βρίζες και τα Λευκάδια. Η απόσταση είναι από μισή ίσα με μιάμιση ώρα, αλλά κάναμε διπλάσιο και περισσότερο. Εκτός από την απότομη ανηφοριά και το βαρύ φορτίο, ήταν και οι σφαίρες με τις οβίδες, γιατί γίνονταν μάχες. Κάθε τόσο σταματούσαμε για να προφυλαχτούμε. Στην αρχή φοβόμασταν. Ύστερα συνηθίσαμε και τις εκρήξεις από τις οβίδες και τα σφυρίγματα από τις σφαίρες… Γελούσαμε και πειραζόμασταν η μία με την άλλη, που μας έτυχε να πολεμούμε. Κάθε μέρα κάναμε πέντε, έξι και περισσότερα δρομολόγια…».

- Η Τριανταφυλλιά Αδάμου, αναφέρει: «Τα κασάκια, όπως μας είχαν πει δεν έπρεπε να βρέχονταν, αλλιώς δεν θα έπαιρναν φωτιά τα πυρομαχικά στη μάχη και ο κόπος μας θα πήγαινε χαμένος και δεν θα έφερνε αποτελέσματα. Εκείνες, όμως, τις μέρες έβρεχε συνέχεια και δυνατά. Για να τα προφυλάξουμε, τα «φασκιώναμε» με μάλλινες κουβέρτες, σαν να ήτανε μωρά. Αλλά, οι κουβέρτες μούσκευαν από τη βροχή και γίνονταν πολύ βαριές. Άλλες φορές, όταν ανεβάζαμε στο Σταυρό (όπως λεγότανε η τοποθεσία) έναν τρουβά με ψωμί και τυρί ήταν βαρύς. Τώρα το κασάκι με τις σφαίρες και τη μουσκεμένη κουβέρτα ήταν ελαφρό».

- Η Ασημίνα Παπαβασιλείου, το 1940 ήταν 30 χρόνων με τρία παιδία. Διηγείται: «Κάποια φορά που πήγαμε πυρομαχικά στη θέση βρίζες, βρήκαμε έναν βαριά τραυματισμένο. Οι άλλοι στρατιώτες πολεμούσαν και δεν μπορούσαν να τον μεταφέρουν παραπίσω. Είπαν να τον πάρουμε εμείς. Τον φορτωθήκαμε πρόθυμα και τον κατεβάσαμε προσεκτικά στη Ζούζουλη, ενώ γύρω μας έπεφταν σφαίρες. Από εκεί τον πήραν άλλοι και τον πήγαν στο Εφταχώρι, όπου είχε γίνει νοσοκομείο. Εμείς συνεχίσαμε να ανεβάζουμε πυρομαχικά και να κατεβάζουμε τραυματισμένους, όταν υπήρχαν».

- Η Ρούσα Δημητρίου, θυμόταν: «Εκείνες τις μέρες τα κανόνια άλλαζαν συχνά θέση. Από το Κουπάτσι τα πήγαν στο Γαβρά και έπειτα πιο βαθειά. Προχωρούσαν κι αυτά καθώς προχωρούσε ο άλλος στρατός, που πολεμούσε μπροστά. Επειδή, όμως, τα ζώα βούλιαζαν στις λάσπες, οι φαντάροι διέλυσαν τα κανόνια και τα μετέφεραν κομμάτια – κομμάτια. Οι φαντάροι, όμως, ήταν λίγοι και δεν έφταναν για να τα μεταφέρουν γρήγορα…

Γι’ αυτό βοηθούσαμε και εμείς οι γυναίκες. Άλλες τραβούσαν ρόδες, άλλες άλλα σιδερικά, που δεν ξέραμε πως τα λένε. Ό,τι μας έδιναν οι φαντάροι με τον αξιωματικό τους. Ακόμα θυμάμαι το όνομά του. Τον έλεγαν Αριστείδη Μπλούτσο. Μόλις στήνονταν τα κανόνια στη νέα θέση, εμείς πηγαίναμε να μεταφέρουμε οβίδες από το χωριό…

**

Έτσι αν

τιμετώπισαν οι Έλληνες του 1940 τις πάνοπλες μεραρχίες του φασίστα Μουσολίνι. Άνδρες και γυναίκες, καθένας με τον τρόπο του πρόταξε τα στήθη του στον επιδρομέα, όπως συνέβαινε πάντα στην μακραίωνη ιστορία αυτής της χώρας… Οι στρατηγοί του Μουσολίνι, άνθρωποι των σαλονιών, φαντάστηκαν ότι ο δρόμος μέχρι την Αθήνα θα ήταν περίπατος…

Αν είχαν διαβάσει την Ελληνική Ιστορία, θα έβλεπαν ότι: Οι Σπαρτιάτισσες ξεπροβοδούσαν τους άντρες τους και τα παιδιά τους για τον πόλεμο δίνοντας την ασπίδα με τα λόγια: «Ή ταν ή επί τας». Και αν ερχότανε η είδηση ότι σκοτώθηκε, το μόνο πράγμα που ρωτούσαν ήταν «αν είναι χτυπημένος στο στήθος ή στην πλάτη»…Οι γυναίκες του σαράντα, όμως πήγαν οι ίδιες στο μέτωπο. Γι’ αυτό θα μπορούσαν υπερήφανα να πουν «Άμμες δε γ’ εσόμεθα πολλώ καρρόνες».

Εμείς αναδειχτήκαμε πολύ καλύτερες.

Και το ιδιαίτερο αυτό προνόμιο το είχαν κυρίως ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΕΣ.

O ἑλληνικός στρατὸς ἀπολαμβάνει τῆς ἰδιαιτέρας προστασίας τῆς Παναγίας καὶ οἱ νίκες του ὀφείλονται εἰς τὴν ἐπέμβασίν της

 

Michael Palairet

Ἄγγλος πρεσβευτὴς στὴν Ἑλλάδα τὴν ἐποχὴ τοῦ πολέμου τοῦ 1940

Από τὴ Βρετανικὴ Πρεσβεία              ΑΘΗΝΑΙ Δεκέμβριος 9, 1940

Κύριέ μου,

Εἰς τὴν ἐπιστολήν μου Νὸ 293 τῆς 23ης Νοεμβρίου, ἀνέφερα τὴν εὐρέως παραδεχομένην πίστιν ἐδῶ ὅτι ὁ ἑλληνικός· στρατὸς ἀπολαμβάνει τῆς ἰδιαιτέρας προστασίας τῆς Παναγίας της Τήνου καὶ ὅτι οἱ νίκες του, οἱ ὁποῖες δύνανται ἀσφαλῶς νὰ ὀνομαστοῦν θαυματουργικές, ὀφείλονται εἰς τὴν ἐπέμβασίν της.

Αὐτὴ ἡ πίστις ἔχει γίνει τώρα πεποίθησις καὶ ὑπάρχουν ἀναρίθμητες ἱστορίες τῆς παρουσιάσεων τῆς Εὐλογημένης Παρθένου εἰς στρατιώτας εἰς τὸ μέτωπον ἐνθαρρύνοντάς τους εἰς τὴν μάχην, μὲ ὑποσχέσεις ὅτι ἡ ἱεροσυλία ποὺ ἔγινε ἀπὸ τοὺς Ἰταλοὺς εἰς τὸν Ναὸ τῆς κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως θὰ ἐτιμωρεῖτο ἀπὸ μία μεγάλη ἥττα…[…] Φαίνεται ἀσύνηθες ν’ ἀφιερώνω μία ἐπίσημη ἐπιστολὴ σὲ τοιοῦτο θέμα, ἀλλά, δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ἡ πεποίθησις ὅτι ὑποστηρίζεται ἀπὸ ὑπερφυσικὴ βοήθεια ἔχει συμβάλει πολὺ εἰς τὴν ἐνθάρρυνσιν τοῦ Ἕλληνος στρατιώτου, εἰς τὴν ἀκούραστη ἐπιδίωξη τοῦ διὰ νίκη, καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ εἰς τὸν ἐνθουσιασμὸ τοῦ διὰ τὸν πόλεμον…

Ἡ ἐπίθεσις κατὰ τῆς «Ἕλλης» στὴν Τῆνο ἀπεδείχθη πράγματι ἕνα σοβαρὸ λάθος, διὰ τὸ ὁποῖον πρέπει νὰ μετανοοῦν οἱ Ἰταλοὶ τώρα σκληρά.

