Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 2017

Ιω. Τσιβάκου: Το πνεύμα του δυτικού ανθρώπου


Αρκετοί γνωστοί στοχαστές (από τον Κρίστοφερ Λας έως τον Ζίγκμουντ Μπάουμαν, τον Ρίτσαρντ Σένετ και τον Άλμπερτ Μπόργκμαν), αναλύοντας τη σύγχρονη τεχνολογία και τις επιπτώσεις της στην ηθική συμπεριφορά και τη στάση ζωής του σύγχρονου, δυτικού κυρίως, ανθρώπου, καταλήγουν πως εγκλωβίστηκε στις λογικές της ισχύος και της τεχνολογίας· εν ολίγοις, ότι υποτάχθηκε στα δημιουργήματά του.Αναμφίβολα, ο δυτικός πολιτισμός αφορά μιαν εκκοσμικευμένη κοινωνία, γαλουχημένη επί μακρόν στα προτάγματα του ορθολογισμού και του φιλελευθερισμού. Αυτά διαπλάσανε τον ιδεότυπο του δυτικού ανθρώπου ως ατομικότητα υπερβατική, έξω από κάθε συλλογικότητα, ως οντότητα απαλλαγμένη από την ανάγκη στηρίξε­ως της σε κάποιαν άλλην υπερβατική ετερότητα. Σήμερα, ο άνθρωπος αυτός εξε­λίχθηκε σε άτομο ανασφαλές και εγωκε­ντρικό, εθισμένο σ’ ένα είδος ηθικού κυνισμού. […]

Γαλουχημένο το δυτικό άτομο στην επιδίωξη της προσωπικής απόλαυσης, κα­τέστη άθυρμα ενός πνεύματος κοινωνικού απομονωτισμού που τελικά διευκόλυνε την οικονομία στη διεθνή της επέκταση. Το πνεύμα του δυτικού ανθρώπου, εγκα­ταλείποντας την πολιτική, δηλαδή το ενδιαφέρον για τα κοινά, προσκολλήθηκε στα τεχνολογικά δίκτυα επικοινωνίας· πα­ρασυρμένο από τον ζήλο για το παιγνίδι της καινοτομίας πάνω στο γήπεδο της πα­γκόσμιας αγοράς, προσπαθεί να επιβιώσει σ’ έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, ο οποίος, όμως, έχει πάψει να μεριμνά για τους ενοίκους του.Συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι η συρρίκνωση ενός σύμπαντος νοήματος, οικοδομημένου επί αιώνες πάνω στη φροντίδα για τον έλεγχο και τη διατήρηση της ζωής. Καθώς καταργούνται ή υποστέλλονται παραδοσιακές νοηματικές διαφορές (όπως, για παράδειγμα, άντρας-γυναίκα, δικός μας-ξένος, κοντά-μακριά, γρήγορος-αργός), διαμορφώνεται ένας νοημα­τικός πολτός που υποκλίνεται στη λειτουρ­γικότητα, αφήνοντας τον θάνατο ελεύθερο να εισβάλλει στη ζωή, διαρρηγνύοντας τη διαφορά ζωής-θανάτου. Για παράδειγμα, ο άνθρωπος των Μέσων Μαζικής Ενημέρω­σης, από το ένα μέρος, εξοβελίζει από την οπτική του τον δικό του θάνατο, επιδιώ­κοντας απεγνωσμένα την αιώνια νεότητα και, από το άλλο, είναι τόσο εξοικειωμέ­νος με τον θάνατο του άλλου, ώστε κοι­τά αδιάφορος το πλήθος των νεκρών, που από την τηλεοπτική οθόνη εισβάλλουν κα­θημερινά στη ζωή του, χωρίς να την απα­σχολούν. Ο ίδιος, δε, κυνηγώντας αγχωτικά τον χρόνο, δεν συνειδητοποιεί πως κα­θώς δεν έχει συμφιλιωθεί με τη διαφορά ζωής-θανάτου, στην προσπάθειά του να καταργήσει το αρνητικό σκέλος της δια­φοράς, το μόνο που επιτυγχάνει είναι να καταδιώκεται συνεχώς από τον φόβο του αναπότρεπτου γεγονότος του θανάτου.Κι όμως, ο προσεκτικός παρατηρητής δύναται να διακρίνει φυγόκεντρες δυνά­μεις οι οποίες κατορθώνουν να επηρεά­σουν την περιγραφείσα κατάσταση. Δυνά­μεις ορμώμενες από την επιθυμία της ίδιας της ζωής να αντισταθεί στην ομοιογενοποίηση και στην κοινωνική εντροπία, στον ίδιο της δηλαδή τον θάνατο. Οι δυνάμεις αντίστασης γεννώνται στα πεδία που λει­τουργούν οι παράγοντες καταστολής· ανα­δύονται από τις αντιφάσεις που αυτοί πα­ράγουν, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στην οντική παρόρμηση ελευθερίας που ωθεί τη ζωή να μπορέσει να τις ανατρέψει. Σε αυ­τές τις δυνάμεις θα αφιερωθεί το τελευταίο κεφάλαιο αυτής της εισήγησης, αφού προηγουμένως μεσολαβήσει σύντομος σχολιασμός για τα ελληνικά τεκταινόμενα.


Ελληνικός κόσμος

Ποια είναι η κατάσταση στην Ελλάδα σε σχέση με το γενικότερο πλαίσιο του δυ­τικού κόσμου που περιγράψαμε; Η Ελλά­δα των δύσμορφων θεσμών, της τεχνολο­γικής καθυστέρησης και της οικονομικής παρακμής, φαίνεται να υποφέρει διπλά: αφενός από τα προβλήματα του πρώτου κόσμου αλλά και από τα αδιέξοδα μιας ατέρμονης κρίσης που οδηγεί σε κοινωνι­κή διάλυση και πολιτισμική συρρίκνωση.Γνωρίζουμε πως όλες οι κατά καιρούς προσπάθειες να οργανωθεί το ελληνικό κράτος βάσει της φιλελεύθερης παράδο­σης κατέληξαν σε αποτυχία. Οι λόγοι εί­ναι πολλοί, και έχουν σχολιαστεί επανει­λημμένως. Γενικά, μπορεί να υποστηρι­χθεί πως η ελληνική ηγεμονεύουσα τάξη, από την Επανάσταση του ’21 κι έπειτα, επιχείρησε να μιμηθεί τα δυτικά πρότυ­πα οργάνωσης του κράτους, χωρίς ωστό­σο να κατανοεί, ούτε να δύναται να επι­βάλει, τις αναγκαίες κοινωνικο-πολιτικές προϋποθέσεις που χάρισαν στις κοινωνί­ες της Δύσης κρατικούς θεσμούς λειτουρ­γικούς και ευέλικτους. Ακόμη και σήμε­ρα, δυναμικά κοινωνικά στρώματα (όπως οι επιχειρηματίες, τα μεσαία στελέχη και οι επιστήμονες) υποκλίνονται στον δυτι­κό, τρόπο οργάνωσης της διοίκησης και της εργασίας, λοιδορώντας τα ελληνικά ήθη, αγνοώντας στο βάθος τον διαφορετι­κό βιόκοσμο και την μακρόχρονη πολιτι­κή αγωγή των Νεοελλήνων.

Γνωστή είναι επίσης η κατάσταση στην τεχνολογία πληροφοριών η οποία εισήχθη στην Ελλάδα αργότερα από τα άλλα δυτικά κράτη. Παρότι ο ρυθμός επέ­κτασης και χρήσης της είναι αυτή τη στιγμή αρκετά υψηλός, κυρίως από ιδιώτες, αξίζει να επισημανθεί πως το είδος της τεχνολογίας που αξιοποιείται σχετίζεται με το επικοινωνιακό της κομμάτι. Αξιο­ποιούμε, δηλαδή, τα μέσα κοινωνικής δι­κτύωσης και το κινητό τηλέφωνο και μά­λιστα υποτασσόμαστε ανεπίγνωστα στην αγγλική γλώσσα όπως και στην ιδιότυ­πη, συνοπτική και περικομμένη γλώσ­σα του διαδικτύου, έτσι ώστε να χάνεται σιγά σιγά η γραπτή επαφή με τη γλώσ­σα μας αλλά και η σκέψη μας να εθίζεται στο πρόχειρο και στο επιφανειακά ευρη­ματικό. Δεν χρησιμοποιούμε εφαρμογές της νέας τεχνολογίας που σχετίζονται με την επιστήμη και την έρευνα, τις υπηρε­σίες και την αλλαγή των διαδικασιών εργασίας. Δεν έχει επεκταθεί ακόμη η ψηφιακή τεχνολογία σε βαθμό ικανοποιητικοί στον κρατικό μηχανισμό, ούτε όμως στις ιδιωτικές υπηρεσίες, γεγονός που εξακολουθεί να εμπλέκει τον Έλληνα στα γρανάζια της γραφειοκρατίας, ενώ τον αποκλείει από πλήθος σημαντικών πληροφοριών, μιας και οι άλλες, μη ψηφιακές πηγές πληροφόρησης, όπως οι έντυπες, έπαψαν να είναι στις συνήθειές του.Από ορισμένους προβάλλεται το επιχείρημα πως ο μη εθισμός μεγάλου μέρους του πληθυσμού στο διαδίκτυο και στον ηλεκτρονικό υπολογιστή μπορεί το προφυλάσσει από τον αγχώδη χρόνο του δυτικού κόσμου και από σωρεία άχρηστων πληροφοριών. Εκτός του ότι η ροπή είναι προς την ψηφιακή εξοικείωση, κάτι τέτοιο θα μπορούσε πράγματι να εκληφθεί ως πλεονέκτημα, αν ο ελεύθερος χρόνο αναλωνόταν σε στοχασμό και δημιουργική εργασία, πράγμα όμως που δεν συμβαίνει.Απογοητευτικό είναι επίσης το γεγονός πως η οργάνωση της εργασίας δε παρακολουθεί τις προσφερόμενες από νέατεχνολογία δυνατότητες. Βεβαίως η κρίση εξάρθρωσε τις μικρομεσαίες επι­χειρήσεις και είχε φοβερές επιπτώσεις και στις μεγάλες, όμως η οργάνωση της πα­ραγωγής και διάθεσης, ακόμη και σε βι­ομηχανίες με αυτόματη παραγωγή, συνε­χίζει να ακολουθεί το παλιό συγκεντρωτικόμοντέλο διοίκησης, και όχι της συνερ­γασίας που επιτρέπει και αποζητά η νέα τεχνολογία. Αν εξαιρέσει κανείς τους λι­γοστούς χώρους όπου ασκείται η έρευνα στην Ελλάδα, ο ελληνικός βιομηχανικός τομέας, όπως και αυτός των υπηρεσιών, δεν έχει δημιουργήσει ακόμη πρόσφορους τρόπους για την εφαρμογή της συνεργασί­ας και την ανάδειξη της καινοτομίας μέσω της νέας τεχνολογίας.

