Ψηφιακὴ Ἐξάρτηση ἢ Ψηφιακὴ Δικτατορία; Ἡ κατάρρευση τῆς Τράπεζας Θεμάτων ὡς καμπανάκι κινδύνου

 

Τὸ πρωινὸ τῆς 21ης Μαΐου, τὰ Λύκεια τῆς χώρας βρέθηκαν στὸ ἔλεος ἑνὸς τεχνολογικοῦ χάους. Ἐν μέσῳ τῶν προαγωγικῶν καὶ ἀπολυτήριων ἐξετάσεων, οἱ ἐκπαιδευτικοὶ ἀδυνατοῦσαν νὰ εἰσέλθουν στὴν Τράπεζα Θεμάτων – τὸν ψηφιακὸ πυλῶνα τῶν ἐνδοσχολικῶν ἐξετάσεων. Ὁ λόγος; Μία κυβερνοεπίθεση, ὅπως ἰσχυρίστηκε τὸ Ὑπουργεῖο Ψηφιακῆς Διακυβέρνησης. Ἡ οὐσία; Μιὰ ἀκόμη κραυγαλέα ἀπόδειξη τῆς σαθρῆς καὶ ἐπισφαλοῦς βάσης πάνω στὴν ὁποία οἰκοδομεῖται ἡ "ψηφιακὴ μετάβαση" τοῦ ἑλληνικοῦ σχολείου.

Ὁ θρίαμβος τοῦ παραλογισμοῦ: ἡ τεχνολογία ὡς αὐταρχισμός

Ἡ τεχνολογία, ὑποτίθεται, ἦρθε γιὰ νὰ διευκολύνει. Ὅμως, στὴν περίπτωση τῆς Τράπεζας Θεμάτων, γίνεται σαφὲς ὅτι αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ ἐπιτελεῖται εἶναι ἡ μετατροπὴ τῆς ἐκπαιδευτικῆς διαδικασίας σὲ ψηφιακὴ ἐξάρτηση. Ὅταν... ἡ πρόσβαση σὲ μιὰ ἐξέταση –θεμελιῶδες στοιχεῖο τῆς ἐκπαιδευτικῆς ἀξιολόγησης– ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν εὔρυθμη λειτουργία ἑνὸς ψηφιακοῦ μηχανισμοῦ, τὸ σχολεῖο παύει νὰ εἶναι ἐκπαιδευτικὸς θεσμὸς καὶ μετατρέπεται σὲ παράρτημα ἑνὸς ἀσταθοῦς πληροφοριακοῦ συστήματος.

Ἡ διακοπὴ πρόσβασης, ἡ ἀλλαγὴ ταυτότητας μέ... taxisnet καὶ ἡ ἀδυναμία κλήρωσης θεμάτων ἀπὸ χιλιάδες ἐκπαιδευτικοὺς ἔφερε μιὰ ὁλόκληρη ἐκπαιδευτικὴ κοινότητα σὲ κατάσταση ἀμηχανίας, πανικοῦ καὶ ἀναξιοπιστίας. Ἂν αὐτὸ εἶχε συμβεῖ μὲ τὰ παραδοσιακὰ μέσα –ἔντυπες ἐξετάσεις, φυσικὴ διανομὴ θεμάτων– τὸ περιστατικὸ θὰ εἶχε ἀποφευχθεῖ. Οἱ ἠλεκτρονικὲς ὑποδομές, ἀντὶ νὰ ἁπλοποιοῦν, καθίστανται μονοπύλες ἐξουσίας, ἐλέγχου καὶ πιθανῆς κατάρρευσης.

 

Ἠλεκτρονικὴ "διευκόλυνση" ἢ ἐργαλεῖο χειραγώγησης;

Ἡ ἀθρόα μετάβαση στὸ ψηφιακό, παρουσιάζεται ὡς ἀναγκαῖα, μοντέρνα καὶ ἀναπόφευκτη. Ὅμως, πόσο "ἀντικειμενικὴ" εἶναι αὐτὴ ἡ κατεύθυνση ὅταν:

• ἕνα τεχνικὸ σφάλμα ἢ μιὰ κυβερνοεπίθεση μπορεῖ νὰ παραλύσει τὴ διαδικασία ἐκπαίδευσης,
• ἡ πρόσβαση στοὺς θεσμοὺς τοῦ κράτους περνᾶ ἀποκλειστικὰ ἀπὸ ἠλεκτρονικοὺς κωδικοὺς καὶ συστήματα ποὺ ἐλέγχονται κεντρικά,
• καὶ ὅταν κάθε τι ἀναλογικὸ θεωρεῖται παρωχημένο καὶ "ὕποπτο"...

Αὐτὴ ἡ ἠλεκτρονικὴ δικτατορία, ὅπως ἀρχίζει νὰ διαφαίνεται, δὲν ἀφορᾶ μόνο τὴν τεχνολογία καθαυτή, ἀλλὰ τὸν τρόπο ποὺ αὐτὴ ἐπιβάλλεται ὡς μονόδρομος. Χωρὶς πρόβλεψη γιὰ ἐναλλακτικές, χωρὶς ἀσφάλειες, χωρὶς οὐσιαστικὸ ἔλεγχο ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς πολῖτες. 

 

Κάλεσμα σὲ ἀναστοχασμό

Τὸ περιστατικὸ μὲ τὴν Τράπεζα Θεμάτων δὲν εἶναι ἁπλῶς μιὰ τεχνικὴ δυσλειτουργία. Εἶναι σύμπτωμα ἑνὸς βαθύτερου προβλήματος: τοῦ ἄκριτου ψηφιακοῦ αὐταρχισμοῦ ποὺ εἰσβάλλει σὲ κάθε πτυχὴ τῆς δημόσιας ζωῆς, μὲ τὴν πρόφαση τῆς "ἀποτελεσματικότητας". Τὸ σχολεῖο, ὁ χῶρος τῆς μάθησης καὶ τῆς ἐλευθερίας τῆς σκέψης, δὲν μπορεῖ νὰ ὑποδουλώνεται σὲ ἀλγορίθμους καὶ server.
Ἴσως εἶναι ἡ στιγμὴ νὰ τεθεῖ ξανὰ τὸ ἐρώτημα: Θέλουμε μιὰ ἐκπαίδευση ἀνθρώπινη, προσβάσιμη καὶ δημοκρατική, ἢ ἕνα σύστημα ὑποταγμένο στὴν εὐαλωτότητα τοῦ ψηφιακοῦ;
Ἡ τεχνολογία πρέπει νὰ ὑπηρετεῖ τὸν ἄνθρωπο – ὄχι νὰ τὸν καθυποτάσσει.

 Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό: Ψηφιακὴ Ἐξάρτηση ἢ Ψηφιακὴ Δικτατορία; Ἡ κατάρρευση τῆς Τράπεζας Θεμάτων ὡς καμπανάκι κινδύνου

Κίνδυνος ἐκκοσμικεύσεως τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος

 

Ἀνάμεσα στὰ πολλὰ διοικητικὰ προβλήματα ποὺ ἔχει ἡ Ἐκκλησία, ὑπάρχουν καὶ μερικὰ ποὺ ὁδηγοῦν στὴν ἐκκοσμίκευση τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος καὶ στὴ νόθευση τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Γι’ αὐτὰ δὲν ὑπάρχει μεγάλη ἀνησυχία ἀπὸ τοὺς Μητροπολίτες καὶ τοὺς κληρικούς. Μερικοὶ μάλιστα τὰ δημιουργοῦν οἱ ἴδιοι ἢ τὰ ἀποδέχονται καὶ τὰ θεωροῦν πτυχὲς τοῦ ποιμαντικοῦ τους ἔργου. Ἀναφέρουμε ἐνδεικτικὰ μερικά.

  Ἡ Ἐκκλησία ἐπηρεάζεται ἀπὸ κοσμικούς, ποὺ διακρίνονται γιὰ τὴν πολυμάθειά τους, ἀλλὰ δὲν ἔχουν καμιὰ πνευματικὴ ἐμπειρία. Οἱ ἴδιοι θεωροῦν τοὺς ἑαυτούς τους ἱκανοὺς καὶ εἶναι πρόθυμοι νὰ δώσουν πνευματικὲς κατευθύνσεις στὸ ποιμαντικὸ ἔργο τῶν κληρικῶν. Εὔκολα πείθουν τοὺς ἀνυποψίαστους κληρικούς, γιατί ἔχουν τὴ φήμη τῶν σπουδαίων ἐπιστημόνων. Τελικά, αὐτοὶ οἱ κατὰ κόσμον σοφοὶ δάσκαλοι ἀπομακρύνουν τοὺς ποιμένες ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ποὺ πρέπει νὰ καλλιεργοῦν στὸ ποίμνιό τους. Στὶς ὑποδείξεις αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἰδιαίτερα πρόθυμοι μερικοὶ ὄψιμοι κληρικοί, ποὺ ἀφοῦ ὁλοκλήρωσαν τὸ ἐπαγγελματικό τους ἔργο, μετὰ τὴ συνταξιοδότησή τους, ἐπιδιώκουν νὰ φέρουν ἕνα νέο πνεῦμα στὴν Ἐκκλησία, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ προσεγγίσει τοὺς σύγχρονους ἀνθρώπους! Ὅλοι αὐτοὶ οἱ νεωτεριστές, δάσκαλοι καὶ ἐκκοσμικευμένοι ὄψιμοι κληρικοί, δὲν πρέπει νὰ ἐπηρεάζουν τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας.

  Οἱ νεωτεριστὲς κληρικοὶ στὴν ἀρχὴ ἐντυπωσιάζουν, ἀλλὰ γρήγορα μένουν ἀνικανοποίητοι ἀπὸ τὴν παραδοσιακὴ Ὀρθοδοξία καὶ τὶς παραδόσεις καὶ προσπαθοῦν νὰ ἀλλάξουν καθετὶ ποὺ ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ κοσμικὸ φρόνημα. Ἡ ἐμφάνισή τους εἶναι ἀταίριαστη γιὰ ἕνα ἱερωμένο καὶ οἱ ἐκδηλώσεις τους εἶναι ὑποκριτικές. Περισσεύει ἡ κοσμικὴ εὐγένεια, ποὺ κουράζει καὶ θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς πιστοὺς προσβολὴ ἐκ μέρους τους καὶ ἀποστρέφουν τὸ πρόσωπό τους ἀπὸ τοὺς ἠθοποιοὺς ἱερεῖς. Προκλητικὰ ἐπίσης εἶναι καὶ τὰ κηρύγματά τους μὲ τοὺς ρητορισμούς, τὶς ὑπερβολὲς καὶ τὶς ἀναλύσεις, ποὺ ἔρχονται σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ καθαρὸ κήρυγμα. Κάποτε εἶναι καὶ πολὺ στοχαστικὰ καὶ δὲν μποροῦν οἱ ἄνθρωποι νὰ τὰ παρακολουθήσουν, δι’ αὐτὸ διακριτικὰ ἀποχωροῦν ἀπὸ τὸ ναό, ἔχοντας χάσει τὴν ὑπομονή τους.

