Στην εποχή μας πλήθυναν δυστυχώς τα λόγια και τα βιβλία, και λιγόστεψαν τα βιώματα, διότι επηρεάστηκαν οι άνθρωποι πάλι από το κοσμικό πνεύμα, που επιδιώκει όλο τις ευκολίες και αποφεύγει τον σωματικό κόπο. Αναπαύονται δηλαδή οι περισσότεροι από εμάς στο πολύ διάβασμα και στην λίγη ή καθόλου εφαρμογή. Θαυμάζουμε μόνον τους Αγίους Αθλητάς της Εκκλησίας μας, χωρίς να καταλαβαίνουμε το πόσο κοπίασαν, διότι δεν κοπιάσαμε, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τον κόπο τους, για να τους αγαπήσουμε και να αγωνισθούμε από φιλότιμο να τους μιμηθούμε.
Θαρρώ πώς [...] ο Σολωμός και ο Κάλβος και οι άνθρωποι των ελληνικών αναγεννήσεων δε σκέφτηκαν να φοβηθούν τον ξένο για να σηκώσουν τείχη και να τον κλείσουν απέξω. Συνειδητά ή υποσυνείδητα ήξεραν πώς ολόκληρη η ελληνική ιστορία είναι φτιαγμένη από ταξίδια, γνωριμίες, ριζώματα και διάλογους σε μακρινούς τόπους, πού καταλήγουν πάντα σ' ένα συμπέρασμα σφραγισμένο μ' αυτή την ιδιότυπη σφραγίδα πού την αναγνωρίζουμε αμέσως και πού λέγεται ελληνισμός.
|... | Το κακό δε θα μπορέσουμε να το πολεμήσουμε με ρητορείες δεισιδαιμονίας ή κλείνοντας τα μάτια σε γεγονότα πού γίνουνται τόσο κοντά τριγύρω μας. Το δίλημμα είναι αμείλικτο: είτε θ' αντικρίσουμε το δυτικό πολιτισμό, πού είναι κατά μέγα μέρος και δικός μας, μελετώντας με λογισμό και με νηφάλιο θάρρος τις ζωντανές πηγές του — κι αυτό δε βλέπω πώς μπορεί να γίνει αν δεν αντλήσουμε τη δύναμη από τις δικές μας ρίζες και χωρίς ένα συστηματικό μόχθο για τη δική μας παράδοση· είτε θα του γυρίσουμε τις πλάτες και θα τον αγνοήσουμε, αφήνοντας τον να μας υπερφαλαγγίσει, με κάποιον τρόπο από τα κάτω, με τη βιομηχανοποιημένη, την αγοραία, τη χειρότερη μορφή της επίδρασης του.
Τσαμουριά, ο αλβανικός αναθεωρητισμός θεωρεί την περιοχή της Ηπείρου που περιλαμβάνει τις γεωγραφικές ζώνες Ηγουμενίτσας, Πάργας, Παραμυθιάς, Φιλιατών και Μαργαριτίου, πρόκειται δηλαδή για τη σημερινή Θεσπρωτία. Βέβαια, εκτός από τη Θεσπρωτία, αλβανικό ενδιαφέρον, εκ πρώτης όψεως δυσερμήνευτο, παρατηρείται και για τη Δυτική Θράκη.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας Πασκάλ Μίλο ασχολείται επισταμένως με την εκεί μουσουλμανική μειονότητα. Στο παρελθόν, επέκρινε την ελληνική Πολιτεία για άσκηση πολιτικής κάθαρσης εναντίον της μειονότητας. Σημειώνεται ότι ο ίδιος έχει κάνει και έρευνες επί τόπου με επισκέψεις του στη Δυτική Θράκη. Το ζήτημα των Τσάμηδων και των διεκδικήσεών τους, που υποβόσκει εδώ και καιρό, επανέρχεται στην επικαιρότητα είτε ως απειλή διεκδίκησης από το αλβανικό κράτος είτε ενταγμένο στη γενικότερη στρατηγική επανένωσης των «αλύτρωτων αλβανικών πατρίδων».