Δεδομένων αυτών των συνθηκών, η Ελλάδα, από το ένα μέρος δεν μπορεί να λειτουργήσει ως σημαντικός παράγων των παγκοσμοποιητικών κινήσεων, δεν μπορεί, για παράδειγμα, να φτιάξει ελεγχόμενες ζώνες συγκεντρώσεως υπηρεσιών εξυπηρετικών του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου, ενώ εκούσα-άκουσα υπακούει σε αυτές. Από το άλλο, το πνεύμα του Έλληνα αδυνατεί να συνδυάσει τις θεσμικές με τις τεχνολογικές αλλαγές και να τις κατευθύνει προς μιαν απελευθερω­τική προοπτική.Όλα αυτά, σε εποχή κρίσεων και πα­γκόσμιων ανακατατάξεων, έχουν ως αποτέλεσμα να μειώνεται το αίσθημα της εθνικής ταυτότητας και, κατ’ επέκταση, της εθνικής μας υποστάσεως στο πλαίσιο μιας ανταγωνιστικής οικουμένης όπου επικρατεί η δαρβινική αρχή «ο πιο ικανός επιβιώνει διαφορετικά εξαφανίζεται».Όσοι θεωρούν ως πρώτιστη ανάγκη τη διατήρηση της εθνικής υποστάσεως δεν διαπνέονται από μουσειακό πνεύμα, αλλά από τη γνώση πως χωρίς αυτήν, στην ουσία χωρίς εθνική μνήμη, μια κοινωνία δεν μπορεί να οριοθετηθεί απέναντι στον άλ­λον, άρα δεν έχει μέλλον, και η μοίρα της θα είναι να αφομοιωθεί από άλλα ζωτι­κότερα και δυναμικότερα έθνη. Δεν πρό­κειται για γεωγραφική οριοθέτηση, πα­ρά για οριοθέτηση με στοιχεία πολιτισμικά (όπως η γλώσσα, η θρησκεία, τα ήθη και τα έθιμα, τα έργα λόγου και τέχνης, οι προφορικοί μύθοι και άλλα) όλα συγκροτητικά της ιδιοπροσωπίας μιας εθνι­κής συλλογικότητας. Τα εν λόγω στοιχεία συντελούν στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής καθώς εμποτίζουν με νόημα ζω­οποιό τη συλλογική ζωή επιτρέποντάς της να αφομοιώσει χωρίς φόβο το αλλότριο και νέο. Η εξάντληση του εθνικού φρονή­ματος στην εποχή της κατάρρευσης των μεγάλων ιδεολογιών, οδηγεί στην εξασθέ­νηση της οντικής παρόρμησης για ελευ­θερία, με συνέπεια τον άγονο ατομικισμό ατόμων ή ομάδων και τη συνακόλουθη προθυμία τους να εγκαταλείψουν το εθνι­κό κράτος για να διασωθούν.

Αντισυστημικές διαφυγές στη Δύση και στην Ελλάδα

Έγινε μνεία της μετατροπής του κράτους σε συγκεντρωτικό μηχανισμό ελέγχου. Αξίζει, ωστόσο, να επισημανθεί πως μέ­σα στη μαζική δημοκρατία εμφανίζονται απείθαρχες δυνάμεις που αναζητούν νέα πεδία έκφρασης. Δεν υπαινίσσομαι τις αναρχικές ομάδες που ξεπηδούν σαν μα­νιτάρια στον πρώτο κόσμο, ιδίως σε πε­ριοχές όπου δεν είναι αυστηρές οι δυνά­μεις επιτήρησης· ούτε τις μικρές εθνότη­τες εντός των κυρίαρχων εθνών που πα­σχίζουν για την πολιτισμική και πολιτική τους ελευθερία. Ιδιαίτερα για την Ελλάδα, αναφέρομαι σε αντισυστημικές ομάδες που πειραματίζονται με μορφές τέχνης και επιστήμης έξω από τις επίσημες θεματι­κές και τα ύφη του συρμού· σε πρωτοβου­λίες ιδιωτικές ή συνεταιριστικές παρα­γωγής και διάθεσης εκλεκτών προϊόντων που φέρουν το άρωμα του τόπου τους· σε πολιτιστικούς συλλόγους διάσπαρτους σε όλη την ελληνική επαρχία με μέλη που κινητοποιούνται για την αναζωογόνηση της τοπικής τέχνης και πολιτισμού, που οργα­νώνουν χορωδίες ή πραγματοποιούν αξι­οζήλευτες εκδηλώσεις λόγου και τέχνης· σε ομάδες αγοριών και κοριτσιών που συ­νομιλούν στο διαδίκτυο μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (socialmedia), δη­μιουργώντας το δικό τους εικονικό σύ­μπαν, κλείνοντας τα αυτιά τους στα ελεγχόμενα μέσα μαζικής ενημέρωσης· σ’ εκείνους που προστρέχουν με θυσία οικο­νομική και κόπο σωματικό να ενταχθούν σε σεμινάρια και εξωσχολικά μαθήματα επιδιώκοντας την πνευματική τους επι­μόρφωση. Όλα αυτά μαρτυρούν πως η ελ­ληνική κοινωνία αναζητά νέες εστίες νοή­ματος για να δώσει περιεχόμενο στη ζωή της, σε πείσμα των οικονομικών κακουχιών που της έχουν επιβληθεί.

Η σημαντικότερη ωστόσο αντισυστημική διαφυγή, η οποία έχει τη δύναμη να εισχωρεί στον συστημικό κόσμο και να τον μεταλλάσσει, είναι εκείνη που ανα­πτύσσεται σε προηγμένες τεχνολογικά και επιχειρηματικά χώρες από την αντιφατικό­τητα της ίδιας της τεχνολογίας και τη δύ­ναμη ζωής που την κινητοποιεί. Πρόκειται για τα πληροφοριακά δίκτυα και τις εικο­νικές κοινότητες που αυτά σχηματίζουν, όπως οι τηλεματικές κοινότητες. Ο όρος «κοινότητα» δεν παραπέμπει σε κοινωνι­κές συνομαδώσεις, εξαρτημένες από την εντοπιότητα και τη συγγένεια. Πρόκει­ται για ένα νέο μοντέλο ατοπικών κοινο­τήτων, βασισμένων στις τεχνολογικές δικτυώσεις και στο πνεύμα της συνεργασίας που αναπτύσσεται εντός τους, το οποίο οι θεωρητικοί της κοινωνιολογίας και της ερ­γασίας επιχειρούν να συλλάβουν.Επί τη ευκαιρία ας σημειωθεί, πως το πρότυπο της κοινότητας (gemeinschaft) χρησίμευσε στο να προσδιοριστούν καλύτερα οι αλλοιώσεις που προκάλεσε ο βιομηχανισμός στις κοινωνικές σχέσεις. Το ίδιο παρατηρείται και σήμερα, όπου ο όρος «κοινότητα» ως ποιοτικός προσδιορισμός της τηλεματικής έρχεται να υποδείξει πώς, βάσει μιας αλληλέγγυας και συνεργατικής πολιτικής, δύναται κανείς να επαναπροσδιορίσει τις εικονικές σχέσεις που δημιουργεί ο μεταβιομηχανικός πολιτισμός. Η επίκληση, έστω και γλωσσικά, του κοινοτικού πνεύματος επιχειρεί να αμβλύνει τις μεταλλαγές που προκαλούν στην ανθρώπινη συνείδηση η υπολογιστική σκέψη και γλώσσα και να ελαττώσει τον προκαλούμενο από αυτές τις μεταλλαγές φόβο. […]Η ελληνική κοινωνία προσφέρεται εν γένει για τη σύσταση τηλεματικών ή εν γένει πνευματικών κοινοτήτων, λόγω της μακράς της παράδοσης σε κοινοτικές μορφές ατοπικής κουλτούρας και πολιτισμι­κών δικτύων, όπως αυτές που είχαν συνάψει οι νήσοι του Αιγαίου ή οι κοινότητες της ελληνικής διασποράς. Το ιστορικό αυ­τό φαινόμενο ενθαρρύνει την προσδοκία μας πως η παράδοση μιας ανοιχτής, κοι­νοτικά οργανωμένης δράσης, ίσως να μην έχει χαθεί, αλλά να υποφώσκει στη συλ­λογική μνήμη του λαού μας. Τα ψηφιακά και δη τα τηλεματικά δίκτυα είναι σε θέ­ση να αφυπνίσουν αυτήν την παράδοση· στηριγμένα σε αυτήν, να οικοδομήσουν τεχνολογικές, εκσυγχρονισμένες κοινότη­τες, όπου οι νέες σχέσεις που θα εγκαθι­δρυθούν δεν θα επιτρέπουν στην ανακλα­στική λογική να πάρει το πάνω χέρι. Αντίθετα, θα συντελέσουν στη μεταβολή της ελληνικής νοοτροπίας του εγωκεντρισμού και του ωχαδελφισμού και, κυρίως, της μηδενιστικής παραίτησης.

Η οικονομική καχεξία που ωθεί πολ­λούς συμπατριώτες μας στο να πειραμα­τιστούν με νέους τρόπους απασχόλησης, αλλά και η διάθεση των νέων ανθρώπων να βρουν καινούργιες μορφές έκφρασης, οδηγούν σε πνευματικές ζυμώσεις που αν και είναι ίσως νωρίς να τις εκτιμήσει κα­νείς, γεννούν εν τούτοις κάποια αισιοδο­ξία για την ανάδειξη νέων, ατοπικών, συ­ντροφικών μορφών δράσης εντός του ελ­ληνικού χώρου. Παραταύτα, αν οι σχετι­κές προσπάθειες δεν υποστηριχθούν από πνεύμα εθνικής αφύπνισης, αν η ελληνική κοινωνία δεν επιτύχει να εμπνεύσει δύνα­μη ζωής στα συντροφικά εγχειρήματα που αναδύονται, τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος αυ­τά τα εγχειρήματα να απορροφηθούν από την εικονική διάσταση των ψηφιακών δι­κτύων και τη σαγήνη των κοσμοπολίτικων υποσχέσεων που συνοδεύουν ως σειρήνες τις καινοτόμες τεχνολογικές μορφές.

Επίλογος

Ο νους του δυτικού ανθρώπου δεν υποκλί­νεται πια σε μεγάλους, επαναστατικούς μύθους. Φαίνεται όμως να έχει κατανοή­σει την πολυπλοκότητα των πραγμάτων, και να έχει μάθει τα μεν θετικά σημεία να τα αποδέχεται, τα δε αρνητικά να τα εκμε­ταλλεύεται, αναδιαμορφώνοντάς τα προς όφελος του. Πρόκειται για μια κοινωνική ευαισθησία που έχει αρχίσει εδώ και και­ρό να εκδηλώνεται από τα κάτω –από τα κοινωνικά στρώματα και όχι από τα ηγετικά κλιμάκια– και που κανείς δεν γνωρί­ζει ακόμη πού θα καταλήξει. Το πώς αυ­τή η ευαισθησία θα ωριμάσει, εξαρτάται εν πολλοίς από την ανθρώπινη οντική πα­ρόρμηση για ελευθερία, ώστε να αναδει­χθούν τρόποι κοινωνικής συμβίωσης που δεν θα θέτουν τη ζωή σε κίνδυνο. Στην ίδια τη ζωή επαφίεται η ελπίδα πως, τε­λικά, η διαπλασμένη με τη δυτική σκέψη ανθρώπινη ύπαρξη θα διαμορφώσει μια καινούργια, εποικοδομητική αντίληψη για τις σχέσεις της με τον άλλον.Εν είδει συμπεράσματος, θα μπορούσε να ειπωθεί πως το σύγχρονο υποκείμενο –του ελληνικού συμπεριλαμβανομένου– καίτοι ακόμη ασυνείδητα, αντιδρά σ’ έναν κόσμο που πρόσφερε αντί για τη σωματικότητα την εκμετάλλευση του σώματος, αντί για τη δημιουργική δράση τον κάμα­το, αντί για τη γιορτή τη μαζική διασκέδα­ση, αντί για την επένδυση της επιθυμίας σε αισθητικές εμπειρίες την κατανάλωση του ευτελούς. Απογυμνωμένο από ιδεολο­γίες που του κάλυπταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια την ανάγκη του συνανήκειν, επιδιώκει σήμερα κοινωνικές σχέσεις με όσους συμμετέχουν στο ίδιο έργο, έτοιμο ψυχι­κά να διαμοιρασθεί μαζί τους τη διάθεση του για προσφορά. Νέα ρομαντικά κινή­ματα ξεπροβάλλουν, τα οποία, όπως κή­ρυτταν οι προπάτορες του ρομαντισμού, αρνούνται το πνεύμα της εργαλειακής αξιοποίησης του ανθρώπου και της φύσης από τον επιστημονικό ορθολογισμό. Αντί­θετα, προσβλέποντας σε μιαν ελεύθερη ατομικότητα, αντιμετωπίζουν τον σύμπα­ντα κόσμο ως αλληλοσυνδεδεμένο όλον, γεμάτο από παλμούς ζωής, ικανό να προσεγγιστεί όχι μόνο με την επιστημονική λογική αλλά, επίσης, με τη διαίσθηση, τις συγκινήσεις και τις ηθικές αξίες. Παρότι παρόμοια κινήματα εκδηλώνονται περισσότερο στον τομέα της τέχνης και ιδίως της μουσικής παρά της φιλοσοφίας, εν τούτοις βρίσκουν ανταπόκριση στην κοι­νωνία, ενισχύοντας διάφορες μορφές κοι­νοτικής συμβίωσης. Το συνεργατικό/κοι­νοτικό πλαίσιο δράσης και η ρομαντική ευαισθησία ανακαλύπτονται εκ νέου απο τα ψηφιακά δίκτυα, ως οι αληθινοί θεμα­τοφύλακες της φαντασίας και των γνήσι­ων κύκλων οικειότητας.