  Πολλὲς μνῆμες ἁγίων συνοδεύονται ἀπὸ λαϊκὲς ἐκδηλώσεις (πανηγύρια), ὅπου οἱ ἄνθρωποι συμμετέχουν μὲ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον. Σὲ αὐτὲς πρωτοστατοῦν οἱ διάφοροι σύλλογοι καὶ οἱ ἀδελφότητες, οἱ ὑπεύθυνοι τῶν ὁποίων εἶναι ἄσχετοι μὲ τὴν Ἐκκλησία, ἔχουν κοσμικὸ φρόνημα καὶ διεκδικοῦν δικαιώματα ἀπὸ τὶς ἐνορίες, ἰδιαίτερα στὴν περίπτωση ἐγκαταλειμμένων μοναστηριῶν καὶ διαφόρων ἐξωκκλησίων. Προφανῶς τὰ ἔσοδα τῶν ἐκδηλώσεων εἶναι δικά τους καὶ τὰ διαχειρίζονται, ὅπως ἐκεῖνοι θέλουν, χωρὶς νὰ ὑπολογίζουν τοὺς ἐφημέριους. Εἶναι μία κατάσταση ποὺ διαιωνίζεται καὶ καταστρέφει τὴν ἱερότητα τῆς μνήμης τῶν ἁγίων.

  Ὅλα αὐτὰ τὰ γεγονότα καὶ ἄλλα παρόμοια, ποὺ στὴν πραγματικότητα εἶναι δυσεπίλυτα προβλήματα, πρέπει ἡ Ἐκκλησία νὰ τὰ ἀντιμετωπίζει μὲ σταθερότητα καὶ ἐπιμονή. Εἰδικότερα οἱ κληρικοὶ πρέπει νὰ γνωρίζουν μερικὲς βασικὲς ἀρχές, γιὰ τὶς ὁποῖες θὰ ἀγωνίζονται μὲ τόλμη, ἀδιαφορώντας γιὰ τὶς ἀντιδράσεις τῶν κοσμικῶν ἀνθρώπων. Χρειάζεται περισσότερη ἁγιότητα καὶ λιγότερη ἐπιστήμη. Ἐπίσης πρέπει νὰ τηροῦν ὅλες τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, νὰ ἔχουν διαρκῆ ἐγρήγορση καὶ νὰ μὴ καταπονεῖται ὁ νοῦς τους, ἀλλὰ καὶ τὸ σῶμα τους, μὲ κοσμικὰ πράγματα ποὺ ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὸ δρόμο τῆς πνευματικῆς ζωῆς.

  Ὁ γέροντας Θεόκλητος Διονυσιάτης, ὁ ὁποῖος εἶχε γνώση τοῦ τί συνέβαινε στὴν Ἐκκλησία, ἔγραφε σχετικὰ μὲ τὸ θέμα ποὺ μᾶς ἀπασχολεῖ: «Ἄλλο εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἄλλο ὁ κλῆρος καὶ ἄλλο ὁ λαός. Δὲν πρέπει νὰ γίνεται συσχέτιση τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸν κλῆρο ἢ μὲ τὸν πιστὸ λαὸ τοῦ Κυρίου. Ἐν τούτοις, ἡ ἰδιάζουσα θέση τοῦ κλήρου στὴν Ἐκκλησία καὶ ἡ πνευματικὴ καὶ διοικητικὴ ἐξουσία, τὴν ὁποία ἔχει, βαρύνουν ἀπείρως αὐτὸν ἀπέναντι στὸ Θεὸ καὶ τοὺς πιστοὺς κατὰ τὴν ἄσκηση τῶν καθηκόντων του.

  » Δεδομένου δὲ ὅτι, “φιλεῖ τὸ ὑπήκοον ἐξομοιοῦσθαι τοῖς ἄρχουσι καὶ ὁ ἁπλὸς λαὸς δὲν  μπορεῖ νὰ ξεχωρίσει τὸν κλῆρο ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, εἶναι προφανὲς πόσο μεγάλο κακὸ μπορεῖ νὰ προκαλέσει εἰς βάρος τῆς Ἐκκλησίας ὁ κληρικός, ὅταν δὲν παρέχει τὸν ἑαυτό του πρὸς μίμηση, οὔτε εἶναι ὑπέρτατο ὑπόδειγμα χριστιανικῆς τελειότητας, ἀλλὰ ἀντίθετα γίνεται αἴτιος σκανδάλων.

  » Ἑπομένως ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας δὲν ἔχει προβλήματα, παρὰ μόνο ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα δημιουργοῦν οἱ διάκονοί της, ὅταν ἀπομακρύνονται ἀπὸ τὸ γνήσιο πνεῦμα της. Τότε σχηματίζονται ἀδιέξοδα, κοσμικὲς ἀγωνίες, αἰτίες σκανδάλων, ἡ πίστη ψυχραίνεται, οἱ πιστοὶ ἀπομακρύνονται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ὁ ἐπίσκοπος ἐγκαταλείπεται, φυτρώνουν ἀγκάθια κατηγοριῶν καὶ ἐπακολουθεῖ ἡ ἐξασθένιση τῆς δύναμης τῆς Ἐκκλησίας.

  Ὅλα σχεδὸν τὰ προβλήματα συμπυκνώνονται στὸ πρόσωπο τῶν διακόνων αὐτῆς. Πρὸς αὐτοὺς πρέπει νὰ στραφεῖ τὸ ἐνδιαφέρον τῆς Ἐκκλησίας. Πρὸς αὐτούς, οἱ ὁποῖοι εἶναι φορεῖς δόξας ἢ καταισχύνης, χαρᾶς ἢ λύπης, σωτηρίας ἢ ἀπώλειας, διότι ὁ κόσμος προσβλέπει σὲ αὐτοὺς ὡς ἐκφραστὲς τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Χριστοῦ».

  Εἶναι ἀνάγκη οἱ κληρικοὶ νὰ ἔχουν ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα καὶ νὰ ἀρνοῦνται τοὺς νεωτερισμούς, γιὰ νὰ μὴ σκανδαλίζεται τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας.

 Κίνδυνος ἐκκοσμικεύσεως τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος

 

Πέμπτη: Η Ανάληψη του Κυρίου

Η Εκκλησία μας σήμερα, Πέμπτη29 Μαΐου, εορτάζει την Ανάληψη του Κυρίου. Ο Κύριος επί σαράντα μέρες μετά την Ανάσταση Του εμφανιζόταν στους μαθητές Του, έτρωγε μαζί τους και τους δίδασκε αλήθειες για τη Βασιλεία του Θεού.

            Τους έδωσε εντολή να μη φύγουν από τα Ιεροσόλυμα, μέχρι να έλθει μέσα τους το Άγιο Πνεύμα. Την τελευταία ημέρα οδήγησε τους μαθητές Του στο Όρος των Ελαιών, τους ευλόγησε και αναλήφθηκε, δηλαδή σηκώθηκε στον ουρανό. Μια νεφέλη Τον παρέλαβε και χάθηκε πια από τα μάτια των μαθητών.

            Ενώ αυτοί είχαν προσηλωμένα τα βλέμματά τους στον ουρανό, εμφανίστηκαν δύο άγγελοι με ολόλευκες ενδυμασίες, και τους είπαν  ότι ο Χριστός θα επιστρέψει κατά τη Δευτέρα Παρουσία Του με τον ίδιο τρόπο δηλαδή με το σώμα Του δοξασμένο και καθισμένος σε νεφέλη, όπως αναλήφθηκε στον ουρανό.

            Το γεγονός αυτό έδωσε μεγάλη χαρά στους μαθητές, οι οποίοι επέστρεψαν στα Ιεροσόλυμα και πλέον περίμεναν την έλευση και τον φωτισμό του Άγιου Πνεύματος, όπως τους είχε υποσχεθεί ο Κύριος.

            Το Απολυτίκιο της εορτής:

            «‘Ανελήφθης εν δόξη, Χριστέ ο Θεός ημών,

χαροποιήσας τους μαθητάς, τη επαγγελία του Αγίου Πνεύματος. Βεβαιωθέντων αυτών δια της

ευλογίας, ότι συ ει ο Υιός του Θεού, ο λυτρωτής του κόσμου»

Ημέρα ιερότητας της οικογένειας και σεβασμού στους γονείς.

 

Όταν προ ετών η Εκκλησία της Γεωργίας είχε ανακηρύξει τη 17^Η Μαΐου ως «ημέρα ιερότητας της οικογένειας και σεβασμού στους γονείς», στην πατρίδα μας και τον λεγόμενο δυτικό κόσμο θεωρήθηκε άνευ σημασίας γεγονός. Χαρακτηρίστηκε ως μία μεμονωμένη πράξη της Εκκλησίας χωρίς κανένα πολιτικό ενδιαφέρον.

            Ήρθε όμως, πριν μερικούς μήνες, η κυβέρνηση της Γεωργίας να υιοθετήσει πλήρως την πρωτοβουλία της Εκκλησίας και να νομοθετήσει τη 17^η Μαΐου ως επίσημη αργία του κράτους δίνοντας έτσι την ευκαιρία ευρύτερου εορτασμού. Η δε δήλωση του πρωθυπουργού της Γεωργίας ότι έχει τη χριστιανική πίστη και πιστεύει ότι η παραδοσιακή οικογένεια εξασφαλίζει τη δύναμη και του κράτους, είναι εκφραστική του κυβερνητικού τρόπου σκέπτεσθαι στη Γεωργία.

            Το υπόψη ψηφισθέν νομοσχέδιο έχει τίτλο «Για τις οικογενειακές αξίες και την προστασία των ανηλίκων», περιγράφει τον γάμο ως εθελοντική ένωση μεταξύ δύο ατόμων διαφορετικού βιολογικού φύλου  με σκοπό τη δημιουργία οικογένειας και δεν επιτρέπει την προώθηση της ιδεολογίας των ΛΟΑΤΚ στα σχολεία.

            Παρά τις προσπάθειες των παγκοσμιοποιητικών δυνάμεων να καταργήσουν τις εντολές του Θεού, τον σεβασμό προς τους γονείς, την ιερότητα της οικογένειας, τις παραδοσιακές αξίες και αντ’ αυτών να εμφυτεύσουν κάθε είδους διαφθορά, η Γεωργία επέλεξε την πίστη στις εντολές του Χριστού και το να εξακολουθήσει να πορεύεται τον δρόμο των προγόνων της.

            Εμείς;

            «Η ΔΡΑΣΑΗ ΜΑΣ», τ, 628

Aνανεούμενη Ελληνικότητα

 

Το δυσεπίλυτο πρόβλημα ορισμού της ελληνικότητας διαιωνίζεται στο νεοελληνικό κρατίδιο ως σήμερα. Υπάρχουν πάντα κάποιοι «προοδευτικοί» διανοούμενοι, πού θεωρούν υποτιμητική κάθε επιμειξία του Ελληνισμού με τον Χριστιανισμό και αμφισβητούν πεισματικά την ελληνικότητα της «Βυζαντινής» Αυτοκρατορίας. Όπως υπάρχουν και κάποιοι χριστιανοί διανοούμενοι, με ιδεολογικά επεξεργασμένη πίστη, πού προτιμάνε το όνομα του «Ρωμιού» και της Ρωμιοσύνης στη θέση του Έλληνα και της ελληνικότητας. Υπήρξε και νεοέλληνας Πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, πού δεν δίσταζε να μιλάει για τις πολλαπλές υποδουλώσεις πού γνώρισαν οι Έλληνες: πρώτα στους Ρωμαίους, ύστερα στους Βυζαντινούς και μετά στους Τούρκους!...

