ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΛΟΥΚΑ- ΆΦΡΟΝΑ ΠΛΟΥΣΙΟΥ

Μορφές αφροσύνης 

          Η σημερινή ευαγγελική διήγηση περιγράφει τα στοιχεία μιας τέλειας αφροσύνης. Ο ψαλμωδός αναφερόμενος στην παγκόσμια και βαθιά διαφθορά των ανθρώπων, λέγει, ότι αιτία αυτής της διαφθοράς  είναι η αποστασία από τον Θεό. “Είπεν άφρων εν τη καρδία αυτού ουκ έστιν Θεός”. Άφρων είναι ο ασεβής, γιατί φρόνηση και σοφία δεν συμβιβάζονται. Η σοφία δεν είναι θεωρητική γνώση, αλλά ο φόβος του Κυρίου. “Αρχή σοφίας φόβος Κυρίου”.

          Ο άφρων θεωρείται ο πιο ανόητος όχι γιατί αρνείται τον Θεό, αλλά γιατί στη θέση του τοποθετεί τον εαυτό του.

          Ο άγιος Ιωάννης  ο Χρυσόστομος αναφέρει για τους πρωτόπλαστους, ότι με οδηγό τους την προσωπική ελευθερία μπορούσαν να γνωρίζουν πως πάνω από αυτούς στέκεται ο Θεός, τον οποίο είχαν χρέος να υπακούσουν. Η εντολή που τους δόθηκε είχε περισσότερο παιδαγωγικό χαρακτήρα και όχι επιβολή και καταναγκασμό. Όμως οι πρωτόπλαστοι ως πρώτοι άφρονες  ναυάγησαν μέσα στο λιμάνι, όχι εξ αιτίας  θαλασσοταραχής, αλλά  λόγω ραθυμίας.

          Σε ποιο σημείο έγκειται η αφροσύνη τους;

          Στην παγίδα  της πλάνης  που τους έστησε ο διάβολος, που ήταν η ελπίδα της ισοθεϊας, αλλά και του εγωισμού τους. Θέλησαν να μεταφέρουν το έσχατο σημείο αναφοράς της ζωής  και του  κόσμου από τον Θεό στον εαυτό τους. Αλλά και η αλαζονεία τους έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο, γιατί φαντάστηκαν τον εαυτό τους μεγάλο και υψηλό και τόλμησαν με τις δικές τους και μόνον δυνάμεις να ξεπεράσουν τα οικεία όρια.

          Σ’ αυτό τον εγωισμό και την αλαζονεία των πρωτοπλάστων ο ι. Χρυσόστομος βλέπει την αφροσύνη τους η οποία τους οδήγησε στην έκπτωση από τον παράδεισο της τρυφής. Πρόκειται για μια αφροσύνη που βύθισε  στη συνέχεια  την ανθρωπότητα στο χάος.

          Αλλά και ο άφρων πλούσιος της περικοπής μας αποτελεί ένα άλλο άπιστο αντίγραφο της αφροσύνης.

          Πρώτα- πρώτα η αφροσύνη και η αθεΐα  του ικανοποιεί πρωτίστως της αισθήσεις του, γιατί έχει ως στόχο να ικανοποιήσει τη σάρκα του και τη εμπειρία της απόλαυσης των υλικών αγαθών. Γι’ αυτόν όλα είναι βίος. Δεν υπάρχουν περιθώρια για πνευματικές ανατάσεις και αυτή η αφροσύνη του τον οδηγεί σε μια ψεύτικη θεοποίηση. Και στη συνέχεια δολοφονεί την ύπαρξή του και την ομορφιά της ανθρωπιάς.      

          Ο διάβολος, όταν νεκρώνει μια ψυχή με την αμαρτία στη συνέχεια μένει άγρυπνος φύλακας της. Και ο άφρονας πλούσιος αυτόχειρας ο ίδιος της πνευματικής ομορφιάς της ψυχής του, δεν έχει κανένα έλεος από τον Θεό.

          Ο άφρον πλούσιος της παραβολής μας διερωτάται: “τι ποιήσω;” Αυτό σημαίνει πως και σ’ αυτή την κατηγορία των ανθρώπων υφίσταται κάποια ανησυχία. Αλλά τα ερωτήματα τους δεν έχουν βάθος. Δεν έχουν σημείο αναφοράς στο πρόβλημα της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά περιορίζονται σε μια αγωνιώδη αναζήτηση των υλικών αγαθών. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται το μαρτύριό τους. Έχουν πάθει σύγχυση, διότι η ευτυχία της ψυχής δεν είναι η τρυφή και ο χλιδάτος τρόπος ζωής, αλλά η αίσθηση της αιωνιότητας γιατί είναι πλασμένη  γι’ αυτό και εκεί αναπαύεται. Η συσσώρευση  των υλικών αγαθών ούτε το βίο παρατείνουν ούτε και την ζωή την ομορφαίνουν. Εξ άλλου ο άνθρωπος αξιολογείται όχι απ’ αυτά που έχει, αλλά από αυτό που είναι ο καθένας.

          Υπάρχει δυστυχώς και ένα τρίτο αντίγραφο-μορφή αφροσύνης. Ο σύγχρονος άνθρωπος κρύβει μέσα του την “ερημία” , δηλαδή είναι αποξενωμένος από τον συνάνθρωπο του. Ο άνθρωπος αυτός είναι ψυχικά άδειος, έστω κι αν ζει στο κέντρο του κόσμου.

          Τελικά τι πρέπει  να γίνει; Η απάντηση είναι σαφής: “στον άνθρωπο δεν απομένει παρά η ελευθερία ν’ αρνηθεί έναν κόσμο που αρνείται τον άνθρωπο ως εικόνα Θεού”. Η αθεΐα είναι μια πνευματική αταξία και αιχμαλωσία της ψυχής. Κάθε άθεος δεν είναι παρά μια σκιά και ένα φάντασμα της αληθινής ζωής.

          Κατόρθωμα της αθεΐας και καρπός της αφροσύνης  είναι να ταυτίζει ο άνθρωπος την ύπαρξή του  με τον διάβολο, τον πρώτο “άθεο” που αφού διάρρηξε τις σχέσεις του με τον Θεό, προσπαθεί να συμπαρασύρει στην αφροσύνη αμέτρητα θύματα.

          Ο Απ. Παύλος παραγγέλλει: “ μη γίνεσθε άφρονες, αλλά συνετοί”. Και είναι ευτύχημα για τον πιστό που η Εκκλησία του δίνει καθημερινά τη δυνατότητα να στέκεται με στοχαστική διάθεση απέναντι στον εαυτό του. Γιατί και στην έσχατη μορφή της αφροσύνης του, την αθεΐα, κι αν φθάσει με την αμαρτία, έχει τη δυνατότητα μιας σωτήριας επιστροφής στον Θεό με την ειλικρινή μετάνοια.

          Έτσι ψυχή του από την σκληρή “αιχμαλωσία” της αμαρτίας οδηγείται σε μια άλλη μορφή απελευθερωτικής αιχμαλωσίας, αυτής που περιγράφει ο απ. Παύλος: την αιχμαλωσία του ύψους , της ζωής μέσα στην Εκκλησία και στα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος”.

          π. γ. στ.