Η μνεία του νεο-ρομαντισμού και των| τηλεματικών κοινοτήτων δεν έγινε με σκοπό να προταθούν ως μορφές σκέψης και δράσης στην ταλαιπωρημένη ελληνι­κή κοινωνία, αλλά με αποκλειστικό σκοπό να δείξουμε πως το όραμα ενός συνδεδεμένου κόσμου, ενός δηλαδή νέου «εμείς» που στέργει στην προσφορά κα την ανταπόδοση αναγεννιέται σε περιοχές της σύγχρονης οικουμένης. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει πως οι επιτυχημένες μορφές κοινωνικότητας που έχει αναδείξει ο βίος της ανθρωπότητας παρά μένουν εσαεί θαλερές, καθώς διαποτίζονται αενάως από την αυθεντική παρόρμηση της ζωής.

Αποσπάσματα από Εισήγηση (με τίτλο «Εμπόδια στη δυναμική της ζωής και προοπτικές αποτροπής τους») στα πλαίσια της σειράς «Πέραν της παρακμής», που διοργάνωσε το Άρδην τον χειμώνα 2014-15.

Αναδημοσίευση από τον Νέο Λόγιο Ερμή, τχ 13, άνοιξη 2016.

ΠΗΓΗ: Aντίφωνο

Τετάρτη 29 Νοεμβρίου 2017

Τι είναι αίρεση; (Β΄)

Κοινό γνώρισμα όλων των αιρετικών είναι είναι η τάση απολυτοποίηση του σχετικού, η απολυτοποίηση ενός μέρους της αλήθειας, που στο τέλος αποδεικνύεται κακοποίηση της αλήθειας. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι, ότι οι οπαδοί των αιρέσεων είναι άνθρωποι που έχουν χάσει την ελευθερία τους, άνθρωποι τυποποιημένοι και κατά κάποιο τρόπο φοβισμένοι. Τους συνέχει η έννοια να αποδεικνύουν στους άλλους ότι είναι οι καλύτεροι και διαφορετικοί. Άνθρωποι που προσπαθούν συνεχώς να αυτοβεβαιόνονται  μέσα από μια συνεχή σύγκριση με τους άλλους. Ένα κοινό γνώρισμα των γνωστών μας χιλιαστών και προτεσταντών, πεντηκοστιανών με τους οποίους συχνά μιλάμε, είναι το εξής: “εμείς είμαστε καλύτεροι από σας, εσείς δεν έχετε αυτό, δεν έχετε εκείνο.....”. Τελικά αυτή η αγωνιώδης προσπάθεια αυτοεπιβεβαίωσης  σε σύγκριση με τους άλλους καταντάει μια μορφή ψύχωσης που διακρίνεται εμφανώς.
          Ένα άλλο κοινό γνώρισμα όλων των αιρετικών είναι ότι όλοι τους ισχυρίζονται, ότι οι διδασκαλίες τους και τα πιστεύματά τους, “τα πιστεύω” τους, τα στηρίζουν στην Αγία Γραφή και ότι απορρίπτουν και την Εκκλησία και την παράδοση της Εκκλησίας.
          Αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι μόνο οι προτεστάντες είναι τεμαχισμένοι σε 1500 ομολογίες καταλαβαίνει κανείς περί τίνος πρόκειται. Ή ας θυμηθούμε πόσες φορές οι χιλιαστές έχουν αυτοαναιρεθεί, είναι φυσικό να διερωτάται κανείς: αφού όλοι  αυτοί στηρίζονται στην ίδια Αγία Γραφή, πως είναι δυνατό άλλα να λύει ο ένας και άλλα ο άλλος; Αφού όλοι ισχυρίζονται ότι τους φωτίζει το ίδιο Άγιο Πνεύμα, πως  είναι δυνατόν άλλα να υπαγορεύει στον έναν και άλλα στον άλλο; Πως είναι δυνατόν άλλα να λέει σήμερα  και άλλα αύριο; Τα ερωτήματα που θα μείνουν αναπάντητα από την πλευρά των αιρετικών, αλλά  που φωτίζονται όμως από την Αγία Εκκλησία μας.


          π. Γ.

Δευτέρα 27 Νοεμβρίου 2017

ΠΩΣ ΕΙΔΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ


Μια μέρα πέρασαν από την καλύβα του οσίου και Μεγάλου Παϊσίου (4ος αι. μ.Χ) τρεις άνδρες κουρελήδες. Φαίνονταν αξιοθρήνητοι και καταφρονεμένοι.

-Περάστε, τους είπε. Ελάτε να μοιραστούμε τα λίγα παξιμάδια και βρεγμένα κουκιά που έχω. Ελάτε, να πλύνω τα πόδια σας με δροσερό νερό για να ξεκουραστούν λίγο.

Ο όσιος και μεγάλος αυτός πατέρας της Εκκλησίας μας έφερε αμέσως νερό και άρχισε να πλένει τα πόδια των επισκεπτών του λέγοντας συγχρόνως λόγια πνευματικής οικοδομής προς αυτούς. Ξαφνικά όμως τα’χασε. Ο τρίτος άνθρωπος, του οποίου εκείνη τη στιγμή έπλενε τα πόδια, έσκυψε τον αγκάλιασε στοργικά και τον φίλησε! Με φανερή την απορία, σήκωσε το κεφάλι του ο όσιος και είδε! Τι είδε; Είδε τον Σωτήρα, τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό σ’ όλη Του τη Δόξα, σ’ όλη Του τη θεϊκή μεγαλοπρέπεια. Τα ’χασε ο άγιος. Παρέμεινε εκστατικός, άφωνος… Και ο Κύριος του είπε:

-Ειρήνη σοι, εκλεκτέ μου δούλε Παΐσιε. Κι έγινε άφαντος!

Τα  πάντα πλημμύρισαν από φώς, από ειρήνη και από θεία ευωδία. Μόλις ο άγιος κατάλαβε τι είχε γίνει, η καρδιά του «άρπαξε» φωτιά. Και ξέροντας πλέον Τίνος είχε πλύνει τα πόδια, επήρε την πήλινη λεκάνη και ήπιε το νερό για να λάβει Χάρι και αγιασμό. Και αυτό το νερό του αφαίρεσε τη δίψα μια για πάντα και όπως μας διασώζει ο βιογράφος του από τότε επί 70 ολόκληρα χρόνια «ετρέφετο» ο όσιος μόνο με τη Θεία Κοινωνία.

Από το βιβλίο «Γνώσις και βίωμα της ορθοδόξου πίστεως» του π.Στεφ. Αναγνωστόπουλου

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017

Θέλουμε "κάτι" από την Εκκλησία, αλλά όχι το Χριστό...


Η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου αναγνώστες, το έχουμε τονίσει και στο παρελθόν, ότι είναι το σώμα Του Χριστού παρατεινόμενο στους αιώνες. Όταν μιλούμε για Χριστό εννοούμε και την Εκκλησία Του και το αντίστροφο όπου και η Εκκλησία εκεί και ο Χριστός.

Μία άρρηκτη σωστική σχέση όπως τονίζεται στην προς Εφεσίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου, στη γνωστή μας περικοπή που αναγιγνώσκεται κατά την ιερουργία του Γάμου (προς Εφεσίους 5, 35-36): «…..ὁ Χριστὸς εἶναι κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας, καὶ αὐτός εἶναι σωτήρας τοῦ σώματος (τῆς Ἐκκλησίας). …. ὁ Χριστὸς ἀγάπησε τήν Ἐκκλησία καὶ θυσιάστηκε γι᾿ αὐτή, γιὰ νὰ τὴν ἁγιάσει, ἀφοῦ τὴν καθαρίσει μὲ τὸ ἅγιο βάπτισμα μὲ τὸν λόγο τῆς ἐπικλήσεως ποὺ τὸ συνοδεύει, καὶ στὴν συνέχεια νὰ τὴν στήσει στὸ πλευρό του σὰν νύμφη ἔνδοξη τὴν Ἐκκλησία, χωρὶς νὰ ἔχει στίγμα ἢ κηλίδα ἢ κάτι τέτοιο, ἀλλὰ νὰ εἶναι ἁγία καὶ ἄμεμπτη. .…τὴν τρέφει καὶ τήν περιθάλπει, ὅπως καὶ ὁ Κύριος τὴν Ἐκκλησία· γιατὶ εἴμαστε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ποὺ ἀποτελοῦμε τήν Ἐκκλησία, μέλη ἀπὸ τὸ σῶμα του, ἀπὸ τὴν σάρκα του καὶ ἀπὸ τὰ ὀστά του· ….Τὸ μυστήριο τοῦτο εἶναι μεγάλης σημασίας καὶ ἐγὼ τὸ παρομοιάζω (παραλληλίζω) μὲ τὸν δεσμὸ πού ἔχει ὁ Χριστός μὲ τὴν Ἐκκλησία.» 

Επομένως όταν μιλούμε για τον Χριστό πρακτικά στο σήμερα, εννοούμε το σώμα και το αίμα Του, κατά την μετοχή μας στη Θ. Λειτουργία και την Θ. Μετάληψη. Εννοούμε την μελέτη κατά την ανάγνωσή ή την ακρόαση των Θείων Λόγων Του, στο Ιερό Ευαγγέλιο και γενικότερα στην Αγία Γραφή. Εννοούμε την καλή γνώση και τήρηση των Θείων Του εντολών, με τις οποίες κάνουμε ζωή πνευματική, σύμφωνα με τις οντολογικές μας προδιαγραφές και είναι μια έμπρακτη ένδειξη αγάπης εκ μέρος μας, ότι όντως αγαπούμε και σεβόμαστε τον Θεό, υπακούοντας στο άγιο θέλημά Του.  Τέλος όταν μιλούμε για τον Χριστό, σημαίνει αυτή η αδιάλειπτη «επι-κοινωνία» και προσευχή μαζί Του, κάτι που για τους προχωρημένους υπερβαίνει σε ένταση και συχνότητα ακόμη και την εισπνοή και εκπνοή της απαραίτητης για την βιολογική ζωή μας, αναπνοής.

Όλα αυτά τα αναφέρουμε, γιατί δυστυχώς μεγάλη μερίδα των "πιστών" μας, δείχνει στη πράξη να μην τα συμμερίζονται και να τα ασπάζονται 100% αυτά. Προσπαθούν να κάνουν πνευματική ζωή, αλλά γρήγορα τα παρατούν και προσφεύγουν σε άλλες πιο επίγειες κατευθύνσεις, στρεφόμενοι να βρουν την λύση στις εγκόσμιες δομές του κόσμου, προσπαθώντας να μην άρουν τον προσωπικό τους Σταυρό και την "στενή" και "τεθλιμμένη". Έχουν την νοοτροπία του καταναλωτή που πηγαίνει στα σούπερ μάρκετ και διαλέγει από τα ράφια αυτά που του αρέσει, όχι όμως του γνήσιου πιστού, που συνειδητά ακολουθεί χωρίς προσθαφαιρέσεις αυτό που διδάσκει και προτείνει η Εκκλησία, στο σύνολό της.