Δεν είναι δυνατό να προσεγγίσουμε τη σχέση του Ελληνισμού με τη Δύση στα νεώτερα χρόνια, χωρίς να διατυπώσουμε καταρχήν μια πρόταση εξόδου από την πελώρια αυτή σύγχυση πρόταση κάποιου ορισμού της ελληνικότητας. Η πρόταση είναι να δούμε την Ελλάδα όχι καταρχήν ωςΤΟΠΟ, αλλά καταρχήν ωςΤΡΟΠΟτου βίου. Δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς το γεγονός ότι ο Ελληνισμός απέκτησε γεωγραφικά σύνορα για πρώτη φορά στον 19° αιώνα μόλις πριν από εκατόν εξήντα χρόνια. Και ότι αυτά τα σύνορα του συμβατικού ελλαδικού κρατιδίου πού προέκυψε από την επανάσταση ενάντια στους Τούρκους άφηναν απέξω τα τρία τέταρτα των ελληνόφωνων πληθυσμών της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η αρχαία Ελλάδα δεν είχε ενιαία κρατική υπόσταση, ούτε και σύνορα. Ήταν το σύνολο των «ελληνίδων πόλεων», ανεξάρτητες πόλεις κράτη, πού απλωνόταν από την Μακεδονία ως την Κρήτη και από την Ιωνία ως την Σικελία, την κάτω και κεντρική Ιταλία. Οι πόλεις αυτές αναγνωρίζονταν ως «ελληνίδες» όχι μόνο για την κοινή τους ελληνική γλώσσα, αλλά και για τον κοινό τρόπο του βίου, δηλαδή τον κοινό πολιτισμό τους [Η κοινή ελληνική συνείδηση γίνεται χαρακτηριστικά έκδηλη στις περιπτώσεις των κοινών εορτών και αγώνων (στην Ολυμπία, στην Νεμέα, στον Ισθμό της Κορίνθου και στους Δελφούς), όπου μόνο Έλληνες μπορούσαν να συμμετάσχουν, ανεξάρτητα από την πόλη καταγωγής τους] θα απαιτούσε μια εκτενή ανάπτυξη το περιεχόμενο της λέξης ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, αλλά και μόνο η ταύτιση με τον ΤΡΟΠΟ του βίου μπορεί να είναι ένας καταρχήν ορισμός.

Στον 4° π.Χ. αιώνα ο Μέγας Αλέξανδρος ενώνει κάτω από τη στρατιωτική του ισχύ τις περισσότερες ελληνίδες πόλεις, προκειμένου να επιχειρηθεί μια μεγαλεπίβολη εκστρατεία εναντίον των Περσών. Κατατροπώνει τους Πέρσες, αλλά συνεχίζει την εκστρατεία του ως την Βακτριανή και τις Ινδίες. Ο τρόπος με τον οποίο ο Αλέξανδρος αντιλαμβάνεται την κατάκτηση αυτών των απέραντων περιοχών από τις νότιες ακτές της Κασπίας ως την Παλαιστίνη, Βαβυλώνα, Αίγυπτο και ως τον Ινδικό ωκεανό είναι να ιδρύει παντού καινούργιες ελληνίδες πόλεις, πού μεταφέρουν τον ελληνικό ΤΡΟΠΟ του βίου σε κάθε γωνιά του τότε γνωστού κόσμου. Έτσι γεννιέται ο «μέγας κόσμος» της ελληνικής οικουμένης ένα εκπληκτικό φαινόμενο πολιτισμικής έκρηξης πού δεν έχει το όμοιο στην Ιστορία.

Όταν αργότερα η Ρώμη, ακολουθώντας το όραμα του Αλεξάνδρου, θα ενοποιήσει με τις δικές της κατακτήσεις και κάτω από το δικό της διοικητικό σύστημα ένα μεγάλο μέρος των εξελληνισμένων από τον Αλέξανδρο περιοχών, το κοινό και συνεκτικό στοιχείο της αυτοκρατορίας της θα παραμείνει ο ελληνικός πολιτισμός. Συνειδητοποιούμε όχι μόνο την έκταση, αλλά και το βάθος ή την ποιότητα εξελληνισμού της ρωμαϊκής «οικουμένης», όταν διαβάζουμε τα ελληνικά κείμενα ενός φανατικά συντηρητικού Εβραίου: τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου. Οι Εβραίοι ήταν λαός πού αντιστάθηκε σθεναρά και με αιματηρό τίμημα στον εξελληνισμό του, και ο Παύλος άνηκε στην πιό συντηρητική κοινωνική ομάδα των Εβραίων, στους Φαρισαίους. Κι όμως ο εθνοφυλετικός συντηρητισμός του δεν τον εμποδίζει να χειρίζεται την ελληνική γλώσσα, τις ελληνικές φιλοσοφικές έννοιες, αλλά και κάποιους Έλληνες συγγραφείς, με μια ευχέρεια πού δύσκολα θα την συναγωνιζόταν οποιοσδήποτε Αλεξανδρινός ή και Αθηναίος της εποχής του.

Από τον 2° κιόλας π.Χ. αιώνα, η ίδια λατινική αριστοκρατία της Ρώμης προτιμάει στις κοινωνικές αναστροφές τη χρήση της ελληνικής γλώσσας, και όταν τον 1° μ.Χ. αιώνα ο Παύλος και πάλι γράφει την επιστολή του προς Ρωμαίους, δεν διανοείται να χρησιμοποιήσει τα Λατινικά.

Δυόμισυ αιώνες αργότερα, η πολιτική και στρατιωτική ιδιοφυΐα του Διοκλητιανού θα διακρίνει ότι το κέντρο των ιστορικών εξελίξεων έχει οριστικά μετατεθεί στην ελληνική Ανατολή, γι' αυτό και θα περάσει το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας του στην Νικομήδεια. Έτσι έχει προετοιμασθεί και το τολμηρό εγχείρημα του Μεγάλου Κωνσταντίνου να μεταθέσει το κέντρο της αυτοκρατορίας σε μιά καινούργια ελληνική πρωτεύουσα, τη Νέα Ρώμη, πού ο λαός θα την αποκαλέσει Κωνσταντινούπολη.

Με κέντρο πια την Νέα Ρώμη η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία θα διανύση μια θαυμαστή σε κάθε φάση της ιστορική διαδρομή ολόκληρης χιλιετηρίδας. Σίγουρα, η πολιτισμική της ταυτότητα δεν είναι ούτε αμιγώς ρωμαϊκή, ούτε αμιγώς ελληνική. Είναι το χριστιανικό στοιχείο πού πρωτεύει, και μάλιστα η εμμονή και πιστότητα στην ορθόδοξη πρωτοχριστιανική παράδοση. Με άξονα βίου την ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ νοηματοδότηση της ανθρώπινης ύπαρξης, του κόσμου και της Ιστορίας, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία θα αναχωνεύσει οργανικά και δημιουργικά τη ρωμαϊκή παράδοση του δικαίου και της διοίκησης, και παράλληλα την ελληνική φιλοσοφία και τέχνη. Μετά τον 6° αιώνα θα είναι και επίσημα μια ελληνόφωνη αυτοκρατορία, και μετά τον 10° αιώνα θα υιοθετήσει και τους όρους Έλληνας και ελληνικός, φορτισμένους πια με αξιολογικό περιεχόμενο, για να αντιπαρατάξει τη δική της πολιτισμική ταυτότητα στον καινούργιο πολιτισμό πού γεννιέται στην κατακτημένη από βάρβαρα φύλα και φυλές Δύση.

Αυτοί οι καινούργιοι κάτοικοι της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης, παρ' όλο πού έχουν υποτάξει και εξουθενώσει τους λατινόφωνους Ρωμαίους, φιλοδοξούν να σφετερισθούν, με την λογική της γεωγραφικής οριοθέτησης, τον τίτλο και την ιστορική συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Γι' αυτό και αρνούνται το όνομα του Ρωμαίου στους πολίτες της ανατολικής και εξελληνισμένης αυτοκρατορίας. Τους αποκαλούν χλευαστικά «Γραικούς», και από τον 17° αιώνα η ιστοριογραφία τους θα επινοήσει το πρωτοφανές όνομα Βυζάντιο και «Βυζαντινός». Βέβαια το Βυζάντιο υπήρξε ιστορικά: ήταν η πολίχνη στις ακτές του Βοσπόρου αρχαία ελληνική αποικία πού στην θέση της ο Κωνσταντίνος έχτισε τη Νέα Ρώμη. Αλλά είναι φανερό ότι η ανάκληση του παλαιού τοπωνυμίου ενδιέφερε τους Δυτικούς μόνο για να υποκατασταθεί το όνομα της Νέας Ρώμης. Για τους ελληνόφωνους Ρωμαίους, ακόμα ως την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το όνομα «Βυζαντινός» θα ήταν μάλλον ακατανόητο θα ηχούσε τόσο παράλογα, ως αν αποκαλούσε κάποιος τον σημερινό κάτοικο της Ελλάδας «Πλακιώτη» (από το όνομα της παλιάς συνοικίας πού γύρω χτίστηκε η καινούργια πόλη των Αθηνών). Και όμως το αυθαίρετο επινόημα των Δυτικών κυριάρχησε τελικά, και είναι σήμερα καθιερωμένο στην κοινή συνείδηση και στην ιστορική επιστήμη.

Στο μεταξύ, στον 2° π.Χ. αιώνα ως τον 19°, η γεωγραφική περιοχή όπου άνθισαν οι αρχαίες ελληνίδες πόλεις, γνωρίστε διαδοχικά περίπου δεκαεπτά επιδρομές βάρβαρων φύλων και φυλών. Από τις παραδουνάβιες περιοχές ως την Κρήτη, και από την νότια Ιταλία ως τα βάθη της Μ. Ασίας και τον Πόντο, οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί δοκιμάστηκαν σκληρά επί αιώνες από αυτά τα αλλεπάλληλα κύματα των κατακτήσεων, πού σήμαιναν, κάθε φορά, κάποιες επιμειξίες με τους γηγενείς Έλληνες. Έτσι, οποιοσδήποτε ισχυρισμός διά φυλετική ομοιογένεια και«καθαρότητα αίματος»των νεώτερων Ελλήνων θα είχε ερείσματα μάλλον περιορισμένα ή συγκεχυμένα, και σε μεγάλο ποσοστό θα ήταν μόνο ρομαντική αυθαιρεσία. Αλλά το ιστορικό παράδοξο είναι αυτό πού με την ποιητική του γλώσσα διαπίστωνε ο στρατηγός Μακρυγιάννης τον 19° αιώνα: «ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε τους Έλληνες και δεν μπορούνε, τρώνε από μάς και μένει και μαγιά». Αυτή η «μαγιά» των ελληνίδων πόλεων και αργότερα των κοινοτήτων, μέσα από τις κατακτήσεις και επιμειξίες, έσωζε τελικά την ελληνική ιδιαιτερότητα: τη γλώσσα, τη νοοτροπία, την ελληνική νοηματοδότηση του κόσμου και της ζωής από κάποια εποχή και μετά αναχωνευμένα όλα στην εκκλησιαστική ορθοδοξία.

