ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΛΟΥΚΑ (Ζακχαίου) Ευαγγέλιο: Λκ. 19, 1-10

Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΑΝΟΙΓΕΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ

          Εν ολίγοις

          Η σημερινή ευαγγελική διήγηση αποτελεί μια προετοιμασία για την κατανυκτική περίοδο του Τριωδίου, γι’ αυτό και μας προβάλλει με την περίπτωση του Ζακχαίου το παράδειγμα της μετανοίας. Πρόκειται για μια συγκλονιστική μετάνοια με συνέπειες ‘όχι μόνο προσωπικές, αλλά και για όλο το οικογενειακό του περιβάλλον. Μια μετάνοια που επιτρέπει στον ίδιο το Θεό να επισκέπτεται αυτό τον κόσμο της φθοράς, να τον μεταμορφώνει, να εισέρχεται στη ζωή μας και αν την αναγεννά. Έτσι καλούμαστε κι’ εμείς μέσα από τη γνωστή ιστορία της συνάντησης του Χριστού με τον Ζακχαίο ν’ αναζητήσουμε, ν’ ανακαλύψουμε και τελικά να ζήσουμε την προσωπική μας «μυστική» συνάντηση με τον Χριστό μέσα στην Εκκλησία.

          Οι Ιουδαίοι είχαν μια κακή ιδέα για τους τελώνες της εποχής των. Τους θεωρούσαν αμαρτωλούς. Υπήρχε η αντίληψη πως οι τελώνες ήταν ταυτισμένοι με τους φιλάργυρους και τους άπληστους. ΄Ενας  πατέρας της Εκκλησίας λέγει: «τοις τελώναις γαρ ο βίος ουδαμόθεν άλλοθεν ή εκ δακρύων πτωχών», δηλ. η περιουσία των τελωνών προέρχεται από τα δάκρυα και τον πόνο των πτωχών. Εξ άλλου  μια από τις κατηγορίες εναντίον του Κυρίου ήταν πως είναι φίλος τελωνών και αμαρτωλών.

    Ένας τέτοιος τελώνης είναι και ο σημερινός Ζακχαίος του ευαγγελίου ο οποίος ζήτησε  να δει τον Χριστό. Επιθυμούσε να τον γνωρίσει από κοντά. Και το πέτυχε, ήλθε σ’ επαφή μαζί Του αφού ξεπέρασε το εμπόδιο. Και βέβαια το εμπόδιο δεν ήταν ο όχλος, ούτε το χαμηλό του ανάστημα, αλλά ο ίδιος ο εαυτός του-μάλλον ο παλιός εαυτός του. Αυτόν έπρεπε πρώτα να ζητήσει και τι πέτυχε, ήλθε σε επαφή με τον Κύριο και σώθηκε αυτός και η οικογένεια του.

        Πράγματι, ο Ζακχαίος ήταν μπλεγμένος στην αμαρτία, αλλά δεν ήταν και τελείως διαφθαρμένος. Αν και μια ζωή αδικίας και αρπαγής, εν τούτοις μέσα στην ψυχή του υπάρχει ένας πόθος, μια λαχτάρα συναντήσει και να δει τον Χριστό. Ο Άγ. Γρηγόριος Παλαμάς γράφει πως « είχε ψυχήν επιτηδείαν προς την αρετήν», δηλ. η ψυχή του ήταν κατάλληλη για να δεχθεί τον σπόρο της σωτηρίας.

         Είχε κάποια αρετή. Δεν υπάρχει άνθρωπος, όσο αμαρτωλός και αν είναι , που μέσα στην ψυχή του να μην διακρίνουμε κάποια ίχνη μιας φυσικής ευγένειας, όπως επίσης δεν υπάρχει και άγιος που να μην έχει κάποια ελαττώματα. Και γιατί αυτό; Γιατί ο Θεός αφήνει στον πρώτο το χαρακτήρα της χάριτός Του, για να έχει τη δυνατότητα της μετάνοιας, ενώ στον δεύτερο αφήνει κάποια πάθη για να μην υπερηφανεύεται και να θυμάται πάντα ότι η χάρη του Θεού είναι δωρεά και όχι κάποιο φυσικό προσόν.