Ὄχι μόνον ἕνωσε τὴν Ἑλλάδα, τὴν ἐβοήθησε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ μὲ τὴν πεποίθησιν ὅτι τὰ ὄπλα τῆς ἐβοηθοῦντο θαυματουργικῶς – μία πεποίθησις ἡ ὁποία εἰς αὐτὴν τὴν χώραν τῶν ἰσχυρῶν καὶ βαθέων θρησκευτικῶν παραδόσεων ἔχει ἀνεκτίμητη ἀξία.

Ἔχω τὴν τιμὴν νὰ παραμένω μὲ τὸν μεγαλύτερον σεβασμόν, Κύριέ μου,

Ὁ πλέον ταπεινὸς καὶ πλέον πιστὸς ὑπηρέτης Σας.

«Michael Palairet».

(Πηγή: Μερόπης Ν. Σπυροπούλου, Στὴν ἐποποιία τοῦ 1940-41 μὲ πίστη, σ. 144-146)

Ο Χ Ι, 28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

 

Ήθος ελευθερίας και η “νέα κανονικότητα” 

          Στα 80 χρόνια από το θαύμα εκείνο της γενιάς των Ελλήνων του ’ 40 ερχόμαστε να αναμετρηθούμε οι σύγχρονοι Νεοέλληνες.

          Ποια ήταν η ψυχή εκείνων που έγραψαν το αθάνατο έπος στα βουνά της ελληνοαλβανικής μεθορίου;

          Τίποτε διαφορετική από την ψυχή του Έλληνα. Τη διαχρονική ελληνική ψυχή Αυτή που φέρει σύστοιχη μέσα της την έννοια της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας. Της τιμής και της σεμνότητας. Του ήθους και της ευθύνης.

          Τίποτε διαφορετικό. Παραπάνω η παρακάτω.

          Γι’ αυτό οι Έλληνες του  ΄ 40 κατάφεραν να βαστάσουν για άλλη μια φορά επάνω τους-καθώς το απαίτησε ξανά η ιστορία- το βαρύ τίμημα του ανθρωπίνου προσώπου: το τίμημα της ελευθερίας. Και για άλλη μια φορά ανέλαβαν να διδάξουν στις καταπτοημένες συνειδήσεις της ανθρωπότητας, πως ο άνθρωπος μπορεί να παραμένει άνθρωπος μόνον όταν επιβεβαιώνει την πνευματική του πρωτίστως υφή και υπόσταση.

          Οι Έλληνες του ΄ 40 τόλμησαν, γιατί διέθεταν ήθος ελευθερίας. Το ήθος εκείνο που καταξιώνει τον άνθρωπο και τον ανεβάζει πάνω από τα μέτρα της ύλης και των στείρων λογικών μετρήσεων. Που τον καθιστά άξιο της κλήσεως και αποστολής του στη γη. Που τον οδηγεί στον τελικό του προορισμό,την εξομοίωσή του με το θείον. Το ήθος εκείνο που κάνει τη γη με ανακούφιση να βαστάζει επάνω της το λογικό πλάσμα της Δημιουργίας, και ετούτο το καθιστά καταξιωμένο κυριάρχη της.

          Ήθος ελευθερίας!

          Στα 80 χρόνια από το θαύμα του ΄40 ερχόμαστε οι σύγχρονοι Νεοέλληνες να αντιμετρηθούμε με την ψυχή μας.

          Όχι πως είναι δυνατόν ν’ αλλάξει η ψυχή του Έλληνα. Όσο στα χώματα αυτά θα στέκονται ο Παρθενώνας και η Άγια- Σοφιά, όσο οι κάτοικοι αυτής της γης θα σφραγίζονται με το σταυρό και τη δάφνη, τόσο και η ψυχή θα παραμένει αμετάβλητη και αλώβητη. Κι ας μαίνονται οι γείτονες. Κι ας προβαίνουν σε ύβρεις κατά της ιστορίας και της γεωπολιτικής μας υπόστασης. Θα μας βρίσκουν πάντοτε μπροστά, σεμνούς και σοβαρούς, ψύχραιμους και αποφασισμένους, υπεύθυνους και τολμηρούς. Απαρέγκλιτους στη σκοπιά των συνόρων της ψυχής και της Ιστορίας μας. Έτοιμους να προτάξουμε τα στήθη μας σε όποια  επιβουλή.

          Άλλο είναι που μας ανησυχεί, κάτι πολύ πιο ύπουλο. Που προβάλλει όχι ως εχθρός, αλλ’ ως φίλος. Και που έρχεται να υπηρετήσει την ποιότητα ζωής και την ασφάλειά μας, την ακεραιότητα και υγεία μας.

          Η νέα απειλή που εμφανίσθηκε τελευταία σε όλο τον πλανήτη θεωρούμε πως είναι “το βούτυρο στη φέτα” της Νέας Εποχής. Και προκειμένου να διασφαλισθεί η υγεία και η ποιότητα ζωής, πρέπει απαραιτήτως να εκχωρήσουμε εκούσια κάποιες προσωπικές μας ελευθερίες.

Αυτό είναι το δόγμα της “νέας κανονικότητας”.

          Ποιος δεν θα το εφαρμόσει; Είναι τόσο συμφέρον....

          Αλλά εδώ χρειάζεται το βλέμμα μας να γίνει βλοσυρό. Με πολλή περίσκεψη να δεχθούμε στις ακοές μας το... “συμφέρον” μας. Και να το περάσουμε από “λεπτό κόσκινο”, αυστηρό βασανισμό, μέσα από το ήθος της ελευθερίας που μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας. Το “ελευθερία η θάνατος”, που πάντοτε μας χαρακτήριζε τους Έλληνες, δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να μεταλλαχθεί σε “ελευθερία η ζωή”. Αυτό το δίλημμα για μας είναι κάλπικο. Ανυπόστατο. Ή είμαστε ελεύθεροι ή δεν θέλουμε να ζούμε χωρίς ελευθερία. Κι αν προς καιρόν πρέπει να καλύπτουμε μερικώς τα πρόσωπά μας για να διασφαλίσουμε την υγεία μας κια την υγεία των άλλων, ποτέ όμως δεν θα δεχθούμε, ούτε ως συμβολική εικόνα στο υποσυνείδητό μας, στη ζωή φίμωτρο. Αν αυτό υπηρετεί τη “νέα κανονικότητα”, δηλώνουμε ανυπότακτοι στη νέα κανονικότητα.

          Για ένα ήθος έχουμε γραμμένο βαθιά μέσα μας οι Έλληνες. Το ήθος της ελευθερίας!

          “Η Δράση μας” τ. 581

Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2020

ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ

 


Η ΕΚΔΙΩΞΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Είναι αλήθεια παράδοξη η απόφαση των Γαδαρηνών να διώξουν τον Χριστό από τη χώρα τους. Θα περίμενε κανείς να δείξουν ευγνώμονα αισθήματα στον Κύριο για την αποδέσμευση του συμπατριώτη τους από τη δυναστεία του πονηρού και τη σχιζοφρενική κατάσταση που είχε οδηγηθεί. Εκείνοι όμως όταν “...βρήκαν τον άνθρωπο, από τον οποίο είχαν βγει τα δαιμόνια να κάθεται κοντά στα πόδια του Ιησού, ντυμένο και σωφρονισμένο φοβήθηκαν...Τότε όλος ο πληθυσμός της περιοχής των Γαδαρηνών τον παρακάλεσε να φύγει απ΄ αυτούς, γιατί κατείχοντο από μεγάλο φόβο”. Ο φόβος μπροστά στην ανεξήγητη για τα ανθρώπινα δεδομένα δύναμη του Κυρίου κυριάρχησε στα συναισθήματά τους και απαίτησαν να φύγει από τη χώρα τους.