Βέβαια μια τέτοια «μαγιά» δυναμικής και αδιάκοπα ανανεούμενης ελληνικότητας δεν ανιχνεύεται με αναφορά σε γενεολογικά δέντρα στη συνεχή ιστορική διαδοχή οικογενειών και ονομάτων. Ανιχνεύεται στη λαϊκή ποίηση, στο λαϊκό ήθος, στον τρόπο πού έχτιζαν και εικονογραφούσαν τις εκκλησίες ως την πιο απομακρυσμένη ελληνική κοινότητα, ανιχνεύεται στη μουσική, στις λαϊκές φορεσιές, στα προικοσύμφωνα και στα συνεταιρικά συμβόλαια.

Κυρίως στους αιώνες της Τουρκοκρατίας, ήταν η ΠΡΑΞΗ της ζωής, έκφραση της κοινής εκκλησιαστικής πίστης (όχι ιδεολογικά ή φυλετικά κριτήρια), πού ξεχώριζαν τον ορθόδοξο Έλληνα από τον αλλόθρησκο Τούρκο ή τον ετερόδοξο «Φράγκο»: Ήταν η νηστεία, η γιορτή, ο χορός στο πανηγύρι, το αναμμένο καντήλι στο οικογενειακό εικονοστάσι, το ζύμωμα του πρόσφορου, ο αγιασμός κάθε μήνα.

Έτσι, όταν τον δεύτερο χρόνο της εξέγερσής τους ενάντια στην τουρκική τυραννία (1822) οι Έλληνες συγκροτούν την πρώτη και ιδρυτική του νεοελληνικού κράτους Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου, δεν έχουν άλλο τρόπο να ορίσουν την ιδιότητα του Έλληνα, παρά μόνο καταφεύγοντας στην θρησκευτική του πίστη. Στο τμήμα Β' παρ. β' του Συντάγματος της Επιδαύρου διαβάζουμε:«Όσοι αυτόχθονες κάτοικοι της Επικρατείας της Ελλάδος πιστεύουσιν εις Χριστόν, εισίν Έλληνες».

Από το βιβλίο «Ελληνορθόδοξη Παράδοση. Ρίζωμα και Προοπτική». Επιλογή κειμένων και επιμέλεια: Κωνσταντίνος Χολέβας

πηγή: http://www.egolpion.com/ananeoumenh_ellhnikothta.el.aspx

 

Ἡ ἐξομολόγησις δέν ἐξαλείφει τίς κακές κλίσεις τῆς καρδιᾶς

 

Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου

Ἔτσι καί ἡ ἐξομολόγησις, πού θά γίνη καλά καί ὅπως πρέπει, μολονότι ἐξαλείφει τίς ἁμαρτίες, ὅμως δέν ἐξαλείφει καί ὅλο τό κακό πού ἔκαναν στήν ψυχή οἱ ἁμαρτίες, δηλαδή τήν τύφλωσι καί τή σκότωσι τοῦ νοῦ, τίς κακές κλίσεις καί διαθέσεις τῆς θελήσεως, τίς συνήθειες καί ἕξεις τῆς καρδιᾶς, τήν φθορά καί τήν ἀχρήστευσι τῶν δυνάμεων, τήν ἀσχήμια τοῦ κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν.

Καί αὐτό γιατί ἡ ἐξομολόγησις δέν παίρνει ἀπό ἐμᾶς ὅλη τήν ποινή καί τόν κανόνα, πού πρέπει νά δεχθοῦμε γιά τίς ἁμαρτίες μας, οὔτε σηκώνει ὅλη τήν δύναμι τῶν κακῶν ἕξεων καί συνηθειῶν, τίς ὁποῖες δεχθήκαμε μέ τήν ἁμαρτία, ἄν καί κάπως τίς λιγοστεύει.

Ἀλλά αὐτά ὅλα μας τά ἀφήνει, γιά νά τά διορθώσουμε καί νά τά ἐξαλείψουμε ἐμεῖς μέ τόν παντοτινό πόνο τῆς καρδίας μας καί μέ τούς κόπους καί ἀγῶνες καί μόχθους τῆς μετανοίας, πού ὀφείλουμε νά κάμνουμε σέ ὅλη μας τή ζωή μετά τήν ἁμαρτία.

Λόγος περί μετανοίας

 

πηγή :Ἔκδοσις

Συνοδία Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου

Νέα Σκήτη Ἅγιον Ὅρος

σελ. 34-35

amethystos: Ἡ ἐξομολόγησις δέν ἐξαλείφει τίς κακές κλίσεις τῆς καρδιᾶς

Αυτός είναι η αγάπη μας, Αυτός ο έρωτάς μας

 

Ο Χριστός είναι η χαρά, το φως το αληθινό, η ευτυχία. Ο Χριστός είναι η ελπίδα μας. Η σχέση με τον Χριστό είναι αγάπη, είναι έρωτας, είναι ενθουσιασμός, είναι λαχτάρα του θείου. Ο Χριστός είναι το παν. Αυτός είναι η αγάπη μας, Αυτός ο έρωτάς μας. Είναι έρωτας αναφαίρετος ο έρωτας του Χριστού. Από κει πηγάζει η χαρά.

Η χαρά είναι ο ίδιος ο Χριστός. Είναι μία χαρά, που σε κάνει άλλο άνθρωπο. Είναι μία πνευματική τρέλα, αλλά εν Χριστώ. Σε μεθάει σαν το κρασί το ανόθευτο, αυτό το κρασί το πνευματικό. Όπως λέγει ο Δαβίδ: «Ελίπανας εν ελαίω την κεφαλήν μου και το ποτήριόν σου μεθύσκον με ωσεί κράτιστον» (Ψαλ. 22, 5). Ο πνευματικός οίνος είναι άκρατος, ανόθευτος, πολύ δυνατός κι όταν τον πίνεις, σε μεθάει. Αυτή η θεία μέθη είναι δώρο του Θεού, που δίδεται στους «καθαρούς τη καρδία» (Πρβλ. Ματθ. 5, 8).

Όσο μπορείτε να νηστεύετε, όσες μετάνοιες μπορείτε να κάνετε, όσες αγρυπνίες θέλετε ν’ απολαμβάνετε, αλλά να είστε χαρούμενοι. Να έχετε τη χαρά του Χριστού. Είναι η χαρά που διαρκεί αιώνια, που έχει αιώνια ευφροσύνη. Είναι χαρά του Κυρίου μας, που δίνει την ασφαλή γαλήνη, τη γαλήνια τερπνότητα και την πάντερπνη ευδαιμονία. Η χαρά η πασίχαρη, που ξεπερνά κάθε χαρά. Ο Χριστός θέλει κι ευχαριστείται να σκορπάει τη χαρά, να πλουτίζει τους πιστούς Του με χαρά. Εύχομαι, «ίνα η χαρά υμών η πεπληρωμένη» (Α’ Ιω. 1,4).

Αυτή είναι η θρησκεία μας. Εκεί πρέπει να πάμε. Ο Χριστός είναι ο Παράδεισος, παιδιά μου. Τι είναι Παράδεισος; Ο Χριστός είναι. Από δω αρχίζει ο Παράδεισος. Είναι ακριβώς το ίδιο, όσοι εδώ στη γη ζουν τον Χριστό, ζουν τον Παράδεισο. Έτσι είναι, που σάς το λέγω. Είναι σωστό, αληθινό αυτό, πιστέψτε με! Έργο μας είναι να προσπαθούμε να βρούμε έναν τρόπο να μπούμε μέσα στο φως του Χριστού. Δεν είναι να κάνει κανείς τα τυπικά. Η ουσία είναι να είμαστε μαζί με τον Χριστό. Να ξυπνήσει η ψυχή και ν’ αγαπήσει τον Χριστό, να γίνει αγία. Να επιδοθεί στο θείο έρωτα. Έτσι θα μάς αγαπήσει κι Εκείνος. Θα είναι τότε η χαρά αναφαίρετη. Αυτό θέλει πιο πολύ ο Χριστός, να μάς γεμίζει από χαρά, διότι είναι η πηγή της χαράς. Αυτή η χαρά είναι δώρο του Χριστού. Μέσα σ’ αυτή τη χαρά θα γνωρίσομε τον Χριστό. Δεν μπορούμε να Τον γνωρίσουμε, αν Εκείνος δεν μας γνωρίσει. Πώς το λέγει ο Δαβίδ; «Εάν μη Κύριος οικοδομήση οίκον, εις μάτην εκοπίασαν οι οικοδομούντες, εάν μη Κύριος φυλάξη πόλιν, εις μάτην ηγρύπνησεν ο φυλάσσων» (Ψαλμ. 126, 1).

Αυτά η ψυχή μας θέλει να αποκτήσει. Αν προετοιμασθούμε ανάλογα, η χάρις θα μάς τα δώσει. Δεν είναι δύσκολο. Αν αποσπάσουμε την χάρι, όλα είναι εύκολα, χαρούμενα κι ευλογία Θεού. Η θεία χάρις διαρκώς κρούει την πόρτα της ψυχής μας και περιμένει ν’ ανοίξουμε, για να έλθει στην διψώσαν καρδίαν μας και να την πληρώσει. Το πλήρωμα είναι ο Χριστός, η Παναγία μας, η Αγία Τριάς. Τι ωραία πράγματα!

Άμα αγαπάεις, ζεις στην Ομόνοια και δεν ξέρεις ότι βρίσκεσαι στην Ομόνοια. Ούτε αυτοκίνητα βλέπεις, ούτε κόσμο βλέπεις, ούτε τίποτα. Είσαι μέσα σου με το πρόσωπο που αγαπάς. Το ζεις, το ευχαριστιέσαι, σ’ εμπνέει. Δεν είναι αληθινά αυτά; Σκεφθείτε αυτό το πρόσωπο που αγαπάτε να είναι ο Χριστός. Ο Χριστός στο νου σου, ο Χριστός στην καρδιά σου, ο Χριστός σ’ όλο σου το είναι, ο Χριστός παντού.

Ο Χριστός είναι η ζωή, η πηγή της ζωής, η πηγή της χαράς, η πηγή του φωτός του αληθινού, το παν. Όποιος αγαπάει τον Χριστό και τους άλλους, αυτός ζει τη ζωή. Ζωή χωρίς Χριστό είναι θάνατος, είναι κόλαση, δεν είναι ζωή. Αυτή είναι η κόλαση, η μη αγάπη. Ζωή είναι ο Χριστός. Η αγάπη είναι η ζωή του Χριστού. Ή θα είσαι στη ζωή ή στο θάνατο. Από σένα εξαρτάται να διαλέξεις.

Ένας να είναι ο στόχος μας, η αγάπη στον Χριστό, στην Εκκλησία, στον πλησίον. Η αγάπη, η λατρεία προς τον Θεό, η λαχτάρα, η ένωση με τον Χριστό και με την Εκκλησία είναι ο επί γης Παράδεισος. Η αγάπη στον Χριστό είναι κι αγάπη στον πλησίον, σ’ όλους, και στους εχθρούς. Ο χριστιανός πονάει για όλους, θέλει όλοι να σωθούν, όλοι να γευθούν τη Βασιλεία του Θεού. Αυτός είναι ο χριστιανισμός. Μέσω της αγάπης προς τον αδελφό θα κατορθώσουμε ν’ αγαπήσουμε τον Θεό. Ενώ το επιθυμούμε, ενώ το θέλουμε, ενώ είμαστε άξιοι, η θεία χάρις έρχεται μέσω του αδελφού. Όταν αγαπάμε τον αδελφό, αγαπάμε την Εκκλησία, άρα τον Χριστό. Μέσα στην Εκκλησία είμαστε κι εμείς. Άρα όταν αγαπάμε την Εκκλησία, αγαπάμε και τον εαυτό μας.