        Πάντως εκείνο που μας προκαλεί εντύπωση είναι ο τρόπος  που διάλεξε ο Ζακχαίος για να συναντήσει τον Χριστό. Ανέβηκε πάνω σε μια συκομουριά « επι συκομορέαν ίνα ίδειν αυτόν». Αν και επώνυμος δεν διστάζει να παραμερίσει την κοινωνική του υπόσταση, ίσως και την αρνητική κριτική, και να χρησιμοποιούσες αυτό ως ένα μέσο γνωριμίας με τον Χριστό. Άλλο πράγμα να διαφωνείς με κάποιον  και άλλο να σε υποτιμά. Διότι δυσκολευόμαστε ν’ αντιμετωπίσουμε τν ειρωνεία, την υποτίμηση για τις πνευματικές μας επιλογές. Αν όμως πρόκειται να γνωρίσουμε τον Χριστό, πρέπει να παραμερίσουμε τη φιλαυτία μας και πολλές φορές την κοινωνική μας θέση.

        Ο Ζακχαίος «έτυχεν ων μη προσεδόκα», δηλ. πέτυχε κάτι που δεν ήλπιζε. Γνωρίζει τον Χριστό, εξομολογείται, επιβεβαιώνει την μετάνοιά του και αλλάζει ζωή. Στο σπίτι του μπήκε ο Χριστός και από φιλάργυρος έγινε ελεήμονας, από μισόθεος φιλόθεος, από μισόξενος φιλόξενος,και από αμαρτωλός μετανοημένη εικόνα του Θεού. Έτσι είναι. Όπου εισέρχεται ο Χριστός φέρνει τη σωτηρία.

         Ας προσέξουμε λίγο εδώ. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουμε μια  λανθασμένη αντίληψη για τους άλλους ακόμη και για τους πιο κοντινούς  μας. Σχηματίζουμε την ιδέα πως οι περισσότεροι είναι κακοί, αμαρτωλοί, υποκριτές και με ελάχιστες αρετές. Και με βάση αυτές τις εκτιμήσεις μας τους κατηγορούμε ανελέητα και σκληρά. Ιδιαίτερα οι μεγαλύτεροι στην ηλικία έναντι των νεωτέρων. Το ίδιο κάνουμε και για τους μεγαλύτερους στην ηλικία. Τους καταλογίζουμε  αμαρτίες, που μπορεί να έχουν, και τους καταδικάζουμε για την κόλαση.

         Λησμονούμε, ότι κι εμείς είμαστε άνθρωποι με τις ίδιες αμαρτίες και πάθη, αλλά ο εγωισμός μας δεν μας επιτρέπει να δούμε καθαρά τα δικά μας, ενώ πιστεύουμε, ότι η εκτίμησή μας είναι ασφαλής και βέβαια.

         Στο σημείο αυτό μοιάζουμε με τον Ζακχαίο που αδυνατούσε να δει τον Χριστό. Οι άγιοι Πατέρες λένε, ότι τα βιοτικά προβλήματα και ο «όχλος των παθών» δεν μας αφήνουν να γνωρίσουμε τον Ιησού Χριστό, ενώ η μετάνοια μπορεί ν’ ανοίξει τους ορίζοντες της σωτηρίας και ν’ αναγεννηθούμε.

        Το όνομα «Ζακχαίος» προέρχεται από το «Ζαχαρίας» που στα εβραϊκά σημαίνει «θυμήθηκε ο Θεός». Σήμερα όμως ήταν η σειρά του Ζακχαίου να θυμηθεί πως κάθε μέρα μας θυμάται ο Θεός, πως θυμάται με αγάπη ανεξαιρέτως όλους τους ανθρώπους. Ήταν η σειρά του να θυμηθεί τα λάθη του, τις αδικίες που έκανε στους αδελφούς του, να θελήσει να ξαναβρεί τον εαυτό του, να ζητήσει με ταπείνωση να δει το πρόσωπο του Κυρίου. Και επειδή τίποτε , ούτε η αμαρτία, ούτε ο κόσμος  δεν είναι ικανά να εμποδίσουν, την αγάπη του Θεού να φανερωθεί στις ψυχές που Τον αναζητούν, έρχεται σήμερα ο Λόγος του Θεού να α’ αποκαλυφθεί στον Ζακχαίο και να του ζητήσει τη φιλοξενία του. Κοιτάζει το Ζακχαίο στα μάτια και του απευθύνει την προτροπή: «Ζακχαίε κατέβα γρήγορα, γιατί σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου. Και ο οίκος του Ζακχαίου που άνοιξε ο Κύριος είναι ανοιχτός για την καθένα. Φτάνει να θελήσουμε να Τον φιλοξενήσουμε στον οίκο μας  για  να σωθούμε εμείς και το οικογενειακό μας περιβάλλον.

Καλή Κυριακή και καλή μετάνοια

π. γ. στ.