Για να μη φαίνονται γενικά και θεωρητικά όλα τα παραπάνω, θα σας κάνουμε κοινωνούς με ένα πρόσφατο παράδειγμα από την εφημεριακή μας διακονίας, που είναι ενδεικτική και περιγραφική στα μέχρι τώρα λεγόμενά μας : Τελειώνοντας τη Θ. Λειτουργία με περίμενε μία κοπέλα και ένας νεαρός ζητώντας να με δουν ιδιαιτέρως και να μιλήσουμε. Η αλήθεια ήταν ότι είχα μια προγραμματισμένη υποχρέωση σε υπηρεσία και ήμουν λίγο βιαστικός, αλλά στη θέα του καθαρού βλέμματος των παιδιών, δεν μου άφησε περιθώρια αναβολής για άλλη στιγμή της υπόθεσής τους, οπότε  παραμερίσαμε σε ένα ιδιαίτερο μέρος στο προαύλιο του Ναού και μιλήσαμε. Μας είπαν ότι ήταν ζευγάρι, ο νεαρός μένει σε ένα ίδρυμα, δεν έχει τους γονείς του, ενώ η κοπέλα μένει στη περιοχή με τους γονείς της, οι οποίοι όμως δεν εγκρίνουν τη σχέση της με τον νεαρό. Το αίτημά τους ήταν ότι ήθελαν να τους βοηθήσουμε να νοικιάσουν ένα σπίτι για να μπορούν να μείνουν μαζί! 



Εκείνη την ώρα τους εξηγήσαμε για τα χαμηλά οικονομικά επίπεδα που έχει περιέλθει το φιλόπτωχο ταμείο μας, αλλά και το γεγονός ότι και χρήματα να είχαμε, δεν ήταν δυνατόν να συμβάλουμε σε μια αμαρτία, αφού η Εκκλησία είναι αντίθετη στη συμβίωση χωρίς γάμο και εναντίον των προγαμιαίων σχέσεων και με δεδομένη την πολεμική των γονέων της κοπέλας.

Εκείνη την ώρα που λέγαμε όλα αυτά και πήγαν να μας πουν τις αντιρρήσεις τους, έβγανε από το Ναό μας, ένας γνωστός επιχειρηματίας. Αμέσως ο νεαρός του απεύθυνε τον λόγο και αυτός ήρθε προς το μέρος μας, αφού μας χαιρέτισε δια χειραψίας και τους τρεις.

Από εκείνη την ώρα, σαν να γίναμε αόρατοι, σαν να μην υπήρχαμε, ο νεαρός άρχισε να εξιστορεί στον επιχειρηματία όλα αυτά που μας είχε πει και εμάς προηγουμένως...! Εμείς διακριτικά αποχωρήσαμε με ένα χαιρετισμό, χωρίς να μάθουμε την έκβαση της υπόθεσης τελικά. Αυτό όμως που μας έκανε εντύπωση, είναι το προφανές: Το ζευγάρι ήρθε στην Εκκλησία όχι για να λάβει στη ζωή τους από πού λέει η Εκκλησία, ήθελε απλά να γίνουμε χορηγοί στα θέλω τους και μάλιστα τα εμπαθή. Ήθελαν να ευεργετηθούν από την φιλανθρωπία της Εκκλησίας και λάβουν χρήματα, όχι όμως την ζωή που αυτή ευαγγελίζεται και να ακολουθήσουν την ζωή που αυτή ευλογεί. Όταν λοιπόν είδαν ότι μάλλον δεν θα βοηθηθούν από την Εκκλησία, αλλά έχουν πιθανότητα μεγαλύτερη από τον επιχειρηματία, αμέσως και στράφηκαν προς αυτόν με ελαφριά την καρδιά.

Αυτά αδελφοί μου για να αντιληφθούμε πάντα την επίκαιρη και διαχρονική ρύση του μακαριστού Ιερέως π. Αντωνίου Αλεβιζόπουλου : «Δεν ανησυχώ ότι θα αδειάσουν οι Εκκλησίες, ανησυχώ με τι πιστούς θα γεμίσουν…»! Γιατί αυτές τις συμπεριφορές δεν την συναντάς μόνο από νεαρά ζευγαράκια, τα συναντάμε δυστυχώς και από κληρικούς και λαϊκούς παντός βαθμού και ηλικίας, που ο κάθε ένας δεν βάζει και δεν αναρωτιέται «Τι θέλει ο Χριστός από εμένα…;», αλλά πάντα αντιστρέφουν και λένε «Τι θέλω εγώ από τον Χριστό…;», άσχετα αν αυτή η θέληση είναι αντίθετη από την διδασκαλία του Κυρίου και της παραδόσεως της Εκκλησίας.  Ο Σκοπός τους συνειδητά ή ασυνείδητα είναι ο Θεός να μπει στα "καλούπια" μας και όχι εμείς "στα καλούπια" Του Θεού. Ας ζητούμε λοιπόν αδελφοί μου την Βασιλεία των Ουρανών, τον ίδιο τον Χριστό μας και όλα τα άλλα θα προστεθούν και όχι όλα τα άλλα, αλλά να λείπει από αυτά ο Χριστός! Τότε πραγματικά δεν θα έχουμε τίποτα…!
Νεκρός για τον κόσμο

Σάββατο 25 Νοεμβρίου 2017

Πώς βραβεύει ο Χριστός εκείνους που κάνουν υπομονή;


«Ένας γέροντας μου διηγήθηκε το εξής: Στην Κρήτη, στο χωριό του, στη γειτονιά του, μια γυναίκα πολύ υπέφερε από τον άνδρα της. Ήσαν φτωχοί, πάμφτωχοι. Ο άνδρας ήτο καπνιστής μανιώδης, και όταν δεν είχε τσιγάρο, στη γυναίκα του ξεθύμαινε. Πολύ ξύλο της έδινε.
Μια βραδιά πήγε στο σπίτι του και εκτύπησε τη γυναίκα του πολύ. Η Μαρία όμως, έτσι λεγόταν η γυναίκα του, υπέμενε γενναίως και όλο την Παναγία επεκαλείτο. Τα μεσάνυχτα σηκώθηκε, λούστηκε, χτενίστηκε, φόρεσε τα καλά της ρούχα, και πλάγιασε, για να μην ξυπνήσει πλέον. Απέθανε. Όταν μετά από έναν χρόνο την έκαμαν ανακομιδή, όλος ο τόπος ευωδίασε! Δεν είχαν φθάσει ακόμη σκάπτοντας στα οστά της και μια άρρητος ευωδία εξήλθε.
Όταν έβγαλαν τα οστά της, γέμισε ο τόπος αρρήτου ευωδίας. Έκλαιγαν όλοι. Ο άνδρας της συγκινημένος κι αυτός άλλαξε πλέον βίον. “Όταν είδα”, έλεγε στον Γέροντα αυτόν, που μου διηγείτο αυτήν την ιστορία, “αυτήν την ευωδία στην γυναίκα μου, άλλαξα ζωή! Δεν καπνίζω πλέον, δεν μαλώνω, δεν πίνω, είμαι ειρηνικός”. Δηλαδή ό,τι δεν κατόρθωσε η γυναίκα του εν ζωή να το κάνει, το έκανε αποθαμένη. Έτσι λοιπόν βραβεύει, έτσι ανταμείβει ο Χριστός εκείνους που κάνουν υπομονή».
Από το βιβλίο «Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης. Ο Θεολόγος και Παιδαγωγός της ερήμου» του Γεωργίου Κρουσταλάκη

Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2017

Selfies: απλή μόδα ή ασθένεια εποχής;


Έγινε μόδα! Επικράτησε ως τάση και ίσως έφτασε πλέον να γίνει εξάρτηση, εθισμός, που οδηγεί σε ψυχικές ασθένειες. Ήταν η λέξη της χρονιάς του 2013, όμως δυο χρόνια μετά όχι μόνο δεν ξεπεράστηκε, αλλά φαίνεται πως έγινε… εμμονή. Selfie σημαίνει αυτοπορτρέτο ή αυτοφωτογράφιση. Όσοι ακόμα θυμάστε την ευγενική παράκληση κάποιων τουριστών – ή και του εαυτού σας να σας τραβήξουν φωτογραφία μπροστά σε κάποιο αξιοθέατο, δεν είστε απλώς πάνω από 50 χρονών(!), είστε εκτός εποχής.

 Όχι τόσο διότι οι φωτογραφικές μηχανές άλλαξαν. Διότι έγιναν ψηφιακές και έχουν άπειρες δυνατότητες σε σχέση με τις παλιές. Οι εποχές άλλαξαν. Οι άνθρωποι. Τώρα, τους άλλαξε η τεχνολογία, ή αυτοί την χρησιμοποίησαν για να «ζήσουν» την αλλοτρίωσή τους; Μεγάλο θέμα. Γεγονός είναι ότι τώρα κέντρο δεν είναι κάποιο αξιοθέατο, κάποιο τοπίο, κάποιο μνημείο με σκοπό τη δυνατότητα της διατήρησης στη μνήμη μέσω της απαθανάτισής του. Όχι. Τώρα κέντρο είναι ο άνθρωπος. Το εγώ μας! Πρέπει να είμαστε μέσα στη φωτογραφία κι εμείς, αλλιώς τι νόημα έχει; Και σταδιακά αποδοκιμάζεται και η παρέα και η ομάδα και προτιμάται μόνο ο εαυτός μας.Αυτό είναι το selfies. Η μοναχική αυτοφωτογράφισή μας. Είτε προεκτείνοντας το χέρι με την φωτογραφική, το smartphone ή το tablet προς τα μπροστά, είτε χρησιμοποιώντας έναν καθρέφτη ως βοήθημα, κάποια webcam, ή τα πιο σύγχρονα μοδάτα εξαρτήματα που κάνουν πιο εύκολη τη χρήση της κάμερας από κάποια απόσταση ή θέση.Και όλο αυτό ξεκινάει αρχικά σαν αστείο, έτσι, για να γίνεται «χαβαλές» στην παρέα, κι έπειτα γίνεται μόδα, επιδημία, καθώς ο ένας μιμείται τον άλλο, και στο τέλος εξάρτηση, εθισμός και μανία.Ειδικά στις ηλικίες μεταξύ 14 – 18 χρόνων κάνει κυριολεκτικά θραύση.

Και βέβαια ούτε είναι, ούτε και θα πρέπει να εξετασθεί αυτόνομα. Έχει να κάνει με την ψηφιακή εποχή μας και τα «μέσα κοινωνικής δικτύωσης», το Facebook, το Twitter, το Instagram και το Snapchat, ενώ οι κατασκευαστικές εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, τα i-phone και τα Samsung Galaxy συναγωνίζονται ποιο μοντέλο θα έχει την ευκρινέστερη μπροστινή κάμερα.Τι είναι όμως αυτό που ωθεί τους ανθρώπους και ειδικά τους νέους να αυτό-φωτογραφίζονται και να αναρτούν διαρκώς τις προσωπικές τους στιγμές και το πορτρέτο τους στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης;Ζούμε στην εποχή των likes. Και οι νέοι ζητούν διαρκώς την επιβεβαίωση, την αποδοχή των άλλων. Κάθε φορά που κάποιο σχόλιό τους κάνει να νιώθουν υπέροχοι, μοναδικοί, ότι «μετράνε» στα μάτια των άλλων, δεν τρέφεται απλώς ο ναρκισσισμός τους, ποτίζεται το δένδρο της αυτοπροβολής τους, κι εκείνοι, γοητευμένοι από την ανταπόκριση των άλλων, συνεχίζουν να ανεβάζουν φωτογραφίες κάποτε και πιο περίεργες, πιο προκλητικές, εκθέτοντας τον εαυτό τους με μοναδική επιδίωξη την αποδοχή. Αυξάνουν την αυτοπεποίθησή τους. Χωρίς να σκέφτονται ότι βαδίζουν τον κατήφορο που ίσως τους οδηγήσει σε κάποια ψυχική ασθένεια ή τους καταστήσει θύματα του cyber bullying.