Σε απόδειξη των ανωτέρω η εφημερίδα «Shqip», φιλοξένησε μακροσκελές άρθρο του Σελμάν Σέμε (Selman Sheme), καθηγητή Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Τιράνων και πρώην πρόεδρο της Οργάνωσης «Τσαμουριά». Ο Σεμέ χαρακτηρίζει την Τσαμουριά «εθνικά καθαρή αλβανική επαρχία», ενώ σημειώνει ότι οι προσπάθειες εξελληνισμού της έγιναν πιο έντονες μετά το 1913, όταν η περιοχή «βρέθηκε υπό ελληνική κατοχή». Ο εξελληνισμός της Τσαμουριάς, σύμφωνα με τον Σέμε, πραγματοποιήθηκε με τους ακόλουθους τρεις τρόπους:
1. Εθνική κάθαρση μέσω γενοκτονίας σε βάρος του τσάμικου πληθυσμού. 2. Αλλαγή της δημογραφικής σύνθεσης με τη μεταφορά Ελλήνων και Βλάχων εποίκων. 3. Αφομοίωση των ορθόδοξων Αλβανών Τσάμηδων.
Η Τσαμουριά, σύμφωνα με τον Σέμε,ήταν περιοχή αυτόχθονων Ιλλυρίων και στη συνέχεια ιλλυροαλβανική επαρχία. Σύμφωνα με απογραφή του 1910, πριν από την «ελληνική κατοχή», συνεχίζει, στην Τσαμουριά ζούσαν 73 χιλ. κάτοικοι, από τους οποίους οι 61 χιλ. ή 84% του πληθυσμού ήταν Αλβανοί, 9.800 ή 12% ήταν Έλληνες, 1.200 Βλάχοι και 1.000 Αθίγγανοι.
Από τους 61 χιλ. Αλβανούς, κατά τον Σέμε, οι 31 χιλ. ήταν μουσουλμάνοι και οι 29 χιλ. ορθόδοξοι. Ο εξισλαμισμός των Αλβανών Τσάμηδων ξεκίνησε σχετικά αργά και ήταν πιο έντονος την εποχή του Αλή Πασά. Οι κάτοικοι του Σουλίου ήταν Τσάμηδες Αλβανοί ορθόδοξοι. Οι Έλληνες στην Τσαμουριά, όπως και στο Δέλβινο, τη Δρόπολη Αργυροκάστρου και τους Αγίους Σαράντα, ισχυρίζεται ο συντάκτης του άρθρου, ήρθαν ως εργάτες γης, δεν είναι γηγενείς αλλά εγκαταστάθηκαν εκεί δουλεύοντας τα χωράφια των Αλβανών γαιοκτημόνων και μετά έκτισαν τα χωριά τους. Σήμερα στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον Σέμε, ζουν 165 χιλ. Αλβανοί, από τους οποίους οι πιο πολλοί είναι ορθόδοξοι Τσάμηδες που μιλούν κρυφά την αλβανική στις οικογένειές τους στη Θεσπρωτία, τα Ιωάννινα, την Άρτα και την Πρέβεζα, φοβούνται όμως να δηλώσουν την εθνική τους ταυτότητα! Για τους αλβανόφωνους που ζουν στην «Τσαμουριά», την Καστοριά και τη Φλώρινα, συνεχίζει ο Σέμε, η Ακαδημία Επιστημών Αλβανίας από το 1998 στο «Πρόγραμμα για την επίλυση του αλβανικού εθνικού ζητήματος» ζητά να αναγνωριστούν ως εθνική μειονότητα, να έχουν δημοτικά σχολεία στην αλβανική, να μαθαίνουν την ιστορία της Αλβανίας, να έχουν δηλαδή τα δικαιώματα που έχουν και οι Έλληνες της Αλβανίας (στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πρόσφατο, δημοσίευμα –που δεν διαψεύστηκε- έγκριτης επαρχιακής εφημερίδας ότι επίκειται το άνοιγμα αλβανικού σχολείου στη Θεσσαλία, και συγκεκριμένα στη Λάρισα)... Στο τέλος ο Σέμε κάνει την εξής πρόταση, η οποία «θα έσωζε τη Θεσπρωτία από το μαρασμό»: «Ο επαναπατρισμός των 250 χιλ. Τσάμηδων που ζουν σήμερα στην Αλβανία στα δικά τους εδάφη στην ‘Τσαμουριά’ θα βελτίωνε αισθητά τη δημογραφική και οικονομική κατάσταση της επαρχίας. Οι επαναπατρισμένοι Αλβανοί θα ενσωματώνονταν πολύ γρήγορα στις διαδικασίες της κοινωνικής κατανομής εργασίας και θα συνέβαλλαν στην ανάπτυξη και την ευημερία της Ελλάδας»!
