6 Ιανουαρίου - Άγια Θεοφάνεια

Απολυτίκιον των Θεοφανείων

Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου, Κύριε, η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις. Του γαρ Γεννήτορος η φωνή προσεμαρτύρει σοι, αγαπητόν σε Υιόν ονομάζουσα. Και το Πνεύμα εν είδει περιστεράς εβεβαίου του λόγου το ασφαλές. Ο επιφανείς, Χριστέ ο Θεός, και τον κόσμον φωτίσας, δόξα σοι.

ΤΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ

Η μέρα των Θεοφανείων- 6 Ιανουαρίου

          Η γιορτή ξεχωρίζει και με τον χαρακτηρισμό «Ολόφωτα», σε σχέση προς τις δύο άλλες.

          Στην πρωινή λειτουργία σήμερα είναι γενικός ο εκκλησιασμός. Ο κλήρος φορεί εξαίρετα άμφια, ο ναός είναι στολισμένος με πρασινάδες, η εξέδρα για τον αγιασμό όσο γίνεται πιο εντυπωσιακή. Το «εν Ιορδάνη» ψάλλεται, χαρούμενο και πανηγυρικό κι οι καμπάνες  σημαίνουν αναγγέλλοντας κάτι καινούργιο. Μετά τις μεγάλες Ευχές, κλήρος και εκκλησίασμα βγαίνουν με πομπή στο ύπαιθρο, στην πλησιέστερη θάλασσα ή λίμνη, ή ποτάμι, πηγή, πηγάδι, και εκεί «ρίχνουν το σταυρό» διαβάζοντας το Ευαγγέλιο και ψάλλοντας πάλι το «εν Ιορδάνη».

          Ένα περισσότερο φως από τον Γεναριάτικο ήλιο, μια κάποια ανοιξιάτικη υπόσχεση από τους ανοιχτούς ορίζοντες χαρίζουν σήμερα την πρώτη εξοικείωση με τη φύση. Νεαροί κολυμβητές ρίχνονται στο νερό για «να πιάσουν το σταυρό», που παλιότερα τον περιέφεραν σαν νικητές και μάζευαν χρήματα για τον εαυτό τους ή για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Είναι από τα γραφικότερα ελληνικά λατρευτικά έθιμα η «κατάδυσις» του σταυρού στη θάλασσα την ημέρα των Φώτων, που τηρείται κι από τις παραλιακές παροικίες μας του εξωτερικού κι εντυπωσιάζει τους ξένους…

          Μεγάλη αργία σήμερα, από την πλευρά των πιστών. Γιορτάζουν οι Φώτηδες κι οι Φωτεινές, με τα ονόματα επίσης Θεοφάνης, Φάνης, Φανή και Ιορδάνης. Σε μεγάλη τιμή ήταν παλιότερα τη μέρα αυτή, ο κάθε νουνός στην οικογένεια, που τον καλούν στο τραπέζι, αλλά κι εκείνος φέρνει δώρα στ’ αναδεξίμια του.

          Φαγητό της ημέρας, χοιρινό ιδιαίτερα με χορταρικά κι ένα ψωμί ή τσουρέκι της γιορτής, ή «φωτίτσα».

          Σκέπτονται πολύ και τις καλλιέργειες και τα ζωντανά τους στα χωριά οι αγρότες και βγαίνουν ως εκεί, νωρίς το απόγευμα με αγιασμό, να τα ραντίσουν, ή παίρνουν  τον παπά για μικρή ευλογητική λιτανεία. Δεν ξεχνούν ν’ αγιάσουν και τη μεγάλη βρύση του χωριού.

          Αλλά η σημασία της ημέρας αυτής γίνεται, και γινόταν πάντα μεγαλύτερη, για τους ναυτικούς μας. Το σημερινό άγιασμα της θάλασσας τους δίνει πια την ψυχολογική ασφάλεια να ξαναταξιδέψουν. Το δικό τους καρδιοχτύπι για τη νέα περιπέτεια συναντιέται και συγκρούεται με το καρδιοχτύπι των δικών τους, για τον νέο χωρισμό. Η πίστη όμως στο Σταυρό, και το μεγάλωμα της ημέρας δίνουν αισιοδοξία και στους δυό.

Δ. Λουκάτου

«Χριστουγεννιάτικα και των εορτών»