Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2009

Αμαρτία και Μετάνοια

Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου


Ο κόσμος μας σήμερα αποστρέφεται δύο ευαγγελικές έννοιες, την αμαρτία και τη μετάνοια. Αντιπαρέρχεται τη δεύτερη γιατί δεν θέλει να ξέρει την πρώτη. Όμως κανείς δεν σώζεται από την αμαρτία χωρίς τη μετάνοια. Και αν η αιτία της κακοδαιμονίας μας είναι η αμαρτία, τότε η λύση του δράματος είναι η μετάνοια. Και δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό. Ποτέ δεν είναι αργά. Έχουμε ήδη φθάσει στο τελευταίο σκαλί στου κακού τη σκάλα. Δεν απομένουν περιθώρια αναμονών. Το κακό καλπάζει και απειλεί ως μολυσματική νόσος όλο τον κοινωνικό μας ιστό. Μοιάζει με μεταστατικό καρκίνο απλωμένο παντού. Κι όλα αυτά ενώ μπροστά μας ξανοίγονται νέοι ελπιδοφόροι ορίζοντες για ποιοτική αναβάθμιση της ζωής μας και για ρόλους και πρωτοβουλίες στην περιοχή μας ευεργετικές για εμάς και τα παιδιά μας, για τους γείτονές μας, για την ανθρωπότητα. Θα είναι κρίμα να χάσουμε το τραίνο εξ αιτίας των θανάσιμων λαθών μας. Δεν θα μας το συγχωρήσουν ποτέ τα παιδιά μας.

Ο νέος χρόνος από εμάς εξαρτάται να είναι γεμάτος από ευλογίες και χαρές. Αυτό θα συμβή αν, με τη δύναμη του Θεού, υποτάξουμε τα πάθη μας στη νηφάλια θεώρηση των ηθικών προστακτικών. Αν αποβάλουμε από κάθε ενέργειά μας το πρόταγμα της ατομικής ικανοποίησης. Αν δώσουμε τη δέουσα πνευματική αγωγή στα παιδιά μας με βάση τις υπερούσιες ελληνοχριστιανικές μας παραδόσεις. Αν παραστήσουμε τους εαυτούς μας παραδείγματα προς μίμησιν. Και τέλος αν μετανοήσουμε για τις αμαρτίες μας. Χωρίς αυτή την τελευταία διαδικασία κάθαρσης όλα είναι χαμένα. Λοιπόν «Ώρα ήδη ημάς εξ ύπνου εγερθήναι» (Ρωμ. 13,11). Είθε ο καθένας μας με μία τέτοια αυτοκριτική επίκληση να υποδεχθή το νέο έτος.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΑ - ΤΟ ΝΕΟΝ ΕΤΟΣ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ


(απόσπασμα από το Πρωτοχρονιάτικο Μήνυμα του 2007)





Η Περιτομή του Χριστού

Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού


Την Εκκλησία μας δεν ενδιέφερε αυτή καθ' εαυτή η εκπλήρωση αυτής της νομικής διάταξης του μωσαϊκού νόμου από τον Κύριο. Την ενδιέφερε κυρίως να τονισθεί, δια της περιτομής Του, και να αποδειχθεί, η πραγματική ανθρώπινη φύση Του, την οποία αρνούνταν οι αιρετικοί. Ο θεόπνευστος ευαγγελιστής συμπεριέλαβε στο ευαγγέλιό του και το γεγονός της περιτομής για να μπορεί η Εκκλησία να αποκρούει κάθε δοκητική, μανιχαϊστική και μονοφυσιτική κακοδοξία.

Η μη παραδοχή της ορθοδόξου διδασκαλίας της Εκκλησίας μας, περί της αληθινούς ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού, εκθεμελιώνει κυριολεκτικά ολόκληρο το οικοδόμημα της εν Χριστώ απολυτρώσεως του ανθρωπίνου γένους. Αν δεν έγινε πραγματικά η σάρκωση του Λυτρωτή δεν έχουμε πραγματική σωτηρία, ο Χριστός δεν είναι πραγματικός σωτήρας, αλλά ένας από τους πολλούς ιδρυτές θρησκειών της ανθρωπότητας. Το πρόβλημα αυτό απασχόλησε έντονα την Εκκλησία τον 5 ο αιώνα, όταν ο αρχιμανδρίτης Ευτυχής από την Κωνσταντινούπολη αρνούνταν την ανθρώπινη φύση του Χριστού. Για το λόγο αυτό συγκλήθηκε η Δ΄ εν Χαλκηδόνι Οικουμενική Σύνοδος, το 451.


ΜΟΡΦΗΝ ΑΝΑΛΛΟΙΩΤΩΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΝ ΠΡΟΣΕΛΑΒΕΣ

Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού


Η ενανθρώπηση του Θεού Λόγου δεν είναι κάποιο αφηρημένο θεωρητικό σχήμα, ούτε κάποια μυθοπλασία κάποιου ευφάνταστου μυθογράφου, αλλά πραγματικό γεγονός, το οποίο έλαβε χώρα σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο (Γαλ.4:4). Η μεγάλη δεσποτική εορτή της Περιτομής του Κυρίου μας υπενθυμίζει αυτή την μεγάλη αλήθεια και τονίζει ιδιαίτερα την πραγματική ανθρώπινη φύση, την οποία εκών ενδύθηκε, για χάρη της δικής μας σωτηρίας.