Αρκετές φορές υποκρύπτεται η μεγάλη επιθυμία των νέων για την ένταξή τους σε κάποια ομάδα και την αποδοχή τους από αυτήν. Μάλιστα δεν αποκλείεται κίνητρό τους να είναι κάποια διαταραχή δυσμορφίας την οποία αισθάνονται ότι έχουν.Ίσως να θέλουν να δείξουν προς τα έξω ότι έχουν μια «γεμάτη ζωή», αν μπορούν να προβάλλουν ότι πέρασαν από κάποιο κοσμοπολίτικο μέρος, κάθισαν σε κάποιο επώνυμο μαγαζί, βρέθηκαν σαν παρέα με κάποιους επώνυμους ή έστω κοινωνικά αποδεκτούς ανθρώπους. Προκαλούν έτσι τον θαυμασμό ή και τη ζήλεια των άλλων.

Τελικά είναι απλή μόδα ή η φανέρωση της ασθένειας της εποχής μας; Είναι η δυνατότητα που μας χαρίζει η τεχνολογία ή η ανασφάλειά μας και η χαμηλή αυτοεκτίμηση που μας καλύπτει αυτή; Είναι απλώς ο πειραματισμός με την εικόνα μας ή η κάλυψη του εσωτερικού μας κενού μέσω του ναρκισσισμού και της αναζήτησης της φαντασιωσικής «τέλειας» εμφάνισής μας; Είναι ένα είδος αυτοεξερεύνησης και κοινωνικού πειραματισμού6 που προσπαθεί να εκτοπίσει τη μοναξιά μας και τις φοβίες μας;Τι είναι αλήθεια; Αν δεν καλοξέρουμε και δεν το έχουμε ψάξει βαθύτερα και δεν έχουμε καταλήξει υπεύθυνα και ειλικρινά, μήπως θα ήταν καλύτερα να μην το υιοθετούμε στη ζωή μας , έτσι απερίσκεπτα και άκριτα, μόνο και μόνο επειδή είναι μόδα και το κάνουν όλοι;

 Από το μηνιαίο περιοδικό «Η Δράση μας», Τεύχος 533, Νοέμβριος 2015, Η/Υ επιμέλεια Νεκταρίας Κυριακούλη.

Πέμπτη 23 Νοεμβρίου 2017

Τι είναι αίρεση; ( Α΄)

Ο κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος και έχει δικαίωμα να πιστεύει  ό, τι θέλει. Αυτή την δυνατότητα την έδωσε ο ίδιος ο Θεός στον άνθρωπο και την ελευθερία να πει “όχι” στον Θεό. Όμως η ελευθερία αυτή υπονομεύεται όταν ο άνθρωπος αποφασίζει κάτι χωρίς να έχει σωστή πληροφόρηση γι’ αυτό. Η άγνοια και η λαθεμένη πληροφόρηση θέτουν σε κίνδυνο την ελευθερία του ανθρώπου.
          Η αναφορά μας στο θέμα αυτό- της αιρέσεως-δεν είναι η εμπάθεια και η πολεμική εναντίον κανενός, αλλά η ενημέρωση των αδελφών, η κατάθεση της ορθόδοξης μαρτυρίας.
          Είναι γεγονός, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν παρασυρθεί σε διάφορες  αιρετικές αποκλίσεις από άγνοια ή παραπληροφόρηση σε βασικά θέματα της πίστεως. Βεβαίως σεβόμαστε την επιλογή κάθε ανθρώπου, αρκεί να είναι ελεύθερη και με επίγνωση και όχι αποτέλεσμα παραπληροφόρησης και πλάνης.
          Αλλά ας δούμε πρώτα -πρώτα τί είναι η αίρεση.
          Αίρεση είναι η επιλογή ενός μόνο μέρους της αλήθειας και η επιβολή του πάνω στο όλο. Είναι  η απολυτοποίηση του σχετικού εις βάρος της σύνολης αλήθειας. Έτσι όμως με τον τρόπο αυτό μειώνεται και καταστρέφεται η αλήθεια και ακρωτηριάζεται η ζωή, διότι η αλήθεια σώζει ενώ  η αίρεση που είναι το ψέμα καταστρέφει. Αλήθεια και ζωή είναι δύο πραγματικότητες που χωρίζονται. Λ. χ. Όταν ο αιρεσιάρχης άρειος δίδασκε, ότι ο Χριστός είναι άνθρωπος, έλεγε ένα μόνο ένα μέρος της αλήθειας, γιατί πραγματικά ο Χριστός ήταν και άνθρωπος. Όταν όμως αυτό το μέρος το έβαζε στη θέση του όλου, όταν δηλαδή έλεγε ότι ο Χριστός είναι μόνο άνθρωπος, τότε κατέστρεφε την αλήθεια και δίδασκε την πλάνη, γιατί ο Χριστός δεν ήταν μονό άνθρωπος, αλλά συγχρόνως και τέλειος Θεός. Αυτό βέβαια δεν ήταν μια θεωρητική αλήθεια, αλλά είχε σχέση άμεση με τη ζωή και τη σωτηρία του ανθρώπου. Γιατί αν ο Χριστός ήταν μόνο άνθρωπος, έστω και ο τελειότερος, τότε ο άνθρωπος δεν θα είχε σωθεί, αλλά θα έμενε στο θάνατο.
   π. Γ.

Τετάρτη 22 Νοεμβρίου 2017

Οι Χριστιανοί και η ομοφυλοφιλία, π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος


«18. Ξέρουμε πολύ καλά, ότι καθένας που έχει υιοθετηθεί από τον Θεό δεν αμαρτάνει, και εκείνος που έχει αναγεννηθεί από τον Θεό ασφαλίζει προαιρετικά τον εαυτό του και ο διάβολος δεν μπορεί να τον πιάσει σε κάτι.

19. Ξέρουμε πολύ καλά, ότι καταγόμαστε από τον Θεό, και ότι όλοι οι εμπαθείς άνθρωποι βρίσκονται υπό την εξουσία του πονηρού διαβόλου.

20. Ξέρουμε πολύ καλά, ότι ο Υιός του Θεού έχει έλθει και μας έχει δώσει δυνατότητα μυαλού ώστε να γνωρίζουμε τον αληθινό Θεό και να είμαστε ενωμένοι με τον αληθινό Θεό δια του Υιού Του Ιησού Χριστού. Αυτός ο Ιησούς Χριστός είναι αληθινός Θεός και ζωή αιώνιος.

21. Παιδιά μου, περιφρουρείστε τον εαυτό σας από λανθασμένες περί Θεού αντιλήψεις. Αμήν» (Α’ Ιωαν. 5, 18-21).

Η κατάληξη της πρώτης επιστολής του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως πλαίσιο και προσανατολισμός της χριστιανικής ζωής. Ως αξιολόγηση της πραγματικότητας του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο υπάρχουν και δρουν οι άνθρωποι, μία ... μειοψηφία εκ των οποίων, είναι οι χριστιανοί (το μικρόν ποίμνιον του Χριστού, Λουκ. 12, 32).

Ανεξαρτήτως όμως της αριθμητικής αποτύπωσης (πότε η ποιότητα ήταν πλειοψηφία άλλωστε;) οι χριστιανοί και πριν από αυτούς ο Χριστός και η Εκκλησία ήρθαν στον κόσμο ως αληθινή πρόταση τρόπου ζωής. Όλες οι φιλοσοφικές αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων και τα θρησκεύματα των διαφόρων τοπικών εθνών, ήθελαν να αυτοσυστήνονται, ως μέθοδος γνώσεως του Θεού και τρόπος ζωής. Τα αδιέξοδα των δεδομένων τους δημιούργησαν την απόρριψη και υπέρβασή τους. Γι αυτό κι οι χριστιανοί έλεγαν (κάποτε με βάσιμη αυταρέσκεια) ότι εμείς είμαστε οι εκφραστές της αληθούς φιλοσοφίας.

Οι χριστιανοί έφεραν πρόταση τρόπου ζωής την Σταυρική αγάπη του Χριστού και έλυσαν τα αδιέξοδα του απολύτως λογικά συγκροτημένου αρχαίου κόσμου, ο οποίος όμως κόσμος όταν βούλιαξε στον υποκειμενισμό της σχετικοκρατίας των Σοφιστών δεν μπόρεσε να ανανήψει και να απαντήσει στα πνιγηρά ερωτήματα: Γιατί πρέπει να νοιάζομαι τους άλλους; Τι, το κορόιδο θα είμαι εγώ; Πώς θα περιφρουρήσω τον εαυτό μου;

Απάντηση επιδέχονται τα ερωτήματα αυτά μονάχα όταν ο άνθρωπος αγαπήσει το πρόσωπο του Χριστού και Του αυτοπαραδοθεί. Η απορία του εγωκεντρικού υποκειμενισμού, όταν γίνει συνειδητοποιημένη, αλληθωρίζει εύκολα μπροστά στα αδιέξοδα, στο να φλερτάρει με το κενό και το μηδέν, ή να κάνει προσπάθειες παρηγόριας με σωματικές ηδονές, που τις θέλει ως υποκατάστατα ευτυχίας με την οποία θέλει να τις ταυτίζει. Είμαστε στην εποχή που ταυτίζει την ηδονή με την ευτυχία και κυνηγάει ανειρήνευτα την όποιας μορφής ηδονή, προκειμένου να έχει την αίσθηση έστω προσωρινής (και όσο κρατάει) «ευτυχίας». Έτσι έγιναν επιδιώξιμες ηδονές τα ναρκωτικά και κάθε μορφής προσφερόμενη σωματική εκτόνωση. Τώρα (στις μέρες μας) προσπαθεί να γίνει αποδεκτή και να αποκτήσει ποιοτικό προσωπείο αποδοχής η ομοφυλοφιλία.

Η ομοφυλοφιλία είναι ένα από τα τόσα πάθη του ανθρώπου... Είναι και αυτό μια αρρώστια του ατομικού υποκειμένου. Υπάρχουν αρρώστιες - πάθη των ατόμων (ατομικό υποκείμενο) και αρρώστιες - πάθη της «κοινωνίας» των ανθρώπων (του συλλογικού υποκειμένου).

Όλα τα ανθρώπινα πάθη μένουν στον χώρο της ιδιωτικής ζωής, όταν δεν είναι παραδεκτά και ανεκτά από το συλλογικό κριτήριο της κοινωνίας. Λειτουργούν «εν κρυπτώ και παραβύστω». Είναι στην ιδιωτική σφαίρα. Ανέρχονται όμως στο κοινωνικό προσκήνιο και στον δημόσιο χώρο, γιατί ο πολιτισμός μέσα στον οποίον ζούμε δεν έχει κριτήριο και μέτρο γι’ αυτά τα θέματα, τα «βλέπει» αδιάφορα και ανεκτικά! Η εποχή μας, κατ’ αναλογίαν των ελληνιστικών χρόνων, είναι εποχή επικράτησης του σχετικισμού και του υποκειμενισμού. Ο νεωτερικός μας λοιπόν πολιτισμός έχει αναγάγει σε θεότητα ... την τύφλωση και υποδούλωση του καθενός σε κάποιο πάθος και εξάρτηση. «Θελήσαμε να φτιάξουμε μια κοινωνία που θα ανέχεται πολλά, και τελικώς φτιάξαμε έναν οίκο ανοχής» όπως καίρια επισημαίνει ένας Ιταλός κοινωνολόγος. Αρρώστησε δηλαδή πλέον το συλλογικό υποκείμενο και ανέχεται εξ αυτού τις ατομικές αρρώστιες. Και όχι μόνο τις ανέχεται, αλλά και τις επιβάλλει, όπως συμβαίνει με τη νομιμοποίηση του «γάμου» των ομοφυλοφίλων εκ μέρους της σύγχρονης «Βαβυλώνας» και όποιος δεν την μιμείται δεν τον λογαριάζει για φίλο της και σύμμαχο... Καταλαβαίνουμε, έτσι, πως τέτοια πάθη και τοποθετήσεις «ως σπινθήρες εν καλάμη διαδραμούνται».