 

Πηγή: “Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου Βίος και Λόγοι”, Ιερά Μονή Χρυσοπηγής, Χανιά 2003

 amethystos

Η εμπειρία της εν Χριστώ ζωής - Καθ. Δημ. Τσελεγγίδης (31 Ιουλίου 2022)

 

Η ομιλία έγινε από τον Καθ. Δημ. Τσελεγγίδη και τον Αρχιμ.π. Μάξιμο Κυρίτση, Καθηγούμενο της Ι.Μ. Αγ. Διονυσίου εν Ολύμπω, στο αρχονταρίκι, μετά τη Θεία Λειτουργία. Για τις ομιλίες του π. Μάξιμου, επισκεφτείτε τη σελίδα http://www.pigizois.gr/arxodariki/ind...

Ιερά Μονή Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω - Ομιλίες

Αν χάσουμε την ψυχή, χάθηκαν τα πάντα

 

Αν χάσουμε την ψυχή, χάθηκαν τα πάντα
ΔημήτριοςΠαναγόπουλος

Για να δοκιμάσει ο Θεός την υπομονή του δικαίου Ιώβ, έδωσε άδεια στον Διάβολο να τον πειράξει, να τον ζημιώσει, να τον λυπήσει και να τον βλάψει στα πλούτη του, στα παιδιά του, στην υγεία του, την ψυχή του όμως να μην αγγίξει! «Ιδού πάντα όσα εστίν αυτώ δίδωμί σοι, πλην την ψυχήν αυτού διαφύλαξον». Έγινε φτωχός εν ριπή οφθαλμού ο πλουσιότατος Ιώβ, τα αναρίθμητα ζώα, μικρά και μεγάλα κατακάηκαν, τα ψηλά παλάτια γκρεμίστηκαν από βίαιη πνοή ανέμου, τα παιδιά του σε μια ώρα έλαβαν πρόωρο και αιφνίδιο θάνατο, αυτός φτωχός, έξω από την πόλη πληγιασμένος από το κεφάλι ως τα πόδια, κείτονταν στην κοπριά, την ημέρα να φλογίζεται από τον καύσωνα του ηλίου, τη νύκτα να βασανίζεται από τον παγετό. Ο Ιώβ έχασε τα πάντα.

Ο Ιώβ, όχι, δεν έχασε απολύτως τίποτε, διότι δεν έχασε την ψυχή του. Τι λέει; Έχασα τα πλούτη μου; Αλλ’ εγώ γυμνός γεννήθηκα, τι το παράδοξο αν πεθάνω γυμνός; «Γυμνός εξήλθον εκ κοιλίας μητρός μου, γυμνός και απελεύσομαι εκεί». Έχασα τα παιδιά μου; Αλλά «ο Κύριος έδωκεν, ο Κύριος αφείλετο». Έχασα την υγεία μου; Έτσι άρεσε στον Θεό μου, «ως τω Κυρίω έδοξεν, ούτω και εγένετο». Έχασα τα πάντα, και δεν έχασα τίποτα, διότι η ψυχή μου έμεινε ακέραιη, παρ’ όλες τις δοκιμασίες είμαι δίκαιος ενώπιον του Θεού και γι’ αυτό δοξάζω, ευχαριστώ και ευλογώ το άγιο όνομά Του. «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον!» (Ιώβ κεφ. 1-2)

Πόση πρόνοια έχει ο φιλάνθρωπος Κύριος όταν παραχωρεί θλίψεις ή για να μας δοκιμάσει ή για να μας παιδεύσει δίνοντας άδεια στον διάβολο να μας πειράξει, να μας βλάψει σε όλα εκτός από την ψυχή μας! «Την ψυχήν αυτού διαφύλαξον». Να μη βλάψει την ψυχή, τη μονογενή αυτή θυγατέρα του Ιησού Χριστού, την κληρονόμο της Βασιλείας Του, την οποία μάλιστα παραδίδει σε άγγελο φύλακα να τη σκέπει, να τη φυλάγει «από φόβου νυκτερινού, από βέλους πετομένου ημέρας, από πράγματος εν σκότει διαπορευομένου, από συμπτώματος δαιμονίου μεσημβρινού» (Ψαλ. 90:5-6). Και γιατί; Διότι όλα τα άλλα – λέει ο ιερός Χρυσόστομος – πρώτον, είναι πολλά, και αν λείψει το ένα, μένει το άλλο, «οπότερον τούτο βλαβή, δια του ετέρου την χρείαν παραμυθούμεθα», και δεύτερον, αν τα χάσουμε σήμερα, μπορούμε να τα βρούμε αύριο, όπως τα βρήκε όλα διπλά ο Ιώβ. Η ψυχή όμως είναι μία και αν τη χάσουμε χάθηκαν τα πάντα· «εάν ταύτην απολέσωμεν, εν τίνι βιοτεύσωμεν;»

Αν εμείς έχουμε ένα μονάκριβο παιδί, πόση είναι η φροντίδα μας να μη το βλάψει, να μη το πικράνει κανείς, παρά το ότι δεν εξαρτάται από αυτό η σωτηρία μας; Επίσης αν έχουμε έναν πολύτιμο λίθο, τον φυλάμε με πολύ επιμέλεια, παρά το ότι με αυτόν δεν μπορούμε να αγοράσουμε τον Παράδεισο. Την ψυχή μας όμως αν τη χάσουμε σε τίποτα δεν θα ωφεληθούμε, διότι γι’ αυτή ζούμε οι άνθρωποι στον κόσμο και με αυτή ελπίζουμε να ζήσουμε στον Παράδεισο. Αν τη χάσουμε, χάθηκαν τα πάντα, και τότε; «Εάν ταύτην απολέσωμεν, εν τίνι βιοτεύσωμεν;»

Από το περιοδικό «Όσιος Φιλόθεος της Πάρου» 16, έκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, σελ. 47 (απόσπασμα).

https://www.koinoniaorthodoxias.org/martiria-kai-didaxi/an-xasoume-tin-psixi-xathikan-ta-panta/

 

Πατερικός: Αν χάσουμε την ψυχή, χάθηκαν τα πάντα

 

Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου μιλά στο OMEGA για την απόφαση της Ιεράς Συνόδου

 

Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου μιλά στο OMEGA για την απόφαση της Ιεράς Συνόδου

«Ὁ π. Εὐμένιος Σαριδάκης καὶ ἡ συνοδοιπορία του μὲ τὴ νόσο τοῦ Χάνσεν» π. Εὐάγγελος Παπανικολάου

 Εκδήλωση τοῦ Κοινωνικοῦ Ἰατρείου-Φαρμακείου Ἀλληλεγγύης Χανίων.

Τὸ Κοινωνικὸ Ἰατρεῖο-Φαρμακεῖο Ἀλληλεγγύης Χανίων διοργάνωσε ἐκδήλωση μὲ θέμα: «Ὁ π. Εὐμένιος Σαριδάκης καὶ ἡ συνοδοιπορία του μὲ τὴ νόσο τοῦ Χάνσεν». Ἡ ἐκδήλωση πραγματοποιήθηκε στὴν αὐλὴ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Γουβερνέτου τὸ Σάββατο 13 Ἰουλίου 2019 καὶ ὥρα 8 μ.μ., μὲ ὁμιλητὴ τὸν π. Εὐάγγελο Παπανικολάου, Ἰατρὸ καὶ Ἱεραπόστολο στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Καμερούν. Ο κρυφός Άγιος της εποχής μας Ο Γέροντας Ευμένιος αδιαμφισβήτητα αποτελεί μιά από τις πιό αγιασμένες μορφές των ημερών μας. Ο Γέροντας γεννήθηκε στο χωριό Εθιά των Αστερουσίων το 1931. Σε ηλικία 20 ετών και μετά από τέσσερα χρόνια δοκιμασίας εκάρη ρασοφόρος μοναχός στο ασκητήριο του Αγίου Νικήτα στον Αχεντριά Αστερουσίων με το όνομα Σωφρόνιος, όπου και διέμενε μέχρι το πέρας της στρατιωτικής του θητείας, καθώς την εποχή που εκάρη ο γέροντας οι μοναχοί δεν εξαιρούνταν των στρατιωτικών υποχρεώσεων. Ο π. Σωφρόνιος σχεδίαζε να επιστρέψει μετά το πέρας της θητείας του στο ησυχαστήριό του, κάτι που θα έκανε αν δεν τον προλάβαινε η δοκιμασία της νόσου του Χάνσεν, της λέπρας, η οποία τον ανάγκασε να διαμείνει στο Νοσοκομείο Λοιμωδών της Αθήνας. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του, ο Γέροντας έλαβε τη μεγάλη ευλογία να διακονήσει τον Άγιο Νικηφόρο τον Λεπρό, ο οποίος είχε μεταφερθεί εκεί από το λεπροκομείο της Χίου. Ο πόθος του Γέροντα για επιστροφή στη μετάνοιά του ανεστάλη από την επιστολή του Αγίου Ανθίμου της Χίου, που προέτρεπε τον μοναχό Σωφρόνιο να παραμείνει στο Λοιμωδών με τα εξής λόγια: «Πρόσεχε καλά τον θησαυρό που σου έστειλε η Παναγία, διότι έχεις να ωφεληθείς πολύ στη ζωή σου από τη ζωή του, διότι είναι μέν δόκιμος μοναχός, αλλά είναι και τέλειος μοναχός και θα είσαι τέλειος, αν τον υπηρετήσεις μέχρι το τέλος της ζωής του». Έχοντας λοιπόν αυτές τις υποσχέσεις από τον Άγιο Άνθιμο της Χίου και ασκώντας την αγαπημένη του υπακοή, ο Γέροντας παρέμεινε μόνιμα πιά στο Λοιμωδών. Ο διάβολος, όμως, που αποστρέφεται κάθε έργο αρετής, κορύφωσε τον πόλεμο που είχε ξεκινήσει από τα πρώτα βήματα του Γέροντος στο ασκητήριο του Αγίου Νικήτα. Του παρουσιαζόταν μεταμορφωμένος σε διάφορες μορφές ζώων και με κάθε τρόπο προσπαθούσε να βλάψει τον νέο αγωνιστή. Ο μοναχός Σωφρόνιος με συνεχή αγώνα, νηστεία και προσευχή κατάφερνε κάθε φορά να τον εκδιώκει, ωστόσο η απειρία του δεν άργησε να τον οδηγήσει σε δυσάρεστες καταστάσεις. Ο Αντώνιος Σαριδάκης, κατά σάρκα εξάδελφος του Γέροντα, αναφέρει: «Ο γέροντας, όμως, νέος τότε μοναχός χωρίς να έχει αποκτήσει την απαιτούμενη διάκριση, νόμισε πως νίκησε τον διάβολο και την παρέα του και ένιωσε μέσα του μιά κούφια ευχαρίστηση. Έτσι, μιά μέρα που κατέβαινε τα σκαλιά του Νοσοκομείου Λοιμωδών, ένιωσε μέσα του μιά χαρά και μιά ικανοποίηση που κατάφερε να νικά τους δαίμονες και να τους γελοιοποιεί. Αυτό περίμενε και ο διάβολος. Αυτή ήταν η κατάλληλη στιγμή γι’ αυτόν. Τον χτύπησε με μανία στο πρόσωπο και εν συνεχεία αιχμαλώτισε τον νού του και το σώμα του... Μετά από αυτό το χτύπημα του διαβόλου ο Γέροντας αρρώστησε σοβαρά με πνευματική νόσο. Τον πήραμε στην Κρήτη στο χωριό. Τον πήγαμε σε μοναστήρια, με αγρυπνίες, με νηστείες, με προσευχές και ύστερα από πολλά δάκρυα και πολύ αγώνα ο Κύριος απάλλαξε τον Άγιο Γέροντα από αυτή τη μεγάλη δοκιμασία. Η χαριστική βολή στον διάβολο δόθηκε από την Παναγία του Κουδουμά. Τον πήγαμε εκεί με συνοδεία πολλών συγγενών και χωριανών. Η Παναγία τον είχε αγκαλιάσει, ως έλεγε και ο ίδιος, και τον τραβούσε πρός τον Κουδουμά, και η ενάντια δύναμη του σατανά τον τραβούσε πρός τα πίσω. Βέβαια δεν μπορούσε παρά να υπερισχύσει η δύναμη της Παναγίας. Υπήρχε μέγας κίνδυνος να χαθεί για πάντα, αλλά η Παναγία τον προστάτεψε».1 Μετά τη θαυμαστή αυτή επέμβαση της Θεοτόκου, ο Γέροντας συνδέθηκε πολύ με το μοναστήρι και ενεγράφη στην αδελφότητα της μονής, όπου και περνούσε αρκετό καιρό, συνδεόμενος ιδιαίτερα με τον ηγούμενο Γέροντα Νικόδημο τον πνευματικό και τον μακαριστό π. Αναστάσιο. Τό 1975 χειροτονήθηκε ιερέας από τον μακαριστό μητροπολίτη Γορτύνης και Αρκαδίας Τιμόθεο, και επέστρεψε στην Αθήνα όπου και υπηρέτησε στον Ι. Ναό Αγ. Αναργύρων του Νοσοκομείου Λοιμωδών. Αναπαύθηκε στις 23-5-1999 και κηδεύτηκε στο χωριό καταγωγής του, την Εθιά. Πηγή: Εξαμηνιαίο Περιοδικό της Ιεράς Μονής Κουδουμά Κρήτης, "Κουδουμιανά Μηνύματα" (Ιουλ - Δεκ 2014, Τευχός 26)   / %e1%bc%b9%ce%b5%cf%81%e1%bd%b0-%ce%9c%ce%b...   Εικονοληψία-Μοντάζ Αντώνης Τζατζάνης Στις 14-4-2022 η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, προχώρησε στην αγιοκατάταξη του γέροντα Ευμένιου Σαριδάκη. Η διαδικασία άρχισε πέρυσι τον Ιούνιο, όταν η Ι. Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας Κρήτης αποδέχθηκε το αίτημα του Μητροπολίτη Γορτύνης και Αρκαδίας Μακαρίου. Εφέτος θα γιορταστεί για πρώτη φορά η μνήμη του ως Άγιος, στις 23 Μαίου ενώ οι καμπάνες ήχησαν χθες, πανηγυρικά στην Αγία Βαρβάρα, τον τόπο που διακόνησε ο νέος άγιος.

