Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΩΝ: Κείμενο πνευματικής αφύπνισης και μετανοίας

          Ο Μέγας κανόνας είναι ένα υμνολογικό κείμενο του οποίου ποιητής είναι ο άγιος Ανδρέας αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Αποτελείται από 250 τροπάρια στα οποία έχουν προστεθεί κι άλλα 30 από άλλους υμνογράφους που αναφέρονται στην οσία Μαρία την Αιγυπτία και τον Άγ. Ανδρέα.

          Κεντρικό θέμα του είναι ο άξονας όλων των πνευματικών αγωνισμάτων, δηλ. η μετάνοια. Η συναίσθησης της αμαρτωλότητος και η ειλικρινής μετάνοια έγινα η αφετηρία όλων πνευματικών προσπαθειών του πιστού.

          Ο ποιητής φαίνεται ότι έγραψε τον κανόνα αυτό προς το τέλος της ζωής του με μεγάλη κατάνυξη. Χρησιμοποιεί γεγονότα από την Παλαιά Διαθήκη και την Καινή και τα πλέκει με πολύ λυρισμό, που καθώς τα διαβάζουν οι πιστοί αντλούν δύναμη για ν’ αποφεύγουν τις κακές πράξεις και να μιμούνται τις καλές.

          Ο στόχος της μελέτης του Κανόνα αυτού είναι οι μελετητές να στρέφονται προς τον Θεό και με δάκρυα στα μάτια να οδηγηθούν στη μετάνοια. Το κατανυκτικό αυτό κείμενο μας ανεβάζει μ’ ένα κλιμακωτό τρόπο. Πρώτα μας οδηγεί στην αυτογνωσία  της ρυπαρής αθλιότητας μας και στη συνέχεια στην επιθυμία της θεραπείας μας.

          Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια της δ΄ Ωδής:

          « Το σώμα κατερρυπώθην, το πνεύμα κατασπιλώθην, αλλ’ ως ιατρός Χριστέ αμφότερα, δια μετανοίας μοι θεράπευσον, απόλουσον, πλύνον, δείξον μοι Σωτήρ μου, χιόνος καθαρώτερον».

          Και η μετάνοια ως μονόδρομος πλέον τον καθιστούν πνευματικά πτωχό γιατί δεν έχει να παρουσιάσει τους ανάλογους καρπούς.

          «Αξίους της μετανοίας, καρπούς μη απαιτήσεις με. η γαρ ισχύς μου, εν εμοί εξέλιπε, καρδίαν μοι δώρησαι, αεί συντετριμμένην. Πτωχείαν δε πνευματικήν, ίνα ταύτά σοι προσοίσω, ως δεκτήν θυσίαν μόνε Σωτήρ».

          Η Μέγας Κανών μας παροτρύνει να καταφεύγουμε στο έλεος του Θεού και αδιαλείπτως να κράζουμε:

          «Ελέησόν με, ο Θεός ελέησόν με».

π. Γ.