Από τους αρχαίους χρόνους η έννοια της υπερβατικότητας του Θεού, δηλαδή ότι είναι πάνω από τα ανθρώπινα, κυριαρχούσε στη σκέψη του ανθρώπου και αυτή η αντίληψη δημιουργούσε δέος και σεβασμό στις σχέσεις Θεού και ανθρώπων. Η συναίσθηση της αμαρτωλότητας των ανθρώπων και η αγιότητα του Θεού επιτείνει τη συστολή και απώθηση απο το Θεό. Ο Απ. Πέτρος κάτω απ’ αυτή τη διαπίστωση αναφώνησε: “....Φύγε απ’ εδώ Κύριε, γιατί είμαι άνθρωπος αμαρτωλός”. Φόβο και δέος προκαλεί στον άνθρωπο και το μυστήριο του αγνώστου που περιβάλλει το Θεό. Αλλά και η εκδήλωση της έκτακτης και υπεράνθρωπης δύναμης του Χριστού προκαλούσε όχι μόνο θαυμασμό, αλλά και φόβο στους ανθρώπους, όπως στους Γαδαρηνούς της σημερινής ευαγγελικής περικοπής. Ο φόβος αυτός δημιουργούσε και αποστροφή από τον Κύριο, όταν δεν μπορούσαν να εξηγήσουν σωστά την προέλευση της θείας δύναμής Του. Οι Φαρισαίοι τυφλωμένοι από το μίσος έσπευσαν να κατηγορήσουν τον Κύριο και να υποστηρίξουν ότι “εν τω άρχοντι των δαιμονίων εκβάλλει τα δαιμόνια”.

Η θαυματουργική δύναμη του Χριστού είναι συνδεδεμένη άρρηκτα με την έκφραση της αγάπης Του. Όλα τα θαυμαστά έργα Του συνοδεύονται με το σχέδιο της θείας Οικονομίας για τη σωτηρία της ανθρωπότητας. Η δύναμή Του χρησιμοποιείται όχι για την καταστροφή, αλλά για τη δημιουργία. Αντίθετα ο διάβολος δημιουργεί εντυπώσεις, κάνει επίδειξη δύναμης για να προκαλέσει την έκπληξη και το θαυμασμό και ευκολότερα να παρασύρει τον άνθρωπο στη υποδούλωση της επιφανειακής δύναμής του.

Έτσι ο άνθρωπος δεν πρέπει να κατέχετε από φόβο μπροστά στη θεία δύναμη του Κυρίου. Η αγάπη και όχι ο φόβος πρέπει να κυριαρχεί στη σχέση του πιστού με τον Θεό Πατέρα, γιατί όπως λέγει ο ευαγγελιστής της αγάπης “.... ο φόβος δεν υπάρχει στην αγάπη, αλλά η τέλεια αγάπη διώχνει το φόβο, γιατί ο φόβος περιέχει τιμωρία και εκείνος που φοβάται δεν είναι τέλειος στην αγάπη” (Ιωάν. 4, 18-19).

Η γρήγορη και επιπόλαια ερμηνεία της δύναμης του Κυρίου ως αρνητικής από τους Γαδαρηνούς, συνδέεται και με την απώλεια της αγέλης των χοίρων. Ο Χριστός επέτρεψε στους δαίμονες να εισέλθουν στους χοίρους και αμέσως κάτω από την επίδραση του κακού οδηγήθηκαν στην καταστροφή. Μπροστά στην υλική ζημιά οι άνθρωποι αναστατώθηκαν και έδωσαν προτεραιότητα στα υλικά τους συμφέροντα και παρείδαν τη δωρεά του Χριστού στο δαιμονισμένο συνάνθρωπό τους.

Πολλές φορές οι άνθρωποι, είναι διστακτικοί μπροστά στον Κύριο, όχι γιατί δεν αναγνωρίζουν το μεγαλείο και την πνευματική δύναμη του μηνύματός Του, αλλά γιατί η πίστη απαιτεί θυσίες. Εάν δίνεται προτεραιότητα στην ικανοποίηση των υλικών συμφερόντων και παραθεωρείται η μεταμόρφωση που προσφέρει ο Χριστός, οδηγούμαστε σταθερά στην υποβάθμιση της πνευματικής ζωής. Η χριστιανική ζωή, στην οποία έχουμε κληθεί, δεν έχει συμβατικό χαρακτήρα, απαιτεί από μας ολοκληρωτική αφοσίωση και προτεραιότητα απέναντι σε όλα όσα προσφέρει η ζωή. Ο Κύριος χωρίς περιστροφές, καλεί να απαρνηθούμε τον εαυτό μας, κοντολογίς, “τον παλαιό” άνθρωπο και με αποφασιστικότητα να Τον ακολουθήσουμε και θα διαπιστώσουμε την αλήθεια των λόγων του, “Ελάτε σε μένα όλοι εσείς που είστε κουρασμένοι και φορτωμένοι και εγώ θα σας δώσω ανάπαυση. Σηκώστε πάνω σας το ζυγό μου και μάθετε από μένα, ότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά και θα βρείτε ανάπαυση στις ψυχές σας. Ο ζυγός μου είναι απαλός και το φορτίο μου ελαφρό” (Ματθ. 11, 28-30).

π, γ. στ.

Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2020

«Φωτεινά Μονοπάτια» «Κεφαλονιά: το νησί του Αγίου Γερασίμου»

 


ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ

 


Εκκλησιαστική Χορωδία Κεφαλονιάς


Της Πελοποννήσου θείος βλαστός, και Κεφαλληνίας ο ασύλητος θησαυρός, και πάσης Ελλάδος το καύχημα το μέγα, Γεράσιμε θεόφρον, σκέπε την Νήσον σου. Χαίροις ο Τρικκάλων γόνος λαμπρός, χαίροις Κεφαλλήνων απροσμάχητος βοηθός, χαίροις Ιερέων το σέμνωμα και κλέος, Γεράσιμε τρισμάκαρ, πιστών το καύχημα.

Διευθύνει ο μαέστρος της χορωδίας της Λυρικής, Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Ανακομιδή Ιερών λειψάνων του Οσίου Γερασίμου του Νέου Ασκητή, του Πελοποννήσιου



Βιβλιογραφία

Ο Όσιος Γεράσιμος (βλέπε επίσης και στις 16 Αυγούστου), γεννήθηκε το 1509 μ.Χ. στα Τρίκαλα της Κορινθίας. Καταγόταν από την επίσημη οικογένεια των Νοταράδων και ήταν γιος του Δημητρίου και της Καλής.

Από μικρός έλαβε χριστιανική και αρχοντική ανατροφή και διακρινόταν στο σχολείο για την ευστροφία και την ευφυΐα του μυαλού του. Ευγενική ψυχή ο Γεράσιμος, συμπαθούσε τους φτωχούς συμμαθητές του και τους βοηθούσε με κάθε τρόπο.

Όταν έφτασε σε ώριμη ηλικία, περιηγήθηκε διάφορα μέρη, όπως την Ζάκυνθο, την Κωνσταντινούπολη και τα γύρω απ' αύτη, το Άγιον Όρος, διάφορες Μονές της Ανατολής για να μείνει στην Ιερουσαλήμ. Εκεί υπηρέτησε σαν νεωκόρος για ένα χρόνο στον Ναό της Αναστάσεως και χειροτονήθηκε Διάκονος και αργότερα Πρεσβύτερος, από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Γερμανό. Κατόπιν έφυγε και από 'κει και κατέληξε στην τοποθεσία Ομαλά της Κεφαλονιάς, όπου έκτισε γυναικείο Μοναστήρι και το ονόμασε Νέα Ιερουσαλήμ.

Στη Μονή αυτή λοιπόν, αφού έζησε ασκητικά και ανέπτυξε μεγάλες αρετές, βοηθώντας πνευματικά και υλικά τους κατοίκους της Κεφαλονιάς, απεβίωσε ειρηνικά στις 15 Αυγούστου του 1579 μ.Χ., σε ηλικία περίπου 70 ετών.

Η ανακομιδή των Ιερών λειψάνων του έγινε το 1580-81 μ.Χ.

Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2020

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΤΡΩΝ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΠΑΤΡΩΝ

 Α  Ν  Α  Κ  Ο  Ι  Ν  Ω  Σ  Η

Ανακοινώνεται, ότι κάθε Τετάρτη απόγευμα στον Ιερό Ναό μας θα τελείται η κατανυκτική Ακολουθία του “ΜΙΚΡΟΥ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΥ” μετά των Χαιρετισμών της Θεοτόκου και Αρτοκλασίας.