Σπάνιο βίντεο! ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟΝ ΑΓΙΟ Γέροντα Ευμένιο Σαριδάκη ! ΕΒΛΕΠΕ ΤΑ ...ΠΑΝΤΑ!!!

 

ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

23/5 Απολυτίκιον Οσίου Γέροντος Ευμενίου Σαριδάκη.

 

Ἅγιος Εὐμένιος ὁ Νέος

 

Η ΜΥΡΟΒΛΥΖΟΥΣΑ ΚΟΓΧΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ

Ο μακαριστός Γέροντας π. Ευμένιος Σαριδάκης (1931–1999) ήταν ένας σύγχρονος διορατικός και θαυματουργός άγιος, ο οποίος έδρασε με πολύ μεγάλη αγάπη και αυταπάρνηση στον Αντιλεπρικό Σταθμό Αγίας Βαρβάρας Αθηνών, συνεχώς δίπλα στον ανθρώπινο πόνο. Μαθητής, ο ίδιος και για χρόνια συμπαραστάτης του νεοφανούς αγίου της Εκκλησίας μας, του οσίου Νικηφόρου του Λεπρού (1887–4/1/1964). Ο δε άγιος Νικηφόρος στάλθηκε στα υπεύθυνα χέρια της αγάπης και της διακονίας του Γέροντος Ευμενίου από έναν άλλον σύγχρονο άγιο, τον Άγιο Άνθιμο (Βαγιάνο) της Χίου (1869–1960), με προσωπική συστατική επιστολή του ιδίου.
Ο Γέροντας, σαν λειτουργός που ήταν ο ίδιος στον ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων, δεν έβαζε κανέναν μέσα στο ιερό. Οι θείες Λειτουργίες αυτού του αγίου Γέροντος συνοδεύονταν με το εξαιρετικά σπάνιο και έκτακτο «σημείο» της ευλογίας και της ευδοκίας του Αγίου Θεού: την ευώδη και άφθονη μυροβλυσία του τοίχου της κόγχης του ιερού, όπου αυτός λειτουργούσε...
Διηγείται ένα πνευματικό του παιδί: «Κάποτε, μετά τη θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων, ξαφνικά με φώναξε. Εγώ, αν και εσωτερικά θλιμμένος, πήγα. Με πήρε και μ’ έβαλε μέσα. Με παίρνει δίπλα στην αγία Τράπεζα και μου δείχνει την κόγχη. Κοιτάζω... Ο τοίχος ήταν βρεγμένος κι έτρεχε μέχρι κάτω.
Μου λέει: “Τι θα κάνουμε εδώ;” Και του λέω: “Γέροντα, θα κάνουμε μία μόνωση απ’ έξω, μετά που θα περάσουν οι γιορτές, για να μη τραβάει υγρασία”. Μου λέει: “Όχι, ευλογημένε!... Δεν κατάλαβες!...” “Τι δεν κατάλαβα, Γέροντα;”, τον ρωτάω. “Κοίταξε προσεκτικά!”, μου λέει. Κοιτάζω. “Αυτό, είναι θαύμα!”, μου λέει. “Να, πολλές φορές, όταν αρχίζω τη θεία Λειτουργία, μόλις πω: ‘Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος…’, αρχίζει ο τοίχος και στάζει μύρο. Μάλιστα, κάποιες φορές στάζει τόσο πολύ, που τρέχω να τελειώσω τη θεία Λειτουργία, διότι –πού θα πάει;!– θα πλημμυρίσουμε εδώ πέρα!...”.
Άγγιξα το χέρι μου πάνω στον τοίχο και ήταν πράγματι μύρο!... Ευωδίαζε!!...».

amethystos: Ἅγιος Εὐμένιος ὁ Νέος

Ένας λαός με κόμπο στον λαιμό

 

 Ποτέ πριν στην ελληνική κοινωνία δεν ήταν τόσο έντονη όσο σήμερα η τάση δραπέτευσης των ατόμων από το παρόν. Καθώς οι δυσκολίες και οι οδύνες αυξάνονταν τα τελευταία χρόνια, φαινόταν ότι δεν υπήρχαν αρκετές δυνάμεις που θα αντέτασσαν στο πραγματικό, με τα αγκάθια του, ένα αντίρροπο πραγματικό. Αντί για έμπρακτες αντιδράσεις, κυριάρχησαν οι κινήσεις φυγής. Είδαμε ανθρώπους για τους οποίους η αγανάκτηση, μετά το πρώτο ξάφνιασμα, δεν ήταν παρά ένας σπασμός πριν από την παράλυση. Είδαμε, έπειτα, οικογένειες που έδιωξαν τα παιδιά τους στην αλλοδαπή με μια βιασύνη που έδειχνε το πόσο βαρύ τούς φαινόταν να αναδιοργανωθούν και να προσπαθήσουν για το καλύτερο υπό καθεστώς στενότητας. Ήταν, κυριολεκτικά, μια άτακτη φυγή. Παλαιότερα οι Έλληνες ξενητεύονταν επειδή φοβούνταν μήπως πεινάσουν∙ το σήμα της αναχώρησης το έδινε το στομάχι. Στις μέρες μας πολλοί  ξενητεύονται επειδή τους τρόμαξαν τα αναπάντεχα∙ το σήμα της αναχώρησης το δίνει το μυαλό.

Δεν είναι αυτές οι μόνες ενδείξεις για το πώς αντιμετωπίζονται σήμερα στη χώρα μας οι δυσμενείς συνθήκες. Παρά τις διακυμάνσεις ως προς τον βαθμό της η ένταση που προκλήθηκε από την χρεωκοπία της χώρας, από την ανεργία, την ανασφάλεια, τις έγνοιες με τις οποίες φόρτωσε το κράτος η εισροή προσφύγων και μεταναστών, και, τέλος, από  την πανδημία, συνολικά η ένταση αυτή έτεινε να σχηματίσει έναν κλοιό φτιαγμένο από υλικά πολύ πιο σκληρά από απλές,  κακές συγκυρίες. Ενόσω περιέσφιγγε τα άτομα, φαινόταν ταυτόχρονα να τα ειδοποιεί για μονιμότερα βάσανα. Έναν κλοιό ή τον λύνει κανείς ή φαντάζεται πως τον λύνει ή πασχίζει να ξεχάσει πως υπάρχει. Αγγίζει το όριο ενός ιστορικού και ψυχολογικού παραδόξου το ότι η τρίτη εκδοχή επεκράτησε τόσο γρήγορα στον τόπο μας.

Ένα αυξανόμενο τμήμα του πάλαι ποτέ «γειωμένου» πληθυσμού της χώρας δεν θέλει πλέον ούτε καν να πατάει σ’ αυτή την κακοτράχαλη γη, προσδοκώντας να μεταπηδήσει σ’ ένα περιβάλλον νοερό και αέρινο. Έχει την ευκαιρία να το κάνει. Του την έχουν δώσει κάποιοι δορυφόροι και κάποια καλώδια με τα οποία το ζορισμένο μυαλό μπορεί δια μιας να βρεθεί μέσα σε κύματα που φωσφορίζουν, μέσα σε φευγαλέες, έγχρωμες εικόνες. Ένας μηχανισμός του «αέρα» πήρε έναν λαό ζυμωμένο με τα αισθητά και τις ανάγκες τους και τον περιφέρει συνεχώς σ’ έναν κόσμο φασμάτων. Θα πείτε πως  αυτό κάνουν τα μαζικά μέσα ενημέρωσης παντού στον κόσμο. Έχει σημασία όμως το γεγονός ότι στην Ελλάδα η μέση ωριαία τηλεθέαση είναι από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη. Σε μια χώρα που οι αναστατώσεις και η φτώχεια την παραμονεύουν αδιάκοπα, το να αποσπάται ο πληθυσμός από το πεδίο της ανάγκης για να περιοδεύει νοερά από εντυπώσεις σε εντυπώσεις και να χάνεται μέσα στην εναλλαγή τους, αυτό δεν μπορεί παρά να ισοδυναμεί με άρνηση να δεχθεί τη ζωή με ό,τι κομίζει. Και αφού την αρνείται δεν ενδιαφέρεται να την αλλάξει, αλλά να την υποκαταστήσει με άλλη. Αναπόφευκτα, προβάλλουν δύο επιλογές. Έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε μια ζωή που αν και δύσκολη υπόσχεται στους κοπιώντες ορισμένες χαρές, και σε μια ζωή που υπόσχεται στους φυγόπονους μία και μόνη ευχαρίστηση: το ξεστράτισμα του νου, το ξεγλίστρημα από κάθε υποχρέωση.