Α. Οι χριστιανοί στο άμεσο και στο ακριβώς προηγούμενο παρελθόν της παρουσίας τους στον κόσμο έκαναν θεμελιακά λάθη αξιολόγησης των ενεργειών των ανθρώπων, γιατί αυταπατώντο στη σκέψη ότι όλα είναι Εκκλησία και όλοι είναι χριστιανοί. Πολλές φορές ερωτοτρόπησαν στην δαιμονική πρόταση «του υποχρεωτικού καλού» και της «αναγκαστικής ευρυθμίας» και ουσιαστικά πρόδωσαν τον Χριστό και το ήθος Του, που είναι ήθος ελευθερίας και αδέσμευτης αποδοχής. (Είπεν ουν ο Ιησούς τοις δώδεκα· μη και υμείς θέλετε υπάγειν; Ιωαν. 6,67). Έτσι γεννήθηκαν κάποιοι επαναστάτες χωρίς αιτία και απομακρύνθηκαν από τον Χριστό και την Εκκλησία άνθρωποι και άνθρωποι! Από απλούς και καθημερινούς μέχρι πρόσωπα ποιότητας και κύρους, που είχαν δυνατότητες να γίνουν διαμορφωτές γνώμης και στηρίγματα των αδελφών τους! Όλα αυτά γιατί δεν ήθελαν οι χριστιανοί να σκεφτούν, αυτό που δίδασκε ο Χριστός, ότι δεν θεραπεύεται κάποιος αν δεν το θελήσει. Δεν σώζεται τίποτε, αν δεν θυσιαστεί. Δεν νοείται ακούσια θυσία. Δεν γίνεται κάποιος χριστιανός χωρίς ελεύθερη θέληση.

Ίσως θα θέλαμε να ‘ναι όλος ο κόσμος χριστιανοί, όμως δεν είναι. Ίσως θα θέλαμε όλα να ‘ναι άγια, αλλά δεν ήταν και για να υπάρξει τέτοιο ενδεχόμενο, θα πρέπει να αρχίσουμε από μας. Ίσως έχουμε ανάγκη μια καθαρή και σαφή σε στόχους κοινωνία, όμως άλλα μας λέει η παραβολή της σαγήνης «της βληθείσης εν τη θαλάσση» (Ματθ. 13,48). Ίσως τέλος (ανεπιγνώστως ελπίζουμε) θα θέλαμε τα πράγματα να ρυθμίζονται από μας!

Όμως τι κρίμα;! Πόσο λίγο Τον καταλάβαμε; Ο Χριστός μπορεί να τα ρυθμίσει όλα, και δεν το κάνει ερήμην των ενδιαφερομένων! Μπορεί να φτιάξει μια υποχρεωτική ευταξία και αφήνεται εκτεθειμένος να Τον κατηγορούν ότι είναι υπαίτιος της σύγχυσης που υπάρχει στον κόσμο! Μπορεί να κάνει και πάλι σήμερα την γη κόσμο (κυριολεκτικά!) και την αφήνει «κάτω από την εξουσία του διαβόλου» στην ταραχή και την σύγχυση! Μπορεί να κάνει τους πάντες και τα πάντα να Τον υπακούουν και δεν το απαιτεί αλλά μας λέει «όστις θέλει ...» (Μαρκ. 8,34)! Ξέρει ότι αξία έχει η ποιότητα, και ποιότητα είναι η ελευθερία και το επιλεγόμενο. Όχι το υποχρεωτικό.

Στην περίπτωση τώρα των σημερινών δεδομένων (άσχετα ή και σε συνέχεια ατυχώς με τα λάθη του παρελθόντος) εμείς οι χριστιανοί διαμαρτυρόμαστε για τα κοινωνικά εκδηλώματα που εκφράζουν τοποθετήσεις παντελώς αντίθετες με το θέλημα του Θεού και απολύτως αρνητικές στο ενδεχόμενο ο Θεός να είναι προσανατολισμός στον τρόπο ζωής και ενεργειών των ανθρώπων. Διαμαρτυρόμαστε για θέματα γάμου (μοιχεία, διαζύγιο, αμβλώσεις) για κοινωνικές συναρτήσεις (υιοθεσία) που αναιρούν ακόμα και τα βιολογικά δεδομένα (υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια) και «διαρρηγνύουμε» τα ιμάτιά μας νομίζοντας ότι κάτι τέτοιο βοηθάει...

Μια τέτοια στάση φανερώνει την απόσταση των χριστιανών από την τωρινή πραγματικότητα που (...πάντοτε υπήρχε) έχει έρθει και έχει φτιάξει μια «κοινωνία» άθροισμα, όχι συμφωνία. Μια συνύπαρξη και συγκατοίκηση, όχι ένα σώμα με σαφήνεια περιεχομένου και στόχων. Όπως λέει ο ποιητής ... μια «Ρημαγμένη χώρα» (T. S. Eliot) όπου καθένας «το αρεστόν τοις οφθαλμοίς αυτού ποιεί».

Οι χριστιανοί κοιμούνται με την ζεστασιά ... ή την αυταπάτη του οράματος μιας χριστιανικής κοινωνίας και ξυπνάνε απότομα και αγρίως στην παγωνιά ενός ιγκλού και την σύγχυση μιας ζούγκλας. Και τότε ... φωνάζουνε.

Όμως ...

Β. Ούτε ο Χριστός έβρισε το περιβάλλον Του, ούτε οι μαθητές Του ασχολήθηκαν με τις αθλιότητες που συνέβαιναν στις κοινωνίες που ζούσαν... Έμαθαν ότι ο Χριστός τους αξιολογεί ως αλάτι και προζύμι και αγωνιζόντουσαν να ΕΙΝΑΙ ΟΝΤΩΣ. Οι παλαιοί χριστιανοί γνώριζαν όλες τις αθλιότητες που συνέβαιναν («είσασταν κι εσείς κάποτε έτσι» τους λέει ο απόστολος Παύλος), αλλά δεν τις διόρθωσαν ... νομικά, αλλά ουσιαστικά. Ήξεραν ότι το προζύμι κάνει το αλεύρι ψωμί και το αλάτι κάνει το ψωμί νόστιμο και φαγώσιμο. Και φυσικά ήξεραν πολύ καλά, ότι κανείς δεν τρώει προζύμι και αλάτι!!

Είναι η βίωση του Ευαγγελίου που κάνει τους χριστιανούς ορατούς. Όχι τα λόγια. Οι πράξεις. Το να ζει κανείς σαν τον Χριστό. Να αγαπά κανείς όπως αγάπησε Αυτός, να βοηθάει τους άλλους όπως βοήθησε Αυτός. Κάτι τέτοιο εμείς οι χριστιανοί πρέπει να το ζητήσουμε ταπεινά απ’ τον Χριστό και να δουλέψουμε ουσιαστικά για την απόκτησή του. Πολλοί άνθρωποι σήμερα, πιστοί ή άπιστοι, φοβούνται πολύ να επιλέξουν και να δεσμευτούν σε κάτι οριστικό. Θέλουν πάντοτε μια «πόρτα εξόδου» και μια ασφαλιστική δικλίδα. Όμως στην πίστη η μόνη στάση είναι αυτή του αποστόλου Πέτρου: «Να, τα αφήσαμε όλα και Σε ακολουθήσαμε» (Ματθ. 19,27). Ό,τι θυσιάζεται σώζεται. Τα θυσιαστήρια της Παλαιάς Διαθήκης ήταν τεχνικές προτυπώσεις της ουσιαστικής σχέσης των ανθρώπων με τον Θεό. Αφού Τον αγαπάω (και στο μέτρο που Τον αγαπάω) θυσιάζω: θυμίαμα ... προσφορές ... ολοκαυτώματα! Διαβάθμιση που φανερώνει το βάθος της σχέσης. Δεν είναι το σπουδαιότερο βεβαίως το να φαίνεται εξωτερικά η χριστιανική ταυτότητα, γιατί όταν ο χριστιανός βιώνει την Επί του Όρους Ομιλία είναι ορατός, και όταν δρα με θυσιαστική αγάπη, γίνεται αιτία γέννησης και άλλων χριστιανών! Όταν διαβάζει κανείς την Επί του Όρους Ομιλία αντιλαμβάνεται ότι αφορά όλους τους ανθρώπους, ότι αγγίζει τις ψυχές όλων... όμως πολλοί απέρχονται περίλυποι! (Λουκ. 18,23).

Σ’ αυτόν τον κόσμο της σύγχυσης και της θολούρας ακόμα κι οι χριστιανοί δεν συνειδητοποιούν ότι τα πάθη τα ανθρώπινα είναι ψυχικές δυνάμεις που έχουν πάρει λάθος κατεύθυνση και σπείρουν σύγχυση και διάσπαση στον άνθρωπο. Κάθε πάθος (ψυχικό ή σωματικό) υπόσχεται ή εξυπονοεί ευχαρίστηση, χαρά, ηδονή, όταν του παραδοθείς... Ο ταλαίπωρος άνθρωπος το κάνει ... Η εκτονωτική ανακούφιση φαντάζει στα μάτια του ευχαρίστηση και χαρά, ενώ δεν «φαίνεται» η εξάρτηση που σιγά σιγά δημιουργείται με την οργανική μνήμη στα σωματικά και με την διανοητική εξάρτηση στα ψυχικά. [Πλέον έχουμε κοινότητες απεξάρτησης από το αλκοόλ, από τα ναρκωτικά αλλά και ... κέντρα απεξάρτησης από την ηλεκτρονική ηρωίνη]. Έτσι γίνεται τελικά έρμαιο των παθών του ο άνθρωπος, υπόδουλος σε πολλά αφεντικά. «Όσα πάθη, τοσούτοι και δεσπόται». Όσα πάθη τόσοι κι οι αφεντάδες, έλεγαν οι αρχαίοι. Μετά από λίγο αρχίζουν ... να μαλώνουν οι αφεντάδες για το «ποιός έχει» (!!) προτεραιότητα και το ταλαίπωρο θύμα γίνεται κομμάτια ανάμεσα σε αντικρουόμενες και αλληλοαναιρούμενες επιθυμίες.

Η ψυχαναλύτρια Alice Miller έχει γράψει: Η μάχη να αποδεχτεί η κοινωνία ειδικές μορφές εθισμών, σεξουαλικών και μη σεξουαλικών, είναι ένας από τους πολλούς τρόπους για να αποφύγει κάποιος να έρθει αντιμέτωπος με την προσωπική του ιστορία. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που η ανάγκη τους για προστασία, φροντίδα και τρυφερότητα, καθώς και η ακάλυπτη λαχτάρα τους για αγάπη, σεξουαλικοποιήθηκαν πολύ νωρίς. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν περάσει τη ζωή τους με διάφορες σεξουαλικές καθηλώσεις, χωρίς ποτέ να αντιμετωπίσουν την προσωπική τους ιστορία. Συμμετέχουν σε διάφορες ομάδες, αποδέχονται άκριτα θεωρίες που επιβεβαιώνουν τις καθηλώσεις τους και προσποιούνται ότι μοιράζονται με άλλους «επιστημονικές» γνώσεις, ενώ ασυνείδητα μεταμφιέζουν τη δική τους απωθημένη ιστορία. (Οι Φυλακές της Παιδικής μας Ηλικίας, σ. 153-4).

Γ. Γι’ αυτό η Εκκλησία διδάσκει ότι ο Χριστός είναι Σωτήρας μας, δηλαδή Αυτός στον οποίον αν παραδοθούμε να ζήσουμε εμπιστευόμενοι τον τρόπο που προτείνει (το θέλημα του Θεού), τότε Αυτός θα μας θεραπεύσει κάνοντάς μας σώους, ολόκληρους δηλαδή, συναρμόζοντας τις διασπασμένες της ψυχής μας δυνάμεις. Εδώ κρύβεται όμως και το μυστικό. Πρέπει όντως να παραδοθούμε. Όχι να αποχτήσουμε συμπεριφορικές συνήθειες αξιοπρεπείς και κοινωνικά αποδεκτές! Όχι να μην ενοχλούμε τα κοινωνικά standards! Όχι να τηρούμε μια ανόητη καθηκοντολογική ευπρέπεια, μαϊμουδίζοντας!