Το ευαγγέλιο της Κυριακής προ των Φώτων μας παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του Ιωάννου του Βαπτιστού.
Το κήρυγμα του Ιωάννη προαναγγέλλει τον μεσσία και το ευαγγέλιό Του «ἀρχή τοῦ εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ τοῦ Θεοῦ». Το κήρυγμα και το έργο του Ιωάννου φανερώνουν ότι έφθασε η εποχή του Μεσσία και το «Ευαγγέλιο»θα πληρωθεί ως χαρμόσυνο μήνυμα ανάμεσα στους ανθρώπους. Μια τέτοια δωρεά εκ μέρους του θεού στον κόσμο προϋποθέτει τη μετάνοια ως πιο σωστή στάση. Μετάνοια όχι βέβαια για να έλθει η βασιλεία του Θεού, όπως κήρυτταν παλιότερα οι προφήτες, αλλά γιατί ήδη έρχεται στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού.
Τί είναι όμως αυτό το «Ευαγγέλιο»και τι σημαίνει σήμερα για μας ;
Στους ανθρώπους που υπέφεραν κάτω από την τυραννία του κακού και το βάρος της δουλείας, κοινωνικής και πνευματική, αλλά και κάτω από το ζυγό του μωσαϊκού νόμου, παρέχεται η ευχάριστη αγγελία ότι το κακό που καταδυναστεύει με ποικίλες μορφές τους ανθρώπους, καταστρέφεται με το στο σταυρό και την ανάσταση του Χριστού και προσφέρεται στον άνθρωπο μια νέα δυνατότητα ζωής μέσα στην Εκκλησία. Φτάνει βέβαια οι άνθρωποι να μετανοήσουν, δηλ. να επιστρέψουν από το κακό εαυτό τους στον Θεό και να δεχθούν με ταπείνωση τη δωρεά Του.
Το Ευαγγέλιο δεν διακηρύχθηκε μόνο τότε στην ανθρωπότητα, αλλά δια της εκκλησίας διακηρύσσεται συνεχώς ως προσφορά αγάπης του Θεού προς τον κόσμο, παρότι ο κόσμος στηρίζει αλλού τις ελπίδες του και περιμένει τη σωτηρία του από εγκόσμια σχήματα (επιστήμη, τεχνολογία, κ.ά.).
Κατά την εποχή του Χριστού οι άνθρωποι περίμεναν με αγωνία τη λύτρωση από τη μύηση στα διάφορα μυστήρια, από τις υποσχέσεις των αυτοκρατόρων και από διάφορα φιλοσοφικά κηρύγματα. Και όλα αυτά οδηγούσαν σε τραγική απογοήτευση. Την ίδια απογοήτευση ένοιωθαν και οι Ιουδαίοι από την τήρηση του μωσαϊκού νόμου.
Αλλά την ίδια απογοήτευση διαπιστώνει κανείς και από σύγχρονα «ευαγγέλια», στα οποία στήριξαν οι άνθρωποι τις ελπίδες για μια πιο ανθρώπινη ζωή. Παρά τα εντυπωσιακά ανθρώπινα επιτεύγματα, ο φόβος του θανάτου και της καταστροφής πλανάται παντού.
Το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού είναι πάντοτε παρόν μέσα στην ανθρωπότητα σαν κρίση και σαν σωτηρία. Σαν κρίση αφ’ ενός μας οδηγεί σε αυτοκριτική και σε μετάνοια και αφ’ ετέρου σαν μήνυμα σωτηρίας που προέρχεται από το σταυρό και την ανάσταση.
Είναι συνεπώς παράλογο και ασύνετο για τους ανθρώπους να θρηνούν ψυχικά ερείπια καταστροφών, ενώ τους προσφέρεται από την Εκκλησία το χαρμόσυνο μήνυμα της σωτηρίας, το «Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού».
Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια είναι ο χρόνος και ο άνθρωπος προσπάθησε να τον καταλάβει με πολλούς τρόπους.
Οι φιλόσοφοι, φιλοσοφικά
Οι μαθηματικοί, μαθηματικά
Οι ψυχολόγοι, ψυχολογικά και
Οι Άγιοι, αγιοπνευματικά.