          Στη συνέχεια θ’ ακολουθεί ομιλία από τον Πρωτ. Γερασιμάγγελο Στανίτσα  με πολύ ενδιαφέροντα θέματα που αναφέρονται στις σχέσεις συζύγων και παιδιών.

          Επειδή σήμερα η οικογένεια περνά δύσκολες  μέρες, νομίζουμε ότι η προσέγγιση τέτοιων ειδικών θεμάτων -οι ομιλίες αυτές- θα προκαλέσουν ερεθίσματα στους συζύγους και γονείς  για περισυλλογή και βελτίωση του οικογενειακού μας περιβάλλοντος.

          Σας περιμένουμε να συμμετάσχετε στις απογευματινές αυτές ενοριακές συνάξεις. 

          ΏΡΑ: 6 -7 μ. μ.

ΕΚ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ

Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2020

ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟΝ ΘΕΟ

Κύριε, κάνε με πιο αγωνιστικό

          Σ’ ευχαριστώ Θεέ μου, γιατί προσθέτεις μια ακόμη μέρα στη ζωή μου. Αυτό έχει ασφαλώς κάποιο νόημα, κάποιο σκοπό.

          Κάτι θέλεις από μένα σήμερα, κάτι περιμένεις. Μα κι εγώ δεν θέλω να περάσει άσκοπα η μέρα μου. Έχω απόφαση να είμαι περισσότερο αγωνιστικός σήμερα. Να πολεμήσω με πιο αδιάλλακτη επιμονή, με σταθερότερη θέρμη για καθετί αληθινό, δίκαιο και άγιο.

          Σου ζητώ βοήθεια και τόνωση.

          Σε ικετεύω, μη μ’ αφήσεις μόνο στην  προσπάθειά μου.

          Συνήθως είμαι, όπως ξέρεις, εξοργιστικά νωθρός και πλαδαρός. Με τρομάζει ο αγώνας. Βρίσκω τρόπους να τον αποφεύγω. Κι’ ύστερα επιστρατεύω ένα πλήθος δικαιολογίες, για να καλύψω την επαίσχυντη φυγή μου.

          Σε παρακαλώ, Ιησού, βγάλε με από την κατάσταση αυτή της ραθυμίας. Συ, ο ζων Θεός. Θέρμανε, πύρωσε την καρδιά μου. Νεύρωσε τα μέλη μου.

          Όπου βρεθώ σήμερα, αξίωσέ με, Παντοδύναμε, να είμαι ένας μαχητής του καλού.

          Υπερασπιστή του δικαίου και φρουρό της αλήθειας να με βρει η κάθε στιγμή. Στο σπίτι, στο δρόμο, στο λεωφορείο, στη δουλειά, στο Πανεπιστήμιο.

          Ω Βασιλιά του Καλού, στεφάνωσε σήμερα το μέτωπό μου με το διάδημα του ιδρώτα του καλού αγώνα.

          Εμψύχωσέ με στην αντιμετώπιση του κακού και του ψεύτικου.

         Δώσε μου να καταλάβω ότι πρέπει κι εγώ να παλέψω , ότι έχω          ευθύνη, δυνάμωσέ  στη μάχη, κράτησέ με αλύγιστο στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, που θα παρουσιασθούν.

          Σήμερα, τουλάχιστον σήμερα, Θεέ μου, θέλω νάμαι τίμιος και χωρίς περιστροφές στο στρατό αυτών που μάχονται μαζί σου για τον ερχομό μιας καλύτερης μέρας στον πλανήτη  μας.

          ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, πρώην Αρχιεπισκόπου Αμερικής

Παρασκευή 16 Οκτωβρίου 2020

Ἡ ψυχὴ μετὰ τὸν θάνατο, St John Maximovich

 


Αναλυση τοῦ λόγου περὶ θανάτου τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Μαξίμοβιτς)

Οἱ πρῶτες δύο ἡμέρες μετὰ τὸ θάνατο

Γιὰ διάστημα δύο ἡμερῶν ἡ ψυχὴ ἀπολαύει σχετικῆς ἐλευθερίας καὶ ἔχει δυνατότητα νὰ ἐπισκεφθεῖ τόπους ποὺ τῆς ἦταν προσφιλεῖς στὸ παρελθόν, ἀλλὰ τὴν Τρίτη ἡμέρα μετακινεῖται σὲ ἄλλες σφαῖρες.

Ἐδῶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἰωάννης ἁπλῶς ἐπαναλαμβάνει τὴ διδασκαλία ποὺ ἡ Ἐκκλησία ἤδη γνωρίζει ἀπὸ τὸν 4ο αἰώνα, ὅταν ὁ ἄγγελος ποὺ συνόδευσε τὸν Ἅγ. Μακάριο Ἀλεξανδρείας στὴν ἔρημο, τοῦ εἶπε, θέλοντας νὰ ἑρμηνεύσει τὴν ἐπιμνημόσυνη δέηση τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τοὺς νεκροὺς τὴν Τρίτη ἡμέρα μετὰ θάνατο:

«Ὅταν γίνεται ἡ προσφορὰ τῆς ἀναίμακτης θυσίας (μνημόσυνο στὴ θεία λειτουργία) στὴν Ἐκκλησία τὴν τρίτη ἡμέρα, ἡ ψυχὴ τοῦ κεκοιμημένου δέχεται ἀπὸ τὸν φύλακα ἄγγελό της ἀνακούφιση γιὰ τὴ λύπη ποὺ αἰσθάνεται λόγω τοῦ χωρισμοῦ της ἀπὸ τὸ σῶμα… Στὸ διάστημα τῶν δύο πρώτων ἡμερῶν ἐπιτρέπεται στὴν ψυχὴ νὰ περιπλανηθεῖ στὸν κόσμο, ὁπουδήποτε ἐκείνη ἐπιθυμεῖ, μὲ τὴ συντροφιὰ τῶν ἀγγέλων ποὺ τὴ συνοδεύουν. Ὡς ἐκ τούτου ἡ ψυχή, ἐπειδὴ ἀγαπᾶ τὸ σῶμα, μερικὲς φορὲς περιφέρεται στὸ οἴκημα στὸ ὁποῖο τὸ σῶμα της εἶχε σαβανωθεῖ, περνώντας ἔτσι δύο ἡμέρες ὅπως ἕνα πουλὶ ποὺ γυρεύει τὴ φωλιά του. Ἀλλὰ ἡ ἐνάρετη ψυχὴ πλανιέται σὲ ἐκεῖνα τὰ μέρη στὰ ὁποῖα συνήθιζε νὰ πράττει ἀγαθὰ ἔργα. Τὴν τρίτη ἡμέρα, Ἐκεῖνος ὁ Ὁποῖος ἀνέστη ὁ Ἴδιος τὴν τρίτη ἡμέρα ἀπὸ τοὺς νεκροὺς καλεῖ τὴν ψυχὴ τοῦ Χριστιανοῦ νὰ μιμηθεῖ τὴ δική Του ἀνάσταση, νὰ ἀνέλθει στοὺς Οὐρανοὺς ὅπου θὰ λατρεύει τὸ Θεὸ ὅλων.»

Στὴν Ὀρθόδοξη νεκρώσιμη ἀκολουθία, ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς περιγράφει παραστατικὰ τὴν κατάσταση τῆς ψυχῆς ἡ ὁποία, ἔχοντας μὲν ἀφήσει τὸ σῶμα ἀλλὰ παραμένοντας στὴ γῆ, εἶναι ἀνίκανη νὰ ἐπικοινωνήσει μὲ τοὺς ἀγαπημένους της τοὺς ὁποίους βλέπει: «Οἴμοι, οἷον ἀγῶνα ἔχει ἡ ψυχὴ χωριζόμενη ἐκ τοῦ σώματος! Οἶμοι, πόσα δακρύει τότε, καὶ οὐχ ὑπάρχει ὁ ἐλεῶν αὐτήν! Πρὸς τοὺς ἀγγέλους τὰ ὄμματα ρέπουσα, ἄπρακτα καθικετεύει πρὸς τοὺς ἀνθρώπους τὰς χεῖρας ἐκτείνουσα, οὐκ ἔχει τὸν βοηθοῦντα. Διό, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἐννοήσαντες ἡμῶν τὸ βραχύ της ζωῆς, τῷ μεταστᾶντι τὴν ἀνάπαυσιν, παρὰ Χριστοῦ αἰτησώμεθα, καὶ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος».