Η υπακοή στον Χριστό δεν είναι να μάθουμε χρηστοήθεια αλλά να ζήσουμε το ήθος του Χριστού. Η ηθική του Χριστού δεν είναι ... «μπορείτε» ... «δεν μπορείτε» ... «πρέπει» ... «δεν πρέπει». Η ηθική των χριστιανών είναι συνέπεια της συνάντησης με τον Χριστό. Είναι συνέπεια της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό Του. Είναι έκφραση και σάρκωση ενός ήθους που γεννιέται απ’ την συνάντηση αυτή με τον Χριστό και όχι συμπεριφορικό τρυκ με ευσεβές περιεχόμενο!

Η ομοφυλοφιλία είναι ένα δυναστικό πάθος στην αλυσίδα και την κατηγορία του πατερικού προσδιορισμού ... «η αλογία των παθών»! Επειδή εμπερικλείει ψυχοσωματικές εκφράσεις και ασυνείδητες διεργασίες προελεύσεως είναι από τα πλέον δυσδιάκριτα και συγκεχυμένα. Κάποια άλλα πάθη έχουν μια ωμή διαφάνεια προέλευσης και ικανοποίησης και αυτό τα κάνει συγκεκριμένα. Η ομοφυλοφιλία μπορεί να είναι α) μόνο εκκρεμότητα ψυχικής εξάρτησης, β) μπορεί να είναι ένας material ηδονισμός, γ) μπορεί να είναι μια «ποιοτική» επιλογή προσώπων αλλά και δ) κυνισμός ωμής αυτοαπέχθειας που γίνεται δημόσιος κίνδυνος με τη διασπορά του AIDS. Είναι πολυσύνθετο πάθος που, τώρα στην εποχή της δυναστείας του γονιδιώματος, σηκώνει θρασύ κεφάλι για να μας πει ότι δεν φταίει σε τίποτε! Η από γονιδιακή προδιάθεση ασθένεια, άραγε δεν είναι ασθένεια; Ναι, λένε αλλά δεν φταίμε ... ΙΣΩΣ ... ΟΜΩΣ μένει η ανάγκη θεραπείας!!

Υπάρχει σαφώς και το ποσοστό των ανθρώπων που ισχυρίζονται, και για κάποιους ισχύει, ότι γεννήθηκαν με την αίσθηση και το βίωμα ότι είναι διαφορετικοί και αντίθετοι από τα φαινόμενα. Πολλά πράγματα στον τωρινό κόσμο δεν είναι στην υγιά τους εκδοχή. Ούτε «Έτσι όπως βγήκαν από τα χέρια του Θεού»! Η φθορά η αρρώστια και η στρέβλωση μπήκαν στην ανθρώπινη ζωή. Ζούμε όλοι σ’ ένα κόσμο ελλείψεων και αναπηριών. Αυτό θέλει να επισημάνει και ο Χριστός με τα θαύματα θεραπείας που επετέλεσε. Δεν είναι τα θαύματά Του ενέργειες εντυπωσιασμού, είναι αχνή φανέρωση αυτού που θα έλθει και το οποίο είναι η ελπιζομένη υπόσχεση. «Ιδού καινά ποιώ τα πάντα».

Όμως εμείς ζούμε σε μια εποχή ψευδούς τελειότητος σε όλα τα επίπεδα. Θέλουμε να φτιάξουμε ένα κόσμο έκφραση των εγωιστικών επιθυμιών μας. Φανέρωση των επιλογών μας. Κόσμο ψευδούς τελειότητος που αποφεύγει να «βλέπει» την οδυνηρή πραγματικότητα. «Άτομα με ειδικές ανάγκες», λέμε στρογγυλεύοντας την πραγματικότητα. «Προδιαγράφουμε» το ύψος και τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που γεννιούνται (Αμερική). Φοβόμαστε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Αν κάποιος βέβαια γεννήθηκε με μια έλλειψη, καθόλου δεν φταίει όμως και δεν του επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει την έλλειψη για ... «ζητιανιά»!

Το επίπεδο αναπηρίας (ψυχικής ή σωματικής) δεν είναι απαξίωση των ανθρώπων, είναι ... «κενό» που χρειάζεται να ολοκληρωθεί. Οι άνθρωποι με τέτοια θέματα δεν πρέπει να είναι αντικείμενο εμπαικτικής απόρριψης αλλά υπόθεση ουσιαστικής έκφρασης αγάπης. Όλοι έχουμε αναπηρίες ... ποικιλόχρωμες, δεν χρειάζονται ούτε διαφήμιση ούτε διαπόμπευση αλλά ανάληψη σταυρικής διαδρομής για ανάθεσή τους στα πόδια του Χριστού προς θεραπείαν. Τα πράγματα μπερδεύονται όταν αντί  αυτού (να τις φέρνουμε στον Χριστό) η υπόθεση ιδεολογικοποιείται και ξεκινάει μια διαδρομή, έξωθεν και από αδιαφανή κίνητρα, επιβολής νοσηρών ιδεών που θέλουν να «επιβληθούν» και στην πραγματικότητα και να αναιρέσουν τα αυτονόητα κάνοντας την πραγματικότητα έκθετη σε αυθαίρετες αξιολογήσεις προκαταλήψεων. Αντί πατέρας και μητέρα, γονέας α’ και γονέας β’. Ιδεολογικός προσδιορισμός του ποιό είναι φύλο και άλλα χειρότερα.

Στους προηγούμενους αιώνες ο ντετερμινισμός ήταν το άλλοθι μιας αναγκαστικής πορείας «επιβαλλόμενης» άνωθεν (απ’ τον Θεό). Σήμερα η γονιδιακή τροχιοδρόμηση είναι το άλλοθι μιας αναγκαστικής πορείας ... «επιβαλλόμενης» κάτωθεν (απ’ την βιολογία). Αν ψάχνει κανείς για απόσειση ευθυνών ... κάτι ή κάποιον θα βρει! Τους γονείς, τον Θεό, τις συνθήκες, τα γονίδια! Μια τέτοια νοοτροπία όμως δεν επιτρέπει στον άνθρωπο να ωριμάσει. Η παρατήρηση ότι «Ενηλικιωνόμαστε την ημέρα που συγχωρούμε τους γονείς μας» είναι απολύτως αληθής. Αν μας επιβαρύνουν γονιδιακά ... φορτώματα δεν πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε με την θεωρία του Oscar Wilde: «Aν σου έλθει πειρασμός ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης είναι η παράδοση»! Μια τέτοια λογική και τακτική κάνει τον άνθρωπο σκυλάκι οποιασδήποτε καταστάσεως και δουλάριο του όποιου πάθους. Σήμερα όμως ταύτισε ο σύγχρονος άνθρωπος τον εαυτό του με τις επιθυμίες του («Oι επιθυμίες σας δεν μπορούν να περιμένουν» ακούει στις τηλεοπτικές διαφημίσεις) και περιπλέκει την ζωή του με χίλια μύρια πάθη, εξ αιτίας του ότι δεν υπάρχει ... κυβερνήτης λογισμός εντός του, ο οποίος να αποσαφηνίζει ... τι κρατάει και τι πετάει από όσα επιθυμεί ή του συμβαίνουν.

Δ. Οι αρχαίοι είχαν ταξινομήσει τις λειτουργίες της ανθρώπινης ψυχής στο τριμερές: Διάνοια - Επιθυμία - Συναισθήματα. Ήξεραν ότι αρτιότητα ανθρώπινη είναι να ... συλλειτουργούν αυτά τα «μόρια» της ψυχής, ενώ η διάσπασή τους δημιουργεί τρικυμία εν κρανίω και υπαρξιακή σύγχυση. Ήξεραν ότι πρέπει να υπάρχει κυβερνήτης λογισμός στην ψυχή, που «καθορίζει» τα προτεινόμενα απ’ την επιθυμία και τα συναισθήματα. Αλλά και η επιθυμία και τα συναισθήματα να «ελέγχουν» την διάνοια στο να μη γίνει απάνθρωπη. Σε αυτό το ανθρωπολογικό βάθρο οι Πατέρες της Εκκλησίας προσάρμοσαν τον λόγο και το θέλημα (τον νουν όπως πολλές φορές λένε του Χριστού) του Θεού, ως κατευθυντήρια πυξίδα πορείας. Κάθε τι προτεινόμενο, από όποιο μέρος της ψυχής «ελέγχεται» για το αν θα γίνει αποδεκτό ή θα απορριφθεί, με κριτήριο το θέλημα του Θεού.

Η διαδρομή των παθών ψυχικών ή σωματικών περιγράφεται από τους πατέρες με τις φάσεις: προσβολή [δηλ. πρόταση], συνδυασμός [δηλ. «συζήτηση» με τα προτεινόμενα], συγκατάθεσις [συμφωνία με την πρόταση], αιχμαλωσία [... αυτό που λέει η λέξη], πάθος [υποδούλωση και «αναγκαστική» υποτέλεια στις εντολές (μέχρι να μας ελευθερώσει ο Χριστός, αν Του παραδοθούμε) στις εντολές του πάθους].

Ε. Ατυχώς όλη αυτή η ψυχική διεργασία των παθών αγνοείται ακόμα κι απ’ τους χριστιανούς, γιατί, πρέπει να το ομολογήσουμε: «Από κάποιες ρωγμές, ο καπνός του Σατανά, έχει εισχωρήσει στο λαό του Θεού»! Η σχέση με τον Θεό έχει γίνει «συναλλαγή ασφαλιστική» ή ωφελιμιστική ανακούφιση. Χάθηκε η υγιής διαδρομή «Δια την αλήθειαν εστί η αρετή και ουχί δια την αρετήν η αλήθεια». Δηλαδή ότι ο τρόπος ζωής μας φανερώνει αν αληθεύει η ζωή μας, και ότι οι αρετές δεν είναι αυτοσκοπός.

Έρχεται λοιπόν τώρα το θέμα της ομοφυλοφιλίας και δημιουργείται σύγχυση ακόμα μεγαλύτερη. Αρχίζουν «θεολογίες» τραγικές που είτε δαιμονοποιούν κάθε εξαρτημένο από τέτοια πάθη ή απατούν αυτά τα πρόσωπα με διδασκαλίες «για την καλοσύνη του Θεού που κατανοεί τα πάντα» (λες και τίθεται εν αμφιβόλω)...! Για να δικαιώνεται «ο άθεος» D. Hume που έλεγε: «Τα λάθη στην θεολογία είναι επικίνδυνα, ενώ εκείνα στη φιλοσοφία απλώς γελοία».

Επιτέλους πρέπει να το φωνάξουμε. Η αμαρτία η συγκεκριμένη, όπως και κάθε αμαρτία, δεν είναι άρνηση και προσβολή της αξιοπρέπειας του Θεού!! Ο Χριστός δεν είναι εισαγγελικός έκδικος κάποιου νόμου ο οποίος νόμος τον υπερβαίνει και Αυτόν, στην λογική της ... «ανάγκας» των αρχαίων στην οποία και οι «θεοί πείθονται»!! Η αμαρτία είναι υπαρξιακή φθορά που καταστρέφει τον άνθρωπο και του στερεί την δυνατότητα να βλέπει το θέλημα του Θεού ως θεραπεία του (των ανθρώπων). Τίποτε ανθρώπινο στην παρούσα του μορφή, και το πιο καλό και ευγενές δεν έχει σχέση με τον Θεό! Τίποτε ανθρώπινο, ακόμα και το πιο ποταπό και κτηνώδες δεν θα γίνει τελικά εμπόδιο στην σχέση με τον Θεό αν θυσιαστεί και αφεθεί στην θεραπεία των «χεριών» Του. Η λαγνεία είναι ένα φτωχό αδύναμο κλαψιάρικο πράγμα, μπροστά στον πλούτο που θα αναδυθεί όταν η λαγνεία πεθάνει (C.S. Lewis).