Οι μόνοι όμως που έζησαν και ζουν βαθειά την έννοια του χρόνου είναι οι Άγιοι της Εκκλησίας.
Οι φιλόσοφοι, οι μαθηματικοί, οι ψυχολόγοι κ.α. μπορεί να είπαν σπουδαία πράγματα για το χρόνο, αλλά δεν μπορούν να συλλάβουν το βαθύτερο νόημά του.
Οι Άγιοι δεν κάνουν προσπάθεια για να κατανοήσουν το χρόνο, αλλά για να τον ζουν. Διότι τα μυστήρια βιώνονται και δεν ερμηνεύονται: «οὐ φέρει τό μυστήριο ἔρευναν».Οι Άγιοι και οι πιστοί ζώντας μέσα στην Εκκλησία βρίσκουν το μεγάλο μυστικό. Να ζουν το μυστήριο του χρόνου.
Πώς; Με το να τον υπερβαίνουν.
Ο πιστός, δια των Αγίων Μυστηρίων και της λειτουργικής ζωής, ζει πέρα από το χρόνο και με τη βίωσή του ζει την αιωνιότητα.
Έτσι: η Γέννηση του Χριστού, η Βάπτιση, η Σταύρωση, η Ανάσταση, για τον πιστό είναι γεγονότα που τα ζει κανείς ως παρόντα σε κάθε στιγμή. Κάποιες τομές μέσα στο ιστορικό χρόνο που τον αγκαλιάζει και τον κάνει αιωνιότητα.
Όλα όσα αφορούν τον Χριστό και την Εκκλησία έχουν ένα υπερχρονικό χαρακτήρα – ο Χριστός χθες και σήμερα είναι ο Ίδιος, αναλλοίωτος και υπερχρονικός.
Συνεπώς η χρονικότητα υπερβαίνεται με την αιωνιότητα, αρκεί να μπει μέσα στο χρόνο το στοιχείο της αιωνιότητας, ο Θεός.
Και ο Θεός είναι αγάπη.
Να ποιο είναι το μυστικό που μπορεί να μετατρέψει το χρόνο σε αιωνιότητα. Χωρίς την αγάπη, δεν υπάρχει Χριστός. Χωρίς αγάπη ο άνθρωπος είναι ξηρός, ένα νούμερο. Όποιος αγαπά είναι πάντα επίκαιρος, όπως ο Χριστός και οι Άγιοί του, διότι «ἡἀγάπη οὐδέποτε ἐκλείπει».
Αιώνες τώρα ο Μέγας Βασίλειος, που εορτάζει στην αρχή του νέου έτους, είναι και μένει αιώνιος. Μας δίνει τις πιο αληθινές απαντήσεις σε όλα τα θέματα. Μας λέγει:
Θέλετε να είστε πάντα νέοι; Έχετε αγάπη.
Θέλετε να είστε ευτυχείς και να ζήσετε αιώνια; Αγαπάτε.
Αντί λοιπόν της συμβατικής ευχής «καλή χρονιά» η «χρόνια πολλά», ας ευχηθούμε εις εαυτούς και αλλήλους:
Ν’ αγαπάμε βαθειά και αληθινά για να ζήσουμε αιώνια. Μόνο οι σχέσεις της αληθινής αγάπης μας περνάνε από την χρονικότητα στην αιωνιότητα.
Καθώς ανατέλλει ονέος ενιαυτός του Κυρίου και αντικρίζουμε την καινούρια χρονιά, οι ευχές μας στρέφονται γύρω από την επιθυμία να ζήσουμε πολλά κα ευχάριστα χρόνια.
Όμως για την μικρή ζωή μας ο χρόνος δε σημαίνει και πολλά πράγματα, γιατί υπάρχουν στιγμές μιας μέρας που κρίνεται πολλές φορές η αιωνιότητα.
Ας μάθουμε να αντιμετωπίζουμε την κάθε μέρα μας σαν να είναι η πρώτη μέρα του χρόνου και να αγωνιζόμαστε να δίνουμε τέτοιο περιεχόμενο που να έχει την αξία μιας ολόκληρης χρονιάς και να είναι ολόκληρη αιωνιότητα.
Εύχομαι να δίνει ο Κύριος τη δύναμη να ζούμε καθημερινά με την αίσθηση της αιώνιας ζωής.
