ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Φωστήρες

 

Στο απολυτίκιο των αγίων Πατέρων της Έβδομης (Ζ΄) Οικουμενικής Συνόδου ο Χριστός αναφέρεται ως  «ο φωστήρες  επί γης τους Πατέρας ημών θεμελιώσας» (  «Υπέρ δεδοξασμένος ει , Χριστέ ο Θεός ημών, ο φωστήρας επί γης τους Πατέρας ημών θεμελιώσας»).

            Η λέξη «φωστήρ» ( φωστήρας» στα Νέα Ελληνικά), που παράγεται από τη λέξη «φως» κυριολεκτικά σημαίνει εκείνον που φωτίζει, που στέλνει φως, και κατ’ επέκταση τα αστέρια του ουρανού (΄0πως στο Γεν. 1, 14: « και είπεν ο Θεός, γενηθήτωσαν φωστήρες εν τω στερεώματι του ουρανού»), ιδιαίτερα μάλιστα τα πιο φωτεινά από αυτά  (δύο στίχους παρακάτω στη Γένεση χαρακτηρίζονται ως δύο «φωστήρες μεγάλοι» ο ήλιος και η σελήνη («εποίησεν ο Θεός τους δύο φωστηρας τους μεγάλους , τον φωστήρα τον μέγαν εις αρχάς της ημέρας και τον φωστήρα τον ελάσσω [τον μικρότερο] εις αρχάς της νυκτός» Γεν. 1. 16).

            Στο 21^ο κεφάλαιο της Αποκάλυψης του Ιωάννη, όπου η Ιερουσαλήμ εμφανίζεται να κατεβαίνει από τον ουρανό, η λέξη «φωστήρ» έχει τη σημασία της φωτεινότητας, της λαμπρότητας, όμοιος με εκείνη που έχει πολύτιμος λίθος στον υπερθετικό βαθμό «ο φωστήρ αυτής όμοιος λίθω τιμιωτάτω», Αποκ. 21, 11).

            Η (μεταφορική) χρήση της λέξης «φωστήρ» στο απολυτίκιο που μνημονεύσαμε φαίνεται να είναι εμπνευσμένη από την προς Φιλιππισίους Επιστολή, και συγκεκριμένα από το χωρίο 2. 15 («φαίνεσθε ως φωστήρες εν κόσμω»). Έτσι, το απόσπασμα από το απολυτίκιο μπορεί να αποδοθεί ως εξής: «Είσαι δοξασμένος στον ύψιστο βαθμό, Χριστέ Θεέ μας, ο Οποίος θεμελίωσες πανό στη γη τους Πατέρες μας ως λαμπρά αστέρια». [Μπορούμε εδώ πρόχειρα να παρατηρήσουμε πως, σύμφωνα με το πνεύμα της φράσης αυτής, το «πάντρεμα» μεταξύ ουρανού και γης, που εγκαινιάστηκε από τον Χριστό, δεν περιορίζεται στους χρόνους του Χριστού, αλλά συνεχίζεται με τους Πατέρες].

            Ανδρέας Μοράτος, «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ» φ. 1155