Στην καθιέρωση του εορτασμού της Περιτομής του Κυρίου από την Εκκλησία, συνέτεινε αναμφίβολα η δράση κάποιων αιρετικών κύκλων της αρχαίας Εκκλησίας, οι οποίοι αρνούνταν την πραγματική ενανθρώπηση του Θεού Λόγου και δίδασκαν την μη πραγματική ενανθρώπηση του Θεού Λόγου. Τέτοιοι υπήρξαν οι αιρετικοί δοκήτες, οι οποίοι δίδασκαν την κακοδοξία ότι δήθεν η ενανθρώπηση του Χριστού έγινε φαινομενικά, «κατά δόκησιν», όπως τόνιζαν. Αυτοί μαζί με τους μαρκιωνίτες, τους μανιχαίους και άλλους αιρετικούς, όλοι τους πρόδρομοι των αιρετικών Μονοφυσιτών του 5 ου αιώνα, επιχείρησαν να νοθεύσουν την αλήθεια της Εκκλησίας μας.

Η Εκκλησία μας μεταχειρίστηκε κάθε μέσον να προασπίσει την άπαξ αποκαλυφθείσα και παραδοθείσα αλήθεια (Ιουδ.3). Ακόμα και εορτές καθιέρωσε για να περιχαρακώσει τις ύψιστες και σωτήριες αλήθειές Της. Είναι ιστορικά βεβαιωμένο πως οι εορτές των Χριστουγέννων, της Περιτομής και των Θεοφανείων καθιερώθηκαν από την ανάγκη του αντιαιρετικού αγώνα της Εκκλησίας μας και κατόπιν έλαβαν εορταστικό χαρακτήρα, όπως εμείς τις βιώνουμε σήμερα.




ΤΟ ΑΣΑΝΣΕΡ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

του ενορίτου μας Νικολάου Βοϊνέσκου

Ο πόνος μοιάζει με το ασανσέρ. Όπως με το ασανσέρ μπορεί ο άνθρωπος να ανέβει στον πρώτο, στον δεύτερο, στο δέκατο και στον εκατοστό όροφο ενός ουρανοξύστη, αλλά μπορεί και να κατέβει στο πρώτο, στο δεύτερο και στο τελευταίο υπόγειο, έτσι και με το ασανσέρ του πόνου μπορεί ο άνθρωπος με την πίστη στο Χριστό και με την υπομονή να ανέβει στον πρώτο, στο δεύτερο, στο δέκατο και στον εκατοστό όροφο της αρετής και να φθάσει στην αγκαλιά του Θεού, στην αιώνια χαρά και δόξα της βασιλείας των ουρανών. Μπορεί όμως και με την απιστία, την ανυπομονησία, το γογγυσμό και τη βλασφημία να κατεβεί στον πρώτο, στο δεύτερο και στο τελευταίο υπόγειο της κακίας και της απελπισίας και να καταλήξει, ο μη γένοιτο, στην ατελείωτη και απαίσια κόλαση. Μακάρι με τη χάρη του Χριστού σε όλους τους πονεμένους να συμβεί το πρώτο.




Μέγας Βασίλειος


«…τά τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας»



Με τη φράση αυτή, το απολυτίκιο, απόλυτα επιτυχημένα, τονίζει την κοινωνική προσφορά του Αγίου Βασιλείου, που με τη θεία διδασκαλία του στόλισε με αρετές τα ήθη και τη ζωή των ανθρώπων.

Ο Μέγας αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας γεννήθηκε το 329 στη Νεοκαισάρεια του Πόντου στο χωριό Άννησα και μεγάλωσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Είχε 8 αδέρφια, 3 αγόρια και πέντε κορίτσια. Από τα 4 αγόρια τα 3 έγιναν επίσκοποι (ο Βασίλειος Καισαρείας, ο Γρηγόριος Νύσσης και ο Πέτρος Σεβάστειας) και το ένα μοναχός (ο Ναυκράτιος). Από τις 5 αδερφές του η πρώτη, και συγχρόνως το πιο μεγάλο παιδί της οικογένειας, η Μακρίνα, έγινε μοναχή.

Οι γονείς του Βασίλειος (και αυτός), που καταγόταν από τη Νεοκαισάρεια του Πόντου και Εμμέλεια, που καταγόταν από τη Καππαδοκία, αν και κατά κόσμον ευγενείς και πλούσιοι, είχαν συγχρόνως και ακμαιότατο χριστιανικό φρόνημα. Αυτοί μάλιστα έθεσαν και τις πρώτες - καθοριστικής σημασίας - πνευματικές βάσεις του Αγίου.

Με εφόδιο αυτή τη χριστιανική ανατροφή, ο Βασίλειος αρχίζει μια καταπληκτική πνευματική ανοδική πορεία. Έχοντας τα χαρίσματα της ευστροφίας και της μνήμης, κατακτά σχεδόν όλες τις επιστήμες της εποχής του. Και το σπουδαιότερο, κατακτά τη θεία θεωρεία του Ευαγγελίου, που την κάνει αμέσως πράξη με την αυστηρή ασκητική ζωή του.

Μετά τις πρώτες του σπουδές στην Καισάρεια και κατόπιν στο Βυζάντιο, επισκέφθηκε, νεαρός ακόμα, την Αθήνα, όπου επί τέσσερα χρόνια συμπλήρωσε τις σπουδές του, σπουδάζοντας φιλοσοφία, ρητορική, γραμματική, αστρονομία και ιατρική. Από την Αθήνα επέστρεψε στη Καισάρεια και επιδόθηκε στη δικηγορία και στη διδασκαλία της ρητορικής τέχνης.