Όταν υπάρχει άγνοια για όλα αυτά τότε ο άνθρωπος πορεύεται στο σκοτάδι και πολεμάει ατελέσφορα. Αντί να αγωνιστεί να παραδώσει στον Χριστό την λαγνεία του ώστε Αυτός να την μεταμορφώσει, την καθιερώνει ως κριτήριο. Δεν μπορεί να καταλάβει ότι «Πέρα από κάθε τόπο και χρόνο, θα του δοθεί εξουσία που προέρχεται από τον κατεξοχήν Τόπο. Οι δυνάμεις που αντιστρατεύονταν την θέλησή του, θα γίνουν υπάκουη φωτιά στο αίμα του και παραδείσιος κεραυνός στη φωνή του» (C. S. Lewis). Δεν ψάχνει για ελευθερία αλλά για καταξίωση. Υποσυνείδητα βλέπει το κενό αλλά δεν ξέρει, πώς θα καλυφθεί... Σαν τον τσαγκάρη της γαλέρας του Κολόμβου δεν βλέπει τον νέο κόσμο στον οποίον κατευθύνεται κάθε άνθρωπος, αλλά αγωνιά αν θα προλάβει να γίνει τσαγκάρης στο χωριό του ... (Ντ. Χάμαρσκελντ).

Ατυχώς για τους περισσότερους οι απορίες όλες εξαντλούνται στο αν μπορούν δυο άνθρωποι του ίδιου φύλου «να αγαπιούνται», θεωρώντας δεδομένο ότι αυτό είναι αρκετό «για να γίνουν γονείς» (με υιοθεσία φυσικά) ... Θέλει να αγνοεί ο σύγχρονος άνθρωπος ότι και αν όντως ισχύει η υποτιθέμενη «αγαπητική προϋπόθεση» (δεν θέλουμε να αμφισβητήσουμε τίποτε), ΟΜΩΣ κάθε τέτοια αξίωση είναι απλώς ψυχολογική. Θέλει να αγνοεί ότι είναι χαοτική η απόσταση ανάμεσα σ’ ένα ρόλο και σε μια λειτουργία. Η ζωή δεν είναι θεατρική παράσταση ώστε να ανατίθενται ρόλοι! Δεν «παίζουμε» κάτι, είμαστε ή δεν είμαστε κάτι. Προηγείται η λειτουργία και ακολουθεί ο ρόλος ως ευθύνη και δραστηριοποίηση και συλλειτουργούν. «Πατέρας» και «Μητέρα» είναι ανθρώπινες λειτουργίες. Είναι ανθρωπολογικό πλαίσιο και όχι απλώς αρμοδιότητα. Η ζωή είναι μυστήριο και αλυσίδα με κρίκους καθένας απ’ τους οποίους έχει προϋπόθεση τον προηγούμενο και είναι αιτία του επομένου. «Κανένας δεν είναι νησί» (Th. Merton).

Για τους χριστιανούς, το κεφάλαιο 19 του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου (*), προσδιορίζει σαφώς το θέλημα του Θεού όσον αφορά τον γάμο, το διαζύγιο, τα παιδιά και την τελική κατάληξη των ανθρώπων στη Βασιλεία των Ουρανών. Οι χριστιανοί μ’ αυτό το φως και με αυτά κυβερνήτη λογισμό αξιολογούν όχι μόνον ό,τι συμβαίνει γύρω τους αλλά και ό,τι συμβαίνει στους ίδιους. Αν δεν το κατορθώνουν σωστά πάντα, τότε ζητούν την κατανόηση της αδυναμίας τους από τον Χριστό και αρχίζουν και πάλι, πλέον και με την πείρα του λάθους, να προσπαθούν, ζητώντας δύναμη από τον Χριστό για να το φτάσουν. Αν κάτι δεν το φτάνω πρέπει να ξαναπροσπαθήσω, όχι να αρχίζω να το συκοφαντώ.

ΣΤ. Για τους χριστιανούς κριτήριο και οδηγός είναι το θέλημα του Θεού που αγωνίζονται να αγαπήσουν και να υλοποιήσουν. Δεν βρίζουν όποιον σκέφτεται και ζει διαφορετικά. Δεν επιθυμούν να επιβάλουν σε κανένα τίποτε. Οι χριστιανοί ξέρουν από πείρα ότι η αμαρτία είναι επικαθήμενη «σκουριά» στην ανθρώπινη ύπαρξη. Δεν απορρίπτουν λοιπόν κανένα άνθρωπο, γιατί ξέρουν ότι κάτω και από το πιο ειδεχθές προσωπείο (εξ αιτίας των παθών) υπάρχει το πρόσωπο του Χριστού, ο οποίος ταύτισε τον εαυτό Του με κάθε άνθρωπο. Αγαπούν τον άνθρωπο και απορρίπτουν μόνο την αμαρτία του, όπως και την δική τους.

Από τον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο έμαθαν και

Ξέρουν να ασφαλίζουν προαιρετικά τον εαυτό τους ώστε ο διάβολος να μη μπορεί να τους πιάσει σε κάτι!

Ξέρουν ότι κάθε εμπαθής άνθρωπος βρίσκεται υπό την εξουσία του πονηρού.

Ξέρουν να περιφρουρούν τον εαυτό τους από λανθασμένες περί Θεού αντιλήψεις.

Ξέρουν να γνωρίζουν τον αληθινό Θεό, και εξ Αυτού και κατ’ επέκτασιν και τον εαυτό τους.



Μένει για όλα αυτά να ελέγξουμε τους εαυτούς μας ... αν όντως όλα αυτά τα «ξέρουμε» καλά.­_

(*) Μτθ. ιθ’: 1 Μόλις ο Ιησούς τελείωσε την διδασκαλία του αυτή, ανεχώρησε από την Γαλιλαία. Πήγε στα όρια της Ιουδαίας πέραν του ποταμού Ιορδάνη. 2 Και εκεί άρχισαν να συρρέουν κοντά του πλήθη πολ­λά. Και θεράπευσε και εκεί τους άρρωστους.

3 Τότε τον πλησίασαν μερικοί Φαρισαίοι με σκο­πό να τον φέρουν σε δύσκολη θέση, και του έθεσαν το ερώτημα:

- Επιτρέπεται να χωρίζει ο άντρας την γυναίκα του, για όποιο λόγο θέλει;

4 Τους απάντησε:

- Δεν διαβάσατε στην Γραφή ότι ο Δημιουργός από την αρχή έφτιαξε έναν άντρα και μια γυναίκα; Και ότι είπε: 5 Οφείλει ο άνθρωπος να αφήνει τον πατέρα του και την μητέρα του και να αφοσιώνεται στην γυναίκα του· και ότι και οι δυο αποτελούν «μία σάρκα;». 6 Συνεπώς οι σύζυγοι δεν είναι πια «δύο», αλλά «μία σάρκα». Ό,τι λοιπόν ο Θεός ένωσε με την συζυγία, ο άνθρωπος δεν έχει δι­καίωμα να το χωρίζει.

7 Του είπαν:

- Τότε γιατί στις εντολές του Μωυσή δίνεται η δυνατότητα να χορη­γούμε εγγράφως διαζύγιο και να την χωρίζωμε;

8 Τους απάντησε:

- Ο Μωυσής απλώς επέτρεψε να χωρίζετε τις γυναίκες σας, παίρνοντας υπ’ όψη του την σκληροκαρδία σας και προλαμβάνοντας τα χειρότερα! Μα αυτό δεν είναι η τάξη που έβαλε ο Θεός όταν δημιούργησε τον άνθρωπο. 9 Και σας το τονίζω: ότι όποιος χωρίσει την γυναίκα του για οποιοδήποτε άλλο λόγο έκτος από απιστία της, και παντρευτεί άλλη, διαπράττει μοιχεία. Και εκείνος που θα παντρευτεί χωρισμένη, διαπράττει μοιχεία!

10 Του είπαν οι μαθητές του:

- Αν η σχέση του άνδρα με την γυναίκα του έχει τέτοιες δεσμεύσεις, δεν τον συμφέρει να παντρευτεί!

11 Τους απάντησε:

- Κάτι τέτοιο δεν το αντέχουν όλοι, αλλά μόνο εκείνοι που το έχουν λάβει ως χάρη! 12 Μερικοί είναι ευνούχοι, επειδή γεννήθηκαν έτσι. Άλλοι είναι ευνούχοι, επειδή άνθρωποι τους ευνούχισαν. Και υπάρχουν «ευνούχοι», επειδή μόνοι τους "θεώρησαν" τον εαυτό τους ευνούχο, χάριν της Βασιλείας των Ουρανών. Όποιος μπορεί να "περπατήσει" ένα τέτοιο τρόπο ζωής, ας τον βαδίσει.

13 Τότε του έφεραν παιδιά, να τα ευλογήσει και να προσευχηθεί γι’ αυτά. Και οι μαθητές του τους επέπληξαν! 14 Ο Ιησούς όμως είπε:

- Αφήστε τα παιδιά! Μην τα εμποδίζετε να ‘ρ­θουν κοντά μου! Η Βασιλεία των Ουρανών είναι βασιλεία εκείνων, που είναι σαν κι αυτά.

15 Και αφού τα ευλόγησε, έφυγε από τα μέρη εκείνα.

16 Και να, ήρθε ένας και του είπε:

- Διδάσκαλε αγαθέ, τι καλό πρέπει να κάνω, για να έχω αιώνια ζωή;

17 Του απάντησε:

- Γιατί με ονομάζεις «ἀγαθόν»; Κανένας δεν είναι αγαθός παρά μόνο ένας, ο Θεός. Αλλά αν θέλεις να μετάσχεις στην ζωή, να τηρείς τις εντολές.

18 Τον ρώτησε:

- Ποιες;

Του απάντησε ο Ιησούς:

- Το «μη φονεύσεις· μη μοιχεύσεις· μη κλέψεις· μη ψευδομαρτυρήσεις· 19 τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου· και να αγαπήσεις τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου».

20 του λέει ο νεαρός:

- Όλα αυτά τα τηρώ από την εφηβική μου ηλικία. Τι μου λείπει ακόμα;

21 Του απάντησε ο Ιησούς:

- Αν θέλεις να είσαι τέλειος, πήγαινε πούλησε τα υπάρχοντά σου, μοίρασέ τα στους φτωχούς, και θα έχεις θησαυρό κοντά στον Θεό, και ακολούθησέ με.

22 Μα μόλις ο νεαρός άκουσε την πρόταση αυτή, έφυγε λυπημένος, γιατί είχε μεγάλη περιουσία.

23 Τότε ο Ιησούς είπε στους μαθητές του:

- Αλήθεια σας λέω: δύσκολα θα μπη πλούσιος στην Βασιλεία των Ουρανών. 24 Είναι πιο εύκολο να περάσει μια καμήλα από την τρύπα που ανοίγει η βελόνα, παρά να μπει πλούσιος στην Βασιλεία των Ουρανών.

25 Όταν οι μαθητές του τα άκουσαν αυτά, έμειναν κατάπληκτοι, και έλεγαν μεταξύ τους:

- Ποιός λοιπόν μπορεί να σωθεί;

26 Ο Ιησούς τους κοίταξε και τους είπε:

- Για τους ανθρώπους αυτό είναι αδύνατο, στον Θεό όμως όλα είναι δυνατά.

27 Ενώ έλεγε αυτά πήρε τον λόγο ο Πέτρος και του είπε:

- Να λοιπόν, εμείς τα αφήσαμε όλα και σε ακολουθήσαμε. Ποια θα είναι η αμοιβή μας;

28 Τους απάντησε ο Ιησούς:

- Αλήθεια σας λέω, σεις που με ακολουθήσατε, όταν θα ξαναγεννηθεί ο κόσμος και θα "καθίσει" ο υιός του ανθρώπου στον θρόνο της δόξης του, θα καθίσετε και σεις σε δώδεκα θρόνους για να κρίνετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ. 29 Και καθένας που εγκατέλειψε σπίτια, ή αδελφούς, ή αδελφές, ή μητέρα, ή πατέρα, ή γυναίκα, ή παιδιά, ή χωράφια, για να μη του γίνει εμπόδιο και χωρισθεί από εμένα θα λάβει εκατονταπλάσια, και θα κληρονομήσει αιώνια ζωή. 30 Τότε πολλοί θα γίνουν από πρώτοι τελευταίοι· και από τελευταίοι πρώτοι!