Σὲ γράμμα του πρὸς τὸν ἀδελφὸ μιᾶς ἀποθνήσκουσας γυναίκας, ὁ Ὅσιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος γράφει: «Ἡ ἀδελφή σου δὲν θὰ πεθάνει. Τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου πεθαίνει, ἀλλὰ ἡ προσωπικότητά του συνεχίζει νὰ ζεῖ. Ἁπλῶς μεταφέρεται σὲ μία ἄλλη τάξη ζωῆς… Δὲν εἶναι ἐκείνη ποὺ θὰ βάλουν στὸν τάφο. Ἐκείνη βρίσκεται σὲ ἕναν ἄλλο τόπο ὅπου θὰ εἶναι ἀκριβῶς τὸ ἴδιο ζωντανὴ ὅσο καὶ τώρα. Τὶς πρῶτες ὧρες καὶ ἡμέρες θὰ βρίσκεται γύρω σου. Μόνο ποὺ δὲν θὰ λέει τίποτα καὶ ἐσὺ δὲν θὰ μπορεῖς νὰ τὴν δεῖς. Θὰ εἶναι ὅμως ἀκριβῶς ἐδῶ. Νὰ τὸ ἔχεις αὐτὸ στὸ νοῦ σου. Ἐμεῖς ποὺ μένουμε πίσω θρηνοῦμε γιὰ τοὺς κεκοιμημένους, ὅμως γιὰ ἐκείνους τὰ πράγματα εἶναι ἀμέσως πιὸ εὔκολα. Εἶναι πιὸ εὐτυχισμένοι στὴ νέα κατάσταση. Ὅσοι ἔχουν πεθάνει καὶ κατόπιν ἐπαναφέρθηκαν στὸ σῶμα διαπίστωσαν ὅτι τὸ σῶμα ἦταν μία πολὺ στενάχωρη κατοικία. Καὶ ἡ ἀδελφή σου θὰ αἰσθάνεται ἔτσι. Εἶναι πολὺ καλύτερα ἐκεῖ, καὶ ἐμεῖς νοιώθουμε ὀδύνη σὰν νὰ τῆς ἔχει συμβεῖ κάτι ἀπίστευτα κακό! Θὰ μᾶς κοιτάζει καὶ σίγουρα θὰ μένει κατάπληκτη μὲ τὴν ἀντίδρασή μας».Θὰ πρέπει νὰ ἔχουμε ὑπόψη ὅτι ἡ ἀνωτέρω περιγραφὴ τῶν πρώτων δύο ἡμερῶν τοῦ θανάτου ἀποτελεῖ γενικὸ κανόνα, ὁ ὁποῖος κατὰ κανένα τρόπο δὲν ἰσχύει σὲ ὅλες τὶς περιπτώσεις. Πράγματι τὰ περισσότερα παραδείγματα ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη γραμματεία, δὲν συνάδουν μὲ αὐτὸν τὸν κανόνα, καὶ ὁ λόγος εἶναι φανερός: οἱ ἅγιοι, μὴν ἔχοντας καμιὰ ἀπολύτως προσκόλληση στὰ ἐγκόσμια καὶ ζώντας σὲ διαρκῆ προσδοκία τῆς ἀναχώρησής τους γιὰ τὴν ἄλλη ζωή, δὲν ἑλκύονται καν ἀπὸ τοὺς τόπους ὅπου ἔπρατταν τὰ ἀγαθὰ τοὺς ἔργα ἀλλὰ ξεκινοῦν ἀμέσως τὴν ἄνοδό τους στοὺς Οὐρανούς. Ἄλλοι, ξεκινοῦν τὴν ἄνοδό τους πρὶν τὸ τέλος τῶν δύο ἡμερῶν γιὰ κάποιον εἰδικὸ λόγο ποὺ μόνον ἡ Θεία Πρόνοια γνωρίζει. Ἀπὸ τὴν ἄλλη οἱ σύγχρονες «μεταθανάτιες» ἐμπειρίες, ἀτελεῖς καθὼς εἶναι, ἀνήκουν ὅλες στὸν ἑξῆς κανόνα: ἡ «ἐξωσωματικὴ» κατάσταση ἀποτελεῖ μόνο τὸ ξεκίνημα τῆς ἀρχικῆς περιόδου ἀσώματης «περιπλάνησης» τῆς ψυχῆς στοὺς τόπους τῶν ἐπιγείων δεσμῶν της. Ὅμως κανεὶς ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους δὲν ἔχει παραμείνει νεκρὸς γιὰ ἀρκετὸ χρονικὸ διάστημα, ἔστω μέχρι νὰ συναντήσει τοὺς ἀγγέλους ποὺ πρόκειται νὰ τὸν συνοδεύσουν.

Μερικοὶ ἐπικριτὲς τῆς Ὀρθόδοξης διδασκαλίας γιὰ τὴν μετὰ θάνατον ζωή, θεωροῦν ὅτι τέτοιες ἀποκλίσεις ἀπὸ τὸ γενικὸ κανόνα γιὰ τὴν μεταθανάτια ἐμπειρία ἀποδεικνύουν τὴν ὕπαρξη «ἀντιφάσεων» στὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία. Αὐτοὶ οἱ ἐπικριτὲς ὅμως εἶναι ἁπλῶς καὶ μόνο προσκολλημένοι στὶς «κατὰ γράμμα» ἑρμηνεῖες. Ἡ περιγραφὴ τῶν πρώτων δύο ἡμερῶν, καθὼς καὶ τῶν ἑπομένων, σὲ καμιὰ περίπτωση δὲν ἀποτελεῖ κάποια μορφὴ δόγματος. Εἶναι ἁπλῶς ἕνα «μοντέλο», τὸ ὁποῖο μάλιστα ἐκφράζει τὴν πιὸ συνηθισμένη χρονικὴ σειρὰ τῶν ἐμπειριῶν τῆς ψυχῆς μετὰ τὸν θάνατο. Οἱ πολλὲς περιπτώσεις, τόσο στὴν Ὀρθόδοξη γραμματεία ὅσο καὶ στὶς ἀναφορὲς σύγχρονων σχετικῶν ἐμπειριῶν, ὅπου οἱ νεκροὶ ἔχουν στιγμιαία ἐμφανιστεῖ στοὺς ζωντανοὺς μέσα στὴν πρώτη ἢ τὶς δύο πρῶτες ἡμέρες μετὰ τὸ θάνατο, μερικὲς φορὲς σὲ ὄνειρα, εἶναι παραδείγματα ποὺ ἐπαληθεύουν τὸ ὅτι ὄντος ἡ ψυχὴ συνήθως παραμένει κοντὰ στὴ γῆ γιὰ κάποια σύντομη χρονικὴ περίοδο. Κατὰ τὴν τρίτη ἡμέρα, καὶ συχνὰ πιὸ πρίν, ἡ περίοδος αὐτὴ φθάνει στὸ τέλος της.