Αποφάσισε όμως, να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή και γι’ αυτό πήγε στα κέντρα του ασκητισμού, για να διδαχθεί τα της μοναχικής πολιτείας στην Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία. Όταν επέστρεψε, αποσύρθηκε σε μια Μονή του Πόντου, αφού έγινε μοναχός, και ασκήθηκε εκεί με κάθε αυστηρότητα για πέντε χρόνια (357-362 μ.Χ.). Ήδη τέλεια καταρτισμένος στην Ορθόδοξη Πίστη, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος από τον Επίσκοπο Καισαρείας Ευσέβιο. Ο υποδειγματικός τρόπος της πνευματικής εργασίας του δεν αργεί να τον ανεβάσει στο θρόνο της αρχιερωσύνης, διαδεχόμενος τον Ευσέβιο στην επισκοπή της Καισαρείας (370 μ.Χ.).

Με σταθερότητα και γενναίο φρόνημα, ως αρχιερέας έκανε πολλούς αγώνες για την Ορθόδοξη Πίστη. Με τους ορθόδοξους λόγους που συνέγραψε, κατακεραύνωσε τα φρονήματα των κακοδόξων. Στους αγώνες του κατά του Αρειανισμού αναδείχτηκε αδαμάντινος, ούτε οι βασιλικές κολακείες του Ουάλεντα (364-378 μ.Χ.), που πήγε αυτοπροσώπως στην Καισάρεια για να τον μετατρέψει στον Αρειανισμό, ούτε οι απειλές του Μοδέστου μπόρεσαν να κάμψουν το ορθόδοξο φρόνημα του Αγίου. Υπεράσπισε με θάρρος την Ορθοδοξία, καταπλήσσοντας τον βασιλιά και τους Αρειανούς. Ακόμα, αγωνίστηκε κατά της ηθικής σήψεως και επέφερε σοφές μεταρρυθμίσεις στο μοναχισμό.

Η δε υπόλοιπη ποιμαντορική δράση του, υπήρξε απαράμιλλη, κτίζοντας την περίφημη «Βασιλειάδα», συγκρότημα με ευαγή ιδρύματα, όπου βρήκαν τροφή και περίθαλψη χιλιάδες πάσχοντες κάθε ηλικίας, γένους και φυλής. Ήταν μια «νέα πόλη» έξω από τη Καισάρεια και περιελάμβανε πτωχοτροφείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, ξενοδοχείο και νοσοκομείο.

Ο Μέγας Βασίλειος έχει πλούσιο και σημαντικό συγγραφικό έργο. Τα κυριότερα έργα του είναι οι 9 ομιλίες στην Εξαήμερο, ομιλίες στους Ψαλμούς, πολλές και διάφορες άλλες ομιλίες, ασκητικά έργα και επιστολές. Εκτός των άλλων έργων του, έγραψε και τη Θεία Λειτουργία, που, μετά την επικράτηση αυτής της συντομότερης του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τελείται 10 φορές το χρόνο: την 1η Ιανουαρίου (γιορτάζεται και η μνήμη του), τις πρώτες πέντε Κυριακές της Μ. Τεσσαρακοστής, τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, την Μ. Πέμπτη και το Μ. Σάββατο.

Στα πενήντα του χρόνια ο Μέγας Βασίλειος, εξαιτίας της ασθενικής κράσεώς του και της αυστηρής ασκητικής ζωής του (ορισμένες πηγές λένε από βαριά αρρώστια του ύπατος ή των νεφρών), την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ., εγκαταλείπει το φθαρτό και μάταιο αυτό κόσμο, αφήνοντας παρακαταθήκη και ιερή κληρονομιά στην ανθρωπότητα ένα τεράστιο πνευματικό έργο.



Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2009

Η ΚΑΛΥΒΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ



Έχω μια καλύβα, μικρή και ξύλινη και νοικοκύρης της είμαι εγώ.

Η φτωχική καλύβα είναι σχεδόν ερειπωμένη. Βροχές, θύελλες, καταιγίδες, σεισμοί την έχουν αποκάμει. Ο μανιασμένος αέρας την κουνάει σαν καλάμι. Τα σπασμένα σανίδια της τρίζουν στις άγριες καταιγίδες και μέσα από τις χαραμάδες μπαίνει άφθονο νερό και παγωμένος αέρας.

Η μικρή μου καλύβα δεν φημίζεται για την καθαριότητά της. Θα μπορούσε να ήταν πιο καθαρή. Όμως εγώ δεν την φροντίζω - γιατί με έχει κυριεύσει η ραθυμία και η αμέλεια. Γι' αυτό είναι βρομερή και ακάθαρτη.

Όπως, όμως, Κύριε μπήκες μέσα στο στάβλο της Βηθλεέμ, έτσι και τώρα. Έρχεσαι και πάλι και μου ζητάς διακριτικά να μείνεις στη φτωχική καλύβα της ψυχής μου.

Πως μπορεί να το χωρέσει το μυαλό μου, Χριστέ μου ; Η επίσκεψή σου με ξαφνιάζει και η τιμή της συγκατάβασής σου με συνεγείρει και με σπρώχνει να πάρω την μεγάλη απόφαση.