Δεν τίθεται φυσικά ζήτημα πια από τις δύο προτάσεις είναι πιο δελεαστική. Προφανώς η ροπή προς το ευκολότερο και πιο άμεσο είναι ισχυρότερη. Οι άνθρωποι όλο και λιγότερο ενδιαφέρονται για τα κατοπινά, αυτό είναι άλλωστε και το κεντρικό αξίωμα του σύγχρονου πολιτισμού. Ο ίδιος ο πολιτισμός τούς λέει να μην τον εμπιστεύονται και πολύ: δεν αντέχει να διαρκέσει, όποτε ας πάρει ο καθένας ό,τι προφταίνει. Καθώς τα μαζικά μέσα προτρέπουν το άτομο να ευχαριστηθεί με τα προσωρινά, την ίδια στιγμή υπονομεύουν τόσο την ικανότητά του  για ευχαρίστηση όσο και τη δική τους ικανότητα να του παρουσιάζουν αδιάκοπα αντικείμενα που μπορούν να το τέρπουν. Η αίσθηση του εφήμερου κατατρώει το σύστημα των εικόνων. Άπαξ και προβληθεί στην οθόνη ένα θελκτικό πράγμα ή κατάσταση ή και πρόσωπο, συνοδεύεται από την υποψία –που γρήγορα γίνεται βεβαιότητα– ότι ένα άλλο θα το διαδεχτεί συντομότατα. Επομένως ενώ ο θεατής καλείται  να το εμπιστευτεί, απ’ την άλλη του διαμηνύουν, έμμεσα, να κρατά και μια επιφύλαξη. Από τις πολλές μερικές επιφυλάξεις εκκολάπτεται στο τέλος η ανία. Είναι το φόβητρο για την τηλεόραση και για ολόκληρο τον μηχανισμό της σύγχρονης ψυχαγωγίας. Όσες παραλλαγές και ανανεώσεις στα προϊόντα τους και να επινοήσουν οι έμποροι των εντυπώσεων, ο κίνδυνος του κορεσμού διατηρείται. Μάλιστα μεγαλώνει, εφόσον η αβεβαιότητα για τις πωλήσεις εξωθώντας σε όλο και μεγαλύτερη επιτάχυνση τη διαδοχή των προϊόντων, πιέζει τον εγκέφαλο να τρέχει στην ίδια γραμμή, γεγονός που γρήγορα τον κουράζει. Ως γνωστόν το πιο ευπαθές τμήμα της διανοίας σήμερα είναι η προσοχή. Όλοι οι σχεδιαστές πωλήσεων ενδιαφέρονται σφόδρα γι’ αυτήν και επειδή όλοι τη διεκδικούν ανταγωνιζόμενοι, την εξαντλούν. Είναι πιθανό   να βαρεθεί κάποιος όταν για λόγους συμφέροντος διάφοροι τον κολακεύουν επιδεικτικά. Ερχεται, άραγε, μια τέτοια στιγμή που ο θεατής-μήλον της έριδος νιώθει πως τον υποτιμούν κι έχει τη διάθεση να αντιδράσει; Ιδού το κρίσιμο ερώτημα.

Σ’ ένα σημαντικό βαθμό η τροπή που θα πάρουν τα πράγματα στις κοινωνίες του καιρού μας θα εξαρτηθεί από την απάντηση που θα δοθεί. Τα στοιχεία δεν ευνοούν την αισιόδοξη άποψη. Αλλά το ζήτημα δεν μπορεί –και δεν πρέπει– να κλείσει με την απλή καταγραφή της παθητικότητας του σημερινού ανθρώπου. Άλλωστε, η ίδια η νευρικότητα που διακατέχει τους παραγωγούς γενικά της διασκέδασης δείχνει πως θα ήταν ασύνετο η πελατεία να θεωρηθεί υπερβολικά χειραγωγίσιμη. Όλο και κάτι δουλεύει υπογείως, μέχρι κάποια στιγμή να ανατρέψει τις εκτιμήσεις. Για τον λόγο αυτό ακριβώς και η διαφήμιση ανασκευάζει κάθε τόσο τις μεθόδους της και ψάχνει αγωνιωδώς για εργαλεία πιο αποδοτικά. Είναι ενδεικτικό ότι η ευρωπαϊκή νομοθεσία υποκύπτοντας σε πιέσεις εταιρειών επέτρεψε πρόσφατα την αύξηση του ποσοστιαίου χρόνου διαφήμισης στις τηλεοπτικές εκπομπές. Έτσι, σε κάθε ώρα εκπομπής ο τηλεθεατής θα αναγκάζεται να δει και ν’ ακούσει περισσότερα μηνύματα, μετατρεπόμενος σε πειραματόζωο ως προς τη «χωρητικότητα» της πρόσληψης και της μνήμης του.

Δεν ξέρουμε τι διεργασίες θα συντελεστούν στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Τουλάχιστον όμως ξέρουμε ότι μέσα στη ψυχή, ευρύτερα, έχουν εγγραφεί απαιτήσεις που δεν είναι εύκολο να ικανοποιηθούν με οπτικά και ακουστικά τεχνάσματα. Ας φέρουμε στο νου μας μια σκηνή από την καθημερινή ζωή σε ένα χωριό ή μια κωμόπολη της χώρας μας. Βρισκόμαστε σ’ ένα από εκείνα τα καφενεία που κάποτε έσφυζαν από τις κουβέντες μεταξύ των θαμώνων. Τώρα οι λίγοι άνδρες που κάθονται στα τραπέζια είναι σιωπηλοί και στραμμένοι σ’ έναν απ’ τους τοίχους απ’ όπου, στερεωμένο κατάλληλα, το «κουτί» με όλα τα νέα του πλανήτη μέσα του, φωνάζει, θυμώνει, ή χαχανίζει, χωρίς να προκαλεί στο κοινό του μία αντίστοιχη έξαψη. Εντυπωσιάζει η διαφορά ανάμεσα στο ύφος του πομπού και σ’ εκείνο του δέκτη και κάποιος που θα την έβλεπε πρώτη φορά ίσως σκεφτόταν πως μεταξύ τους αποκλείεται να συναφθεί μια σχέση διαρκείας. Ωστόσο, η σχέση αυτή εδραιώθηκε. Είναι μια σχέση εξάρτησης μέσα από την απάθεια. Πάνω στην όψη του κάθε θαμώνα δεν υπάρχει κάτι που να δείχνει πραγματική διέγερση του ενδιαφέροντος. Είναι σαν να έχει περάσει μια μεμβράνη ατονίας πάνω από το ανάγλυφο του προσώπου του. Και είναι μελαγχολικό να το παρατηρεί κανείς, ακριβώς διότι τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά του προσώπου δείχνουν πως η ζωτικότητα δεν είναι απούσα, έχει μόνο ανασταλεί, έχει σπρωχτεί στην άκρη. Οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι που σε άλλες στιγμές κινούνται, μιλούν ή χειρονομούν συχνά μ’ έναν τρόπο πηγαίο, τώρα κάθονται σαν αγκυλωμένοι στις καρέκλες τους για να δουν στην οθόνη αυτά που γίνονται και λέγονται ερήμην τους και που παρελαύνουν σαν συμβάντα τα οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν υπ’ όψιν τους. Ένα έγκλημα, μια πυρκαγιά, το κόψιμο της κορδέλας σε κάποια εγκαίνια από κάποιον επίσημο, ή η τελευταία αψιμαχία μεταξύ συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης.

Σύμφωνα με μια διάσημη ρήση, πολιτική είναι η τέχνη του να κάνεις να μην ενδιαφέρονται οι άνθρωποι γι αυτά που τους αφορούν. Η τηλεόραση, με τη δική της πολιτική, παραλλάσσει αυτόν τον κανόνα. Θέλει να κάνει τους ανθρώπους να νομίζουν πως όσα τους δείχνει τους αφορούν. Πώς το επιχειρεί; Με το να ρίχνει μπροστά στα μάτια τους μερικά πλάνα με δείγματα ζωής. Υπόσχεται πως από τα δείγματα θα περάσει στη συνέχεια σε μια ευρύτερη παρουσίαση, πλην όμως αυτό δεν θα γίνει ποτέ. Δεν θα γίνει, διότι δεν είναι στη φύση αυτού του μέσου να οδηγείται σε συνθέσεις και να διευκολύνει την εξαγωγή συμπερασμάτων. Το παν είναι να συνεχίζεται η ροή της μετάδοσης. Μέσα σε μια ροή δεν συγκρατείται το παραμικρό. Το ένα φέρνει το άλλο, αυτό είναι όλο. Κι αν είναι έτσι, τότε τι νόημα έχει να πει κανείς κάτι γι’ αυτό; Μοιάζει μάταιο να βάλεις λόγια πάνω σε πράγματα που κυλάνε συνέχεια, που τρέχουν μέχρι να έλθει η νύστα, ο ύπνος και τέλος η νέκρωση. Σαν ανακούφιση από την ακατάπαυστη κίνηση για την κίνηση.

Παραμένει δύσκολο να φαντασθούμε τον ηθελημένο θάνατο της συνείδησης των Ελλήνων. Αποτελεί γεγονός ότι η ψυχική και ηθική κληρονομιά από τις προηγούμενες γενιές, -για την ακρίβεια ό,τι απέμεινε απ’ αυτή- δεν ευνοεί την παραίτηση και το βύθισμα στην απραξία. Κατά τις δηλώσεις τους οι Έλληνες εξακολουθούν να θέλουν να είναι κύριοι του εαυτού τους, πράγμα που μπορεί να χαρακτηρισθεί βαυκάλημα ως ένα βαθμό ή, αντίθετα, μια ενδόμυχη αντίσταση απέναντι στις αρρώστιες της ψυχής στις οποίες, κατά τ’ άλλα, παραδίδονται. Ας μείνουμε στο τελευταίο. Η χειρότερη πάθηση για έναν λαό που κρατήθηκε επί αιώνες στη ζωή με το οξυγόνο της γλώσσας, είναι να μην έχει λόγια για να εκφράσει αυτό που βλέπει ή αυτό που σκέπτεται. Οι θαμώνες του καφενείου, αυτοί που άλλοτε διηγούνταν ιστορίες, σχολίαζαν πράξεις ή καμώματα συντοπιτών ή και δημοσίων προσώπων, ή φιλονικούσαν επιστρατεύοντας ό,τι πιο εύστοχο μπορούσε να βγει από τα αυλάκια του μυαλού τους, τώρα μένουν βουβοί, ή το πολύ-πολύ να μηρυκάσουν κάτι που το δανείσθηκαν από τα δελτία ειδήσεων. Άλλοτε, μέσα στα σπίτια, στα μαγαζιά και στις πλατείες, η γλώσσα ανασκεύαζε τα συμβάντα. Ήταν μια παράδοση, ένα καθημερινό τελετουργικό, ένα πάθος με το οποίο η προφορικότητα εμπλούτιζε τον δημόσιο βίο, κι έφερνε τον λαϊκό άνθρωπο εκεί απ’ όπου τον έδιωχνε η εξουσία. Σήμερα, με την υποχώρηση της γλωσσικής έκφρασης, αυτό το δυναμικό αχρηστεύεται. Προφανώς, αυτό δεν μπορεί να μείνει χωρίς γενικότερες συνέπειες.