Τὰ τελώνια

Τὴν ὥρα αὐτὴ (τὴν τρίτη ἡμέρα), ἡ ψυχὴ διέρχεται ἀπὸ λεγεῶνες πονηρῶν πνευμάτων ποὺ παρεμποδίζουν τὴν πορεία της καὶ τὴν κατηγοροῦν γιὰ διάφορες ἁμαρτίες, στὶς ὁποῖες αὐτὰ τὰ ἴδια τὴν εἶχαν παρασύρει. Σύμφωνα μὲ διάφορες θεϊκὲς ἀποκαλύψεις ὑπάρχουν εἴκοσι τέτοια ἐμπόδια, τὰ ἐπονομαζόμενα «τελώνια», σὲ καθένα ἀπὸ τὰ ὁποῖα περνᾶ ἀπὸ δοκιμασία κάθε μορφὴ ἁμαρτίας. Ἡ ψυχὴ ἀφοῦ περάσει ἀπὸ ἕνα τελώνιο, συναντᾶ τὸ ἑπόμενο, καὶ μόνον ἀφοῦ ἔχει διέλθει ἐπιτυχῶς ἀπὸ ὅλα τὰ τελώνια μπορεῖ ἂν συνεχίσει τὴν πορεία της χωρὶς νὰ ἀπορριφθεῖ βιαίως στὴ γέεννα. Τὸ πόσο φοβεροὶ εἶναι αὐτοὶ οἱ δαίμονες καὶ τὰ τελώνιά τους φαίνεται στὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ἴδια ἡ Παναγία, ὅταν πληροφορήθηκε ἀπὸ τὸν Ἀρχάγγελο Γαβριὴλ τὸν ἐπικείμενο θάνατό Της, ἱκέτευσε τὸν Υἱό Της νὰ διασώσει τὴν ψυχή Της ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς δαίμονες καὶ ἀπαντώντας στὴν προσευχή Της, ὁ ἴδιος ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ἐμφανίστηκε ἀπὸ τοὺς Οὐρανοὺς γιὰ νὰ παραλάβει τὴν ψυχὴ τῆς Πανάγνου Μητρός Του καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στοὺς Οὐρανούς. Φοβερὴ εἶναι πράγματι, ἡ τρίτη ἡμέρα γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ ἀπελθόντος, καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ἡ ψυχὴ ἔχει ἰδιαίτερη ἀνάγκη τότε ἀπὸ προσευχὲς γιὰ τὴν σωτηρία της.

Σύντομα, μετὰ τὸν θάνατο, ἡ ψυχὴ πράγματι βιώνει μία κρίση, τὴ Μερικὴ Κρίση, ὡς τελικὴ συγκεφαλαίωση τοῦ «ἀοράτου πολέμου» ποὺ ἔχει διεξαγάγει ἢ ποὺ ἀπέτυχε νὰ διεξαγάγει, στὴν ἐπίγεια ζωὴ κατὰ τῷ πεπτωκότων πνευμάτων. Συνεχίζοντας τὴν ἐπιστολή του πρὸς τὸν ἀδελφό τῆς ἀποθνήσκουσας γυναίκας, ὁ Ὅσιος Θεοφάνης ὁ ἔγκλειστος γράφει:

«Λίγο μετὰ τὸ θάνατο, ἡ ψυχὴ ἀρχίζει ἕναν ἀγώνα γιὰ νὰ καταφέρει νὰ διέλθει ἀπὸ τὰ τελώνια. Στὸν ἀγώνα της ἡ ἀδελφή σου χρειάζεται βοήθεια! Θὰ πρέπει νὰ στρέψεις ὅλη σου τὴν προσοχὴ καὶ ὅλη σου τὴν ἀγάπη γι’ αὐτὴν στὸ πῶς θὰ τὴν βοηθήσεις. Πιστεύω πὼς ἡ μεγαλύτερη ἔμπρακτη ἀπόδειξη τῆς ἀγάπης σου θὰ εἶναι νὰ ἀφήσεις τὴν φροντίδα τοῦ νεκροῦ της σώματος στοὺς ἄλλους, νὰ ἀποχωρήσεις καί, μένοντας μόνος σου ὁπουδήποτε μπορεῖς, νὰ βυθιστεῖς σὲ προσευχὴ γιὰ τὴν ψυχή της, γιὰ τὴ νέα κατάσταση στὴν ὁποία βρίσκεται καὶ γιὰ τὶς καινούριες, ἀπροσδόκητες ἀνάγκες της. Συνέχισε τὴν ἀκατάπαυστη ἱκεσία σου στὸν Θεὸ γιὰ ἕξι ἑβδομάδες καὶ περισσότερο. Ὅταν πέθανε ἡ Ὁσία Θεοδώρα, τὸ σακούλι ἀπὸ τὸ ὁποῖο πῆραν χρυσὸ οἱ ἄγγελοι γιὰ νὰ τὴ γλιτώσουν ἀπὸ τὰ τελώνια ἦταν οἱ προσευχὲς τοῦ πνευματικοῦ της πατέρα. Ἔτσι θὰ γίνει καὶ μὲ τὶς δικές σου προσευχές. Μὴν παραλείψεις νὰ κάνεις ὅσα σοῦ εἶπα. Αὐτὸ εἶναι ἡ πραγματικὴ ἀγάπη.»

Τὸ «σακούλι» ἀπὸ τὸ ὁποῖο πῆραν «χρυσὸ» οἱ ἄγγελοι καὶ «ἐξόφλησαν τὰ χρέη» τῆς Ὁσίας Θεοδώρας στὰ τελώνια ἔχει συχνὰ παρανοηθεῖ ἀπὸ κάποιους ἐπικριτὲς τῆς Ὀρθόδοξης διδασκαλίας. Μερικὲς φορὲς συγκρίνεται μὲ τὴ λατινικὴ ἔννοια τοῦ «πλεονάσματος χάριτος» τῶν ἁγίων. Στὴν περίπτωση αὐτή, τέτοιοι ἐπικριτὲς ἑρμηνεύουν κατὰ γράμμα τὰ Ὀρθόδοξα κείμενα.Σὲ τίποτε ἄλλο δὲν ἀναφέρεται τὸ παραπάνω ἀπόσπασμα παρὰ στὶς προσευχὲς τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τοὺς ἀναπαυθέντες καὶ εἰδικότερα στὶς προσευχὲς ἑνὸς ἁγίου ἀνθρώπου καὶ πνευματικοῦ πατέρα. Εἶναι σχεδὸν περιττὸ νὰ ποῦμε ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ περιγραφὲς ἔχουν μεταφυσικὴ ἔννοια.Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία θεωρεῖ τὴ διδασκαλία περὶ τελωνίων τόσο σημαντική, ὥστε ἔχει συμπεριλάβει σχετικὲς ἀναφορὲς σὲ πολλὲς ἀπὸ τὶς ἀκολουθίες της, μερικὲς ἐκ τῶν ὁποίων ἀναφέρονται στὸ κεφάλαιο περὶ τελωνίων. Εἰδικότερα, ἡ Ἐκκλησία θεωρεῖ ἰδιαιτέρως ἀπαραίτητο νὰ συνοδεύει μὲ αὐτὴν τὴ διδασκαλία κάθε τέκνο της ποὺ ἀποθνήσκει. Στὸν «Κανόνα γιὰ τὴν Ἀναχώρηση τῆς Ψυχῆς», ποὺ διαβάζεται ἀπὸ τὸν ἱερέα στὸ νεκρικὸ κρεβάτι κάθε πιστοῦ, ὑπάρχουν τὰ παρακάτω τροπάρια:

«Καθὼς φεύγω ἀπὸ τὴ γῆ, ἀξίωσέ με νὰ διέλθω ἀνεμπόδιστα ἀπὸ τὸν ἄρχοντα τοῦ ἀέρα, τὸ διώκτη καὶ βασανιστή, ἐκεῖνον ποὺ ὡς ἄδικος ἀνακριτὴς στέκεται πάνω στοὺς φοβεροὺς δρόμους». (4η Ὠδὴ)

«Ὦ Πανένδοξε Θεοτόκε, ὁδήγησέ με εἰς τοὺς Οὐρανούς, στὰ ἱερὰ καὶ πολύτιμα χέρια τῶν ἁγίων ἀγγέλων ὥστε, προστατευμένος μέσα στὰ φτερά τους, νὰ μὴν ἀντικρύσω τὴ ρυπαρή, ἀποκρουστικὴ καὶ σκοτεινὴ μορφὴ τῶν δαιμόνων». (6η Ὠδὴ)

«Ὦ Ἁγία Θεοτόκε, Ἐσὺ ἡ Ὁποία γέννησες τὸν Παντοδύναμο Κύριο, ἀπομάκρυνε ἀπὸ ἐμένα τὸν ἄρχοντα τῶν φοβερῶν τελωνίων, τὸν κυβερνήτη τοῦ κόσμου, ὅταν φθάσει ἡ στιγμὴ τοῦ θανάτου μου, ὥστε νὰ Σὲ δοξολογῶ αἰωνίως». (8η Ὠδὴ)

Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο, τὰ λόγια τῆς Ἐκκλησίας προετοιμάζουν τὸν ἀποθνήσκοντα Ὀρθόδοξο Χριστιανὸ γιὰ τὶς δοκιμασίες ποὺ θὰ συναντήσει μπροστά του.