Κύριε έλα . Κι εγώ ο φτωχός, ο αμελής και ράθυμος θα ριχτώ στη δουλειά, θα σου κτίσω ένα καινούργιο ανάκτορο. Θα το στρώσω με τάπητες ακριβούς. Θα το γεμίσω με λουλούδια και αρώματα. Θα κρεμάσω φώτα και θα το στολίσω με πίνακες.

Και στο σαλόνι του θα στεριώσω ένα θρόνο - και θα σε ικετεύσω :

Μεγάλε Βασιλιά ν' ανεβείς και να μείνεις για πάντα . Σύντροφός μου , βασιλιάς μου και Θεός μου.


Α.Ε.


Υπάρχει ο Santa Claus ;

Φίλος του ιστολογίου μας έστειλε το παρακάτω εύθυμο κείμενο :


Α. Κανένα είδος τάρανδου δεν πετάει. Υπάρχουν βέβαια περίπου 300.000 είδη από ζωντανούς οργανισμούς που δεν έχουν καταταχθεί πουθενά ακόμη. Αν και πρόκειται κυρίως για έντομα και βακτήρια δεν μπορούμε φυσικά με σιγουριά να αποκλείσουμε από αυτά και τους τάρανδους τους οποίους παρεμπιπτόντως μάλλον μόνο ο Santa Claus έχει δει μέχρι τώρα.

Β. Υπάρχουν περίπου 2 δισεκατομμύρια παιδιά (κάτω των 18). Επειδή όμως ο Santa Claus δεν επισκέπτεται Μουσουλμάνους Εβραίους Βουδιστές κ.λ.π. μειώνεται η δουλειά του στο 15% του συνόλου-378 εκατομμύρια παιδιά. Με έναν μέσο όρο 3,5 παιδιών ανά σπίτι έχουμε 91,8 εκατομμύρια σπίτια. Υποθέτουμε ότι σε κάθε σπίτι υπάρχει εκ των 3,5 παιδιών τουλάχιστον 1 που δεν ήταν άτακτο.

Γ. Ο Santa Claus έχει ένα 24ωρο που αποτελείται από 31 ώρες αν υπολογίσουμε τις διαφορές στις εκάστοτε ζώνες ώρας όταν ταξιδεύει από Ανατολή προς Δύση(που ακούγεται και λογικό). Αυτό μας δίνει 822,6 επισκέψεις ανά δευτερόλεπτο. Δηλαδή ο Santa Claus έχει για κάθε σπίτι στη διάθεσή του 1/1000 του δευτερολέπτου για τις δουλειές του (παρκάρισμα ,να κατέβει από καπνοδόχους, να γεμίσει κάλτσες να φάει ότι απόμεινε από τη γαλοπούλα κ.λ.π.). Αν υποθέσουμε ότι οι 91,8 εκατομμύρια στάσεις που κάνει είναι ισομετρικά κατανεμημένες σε όλη τη γη (το οποίο όπως ξέρουμε δεν ισχύει αλλά για λόγους ευκολίας ας το δεχτούμε) τότε η απόσταση από σπίτι σε σπίτι είναι 1,3 χλμ που μας δίνει ένα συνολικό μήκος από 120,8 εκατομ. χιλιόμετρα χωρίς να υπολογίσουμε τις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού μέσα σε ένα 3ωρο. Αυτό σημαίνει ότι το έλκηθρο του Santa Claus θα πρέπει να αναπτύσσει μια ταχύτητα της τάξης 1040 χλμ/δευτερόλεπτο ήτοι 3000 φορές γρηγορότερα από την ταχύτητα του ήχου. Ένας φυσιολογικός τάρανδος τρέχει το πολύ με 24χλμ/ώρα.

Δ. Αν υποθέσουμε ότι το δώρο του κάθε παιδιού θα ζυγίζει περίπου. 1 κιλό τότε το έλκηθρο θα ζυγίζει 378.000 τόνους χωρίς να υπολογίσουμε τον Santa Claus ο οποίος ως γνωστόν περιγράφεται ως αρκετά ευτραφής. Ένας τάρανδος δεν μπορεί να σύρει περισσότερο από 175 κιλά. Ακόμα και στην περίπτωση ενός «ιπτάμενου τάρανδου» που υποθετικά θα μπορούσε να σύρει το δεκαπλάσιο, δεν απαιτούνται για το έλκηθρο 8 ή 9 τάρανδοι αλλά 216.000. Αυτό αυξάνει το συνολικό βάρος σε 410.000 τόνους.

Ε. 410.000 τόνοι με μια ταχύτητα των 1040χλμ/δεύτερα. προκαλούν τέτοια αντίσταση αέρος και θερμότητα όση ένα διαστημόπλοιο που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα της γης. Το πρώτο ζευγάρι τάρανδων θα πρέπει να απορροφήσει ενέργεια περίπου 16,6 τρισεκατομμυρίων Joule. Αυτό σημαίνει με λίγο λόγια ότι αυτά θα καίγονταν στη στιγμή. Το επόμενο ζευγάρι θα εκτίθονταν στιγμιαία στην αντίσταση του αέρα με αποτέλεσμα μια εκκωφαντική έκρηξη.

ΣΤ.Το σύνολο των ταράνδων θα είχε εξατμιστεί μέσα σε 5 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Ο Santa Claus εν τω μεταξύ θα εκτεθεί σε μια επιτάχυνση περίπου 17.500 φορές μεγαλύτερη αυτή της γης (βλέπε g) η οποία θα τον κολλούσε στο τέλος του έλκηθρου με μια πίεση περίπου 20,6 εκατομμυρίων Νιουτον.