Είναι αντιφατικό να λέγεται ότι η χώρα έχει επείγουσα ανάγκη από την ενεργοποίηση του πληθυσμού και από την άλλη ο πληθυσμός να αναλώνεται σε θεάματα και ακροάματα σε βαθμό που να φαίνεται ότι τα  εννοεί ως «φάρμακα» για τη δυστυχία ή και για την πλήξη του. Θα ήταν εντελώς ανεδαφικό να περιμένουμε να περιορίσει ο ίδιος δραστικά και σε σύντομο διάστημα αυτή την εξάρτηση, που είναι ταυτόχρονα και αυθυποβολή. Η τηλεόραση, όπως και το διαδίκτυο, είναι πλέον οργανικό μέρος της τοξινωμένης σύγχρονης ζωής. Δεν έχει νόημα να εξαντλείται κανείς σε μομφές εναντίον του ψυχαγωγικού και ψευδο-ιαματικού μηχανισμού που αιχμαλώτισε δολίως τα πλήθη, ούτε και σε ελεεινολογίες για τους ευάλωτους «χρήστες», προδομένους από τη μαλθακή τους θέληση. Πολύ πιο γόνιμο θα ήταν να αναπτυχθεί μια δραστηριότητα αντιπερισπασμού. Να αναληφθούν πρωτοβουλίες ώστε η μουδιασμένη γλώσσα να αρχίσει και πάλι να δημιουργεί εικασίες, συλλογισμούς, προτάσεις. Κατά πάσα πιθανότητα το εκφραστικό απόθεμα δεν έχει καταστραφεί εντελώς (παρά τους αγγλισμούς και παρά τα εικονίδια που εκτοπίζουν τις λέξεις στα ψηφιακά μέσα). Αν ανοίξουν κάποια περιθώρια στη συνομιλία –με συνάξεις οργανωμένες για κοινούς σκοπούς, με τη φυσική παρουσία των συμμετεχόντων να τους διεγείρει έτσι ώστε να διατυπώνουν τη γνώμη τους πιο στέρεα και πιο πειστικά- είναι βέβαιο ότι η εξέλιξη αυτή ,καθιστώντας ζωηρότερους τους πολίτες, θα έχει αποτελέσματα πιο ευεργετικά ακόμη και από μια μεγάλη εισροή χρηματικού κεφαλαίου στην πτωχευμένη χώρα μας. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο κεφάλαιο από την προθυμία για δράση. Αλλά στον τόπο μας είναι ένας όρος αρχέγονος –από την  ησιόδεια εποχή– πως δεν δρα κανείς χωρίς να μπορεί να στολίσει με λόγια τη δράση του. Η ομιλία προεκτείνει την ύπαρξη. Ας ελπίσουμε πως δεν θα συμβιβαστούμε  μόνο να υπάρχουμε.

* Ομότιμος  Καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας  Πανεπιστημίου   Αθηνών

*Το τελευταίο  βιβλίο του Βασίλη Καραποστόλη είναι το «Όταν η Γνώση είναι Ζωή». Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

 

Ο ζωγραφικός πίνακας που συμπληρώνει τη σελίδα είναι έργο του Παναγιώτη Μπελντέκου.

 

Ένας άνθρωπος μιλάει στον Θεό Σπείρε στη γη ελευθερία

 

Για μένα, Παντοδύναμε, η τρανότερη απόδειξη της θεότητάς Σου είναι ο σεβασμός Σου στην ελευθερία μας.

            Μπροστά σ’ αυτό το ασύλληπτο μυστήριο γονατίζω λατρευτικά, για να κάνω την ομολογία της πίστης μου. Πιστεύω εις ένα Θεόν που σέβεται την ελευθερία των αχρείων δούλων Του

            Για να μην την παραβιάσεις, ήλθες στη γη σαν ταπεινός άνθρωπος και ταπεινώθηκες μ’ ένα  τρόπο

ακατανόητο για το περιορισμένο πνεύμα μας.

            Για να την αποκαταστήσεις, σταυρώθηκες και αναστήθηκες. Και τώρα κοίταξε. Σκύψε πάνω στον πλανήτη μας, Θεέ μου. Βλέπεις πόση δουλεία!

            Παρακολουθείς τα εκατομμύρια των σκλάβων. Βάρβαρα χέρια τυράννων στραγγάλισαν και στραγγαλίζουν το θείο, μοναδικό δώρο Σου.

            Κύριε, κρύβουμε το πρόσωπό μας μέσα στα χέρια μας από ντροπή, όταν συλλογιζόμαστε ότι η γη μας διατηρεί στρατόπεδα συγκεντρώσεως.

            Τρέμουμε από αγανάκτηση, όταν αντικρίζουμε χέρια που πάνω τους  δεν στέγνωσε ακόμη το αίμα να μη περιορίζονται στο να δένουν μ’ αλυσίδες ανθρώπινες υπάρξεις, αλλά να συντρίβουν με μανία την ελευθερία μέσα στις ίδιες τις ψυχές. Να δολοφονούν την ανεξαρτησία μέσα στο νου.

            Και Συ, Κύριε, μένεις σιωπηλός.

            Μας τρομάζει η σιγή Σου.

            Είναι δυνατόν από σεβασμό στην ελευθερία μας να αφήσεις τους τυράννους να την καταστρέφουν;

            Ώ Θεέ μου, χάρισέ μας τη χαρά την απέραντη, τη  δυσβάστακτη ευτυχία, να δούμε στην εποχή μας να καταργείται η δουλεία.

            Να μην υπάρχει επάνω στη γη άνθρωπος υποδουλωμένος σε άνθρωπο.

            Να μην υπάρχουν κύριοι και σκλάβοι.

            Να μην μπορεί κανείς, μα κανείς,  να διαχειριστεί την ελευθερία, να εξαφανίσει την ελευθέρια και ενός μόνου, του τελευταίου έστω ανθρώπου.

            Κύριε, ας είναι ο αιώνας μας αιώνας απελευθέρωσης των σκλάβων.

                        ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Αρχιεπισκόπου πρώην Αμερικής

«Ἡ Ὑγεία τῆς Προσευχῆς»

 

Μία ἑβδομάδα πρὶν ἀπὸ τὸ φετινὸ Πάσχα δημοσιεύθηκε μὲ τὸν τίτλο αὐτὸ ἕνα ἀσυνήθιστο ἄρθρο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο παραθέτουμε ὁρισμένα σημαντικὰἀποσπάσματα:
«Στοὺς σύγχρονους καιροὺς πολὺ γειτνι­ά­­ζουν τὰ συμπεράσματα ψυχιατρικῶν ἐρευ­νῶν μὲ τὶς ὑποδείξεις τῆς Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς διδασκαλίας γιὰ τὸν ψυχικὸ ἐξαγνισμὸ καὶ τὴν Ἀγάπη στὸν συνάνθρωπο. Εἶ­­ναι ἀρκετοὶ πλέον οἱ διάσημοι καθηγητὲς τῆς Ψυχοσωματικῆς Ἐπιστήμης πού, σὲ ὅλες τὶς προηγμένες χῶρες, στὶς ΗΠΑ, τὸν Καναδά, τὴν Αὐστραλία, τὴν Ἀγγλία, παροτρύνουν τὸν γενικὸ πληθυσμὸ στὴν προσευχή, τὴν ἁγνὴ ἀλληλεγγύη καὶ προσφορὰ καὶ τὴν συμμετοχὴ σὲ θρησκευτικὲς ἐκδηλώσεις (…).
Εἰδικὰ γιὰ τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς πολλὲς μελέτες κορυφαίων ἐρευνητικῶν κέν­τρων ἔχουν καταγράψει τὰ ὀφέλη στὴν σωματικὴ ὑγεία καί, ἰδιαίτερα, στὴν... ὑγεία τῆς καρδιᾶς. (…)
Οἱ νευροψυχίατροι τῆς ἐπιστήμης τῆς Νευροθεολογίας ἐξηγοῦν ὅτι ἡ διὰ προσευχῆς καὶ ἐκ βαθέων ἐπιθυμία τῆς ἐπικοινωνίας μὲ τὸ Θεῖο μπορεῖ νὰ μειώσει ὁρατὰ καὶ συντριπτικὰ τὸ ἄγχος, προκαλώντας τὴν ἀπόκριση χαλάρωσης. Αὐτὴ ἡ ἐσωτερικὴ εἰρήνη, ἡ αἴσθηση τοῦ νοήματος καὶ ἡ σύνδεση μὲ τὸν Θεό, ποὺ ἐπιδιώκει ἡ προσευχή, εἶναι παράγοντες μὲ ἄμεσες φυσιολογικὲς ἐπιδράσεις στὸ σῶμα. Ἠρεμοῦν τὸ καρδιαγγειακὸ σύστημα καὶ μειώνουν τὸ ἄγχος. Πρόκειται στὴν οὐσία γιὰ μιὰ “ἐπανεκκίνηση” τοῦ νευρικοῦ συστήματος μὲ διαδοχικὰ ὀφέλη, ψυχικὰ καὶ σωματικά» («Ἑστία τῆς Κυριακῆς» 13-4-2025).
Ἀσφαλῶς κάθε πιστὸς Χριστιανὸς αἰσθάνεται μιὰ ψυχικὴ ἀνάταση κατὰ τὶς μεγάλες ἡμέρες τῶν ἁγίων Παθῶν καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Τὰ στοιχεῖα ποὺ παραθέτει τὸ παραπάνω κείμενο, ἐπιβεβαιώνουν τὴν ἀγαθὴ ἐπίδραση τῆς προσ­ευ­χη­τικῆς ἐπικοινωνίας τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό, ἀκόμη καὶ γιὰ τὴ σωματική του ὑγεία. Ἡ εὐεργετικὴ ἐπίδραση τῆς προσ­ευχῆς στὴ σωματικὴ εὐεξία γίνεται περισσότερο ἐμ­φα­νὴς στὸ πλαίσιο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία διακρατεῖ ἀνόθευτη τὴ θεία Ἀλήθεια, χωρὶς ἀνθρώπινες ἐπινοήσεις καὶ ἐ­πεμβά­σεις. Εἶ­ναι δὲ πολὺ θετικὸ τὸ ὅτι στὴν περίπτωση αὐ­τὴ ὁ δημοσιογραφικὸς κάλαμος ἔθιξε τὶς εὐαίσθητες πνευματικὲς χορδὲς τοῦ Ὀρθόδοξου Ἑλληνικοῦ λαοῦ, ἐν­αρ­μο­νιζό­με­νος μὲ τὸ πνεῦμα τῶν ἁγίων ἡ­μερῶν τοῦ Πάσχα.