Οἱ σαράντα ἡμέρες

Κατόπιν, ἔχοντας ἐπιτυχῶς διέλθει ἀπὸ τὰ τελώνια καὶ ὑποκλιθεῖ βαθιὰ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἡ ψυχὴ γιὰ διάστημα τριάντα ἑπτὰ ἐπιπλέον ἡμερῶν ἐπισκέπτεται τὶς οὐράνιες κατοικίες καὶ τὶς ἀβύσσους τῆς κολάσεως, μὴ γνωρίζοντας ἀκόμα ποῦ θὰ παραμείνει, καὶ μόνον τὴν τεσσαρακοστὴ ἡμέρα καθορίζεται ἡ θέση στὴν ὁποία θὰ βρίσκεται μέχρι τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν.

Σίγουρα δὲν εἶναι παράξενο ὅτι ἡ ψυχή, ἔχοντας διέλθει ἀπὸ τὰ τελώνια καὶ παύσει μιὰ γιὰ πάντα κάθε σχέση μὲ τὰ ἐπίγεια, εἰσάγεται στὸν ἀληθινὰ ἄλλο κόσμο, σὲ ἕνα τμῆμα τοῦ ὁποίου θὰ παραμείνει αἰωνίως. Σύμφωνα μὲ τὴν ἀποκάλυψη τοῦ Ἀγγέλου στὸν Ἅγ. Μακάριο Ἀλεξανδρείας, ἡ εἰδικὴ ἐπιμνημόσυνη δέηση ὑπὲρ τῶν ἀπελθόντων τὴν ἔνατη ἡμέρα μετὰ τὸν θάνατο (πέραν τοῦ γενικοῦ συμβολισμοῦ τῶν ἐννέα ἀγγελικῶν ταγμάτων) πραγματοποιεῖται ἐπειδὴ μέχρι τότε παρουσιάζονται στὴν ψυχὴ τὰ θαυμάσια του Παραδείσου, καὶ μόνον κατόπιν αὐτοῦ, γιὰ τὸ ὑπόλοιπο τῶν σαράντα ἡμερῶν, τῆς παρουσιάζονται τὰ μαρτύρια καὶ τὰ φρικτά τῆς κολάσεως, πρὶν τοποθετηθεῖ τὴν τεσσαρακοστὴ ἡμέρα στὴ θέση στὴν ὁποία θὰ ἀναμένει τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν καὶ τὴν Τελικὴ Κρίση. Θὰ πρέπει καὶ πάλι νὰ τονίσουμε ὅτι οἱ ἀναφερόμενοι ἀριθμοὶ ἀποτελοῦν γενικὸ κανόνα ἢ «μοντέλο» τῆς μεταθανάτιας πραγματικότητας, καὶ ἀναμφισβήτητα δὲν ὁλοκληρώνουν ὅλες οἱ ψυχὲς τῶν ἀπελθόντων τὴν πορεία τους ἀκριβῶς σύμφωνα μὲ τὸν «κανόνα». Γνωρίζουμε σαφῶς ὅτι ἡ Ὁσία Θεοδώρα, στὴν πραγματικότητα, ὁλοκλήρωσε τὸ «γύρο τῆς κολάσεως» ἀκριβῶς τὴν τεσσαρακοστὴ ἡμέρα, σύμφωνα μὲ τὴ γήινη μέτρηση τοῦ χρόνου.

Ἡ κατάσταση τῶν ψυχῶν μέχρι τὴν Τελικὴ Κρίση

Μερικὲς ψυχὲς βρίσκονται (μετὰ τὶς σαράντα ἡμέρες) σὲ μία κατάσταση πρόγευσης τῆς αἰώνιας ἀγαλλίασης καὶ μακαριότητας, ἐνῶ ἄλλες σὲ μία κατάσταση τρόμου ἐξαιτίας τῶν αἰωνίων μαρτυρίων τὰ ὁποία θὰ ὑποστοῦν πλήρως μετὰ τὴν Τελικὴ Κρίση. Μέχρι τότε ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχει δυνατότητα ἀλλαγῆς τῆς κατάστασής τους, ἰδιαιτέρως μέσω τῆς ὑπὲρ αὐτῶν προσφορᾶς τῆς Ἀναίμακτης Θυσίας (μνημόσυνο στὴ Θεία Λειτουργία), καὶ παρομοίως μέσω ἄλλων προσευχῶν.

Τὰ ὀφέλη τῆς προσευχῆς, τόσο τῆς κοινῆς ὅσο καὶ τῆς ἀτομικῆς γιὰ τὶς ψυχὲς ποὺ βρίσκονται στὴν κόλαση, ἔχουν περιγραφεῖ σὲ πολλοὺς βίους Ἁγίων καὶ ἀσκητῶν καθὼς καὶ σὲ Πατερικὰ κείμενα. Στὸ βίο τῆς μάρτυρος τοῦ 3ου αἰώνα Περπετούας, γιὰ παράδειγμα, διαβάζουμε ὅτι ἡ κατάσταση τῆς ψυχῆς τοῦ ἀδελφοῦ της Δημοκράτη τῆς ἀποκαλύφθηκε μὲ τὴν εἰκόνα μίας στέρνας γεμάτης νερό, ἡ ὁποία ἦταν ὅμως τόσο ψηλὰ ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ τὴ φτάσει ἀπὸ τὸν ρυπαρό, καυτὸ τόπο ὅπου ἦταν περιορισμένος. Χάρη στὴν ὁλοθερμὴ προσευχὴ τῆς Περπετούας ἐπὶ μία ὁλόκληρη ἡμέρα καὶ νύχτα ὁ Δημοκράτης ἔφτασε τὴ στέρνα καὶ τὸν εἶδε νὰ βρίσκεται σὲ ἕναν φωτεινὸ τόπο. Ἀπὸ αὐτὸ ἡ Περπετούα κατάλαβε ὅτι ὁ ἀδελφός της εἶχε ἀπελευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ δεινά τῆς κολάσεως.

Στὸ βίο μίας ἀσκήτριας ποὺ πέθανε μόλις τὸν 20ο αἰώνα ἀναφέρεται μία παρόμοια περίπτωση. Πρόκειται γιὰ τὴ Ὁσία Ἀθανασία (Ἀναστασία Λογκάτσεβα), πνευματικὴ θυγατέρα τοῦ Ὁσίου Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ. Ὅπως διαβάζουμε στὸ βίο της: «Ἡ Ἀναστασία εἶχε ἕναν ἀδελφὸ ποὺ τὸν ἔλεγαν Παῦλο. Ὁ Παῦλος κάποτε ἦταν μεθυσμένος καὶ κρεμάστηκε. Κι ἡ Ἀναστασία ἀποφάσισε νὰ προσευχηθεῖ πολὺ γιὰ τὸν ἀδελφό της. Μετὰ τὸ θάνατό του, ἡ Ἀναστασία πῆγε στὸ μοναστήρι Ντιβέγιεβο, τοῦ Ὁσίου Σεραφείμ, γιὰ νὰ μάθει τί ἀκριβῶς ἔπρεπε νὰ κάνει, ὥστε νὰ βελτιωθεῖ ἡ κατάσταση τοῦ ἀδελφοῦ της, ὁ ὁποῖος ἔδωσε τέλος στὴ ζωή του μὲ τρόπο δυσσεβῆ καὶ ἀτιμωτικό… Ἤθελε νὰ συναντήσει τὴν Πελαγία Ἰβάνοβνα καὶ νὰ ζητήσει τὴ συμβουλή της… Ἡ Ἀναστασία ἐπισκέφθηκε τὴν Πελαγία. Ἐκείνη τῆς εἶπε νὰ κλειστεῖ στὸ κελὶ της σαράντα μέρες, νὰ προσευχηθεῖ καὶ νὰ νηστέψει γιὰ τὸν ἀδελφό της καὶ κάθε μέρα νὰ λέει ἑκατὸν πενήντα φορές: «Ὑπεραγία Θεοτόκε, ἀνάπαυσον τὸν δοῦλον σου.»

Ὅταν συμπληρώθηκαν οἱ σαράντα ἡμέρες, ἡ Ἀναστασία εἶδε ἕνα ὅραμα. Βρέθηκε μπροστὰ σὲ μία ἄβυσσο. Στὸ βάθος της ἦταν ἕνας βράχος ἀπὸ αἷμα. Πάνω στὸ βράχο κείτονταν δύο ἄνδρες μὲ σιδερένιες ἁλυσίδες στὸ λαιμό τους. Ὁ ἕνας ἦταν ὁ ἀδελφός της.