Μετά από όλα αυτά μπορούμε με σιγουριά πλέον να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι αν ποτέ ξεκίνησε ο Santa Claus να μοιράσει δώρα σήμερα θα είναι νεκρός.




Καλυμνιώτικα κάλαντα Πρωτοχρονιάς


Ξημερώνει νέον έτος και Περιτομή Χριστού,

Βασιλείου του Μεγάλου, Ιεράρχου του Σοφού.

Ο Χριστός ήρθε στον κόσμο ίνα σώσει τον Αδάμ,

ίνα σώσει και τον κόσμον από Δύση ως Βορράν.

Εις αυτό το Νέο Έτος, Βασιλείου εορτή,

ήρθα να σας χαιρετίσω με την πρέπουσα ευχή.

Εύχομαι λοιπόν να ζείτε πολλούς χρόνους κι ευτυχείς,

τον Βασίλειον τον Μέγαν να ‘χετε συνδρομητήν.

Όσους έχετε στα ξένα να δεχθείτε με καλό,

να σας δίνει ευτυχία το Θεό παρακαλώ.


Κεφαλλονίτικα κάλαντα Πρωτοχρονιάς


Καλήν εσπέραν άρχοντες καλήν να σας ειπούμε

ότι και αύριον εστί ανάγκη να χαρούμε

και να πανηγυρίσομεν Περιτομήν Κυρίου

και εορτήν του μάκαρος Μεγάλου Βασιλείου.

Άγιος Βασίλης έρχεται, Γενάρης ξημερώνει

ο μήνας που μας έρχεται το χρόνο φανερώνει.

Εκοίταξα τον ουρανό και είδα δυο στεφάνια

και με το καληνύχτισμα καλά σας Θεοφάνια.

Σ’ αυτό το σπίτι που ήρθαμε πέτρα να μη ραγίσει

και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.

Δώστε κι εμάς τον κόπο μας ό,τι είναι ορισμός σας

και ο Άγιος Βασίλειος να είναι βοηθός σας.

Κερκυραϊκά κάλαντα Πρωτοχρονιάς


Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά πρώτη του Γεναρίου

αύριο ξημερώνεται τα’ Αγίου Βασιλείου.

Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία,

βαστά εικόνα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι.

Το καλαμάρι έγραφε και το χαρτί μιλούσε.

Βασίλη πόθεν έρχεσαι και πόθεν κατεβαίνεις;

Από τη μάνα μ’ έρχομαι και στο σχολειό πηγαίνω,

να μάθω τα’ άγια γράμματα και τα’ άγιο ευαγγέλιο.

Σ’ αυτήν την πόρτα που ‘ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει

και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.

Να ζήσει χρόνους εκατό και να τους απεράσει

και στων παιδιών του τις χαρές κουφέτα να μοιράσει.

Κυρά χρυσή, κυρά αργυρή, κυρά μαλαματένια,

που σε χτενίζουν άγγελοι με τα χρυσά τους χτένια,

άνοιξε το κουτάκι σου το μαργαριταρένιο

και δώσε με ένα τάλιρο, ας είναι κι ασημένιο.

Και τώρα καληνύχτα σας, καλό ξημέρωμά σας

κι ο Άγιος Βασίλειος να ‘ναι βοήθειά σας.




Πρωτοχρονιάτικα Έθιμα (γ')

«Οι κολόνιες»


Στην Κεφαλλονιά, αλλά και στα άλλα νησιά των Επτανήσων, το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του νέου χρόνου, κατεβαίνουν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνιες και ραίνουν ο ένας τον άλλον τραγουδώντας: "Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε χρόνους πολλούς". Η τελευταία ευχή του χρόνου που ανταλλάσσουν είναι: "Καλή Αποκοπή", δηλαδή με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό χρόνο. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς η μπάντα του δήμου περνάει από όλα τα σπίτια και τραγουδάει καντάδες και κάλαντα.


Πρωτοχρονιάτικα Έθιμα (β')


«Tο σπάσιμο του ροδιού»


Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας -δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του- και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι.
Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: "με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά". Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτάζουν οι ρώγες αν είναι τραγανές και κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.

Πρωτοχρονιάτικα Έθιμα (α')

«Το τάισμα της βρύσης»


Τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων γίνεται το λεγόμενο "τάισμα" της βρύσης. Οι κοπέλες, τα χαράματα των Χριστουγέννων, αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση "για να κλέψουν το άκραντο νερό". Το λένε άκραντο, δηλαδή αμίλητο, γιατί δε βγάζουν λέξη σ’ όλη τη διαδρομή. Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και όπως γλυκό είναι το μέλι, έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, την "ταΐζουν", με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Έλεγαν μάλιστα πως όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση, αυτή θα στεκόταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο.
Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, "κλέβουν νερό" και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.




Σχόλιο του αναγνώστη "atheologitos" στο διήγημα το "Φίδι στην Φάτνη"


Πέραν του ότι είμαι αθεολόγητος δεν είμαι επίσης και φιλόλογος ώστε να κρίνω το διήγημα φιλολογικά. Ώστε αν είναι "καλύτερο" ή χειρότερο το διήγημα αυτό από τα υποτιθέμενα δικά μου (δεν έχω γράψει κανένα έως τώρα) είναι ερώτηση χωρίς νόημα και με αφήνει εντελώς αδιάφορο τη στιγμή που το όλο πνεύμα του συγγραφέως είναι σε πολλές περιπτώσεις εκκλησιαστικά προκλητικό.
Ο συγγραφέας δηλαδή αφήνει ασχολίαστο και σχεδόν θεωρεί φυσιολογικό το γεγονός ότι η μητέρα έκανε πρώτα όλες της τις δουλειές και στη συνέχεια (σαν κερασάκι στην τούρτα = για το καλό του χρόνου) πήγε το παιδί της στην Εκκλησία να το κοινωνήσει.
Αυτό Εκκλησιαστικά είναι απαράδεκτο όχι γιατί το παιδί θα καταλάβαινε κάτι αν πήγαινε από την "αρχή" στην Εκκλησία, αλλά γιατί δεν βοηθήθηκε καθόλου να βιώσει η μικρή παιδική ψυχούλα του το μυστήριο με το δικό της τρόπο μέσα στο κλίμα της κατάνυξης που θα του προσέφερε ο ναός και το οποίο αντικαταστάθηκε από το κλίμα της αγοράς της κατανάλωσης του θορύβου και του παιχνιδιού που έκανε ο μικρός μέσα στο σούπερ μάρκετ. Κάτι το οποίο μπορεί να μην είναι από μόνο του καταδικαστέο όταν όμως προηγείται της προσευχής έχει ολέθρια πνευματικά αποτελέσματα για τον προσευχόμενο και για την προσευχή.
Η υποφώσκουσα αυτή διάθεση του συγγραφέα να προτάξει τα καταναλωτικά Χριστούγεννα από τα πνευματικά φαίνεται κι από το γεγονός ότι η ηρωίδα του με πάσα σχολαστικότητα και άνεση φρόντισε να κάνει τα ψώνια της και στη συνέχεια με "αρκετή" βιασύνη πήγε στην Εκκλησία για να "προλάβει" όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το κείμενο.
Ίσως κάποιος να παρατηρήσει ότι αυτά τα έκανε η ηρωίδα και όχι ο συγγραφέας. Αλλά η ηρωίδα είναι ο μοναδικός σχεδόν ήρωας του κειμένου όλο το κείμενο περιστρέφεται γύρω της και είναι απολύτως βέβαιο ότι ο συγγραφέας τη "βλέπει" ως εκφραστή του.
Στη συνέχεια όταν πηγαίνουν στο ναό αρχίζουν ένα σωρό περίεργες "συμπτώσεις" που πέραν του ότι είναι εντελώς αφύσικες και πάρα πολλές για να συμβούν δείχνουν τη φανερή προσπάθεια του συγγραφέα να χτυπήσει τον (κατ΄ αυτόν) πουριτανισμό των εντός της Εκκλησίας (λες και η ηρωίδα του είναι εκτός) θαμώνων και να τους κατακεραυνώσει.
Έτσι ενώ το παιδί μετά το δάγκωμα μονάχα έκλαιγε και μάλιστα εύκολα ησύχαζε, ενώ δεν είχε βγάλει καμμία κραυγή την ώρα του τσιμπήματος (άλλο αφύσικο κι αυτό) οι πόνοι του ξαφνικά δυνάμωσαν από την ώρα που μπήκε στην Εκκλησία. Ούτε πριν ούτε λίγο αργότερα. Λες και η Εκκλησία το δαιμόνισε. Κάτι που άλλωστε το βάζει και στο στόμα μερικών "πουριτανών" κατά τη γνώμη του που το έβλεπαν.
Επίσης έκπληξη προκαλεί το γεγονός, (όσοι έχουν παιδιά ή ασχολούνται με αυτά καταλαβαίνουν τι θα πώ) ότι ο μικρός καίτοι δυόμιση χρονών ούτε τη λέξη πονάει είπε στη μάνα του αλλά ούτε και το χεράκι του έβαλε στο μέρος που είχε τσιμπηθεί ώστε να δώσει στη μάνα του να καταλάβει τι συνέβαινε αλλά μέχρι που λιποθύμησε επέμενε να σφαδάζει και να χτυπιέται έτσι γενικά ώστε να δίνει την εντύπωση παιδιού άτακτου και υπερκινητικού παρά υποφέροντος. Φαίνεται ότι το παιδί "έτυχε" να έχει καθυστερημένη ανάπτυξη στην ομιλία ίσως και καθυστερημένη νοημοσύνη... αλλά αυτό δε μαρτυρείται στο κείμενο. Η άλλη σύμπτωση είναι ότι οι αταξίες του έβαιναν με αυξανόμενο ρυθμό επειδή προφανώς αυξανόταν και ο πόνος του παιδιού αλλά κορυφώθηκαν ΑΚΡΙΒΩΣ τη στιγμή που ήταν η σειρά του να κοινωνήσει. Τη στιγμή ακριβώς που "κατάφερε" να ανατρέψει το Άγιο Ποτήριο και να χύσει όλη τη Θεία Κοινωνία. Μετά και ησύχασε και η μάνα του μπορούσε να το "κάνει ζάφτι" και αμέσως μετά λιποθύμησε.
Εδώ βέβαια υπάρχουν και άλλες "συμπτώσεις": Πώς ο κατά πάντα προσεκτικός και ακριβής ιερέας δεν πρόσεξε και άφησε το παιδί να του κλωτσήσει το Άγιο Ποτήριο αλλά και πώς δεν το κρατούσε τόσο καλά ώστε να του φύγει από τα χέρια και να χυθεί όλη η Θεία Κοινωνία στο πάτωμα. Αλλά αυτά είναι λεπτομέρειες.