Ἡ Ἀναστασία διηγήθηκε τὸ ὅραμα στὴν Πελαγία καὶ κείνη τῆς εἶπε νὰ συνεχίσει τὴν νηστεία καὶ τὴν προσευχή.Τελείωσαν κι ἄλλες σαράντα ἡμέρες μὲ νηστεία καὶ προσευχὴ κι ἡ Ἀναστασία εἶδε τὸ ἴδιο ὅραμα. Ἡ ἴδια ἄβυσσος κι ὁ βράχος πάνω στὸν ὁποῖο βρίσκονταν οἱ δύο ἄνδρες μὲ ἁλυσίδες στὸ λαιμό τους. Αὐτὴ τὴ φορὰ ὅμως ὁ ἀδελφός της ἦταν ὄρθιος. Περπατοῦσε πάνω στὸ βράχο, ἔπεφτε καὶ ξανασηκωνόταν. Οἱ ἁλυσίδες ἦταν ἀκόμα στὸ λαιμό του.

Ἡ Πελαγία Ἰβάνοβνα, στὴν ὁποία κατέφυγε καὶ πάλι ἡ Ἀναστασία, τῆς εἶπε νὰ ἐπαναλάβει τὴν ἴδια ἄσκηση γιὰ τρίτη φορά.

Ὅταν τελείωσε καὶ τὸ τρίτο σαρανταήμερο τῆς νηστείας καὶ τῆς προσευχῆς, ἡ Ἀναστασία ξαναεῖδε τὸ ἴδιο ὅραμα. Ἡ ἴδια ἄβυσσος, ὁ ἴδιος βράχος. Τώρα ὅμως πάνω στὸ βράχο ἦταν μόνο ἕνας ἄνδρας, ἄγνωστός της. Ὁ ἀδελφός της εἶχε ἀπελευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ δεσμά. Δὲ φαίνονταν πουθενά. Ὁ ἄγνωστος ἄνδρας ἀκούστηκε νὰ λέει: «Εἶσαι τυχερὸς ἐσύ. Ἔχεις πολὺ ἰσχυροὺς μεσίτες στὴ γῆ.»

Ἡ Ἀναστασία ἀνέφερε στὴν Πελαγία Ἰβάνοβνα τὸ τρίτο ὅραμά της καὶ ἐκείνη τῆς ἀπάντησε:

«Ὁ ἀδελφός σου λυτρώθηκε ἀπὸ τὰ βάσανα. Δὲν μπῆκε ὅμως στὴ μακαριότητα τοῦ Παραδείσου.»

Πολλὰ παρόμοια περιστατικὰ ἀναφέρονται σὲ βίους Ὀρθοδόξων Ἁγίων καὶ ἀσκητῶν. Σὲ περίπτωση ποὺ κάποιος ἔχει τὴν τάση νὰ ἑρμηνεύει κατὰ γράμμα τέτοια ὁράματα, ἴσως θὰ πρέπει νὰ παρατηρήσουμε ὅτι βεβαίως οἱ εἰκόνες μὲ τὶς ὁποῖες ἐμφανίζονται τέτοια ὁράματα, συνήθως σὲ ὄνειρα, δὲν «φωτογραφίζουν» κατ’ ἀνάγκη τὸν τρόπο ὕπαρξης τῆς ψυχῆς μετὰ τὸν θάνατο. Πρόκειται περισσότερο γιὰ εἰκόνες οἱ ὁποῖες μεταβιβάζουν τὴν πνευματικὴ ἀλήθεια τῆς βελτιώσεως τῆς καταστάσεως τῆς ψυχῆς στὸν ἄλλο κόσμο χάρη στὶς προσευχὲς ἐκείνων ποὺ παραμένουν στὸν κόσμο τοῦτο.

Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2020

“Δεν σκεφτόμαστε με όρους θνητότητας”

 

Από την αρχή της πανδημίας του κορωνοϊού τόνιζα ότι κάθε ασθένεια και προπαντός αυτή για την οποία δεν υπάρχουν φάρμακα και εμβόλιο εξάπτουν τον φόβο του θανάτου.

          Ο άνθρωπος με όλους τους σύγχρονους τρόπους, αναζητά κάποια μέθοδο για να ξεχάσει τον θάνατο, να τον αποβάλει από την ζωή του, και όταν έρχονται στην επιφάνεια μερικά περιστατικά, τότε επανέρχεται η ανάμνηση  του θανάτου και βιώνεται ψυχολογικά και υπαρξιακά ο φόβος του θανάτου.

          Ο Βούλγαρος Ιβάν Κράστεφ, που είναι πρόεδρος του Κέντρου Φιλελευθέρων Στρατηγικών της Σόφιας και μόνιμος εταίρος του Ινστιτούτου ανθρωπιστικών Επιστημών, με έδρα την Βόννη, τονίζει ότι η επιδημία του κορωνοϊού θα αφήσει κάποια παρακαταθήκη στις ανθρώπινες κοινωνίες, ότι “είμαστε θνητοί και ευάλωτοι”.

          Αυτό μας τονίζει ο Άγγελος Αθανασόπουλος στην εφημερίδα “Το Βήμα” (Κυριακή 27-9-2020) που αναφέρει ότι Ο Κράστεφ στο τελευταίο δοκίμιό του, μεταξύ άλλων γράφει: “Η κρίση αυτή μας υπενθύμισε ότι είμαστε όλοι θνητοί. Στις προηγούμενες κοινωνίες παλαιοτέρων αιώνων οι άνθρωποι αντιμετώπιζαν τον θάνατο  ως “παρόντα”. Κατά κάποιον τρόπο ήμασταν με τον θάνατο στο ίδιο δωμάτιο και μετά τον βάλαμε στο διπλανό δωμάτιο”. Ως συνέπεια αυτής της καταστάσεως, όπως λέει, ήταν ότι “σταματήσαμε να σκεφτόμαστε με όρους  θνητότητας. Η πανδημία επανέφερε μια αίσθηση κοινής ευαλωτότητας. Αυτή θα μείνει μαζί μας για μεγάλο χρονικό διάστημα”.

          Στο δοκίμιό του αυτό ο Κράστεφ παρατηρεί ότι η πανδημία της ιστορικής γρίπης θανάτωσε τον ίδιο αριθμό ανθρώπων από τους δύο παγκόσμιους πολέμους. Όμως, ο αριθμός των βιβλίων που γράφτηκαν για τους παγκόσμιους πολέμους είναι πολύ περισσότερος από όσα γράφτηκαν για την ισπανική γρίπη. Αυτό δείχνει ότι “στην πανδημία δεν μπορείς εύκολα να εξηγήσεις για ποιον λόγο παθαίνεις”.

          Με αφορμή αυτές τις σκέψεις, σκέπτομαι ότι το γεγονός είναι ότι ξεχνάμε πολύ εύκολα ότι είμαστε θνητοί, και το χειρότερο είναι ότι αισθανόμαστε ότι είμαστε δυνατοί και θα μείνουμε αθάνατοι στην γη. Κάποτε-κάποτε ξυπνάμε από αυτήν την ύπνωση και πάλι επανερχόμαστε σε αυτήν, έως ότου αντικρύσουμε κατάματα την πραγματικότητα. Ο χρόνος περνά ανέμελα και περπατάμε με βήματα παρελάσεως προς τον θάνατο.

          Είμαστε θνητοί και αιώνιοι, παραμένουμε λίγο σε αυτήν την γη και πορευόμαστε αλλού. Το πρόβλημα είναι ότι μας απορροφά το παρόν και δεν μας απασχολεί το μέλλον.

          Ζούμε  με ψευδαισθήσεις της αθανασίας πάνω στην γη και κλείσαμε τον θάνατο στο “διπλανό δωμάτιο”. “Δεν σκεφτόμαστε με όρους θνητότητας”, αλλά με ψεύτικους και παραπλανητικούς όρους επίγειας αθανασίας. Αυτό είναι το βασικό θέμα που ανέδειξε, μεταξύ άλλων, ο κορωνοϊός!

          “ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ”,          τ. 290