Όλα αυτά θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι είναι απλές περιγραφές γεγονότων που δεν άπτονται των απόψεων του συγγραφέα. Όμως οι περιγραφές του συγγραφέα για τον παπά και τις ενέργειές του είναι περιγραφές του συγγραφέα και απηχούν τον τρόπο που αυτός βλέπει τα πράγματα.
Έτσι "Σύρθηκε στο δάπεδο κι άρχισε να γλείφει τη μετάληψη μαζί με τα σκουπίδια και τα χώματα, τη σκόνη και τα υπολείμματα των παπουτσιών του κόσμου." Επιμένει πολύ σ΄ αυτό, θα μπορούσε να αναφέρει απλώς σκουπίδια και χώματα αλλά για να δημιουργήσει περισσότερη αποστροφή συμπληρώνει τη σκόνη και τα υπολείμματα των παπουτσιών του κόσμου. Αυτό δεν είναι κακό. Θα μπορούσε να επιμένει εδώ για να δείξει και να εξυμνήσει το μέγεθος της ταπείνωσης του ιερέα και την αφοσίωσή του στο Χριστό. Αλλά η συνέχεια δεν επιβεβαιώνει μια τέτοια εκτίμηση. "Σχολαστικά, επίμονα, σαν ατάιστο σκυλί. Πόντο πόντο, γουλιά γουλιά, ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΝΑ ΣΚΟΥΠΙΣΕΙΣ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ." Αυτή είναι λοιπόν η οπτική του συγγραφέα. Όχι γιατί είναι Σώμα και Αίμα Χριστού που είναι ό,τι ιερότερο έχουμε οι χριστιανοί. Όχι γιατί είναι ο ίδιος ο Χριστός αλλά γιατί μια απρόσωπη και χωρίς αιτιολογία διαταγή επιβάλει στους πιστούς χριστιανούς να συμμορφώνονται σαν "ατάιστα σκυλιά" σ΄αυτήν... Οπότε και ο ιερέας (με εσωτερικό γογγυσμό χωρίς άλλο σαν άνθρωπος "συμμορφώθηκε" και με μεγάλο κόπο τα κατάφερε. Αυτό το "Αίμα του Χριστού" (τα εισαγωγικά του συγγραφέα) "Το ήπιε όλο ο ιερέας." και έπειτα από αυτό εξουθενωμένος (αλήθεια πόσο σκληρά πράγματα ζητάει ο Χριστός και η Εκκλησία του απ΄ τους ανθρώπους) έπεσε στο πάτωμα να ξεκουραστεί.

Πέραν αυτών των απόψεων του συγγραφέα να μου επιτραπεί να παρατηρήσω ότι δεν τον τιμά σα συγγραφέα η σχεδόν παντελής έλλειψη της γνώσης του χώρου που περιγράφει. Όσο και αν του προκαλεί αηδία (ενδεχομένως) ο χώρος της Εκκλησίας, αφού "μπαίνει" μέσα θα πρέπει να τον περιγράφει σωστά, με τη γλώσσα του. Έτσι το "κουταλάκι" λέγεται Εκκλησιαστικά Αγία Λαβίδα. Στη θεία μετάληψη προτιμά τον πιο λαϊκό και λιγότερο εκκλησιαστικό όρο μεταλαβιά (πράγμα που προδίδει και τη στάση του). Τέλος (και κυρίως) οι Κανόνες της Εκκλησίας (αν υπάρχει κανείς κανόνας που να υποδεικνύει τον τρόπο συλλογής της Θ. Κοινωνίας δεν ξέρω) δεν συγχέονται με τίποτα με τα Δόγματα της Εκκλησίας που είναι κάτι άλλο και αναφέρονται αλλού. Ώστε κανένα δόγμα της Εκκλησίας δεν υπαγορεύει τον τρόπο συμπεριφοράς του ιερέα.
Για να κάνω και μία παρατήρηση φιλολογικού τύπου είναι λίγο δηλωτική της διαθέσεως του συγγραφέα το γεγονός ότι η φωτιά που έκαψε τη Θ. Κοινωνία "φώτισε" με τη λάμψη της τον τρούλο και τον Παντοκράτορα αντί να φωτιστεί απ΄ αυτόν. Φυσικά κάποιος θα ισχυριστεί ότι είναι απλή περιγραφεί του γεγονότος. Όμως στη λογοτεχνία τα πράγματα σχεδόν πάντοτε λειτουργούν και συμβολικά... Ένας φιλόλογος όμως μπορεί να μιλήσει καλύτερα γι΄ αυτά...
Αν ο παπάς μετά το συμβάν έβαλε "κρασί και ψίχα" στο δισκοπότηρο για να συνεχίσει τη θεία μετάληψη, τότε είναι ο ασεβέστερος των ιερέων και ο υποκριτικότερος των πιστών. Γιατί το σώμα και αίμα του Χριστού δεν αντικαθίσταται στην Εκκλησιαστική πράξη από λίγο πρόσφορο και λίγο νάμα που απλώς έχουν την ίδια γεύση αλλά πρέπει να γίνει η μεταβολή τους σε σώμα και αίμα Χριστού για να γίνουν Θεία Μετάληψη. Άρα ή ο παπάς από εκεί και πέρα κορόιδευε τους πιστούς ή είχε στο Άγιο δισκάριο κι άλλο Αμνό που τον τοποθέτησε στο Άγιο Ποτήριο (δεν ξέρω αν είναι δυνατόν αυτό ας με πληροφορήσει κάποιος ιερέας) με το Αίμα όμως τί γίνεται αφού είχε χυθεί όλο; Σε κάθε περίπτωση η ασέβεια του συγγραφέα είναι ολοφάνερη.
Τότε είναι που το παιδί της Ζέφης λιποθύμησε. Και η Ζέφη το αρπάζει κλαίγοντας και το πάει στους γιατρούς όπου σώζεται.
Πέραν του καθαρού ιατρικού μέρους (ας μας πληροφορήσει ένας γιατρός κατά πόσον ένα παιδί 2,5 ετών μπορεί να ζήσει χωρίς καμμιά ιατρική βοήθεια επί τόση ώρα μετά από τσίμπημα φιδιού και μάλιστα χωρίς να είναι έκδηλα τα σημάδια της επίδρασης του δηλητηρίου πάνω του αφού χρειάστηκε να το γδύσουν το παιδί για να διαπιστώσουν τί συνέβαινε)υπάρχει και το συμβολικό - φιλολογικό μέρος: Η πονεμένη μάνα ήρθε στην Εκκλησία και εκεί όχι μόνο δεν βρήκε ανακούφιση αλλά "μάλλον εις το χείρον ελθούσα" πήγε στους γιατρούς κι εκεί βρήκε τη σωτηρία.

Μέχρι εδώ πάντως δεν έχω τίποτα να προσάψω στην ηρωίδα. Η γυναίκα στην άγνοιά της έκανε ό,τι έκανε και είναι απόλυτα δικαιολογημένη. Αλλά η συνέχεια είναι αποκαρδιωτική ως προς την αγάπη της ως μάνα. Αφού έκανε τα δέοντα στο παιδί της, φρόντισε με τήν ίδια κι ίσως και μεγαλύτερη φροντίδα τον εχθρό του παιδιού της το φίδι εξισώνοντας έτσι την ανθρώπινη με τη ζωώδη αγάπη ("κι αυτό μάνα το γέννησε"). Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ο συγγραφέας που βλέπει με "ιλαρόν όμμα" τις ενέργειες αυτές της ηρωίδας του αφιερώνει πολύ περισσότερες λέξεις στην περιγραφή της αγάπης της για το ζώο απ΄ ότι στην περιγραφή της αγάπης της προς το παιδί της. Φαίνεται είναι εκστασιασμένος από την ...ανεξικακία της μάνας προς τον εχθρό του παιδιού της που είναι το φίδι.
Σε συμβολικό επίπεδο βλέπουμε ότι το μήνυμα αγάπης του Χριστού επεκτείνεται προς όλους ακόμα και προς το Διάβολο (το νοητό όφη) ο οποίος τελικά σώζεται και δεν τιμωρείται...
Τώρα πώς μέσα σ΄ αυτήν την πανδαισία αγάπης (εκτός Εκκλησίας και ανώτερη των ανθρώπων της Εκκλησίας που χαρακτήριζαν το παιδί της δαιμονισμένο) ο πρώην σύζυγος δεν έχει θέση είναι ένα ερώτημα που ο συγγραφέας δεν απαντά και μάλλον υπαινίσσεται την μη πραγματοποίησή του αφού αναβολή σημαίνει ματαίωση... Φαίνεται πως τα φίδια δικαιούνται αγάπης έστω κι άν θανατώνουν το παιδί ενώ ο σύζυγος ούτε ενημέρωσης...
Τελικά η Ζέφη (πριν καταλλαγεί τω συζύγω της) επιστρέφει στο ναό για να αναπέμψει δοξολογία ή παράκληση στο θεό μια δοξολογία ή παράκληση που δεν δικαιολογείται από πουθενά από πού ξεπήδησε: Η ίδια νοιώθει "εντελώς μόνη, αδύναμη, άδεια. Στο έλεος." Τίνος το έλεος; Η έκφραση είναι του Θεού. Αλλά με την κοσμική έννοια (χωρίς βοήθεια από πουθενά) γι΄ αυτό και νοιώθει μόνη. "Βουρκώνει – μετά τα μάτια της αρχίζουνε να τρέχουνε ανεξέλεγκτα." Αυτά δεν είναι με τίποτα δάκρυα μετανοίας. Αν ήταν τέτοια θα είχε συγχωρήσει τον κυριότερο εχθρό της (όχι το φίδι) αλλά τον άντρα της. Άρα εκκλησιαστικά τα δάκρυα αυτά μικρή αξία έχουν για το Θεό. Μπορεί να είναι συναισθηματικά δάκρυα ή ακόμη και δάκρυα οργής γι΄ αυτά που συνέβησαν. Δεν είναι δάκρυα μετανοίας όμως. Έτσι η αλάλητη προσευχή της αλλά και η έν-λογη, το "Η παρθένος σήμερον" που ξεπήδησε από μέσα της μόνο σαν αρχή διάθεσης μετανοίας μπορούν να θεωρηθούν και τίποτα άλλο. Δηλαδή σαν εκζήτηση του ελέους του Θεού να στείλει τη χάρη του να μπορέσει να κάνει το κυριότερο να συγχωρήσει όλους τους εχθρούς της.
Αυτά "βλέπω" εγώ στο παρόν διήγημα και γι΄ αυτό δεν με αναπαύουν. Αν σας αναπαύουν εσάς με γειά σας με χαρά σας.